Дайын өнімді шығарудың және өткізудің талдауы

 

Берілген кестеден байқағанымыздай 2012 жылы шығарылған өнім көлемі 11886 м.т.-ге өскен, қор қайтарымдылығына да5,7 м.т-ге ә сер еткен. Бұл қор қайтарымдылығын тиімді  пайдалануын көрсетеді. 

Негізгі қорлар құрылымының талдауы мен динамикасына ерекше көңіл бөлінген, көрсеткіштер техникалық жағдайын сипаттайдды (тозу, жарамдылық, өсу, жаңару коэеффициенттері).

Қорытынды: Вывод: «ИНТЕЛКАБЕЛЬ» ЖШС-де негізгі құралдар есебі заңға сәйкес барлық алғашқы құжаттарды пайдаланумен жүргізіледі. Жүргізілген аудит қатаң бұзушылықтар мен қателіктер шығарған жоқ.

Ақша айналымына талдау жүргізу үшін негізгі қайнар көзі болып баланс, қаржылық нәтижелігі туралы есебі және оны пайдалану, ақша қаражаттарының айналысы туралы есебі табылады. 7 кестеде «ИНТЕЛКАБЕЛЬ» ЖШС –не ақша қаражаттарының келіп түсуі көрсетілген

6 кесте – «ИНТЕЛКАБЕЛЬ» ЖШС –не келіп түскен ақша қаражаттарын талдау

 

Показатель	2011 ж	2012 ж	Ауытқу
			Абсолютті (+/-)	Салыстырмалы (%)
Ақша қаражаттарының келіп түсуі: өнім өндіруден	84658,8	1709,4	-82949,4	-98
1	2	3	4	5
барлық келіп түкені	84658,8	21309,4	-63349,4	-74,8
Ақша қаражаттарының есептен шығуы	75192,1	23436,5	-51755,6	-68,8
жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысу	68184,7	14213	-53061,7	-79,2
еңбекақы бойынша есеп айырысулар	5886,1	6449,8	563,7	9,6
салық бойынша төлемдер	14,2	1200,0	1185,8	83,5
пайыз бойынша төлемдер	1103,9	614,1	-489,8	-44,4
берілген аванстар
басқа да төлемдер	3,2	1059,6	1056,4	33,0
барлық телемдер
ақша қаражаттарының артықшылығы (жетіспеушілігі)	9466,7	-2127,1

 

6 кестеден көрініп тұрғандай 2012 жылы 2011 жылмен салыстырғанда ақша қаражаттарының келіп түсуі 82949,4 м.т.-ге немесе 98%-ға азайған, сәйкесінше  ақша қаражаттарының есептен шығуы да 51755,6м.т.-ге немесе 14,0%-ға төмендеген, ол келісімшартта негізделген жабдықтаушылармен есеп айырысуының өзгерісіне байланысты.

 

«ИНТЕЛКАБЕЛЬ» ЖШС-ң 01.01.2012 жылға төлемқабілеттілігін, ликвидтілігімен тұрақтылығын есептеу

 

 

1.Ликвидтілік шамасы ( норма 2:1): ағымдағы активтер

                                                ағымдағы міндеттемелер                     (7)

а)жыл басы  20409,7                                  

 

б)жыл соңы    27642,1 

                        21701,0    =1,27

 

2.Коэффициент  критической оценки (норма 1:1)

Ақша қаражаттары + дебиторлық берешек

      Ағымдағы міндеттемелер                                                                      (8)

 

а)жыл басы  12058,5

                        14269,1  =0,84

 

б)жыл соңы   18011,6

                        21701,0  =0,83

 

3.меншікті капитал шотына:  меншікті капитал             

қаржыландыру деңгейі              баланс валютасы                                   (9)

 

 

а) жыл басы 3400,7     *100%

                        27275,4                  =  12,4%

 

б) жыл соңы   6311,2

                        33393,4     *100%=18,9%

 

4. негізгі капитал доля: ұзық мерзімді активтер

                                          баланс валютасы                                               (10)

 

а)жыл басы   6865,7     *100%

                          27 275,4                  =25,2 %

 

б)жыл соңы   5751,3

                        33393,4     *100%   =17,2

 

5. негізгі құралдарды жабу деңгейі :   меншікті капитал

                                                                ұзақ мезімді активтер         (11)

                                

 

 а)жыл басы  3400,7                               б)жыл соңы        6311,2           

                     6865,7   =0,49                                               5751,3  =  1,09

 

6. Жалпы рентабельділік  :   таза табыс

                                                менішкті капитал                                        (12)

   2037,3

   6311,2    * 100% =32,3%

 

Есептеулерге  сәйкес ликвидтілігі мен төлемқабілеттілігі нормаға сәйкес. Баланс ликвидті. Негізгі капитал долясы 17,2% құрайды. Кәсіпорын   18,9%-ға меншікті капитал шотына қаржыланады. Негізгі капитал долясы баланс активінде 17,2% құрайды. Өндірістік қызметтің үнемі (ритмичной) қосымша қырыз капиалын тарту керек.

 

7. 2012 жылға Альтман индексі (несиеқабілеттілігі )

Z=3.3K+1.0 K +0.6K +1.4K+1.2K

=3.3*0,02+1,0*3,0+0,6*0,23+1,4*0+1,2*0,19=

=0,07++3,0+0,14+0+0,23=3,44

 

 мұндағы  К   таза табыс/ табыс = 2037,3/101300=0,02

           К    табыс/ активтер = 101300/33393,4=3,0

           К   негізгі капитал/тартылған капитал

              =6311,2/27082,2 =0,23

           К   реинвестированный доход/  активтер = 0

           К   меншікті айналым қар-ы/ активтер =6311,2/33393,4 =0,19

 

2012 жылға   Альтман Индекс 3,44 құрады, осылайша Z>2.675(критическое значение ), бұл кәсіпорынның қаржылық жағдайының тұрақтылығын білдіреді..  

 

 

1.3 Бухгалтерлік есебінің ұйымдастырылуы мен есеп саясаты

 

Бухгалтерлік есептің  халықаралық стандарттары мен әдістемелік нұсқауларға негіздемелік қағидалар мен ережелер бекітілген, қаржылық және басқару есебін жүргізу  әдістемелерімен тәсілдерінің жалпылама танылатын ортасы анықталған, олар әрбір жеке кәсіпорындарда нақтыланған болуы керек, оның қызмет ерекшелігімен пайда болу шартынан шыға келе, техникалық басқару базасы бар, басқару персоналының біліктілігімен оның шешетін мәселесінің қаншалықты қиын дәрежеде екенін. Кәсіпорынның таңдаулы әдістер жиынтығын алғашқы бақылауын жүзеге асыру,  құн өлшемі, ағымдағы топтамалармен шаруашылық қызметінің жалпылама қорытынды айғақтары кәсіпорынның есеп саясатында көрсетілуі керек.

Есеп саясатының құрылуы  – бұл бухгалтерлік есеп жүргізудің белгілі әдістер жиынтығының  кейбірін таңдау. Басқаша айтқанда, есеп саясаты – бұл алғашқы  бақылауды жүзеге асыру тәртібі, құн өлшемі, ағымдағы топтамалармен  шаруашылық қызметінің жалпылама қорытынды  айғақтары немесе бухгалтерлік есепті өңдеу әдісі.

Бухгалтерлік есеп жүйесін  регламентін белгілейтін, ортақ  қағидалар мен ережелер нормативті-құқықтық құжаттамамен бекітілген. Оларды өңдеу кезінде нақты кәсіпорынның есеп саясатында мақсатты келесідей мүмкіндіктен шыға келе:

— кәсіпорынның жекеленген мүлкі туралы (кәсіпорынның балансында заңға сәйкес оның жеке меншік мұлкі деп танылатын мүлкі ғана көрсетіледі, басқа да материалды құндылықтар, ақшалай қаражаттары мен міндеттемелері  баланстан тыс есептелуі тиіс);

— қызметтің үздіксізділігі (есеп саясаты бойынша кәсіпорын өз қызметін ары қарай жүргізетінін, қызмет масштабының қысқартылуын жүзеге асыруы мен өзін өзі таратуына ниеті болмаған жағдайда ғана қандай да бір шешім қабылдайды);

— есеп саясатын қолданылудағы тізбектілігі (шаруашылық операцияларды бейнелейтін қабылданған әдістемесінің өзгеріссіздігі, мүлікті бағалау мен есепті кезең ағымындағы міндеттемелері; сонымен қатар бір жылдық есепті кезеңнен басқа жылға);

— шаруашылық қызмет фактілерінің уақытша анықтылылығы (бұл фактімен байланысты іс жүзіндегі келіп түсуден және ақшалай қаражаттардың төленуінен  тәуелсіз, есепті кезеңде өз орны болған фактілер жатады).

Есеп саясатының қабылдайтын  басты мәселесімен негізгі міндеті  – кәсіпорын қызметін максималды тәнік (адеквантті) бейнелеу, қызметті тиімді жүргізу мақсатында ол туралы толық объективті және шынайы ақпараттар құрау. Ол есептік процестерінің  барлық жақтарын қамтуы қажет, яғни: әдістемелік, техникалық, ұйымдастырушылық.

Әдістемелік аспект мүлік  пен міндеттемелерді бағалаудың, амортизация есептеу мен өнімнің  өзіндік құнын есептеудің нақты  қандай әдісінкәсіпорын қолданатынын түсіндіреді; техникалық – есептік  регистрлерде, синтетикалық шоттар схемасында бұл әдістердің қалай қалыптасатынын; ұйымдастырушылық –бухгалтерлік қызмет көзқарасы жағынан бұл әдістердің қалай жүзеге асырылатыны.

Есеп саясатының әдістемелік  бөлімі кейбір белгілі бір бірнеше рұқсат етілген бухгалтерлік есеп Стандарттарыменбухгалтерлік есеп жүргізу әдістерін таңдау жолымен құрылады. Егер объектілердің есебін жүргізу әдістері стандарттармен құрылмаған болса, кәсіпорын өзі бухгалтерлік есеп пен нормативтік актілерге сәйкес процедураларды жүзеге асырады. Кәсіпорын өз еркімен  келесі бухгалтерлік есеп жағдайлары бойынша шешім қабылдайды:

№6 «Негізгі құралдар есебі» бухгалтерлік есеп Стандарты немесе №16 «Негізгі құралдар» қаржылық халықаралық  есеп стандарты әдістемелік нұсқаулықтарға сәйкес келіп түскен негізгі құралдар объектілерін бағалау,  негізгі құралдар объектілерінің алғашқы құны оларды сатып алуға және жөндеуге кеткен іс жүзіндегі шығындар; құрылтайшылардың өзара тағайындаған құны бойынша салымдары; қайтарымсыз келіп түскен объектілер, эксперттік жолмен немесе қабылдау-тапсыру актісі бойынша; іс жүзіндегі шығындар сомасы бойынша субъектінің өзімен дайындалған негізгі құралдар; айырбас операциясы кезіндегі келіп түскен объектілердің құны ағымдағы келіп түскен активтер құнымен өлшенеді, ол ағымдағы жөнелтілген құнға тең;

Негізгі құралдар амортизациясы  –БЕС 6б. 15, 16 нұсқауларының әдістемелеріне сәйкес амортизация есептеудің келесі әдістерінің бірі қолданылуы мүмкін: құнның біркелкі істен шығарылу әдісі (тікелей), орындалған жұмыстың көлеміне пропорционалды істен шығару әдісі (өндірістік әдіс), сандар сомасы бойынша құнды істен шығару әдісі (кумулятивтік) және қалдық құнды азайту әдісі. Екі не одан да көп әдісін қолданған жағдайда, негізгі құралдың қай түріне амортизация есептеудің қай әдісі қолданылғанын көрсету керек. Негізгі құралдар объектісінің бір түрі бойынша амортизация есептеу кезінде әртүрлі әдістерді қолдану мүмкін емес; пайдалы қызмет ету мерзімі –негізгі құралдарды пайдаланудан мүмкін болатын экономикалық пайда алу кезеңі; пайдалы қызмет ету мерзімінің соңында негізгі құралдарды тарату кезінде пайда болатын лом, қалдық, қорлардың тарату құны;

Негізгі құралдарды жөндеу –негізгі құралдар объектілеріне жөндеудің қандай түрін және қандай уақытта жүргізу керектігін кәсіпорын өз бетімен шешім қабылдайды; негізгі құралдарға кеткен шығындар резервін құру мәселесін өзі шешеді;

— материалды емес активтер амортизациясы –кәсіпорын материалды емес активтердің пайдалы қызмет ету мерзімін және оларға амортизация есептеу әдістерін өз бетімен тағайындауға құқылы;

—алдағы уақыт шығындары – нақты уақытын анықтау мүмкін болмаған жағдайда, алдағы уақыттағы шығындар өнімнің (жұмыс, қызмет)өзіндік құнына жатқызылуы керек немесе басқа да қайнар көздерінен (таукен жұмыстарын жүргізуге кеткен шығындар, жаңа өнім түрін меңгеруге кеткен шығындар, жерді қайта өңдеуге кеткен шығындар және т.б.) есептен шығарылуыкерек, есептен шығарылу тәртібімен уақытын кәсіпорын өзі анықтайды;

—келешек шығындары мен төлемдер резерві – кәсіпорын қандай көлемде және қандай резервтер құруға шешім қабылдайды (кезекті демалысқа төлеуге резервтер, жұмысына лайық сыйақылар төлеу, негізгі құралдар жөндеу шығындары, маусымдық және басқа да салалардағы дайындық жұмыстарын жүргізуге өндірістік шығындар), олардың қолдану тәртібін анықтайды; 

—күмәнді міндеттемелер бойынша резервтер – кәсіпорын дебиторлық берешектерді түгендеудегі мәліметтер негізінде қандай міндеттемелер күмәнді болып табылатынын және резервке жатқызылуын анықтайды, резерв құру әдісін өзі тағайындайды;

— қаржылық инвестициялар – кәсіпорын ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларды қандай құн бойынша есептеуді шешеді: сатып алу құны, қайта бағалау немесе ағымдағы құнмен, сатып алу құнының ең төмен бағалау бойынша; қаржылық инвестицияларды қайта бағалауын қалай жүргізілуін; табыс немесе таратылмаған табыс сияқты, ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияларды бағалау құнын қалай бейнелейтінін. Ішкi, тәуелдi және сонымен бiрге  тексерiлетiн шаруашылық серiктестiктер инвестициялары бойынша кәсіпорын инвестиция есептеу әдісін анықтайды: ішкі қатысу әдісін (сатып алынған кезде инвестициялар келешектегі өсу (кему) құны бойынша бейнеленеді, тәуелді шаруашылық серіктестіктердің таза активтерінің өзгерісі нвесторлардың салымын шамасы бойынша танылады немесе құн әдісі (инвестиция  сатып алынған кезде сатып алу құны бойынша бейнеленеді);

— табысты мойындау – №5 «Табыс» бухгалтерлік есеп Стандартына сәйкес табыс келесі шарттарды орындаған кезде танылады: табыс сомасы үлкен шынайылық дәрежесімен бағаланады; мәмілемен байланысты экономикалық пайда субъектпен алынатындығы туралы ықтималдылық бар. Жалпы қағидалардан басқа шаруашылық операциялардың жеке түрі бойынша табысты мойындау Қосымша шарты қарастырылған:

— тауарларды өңдеу бойынша–субъектінің сатып алушыға меншік құқығын беруі; мәміле бойынша іс жүзіндегі немесе келешек шығындары;

— қызмет көрсету бойынша–есепті кезең соңына мәміленің аяқталу стадиясы үлкен ақиқаттылық дәрежесімен анықталады; мәміле жүргізу кезіндегі шығындар үлкен ақиқаттылық дәрежесімен бағаланады; 

— пайыз түріндегі табыстар, дивиденттер –уақытша байланыс негізінде активтен түскен пайданы есепке алатынпайыз танылу керек; келісім мазмұнына сәйкес есептеу әдісі бойынша роялти танылу керек; роялтиакционердің алу құқығы құрылған кездетанылу керек.