Автор работы: Пользователь скрыл имя, 27 Января 2014 в 12:06, диссертация
Тақырыптың мақсаты мен міндеттері: Қазба жұмыстары негізінде табылған жәдігерлерге сүйене отырып, Оңтүстік және Шығыс Қазақстан өңіріндегі сақ ескерткіштерін археологиялық тұрғыдан зерттеу. Осы мақсатқа жету үшін алдымызға мынандай міндеттер қойдық:
- Сақ ескерткіштерін зерттеудегі археологиялық деректердің тарихта алатын орны.
- Ерте темір дәуірінің ескерткіштерін зерттеген Кеңес ғалымдары мен Қазақстандық ғалымдар арасындағы сабақтастықты анықтау.
- Оңтүстік және Шығыс Қазақстан өңіріндегі ескерткіштердің орналасу аймағын, хронологиясын, кезендерін, және айырмашылықтарын анықтау.
Кіріспе.............................................................................................................. 2
I-Тарау. Жетісу өңіріндегі сақ ескерткіштері
1.1 Жетісу өңіріндегі сақ ескерткіштерінің зерттелуі..................................5
1.2 Бесшатыр және Есік типтес қорымдар ..................................................9
II-тарау. Оңтүстік Қазақстандағы сақ ескерткіштері
2.1 Оңтүстік Қазақстандағы сақ ескерткіштерінің зерттелуі.....................16
2.2 Түгіскен және Ұйғарақ қорымдары ......................................................19
III-тарау. Шығыс Қазақстан өңіріндегі сақ ескерткіштері
3.1 Шығыс Қазақстан өңіріндегі сақ ескерткіштерінің зерттелуі...............26
3.2 Майәмір және Берел, Шілікті типтес ескерткіштер...............................29
Қорытынды....................................................................................................36
Пайдаланған әдебиеттер мен деректер тізімі...........................................38
Көне дәуірден (неолиттен) бері Ұлы еуразия далалық белдеуіндегі малшылар мен Орта Азияның көне оазистеріндегі отырықшылар арасындағы тұрақты мәдени және этникалық байланыстардың маңызды аймағы саналды. Бұл өңір халыктардың тарихи жолдарының, көшіп-қонуының және сауда жолының тоғысқан жері іспетті. Дэл осында малшылар мен жартылай малшы тайпалардың дэстүрлі "кыстаулары" да орналасқан. Бұл өлкенің физикалық-географиялық ерекшелігі әртүрлі шаруашылык түрін жүргізетін тайпалар мен тайпалық одақтардың өзіндік жағдайда дамуына жэне араласуларына алып келді. Осы өзеннің аңғарында белсенді этногенетикалық процестер болған жэне этникалық тарихта айрықша орын алар жер.
Ерте темір дәуірінің ескерткіштері бүгінгі таңда өзекті мәселелердің бірі болып табылады, себебі қазақ халқының бастаулары осында жатыр. Қазіргі кезде ел басымыздың жарлығы бойынша құрылған «мәдени мұра» бағдарламасы бойынша Қазақстан өңіріндегі барлық тарихи – географиялық аймақтарды қорғауға алынуына сәйкес тарихи ескерткіштерге баса назар аударылуда. Ескерткіштерді қайта жанғыртып, оларға ғылыми археологиялық қазба жұмыстарын жүргізу үшін үкімет тарапынан жыл сайын қаржы бөлінеді, осынын негізінде археологиялық экспедициялар жасақталып тарихтын қыр-сырларын ашуға тырысады.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1.Агеева Е.И. Курганные
могильники ранних кочевников
северо-восточной части Алма-
2.Андрианов Б.В. Древние оросительные системы Приаралья. М., 1969,.
3.Акишев А.К. Курган Иссык. Москва, 1978,
4.Акишев А.К. Искусство и идеология саков.А., 1984.,
5.Акишев А.К., Кушаев Г.А. Древняя культура саков и усуней долины реки Или. А., 1963,
6.Арсланова Ф.Х. Погребальный комплекс VIII-VII вв. д.н.э. из Восточного Казахстана. Сб. « В глубь веков», А., 1974,
7.Археологические памятники в зоне затопления Шульбинской ГЭС. Алма-Ата, 1987.
8.Археологические исследования 1983. М., 1985.
9.Археология СССР. Степная полоса Азиатской части СССР в скифо-сарматское время. М., 1992.
10.Бернштам А.Н. Саки Памира. // ВДИ. №1, 1956.
11.Бернштам А.Н. Основные
этапы историй культуры
и Тянь- Шаня // СА. Т. XI. Москва, 1949.
12.Вишневская О.А., Итина М.А. Ранние саки Приаралья. // Проблемы сакской археологий.- МИА. М., 1971,
13.Вишневская О.А. Культура сакских племен низовьев Сырдарьи в VII-V вв д.н.э. М., 1973,
14.Грязнов М.П. Памятники
майэмирского этапа эпохи
Жетісу энциклопедиясы. А., 2004.
15.Бичурин Н.Я. (Иакинф). Собрание сведений о народах, обитавших в Средней Азии в древние времена. Т. II. М., 1950.
16.Боровский В.Н., Погребинский
М.А. Древняя дельта Сыр-Дарьи
17.Бужилова А.П., Медникова
М.Б. Опыт
18.Вайнберг Б И. Памятники
скотоводческих племен в
19.Вайнберг Б.И., Левина Л.М. Чирикрабатская культура. // Археология СССР. Степная полоса Азиатской части СССР в скифо-сарматское время. М., 1968.
20.Вайнберг Б.И., Левина Л.М. Чирикрабатская культура / Низовья Сырдарьи в древности, выпуск I. М., 1993.
21.Взаимодействие кочевых и оседлых культур на Великом Шелковом Пути. Алма-Ата, 1991.
22.Заднепровский Ю.А. Ранние кочевники Семиречья и Тянь-Шаня // Археология СССР. Степная полоса Азиатской части СССР в скифо-сарматское время. М., 1992.
23.Кадырбаев М.К. Памятники ранних кочевников Центрального Казахстана. // Труды ИИАЭ АН Каз.ССР, т. 7. Алма-Ата, 1959.
24.Кадырбаев М.К. Памятники
тасмолинской культуры // Древняя
культура Центрального
25.Кочевники на границах Хорезма // Труды ХАЭЭ. М., 1979. т. 11.
26.Кадырбаев М.К. Курганные некрополи верховьев р. Илек // Древности Евразий в скифо-сарматское время. Москва, 1984,
26.Қазақстан тарихы. 1 том, А., 1996 ж.
27.Максимова А.Г. Курганы сакского времени могильника Жуантобе.
КСИИМК, 1960, вып. 80,
28.Мартынов Г.С. Иссыкские находки. // Краткие сообщения ИИМК, вып. 59, 1955,
29.Сорокин С.С. Памятники ранних кочевников в верховьях Бухтармы. АСГЭ, 8, 1966,
30.Степная полоса Азиатской
части СССР в скифо-
31.Культура и искусство древнего Хорезма. М., 1981.
32.Құрманқұлов Ж., А.
Бірімжанова, Ж. Қалиева, Ж.
Утубаев. Шірік-Рабат кала
33.Левина Л.М. Керамика
и вопросы хронологии
34.Левина Л.М. Керамика нижней и средней Сырдарьи в первом тысячелетии н.ә. // ТХАЭ, т. VII. М., 1971.
35.Левина Л.М. Работы в джетыасарском урочище // Археологические открытия 1973. М., 1974.
36.Левина Л.М. Исследования в Джетыасарском урочище. // Археологические открытия 1976. М., 1977.
37.Левина Л.М. Исследования в Джетыасарском урочище. // Археологические открытия 1978. М., 1979.
38.Левина Л.М. Поселения
VII-V вв. до н.ә. и "шлаковые"
курганы южных районов
39.Левина Л.М. Раскопки городищ Джетыасарского оазиса // Археологические открытия 1979. М., 1980.
40.Левина Л.М. Исследования в Джетыасарском урочище // Археологические открытия 1980. М., 1981.
41.Левина Л.М. Исследования в Джетыасарском урочище // Археологические открытия 1981 М., 1983.
42.Левина Л.М. Исследования в Джетыасарском урочище // Археологические открытия 1984. М, 1986.
43.Левина Л.М. Джетыасарская
культура низовий Сырдарьи —
контакт скотоводческих и
44.Левина Л.М. Исследования в Северо-Восточном Приаралье // Археологические открытия 1986. М, 1988.
45.Левина Л.М. Некоторые
итоги исследований
46.Левина Л.М. Памятники
джетыасарской культуры
47.Левина Л.М. Раскопки могильников в окрестностях городищ Бедаик-асар, Кос-асар и Томпак-асар // Низовья Сырдарьи в древности, выпуск III. Джетыасарская культура, часть 2. М, 1993
48.Левина Л.М. Могильники Алтынасар 4 // Низовья Сырдарьи в древности, выпуск IV. Джетыасарская культура, часть 3-4. М., 1994.
49.Левина Л.М., Гапиева
З.С. Археолого-ландшафтные
50.Левина Л.М., Галиева З.С Культурный ландшафт юго-западной части джетыасарского урочища // Низовья Сырдарьи в древности, выпуск III. Джетыасарская культура, часть 2. М., 1993.
51.Левина Л.М., Птичников
А.В. Динамика ирригации и
52.Левина Л. М.
53.Мандельштам A.M. Кочевники на пути в Индию. М.-Л , 1966 (МИА, №136).
54.Низовья Сырдарьи в древности, выпуск 1. Ширикрабатская культура. М , 1992.
55.Низовья Сырдарьи в древности, выпуск 2. Джетыасарская культура, часть 1. Склепы. М., 1993.
56.Низовья Сырдарьи в древности, выпуск 3. Джетыасарская культура, часть 2. Могильники Томпакасар и Косасар. М., 1993.
57.Низовья Сырдарьи в древности, выпуск 4. Джетыасарская культура, часть 3-4. Могильники Алтынасар. М, 1994.
58.Низовья Сырдарьи в древности, выпуск 5. Джетыасарская культура, часть 5. М., 1995.
59.Проблемы этногенеза и этнической истории народов Средней Азии и Казахстана. Вып. II. М., 1990.
60.Ранние кочевники Средней Азии и Казахстана. Л., 1975.
61.Скотоводы и земледельцы
левобережного Хорезма (
62.Толстов С. П. По
следам древнехорезмийской
63.Толстов С. П. Древний Хорезм. М., 1950.
64.Толстов С. П. Хорезмская
археолого-этнографическая
65.Толстов С. П. Хорезмская
археолого-этнографическая
66.Толстов С. П. Хорезмская
археолого-этнографическая
67.Толстов С. П.
68.Толстов С. П. Итоги двадцати лет работы ХАЭЭ (1937-1956 гг.) // СЭ. 1957. №4.
69.Толстов С. П. Хорезмская
археолого-этнографическая
70.Толстов С. П. Работы
Хорезмской археолого-
71.Толстов С. П. Приаральские скифы и Хорезм: К истории заселения и освоения древней дельты Сырдарьи // СЭ. № 4. 1961.
72.Толстов С. П. Результаты
историко-археологических
73.Толстов С. П. По
древним дельтам Окса и
74.Толстов С. П.
75.Толстов С. П. Работы Хорезмской экспедиции // АО в 1969 г. М., 1970.
76.Толстов С. П., Воробьева
М. Г., Рапопорт Ю. А. Работы
Хорезмской археолого-
77.Толстов С. П., Жданко
Т. А., Итина М.А. Работы Хорезмской
археолого-этнографической
78.Толстов С. П., Итина М. А. Саки низовьев Сырдарьи: По материалам Тагискена // СА. № 2.
79.Труды Хорезмской экспедиции. М., 1967. т. 5.
80.Забелин И.Е. Древности Геродотовой Скифий.-СПб., 1868.
81.Артамонов М.И. Скифское царство в Крыму.//ВДИ,-№ 8,1948.
82.Шилов В.П. Раскопки Елизаветского могильника в1959 г. //-СА.,-№1.1961.
82.Граков Б.Н. Каменское городище на Днепре. //-МИА.,-№36,1954.
83.Грязнов М.П. Первый Пазырыкский курган. –Л.,1950.
84.Техов Б.В. Раскопкий Тлийского могильника в 1960 г.//-СА.,-№10,1963
85.Толстов С.П., Итина М.А. Саки низовьев Сыр-Дарьи ( по материалом Тагискена ). – СА, 1966, № 2,
86.Толстов С.П. По
древним дельтам Окса и
87.Черников С.С. Загадка золотого кургана. 1965, .
88.Минаева Т.М.
89.Мозолевский Б.М. Товства Могила. –Киев.1979.
90.М.П.Грязнов Аржан царский курган раннескифского времени.-Л.,1980.
91.Шульц П. Мавзолей Неаполя Скифского.-М.,1953.
92.Тереножкин А.И. Скифский
курган в г. Мелитополе.//-
93.Ростовцев М.И. Скифия и Боспор. –Л.,1925.
94.Самоквасов Д.Я. Могилы русской земли.-М.,1908.
95.Линниченко И.А. О новейших раскопках В.В.Хвойка.//-ЗООИД,1901..
96.Макаренко Н.Е. Отчет
об археологических
Информация о работе Жетісу өңіріндегі сақ ескерткіштерінің зерттелу