Қазақстандағы іскерлік туризмді дамыту мен арттыру жолдары

 

 кесте 7 - KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-сі тұтынушылар құрылымы

 

Көрсеткіш	жылдар			2009 ж., 2011 ж. салыстырғанда, %
	2009	2010	2011
Клиенттердің жалпы саны, адам	821	844	910	1,1
оның ішінде:
ер адамдар	236	285	396	1,6
әйел адамдар	325	312	378	1,16
14 жасқа дейінгі балалар	196	194	157	0,8
клиенттердің жалпы санынан:
20 жасқа дейінгілер	254	232	190	0,7
20-30 жас аралығындағылар	241	256	280	1,16
30-40 жас аралығындағылар	288	324	363	1,2
40-50 жас аралығындағылар	39	28	35	0,8
50-ден жоғары жастағылар	8	13	10	1,25
Е с к е р т у – [27; 28; 29] әдебиеттер негізінде автор құрастырған

 

Кесте 7 ден көріп отырғанымыздай  «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің клиенттері жастарына байланысты әртүрлі болып келеді. Жас айырмашылықтарына байланысты турлары да ерекшеленеді.

Сонымен, «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің клиенттері жөніндегі мәліметтер анализі Алматы қаласының туристік қызметтер нарығын сегменттеуге мүмкіндік береді.

Келтірілген мәліметтер негізінде біз диаграммада жас деңгейі бойынша нарық сегменттерін көрсете аламыз (сурет 9).

 

«KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің жас деңгейі бойынша тұтынушыларының үлес салмағы

 

Сурет 9

 

9 суреттен көріп отырғанымыздай  «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің туристік  қызметтер нарығының негізгі  сегменті 30-40 жас аралығындағы азаматтар  болып табылады. Себебі олардың  қаржы және мүмкіншіліктері жоғары болып келеді.

Біздің есептеулеріміз бойынша «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-не бүгінгі мүмкіндіктермен географиялық белгі бойынша ең дұрысы Алматы қаласында клиенттерге қызмет көрсету. Астана және Өскеменде  құрылымдық бөлімше ашу қосымша материалдық шығындарды қажет етеді. Яғни  басқа аймақтарда филиал ашумен байланысты коммерциялық тәуекелділік өте жоғары және де ақталмауы мүмкін.

Алматы қаласының нарығына күшін бағыттау пайдалылығын демографиялық белгі де дәлелдейді – белсенді халық есебінен қала халқы үнемі өсіп отырады. Көптеген жаңа алматылықтар – бұл басқа елді мекендер мен басқа мемлекеттерден көшіп келгендер. Ал енді осы жарнамаларға жыл сайын компания қанша қаржы жұмсайтынын қарастырып көрейік. Сонымен қатар пайда көлеміне байланысты үлесі де артудаЖыл сайын жарнамаға жұмсалатын шығындар өсіп отыр бірақ әлі де болса жеткіліксіз. Көбінесе баспасөзда жарияланатын жарнамалар(қосымшадан жарнаманың парақтарын көре аласыздар), себебі телевизиялық жарнамаға компанияның қаржылық жағдайы жетпей отыр [29].

Сонымен қатар, газет, теледидар және радиоға берілетін жарнаманың көп жағдайда клиенттерді тартуға байланысты сенімді ақтамайтынын ескеру қажет (кесте 8).

 

кесте 8 - «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің жарнама шығындары

 

Жарнама құралдары	Жылдар
	2009	2010	2011
жарнама көлеміне кеткен шығын, мың тг	510.7	582.3	720
пайда көлеміне %-бен	16.9	18.3	20.1
баспасөз(Караван Плюс, Таймаут), мың тг	513.9	578.5	688
телевизиялық жарнама	-	-	-
радио жарнама	-	-	-
сыртқы жарнама, мың тг	15	21	25
Е с к е р т у – [27; 28; 29] әдебиеттер негізінде автор құрастырған

 

Кесте 8 ден көріп отырғанымыздай, «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің жарнамасын қарастыра отырып оның онша тиімді емес екенін байқауға болады. Оны есептің басында көрсетілген экономикалық көрсеткіштер дәлелдейді.

2009 жылы өнімнің бір данасына кеткен маркетинг шығындары 1 теңгеге 0,009, 2010 жылы 0,010, 2011 жылы 1теңгеге 0,011 болған. Сонымен жарнама шығындары 2009 жылға қарағанда 2010 жылы 34%-ға өскен, ал өндіріс 6,9%-ға ғана артқан. Яғни жарнамаға кеткен шығындардың және оның қайтарымдылығының мүлдем сәйкессіз нәтижелері шығады. Мұнда жарнаманың тиімдірек жолдарын іздестіру қажет. Мысалы, Факс намесе интернет бойынша жарнама тарату. Бұл өте арзан және өте тиімді жарнама түрі. Осы сияқты шаралар компанияда жасалып жатыр бірақ компанияның нарықта бәеклестікке төтеп беру үшін бұл шаралар жеткіліксіз сондықтан компания үшін маркетингтік зерттеулер жүргізіп тұтынушыларды тарту және тауарды позициялау шараларын жетілдіру қажет.

Сонымен қатар, «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-нің экономикалық әрекетін, маркетинг кешенінің элементтерін зерттеу негізінде кәсіпорынның нарықтағы позициясын күшейту және экономикалық пайданы максималды арттыру маркетингтік әрекетін жетілдіру жолдарын табу.

«KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-сі әр түрлі қажеттіліктерді қанағаттандыруға тырысып түрлі туристік қызметтерді көрсету әрекетін жүзеге асырады.

Осы мақсатпен компания шетелдік фирмалармен қарым-қатынас орнатуда. Бірақ әлі де болса компания әрекеті тек көпшілікті қолданыстағы турларды ұсынуда. «KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-сі жергілікті тұрғындарға құжат, виза жасау қызметін ұсынады.

Жалпы, қазіргі болып жатқан нарықтық қатынастар кәсіпорындардың шаруашылықты жүргізумен субьект ретінде құқық жағдайларын едәуір нығайтып, олардың көптеген өндірістік және қаржылық мәселелер өз бетінше шешуіне мол мүмкіншілік ашты.

Фирмаларда бұрынғыдай жоғарғы жақтың жол істеумен емес, контрагентерді жабдықтаушы, сатып алушы, мердігер, банк және т.б. қазіргі кезде өз қалауы бойынша алады. Олардың өздеріне іскер серіктерді  қаншалықты дәл және қатесіз таңдаумен нарықтық қатынастар негізінде мүмкіндігіне тез және дұрыс бағдар беру, оны ұстауына қарай жұмыстарының тиімділігі әр түрлі болады.

Туристік қызмет индустрия кәсіпорындарының шаруашылық қызметтеріндегі оңды өзгерістерге қарамастан, сырттан кіру туризмінің күрт төмендеуі, шетелдіктерді қызықтыра алатындай табиғаты мен тарихи-мәдени орталықтарына бай Қазақстанда заманға сай туристік қызмет инфрақұрылымын құру және істі жоғары дәрежеде ұйымдастыруды қолға алу қажеттілігін көрсетеді. Туристік әрекеттің стратегиясы мен тактикасы түбірімен өзгерді, туризм түрлері мен формасының жаңартылуы саланың алдына қойған мақсаттарының өзгеруіне әкелді. Осы аспектілердің барлығы Ұлттық экономикаға үлкен әсерін тигізеді.Қазақстанның табиғи-рекреационды потенциалына өзінің аумағы, түрлілігі және қайталанбастығы бойынша теңесетін ел әлемде табылмас десек қателеспейміз.

Турфирма офисінің ауданы 2,5 х 5 х 6 м. Үш бөлмеден тұрады. Ең ұзыны клиенттермен қарым қатынас жасау үшін арналған. Екнші бөлмеде директор кабинеті, ал үшінші кабинеті қызметтік. Жарық түсуі жоғары, ол екі үлкен терезе мен кешкі уақытта жеті лампочкалы жарықтағышпен жұмыс істелінеді (10 сурет).

Туристік фирмалардың жалпы құрылымы

 

 

Сурет 10

10 суретте көрсетілген туристік бөлім, бөлім басшысы санаторлық-курорттық қызмет көрсету менеджерін, туристік-экскурсиялық қызмет көрсету менеджерін, ішкі туризм менеджерін және олардың ассистенттерін біріктіреді. Олар басты промоуш-менеджерлер болып саналады. Клиенттерді жіберіп алмау, оларды барынша қызықтыру – олардың басты міндеті болып табылады. Олар түрлі акциялар өткізеді, келген туристерге турпакет бойынша көрсетілген қызметтердің толық атқарылуына жауапты. Гид, аудармашы тауып беру, қосымша  т.б. қызметтер көрсетіледі.

Офисте ыңғайлылық үшін екі компьютерлік үстел, бір кітап шкафы, журнал үстелі, алты орындық бар. Сонымен қатар, күту бөлмесінде бір ыңғайлы диван бар. Бұл клиент үшін өте тиімді болып келеді.

Клиентке тез және сапалы қызмет көрсету үшін екі компьютер, принтер, сканер, екі телефон және бір факс құрылғылар бар.  Директор кабинетінде бір үстел, шкаф, кассалық аппарат, сейф орналасқан. Жалпы интерьері тиімді, адамның психикасына оң әсер тетеін түстермен қатар, жиһаз орналасуы тиімді.

Фирма ұжымы 6 адамнан тұрады. Кадр мәселесі өте маңызды сұрақтардың бірі болып келеді. Кадрлар құрылымы келесідей:

- басқару бөлімі директордан  тұрады;

- туризм бөлімі жоғарғы  менеджері және менеджер;

- бухгалтерия бөлімі бухгалтерден тұрады.

Жалпы туризмнің танымдық турлары көп сатылады. Сонымен қатар, іскер турлар, емдік туризм, спорттық туризм, сауықтару және жағажай туризм, т.б. Негізгі бағыттары Түркия, Оңтүстік Корея, Қытай, Франция, т.б.

. Сонымен қатар, бұл болжамды: математикалық есептеумен алынған болжамды және 2011 - 2012 жылдардағы тiркелген жағдайларды салыстыруға болады.

Туристік фирмалардың негізгі атқаратын жұмыс түрлері келесі  суретте көрсетілген (сурет 11)

 

Туристік фирмалардың негізгі атқаратын жұмыс түрлері

 

 

Сурет 11

11 сурет қазіргі брондау және  авиабилеттерді сату бөлімі сипатталған.

«KAZAKHSTAN Travel Group» ЖШС-тің негізгі атқаратын жұмыс түрлері суретте берілген (сурет 12).

Туристік кәсіпорындарындағы ішкі жұмыс істеу құжаттар

 

 

Сурет 12

 

12 суретте көрсетілген, референт-хатшы, жеке тұлғаның мекеме іс-қағаздарымен айналысатын қызметкері:

• құжаттарды тіркейді, жылдам іздестіруді қамтамасыз етеді:
• құжаттардың толық сақталуын әрі құпиялылығын бақылайды;
• ақпараттық және технологиялық жағынан басқарушы болып саналады.

Турфирма персоналын басқару.

Турфирмадағы қызметкерлерді басқару төмендегідей жүйелерден тұрады:

• кадрлық саясат;
• персоналды басқару механизмдері;
• жалға алу және босату жүйесі;
• таңдау, салыстыру;
• персоналды дамыту;
• ынталандыру .

Туризм саласы дамуының негiзгi көрсеткiштерiнiң өзара байланысын зерттеу - жұмыстың ең маңызды мәселесiнiң бiрi. Бұл саладағы жүргiзiлiп жатқан iс-шаралар негiзгi көрсеткiштердi реттеумен байланысты. Туризм сферасын жақсартуда дұрыс шешiм қабылдау үшiн осы сфераның негiзi болатын айнымалылардың бiр бiрiне қалай әсер ететiнiн бiлу керек. Сонымен, туристік сферасын дұрыс ұйымдастырып дамыта білу өзектi мәселе болып отыр.

Жыл сайын көптеп кәсіорындар мен кәсіпкершіліктер бой көтеруде. Бұл дегеніміз осы мекемелердің мыңдаған қызметкерлері іскерлік сапар шегеді деген сөз.

 

2.2 Іскерлік туризм сегменттегі  туристік фирмалардың қатысуының бағалау

 

Іскерлік туризмнің әлемдегі даму алғышарттары. Іскерлік туризмнің басқа туризм түрлеріне қарағанда өз ерекшеліктері бар. Бұл туризмнің қызметін тұтынушыларына сапарларының басты мақсаты сол елдегі іскерлік мақсат. Бұл әртүрлі халық аралық конференциялар, семпозиумдер, жиналыстар, көрмелер, компаниялардың еншілес фирмаларына сапарлары, тәжірибе алмасуы. Сол елдің ішкі іскерлік сапарлары. Осындай сапарлардың  туризммен ара қатынасын анықтап алу керек. Анықтап алу үшін сапар шегушілердің туризмнің қандай қызметтерін пайдаланатынын анықтау керек. Бұл қызметтер ішіне қонақ үй қызметі, тамақтану, транспорт, экскурсиялық қызметтер тағы басқа. 

Іскерлік туризм тікелей экономикалық жағдаймен байланысты. Олардың дамуы тура пропорционал болып келеді. Қазақстанға жыл  сайын 50 млрд. тан астам шетелдік инвестиция құйылады. Республика аймағында жүздеген шетелдік компаниялар жұмыс істейді. Жыл сайын көптеп кәсіорындар мен кәсіпкершіліктер бой көтеруде. Бұл дегеніміз осы мекемелердің мыңдаған қызметкерлері іскерлік сапар шегеді деген сөз. Осы сапарлар барысында қызметтерді тұтыну арқылы туризмге әсер етеді. Өз кезінде ірі халықаралық қаржы орталықтарын құруда осы принципті ұстанған. Қазіргі таңда осындай қаржы орталықтары Нью-Йорк, Лондон, Цюрих, Люксембург, Франкфурт-на-Майне, Сингапур сияқты әлемнің ірі мегаполистерінде бар. Бұл халықаралық валюталық, несиелік және қаржы операцияларын, құнды қағаздар, алтынмен келісім жүргізетін банктер және арнаулы несиелік-қаржы институттары топталған орталықтар. Тарихи тұрғыда олар ұлттық нарық негізінде қалыптастырылды. Содан кейін барып әлемнің валюталық, несиелік, қаржы нарығы, алтын нарығы негізінде қалыптастырылды.