«ШиКо» ЖШС-де өнімдердің сапасын стандарт талаптарына сәйкестігін талдау

М А З М Ұ Н Ы
НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР.............................................................................	7
АНЫҚТАМАЛАР.....................................................................................................	8
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР…................................................….........	9
КІРІСПЕ..…………………………………………………………………...............	10
1 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ............................................................................................ 1.1 Стандарттау және өсімдік майларының халық шаруашылығындағы маңызы ..................................................................................................................... 2 НЕГІЗГІ БӨЛІМ..................................................................................................... 2.1  ЖШС «ШиКО» кәсiпорынының сипаттамасы............................................... 2.2 Зерттеу әдістемесі.............................................................................................. 2.3  Майдың (шикізаттың) технологиялық сапасын бағалау.............................      2.4  “Алтын” және “Иртыш”  және “Экстра” маркалы майларының  сапасын  сараптау нәтижелері .................................................................. 3 ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ ЕРЕЖЕЛЕРІ.................. ҚОРЫТЫНДЫ.........................................................................................................  ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.............................................................	12   12 32 32 34 42   59 63 70 71

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

               

 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

 

МЕМСТ 1128-75 Рафинадталған мақта майы. Техникалық  шарттар

МЕМСТ 1129-93 Күнбағыс майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 7825-76 Соя майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 7981-68 Арахис майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 8807-74 Қыша майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 8808-91 Жүгерi майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 8968-77 Рапс майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 10766-64 Кокос майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 14089-68 Экспортқа арналған күнбағыс майы. Техникалық шарт

МЕМСТ 21314-75 Өсімдік майлары. Өндiру терминдерi мен                      анықтамалары

МЕМСТ 5471-83 Өсімдік майлары. Қабылдау ережесi және сынау тәсiлдерi

МЕМСТ 591-81 Техникалық зығыр майы. Техникалық шарт

ТШ 10-04-11/13-87 Рафинадталған зәйтүн майы.    Техникалық шарт.

МЕМСТ 5474-66 Өсімдік майлары. Күлдi анықтау  тәсiлдерi.

МЕМСТ5476-81Өсімдік майлары. Қышқылдық санын анықтау тәсiлдерi.

МЕМСТ 5477-69 Өсімдік майлары. Түсiн анықтау тәсiлдерi.

МЕМСТ 5478-90 Өсімдік майлары. Сабындану санын   анықтау тәсiлi.

МЕМСТ 5479-64 Өсімдік майлары және табиғи Май                           қышқылдары. Заттың сабындану тәсiлiн анықтау.

МЕМСТ 5481-89 Өсімдік майлары. Май емес қосынды және тұнбаны анықтау тәсiлi.

МЕМСТ 5482-90 Өсімдік майлары. Сыну (рефракция)                           Көрсеткішiн анықтау.

МЕМСТ 26593-85 Өсімдік майлары.Асқан тотық санын  анықтау.

МЕМСТ 7824-80 Өсімдік майлары. Фосфоры бар заттарды                           анықтау тәсiлi.

МЕМСТ 26669-85 Тағамдық және дәмдеуiш өнiмдер. Үлгiнi микробиологиялық зерттеуге дайындау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

АНЫҚТАМАЛАР

 

“Ерiтiлген” күнбағыс майы - бұл күнбағыс майы көптеген өңдеуден, технологиялық операциялардан өткен және  табиғи балауыззаттардан айырылған май

Күнбағыс майындағы “Сетка” - мөлдiр күнбағыс майында жеке майда,  көзге әрең көрiнетiн балауызды заттар

Жеңiл” күнбағыс майы - Майдың мөлдiрлiгiн төмендететiн майда балауызды заттардың бөлiктерi

 Негізге  алынатын  стандарт - Қолдану  саласы  кең  немесе  Техникалық  реттеудің  белгілі-бір  саласына  жайлы  ережелері  бар  стандарт.

  Өңірлік  стандарт -  Стандарттау  жөніндегі  өңірлік  ұйым  қабылдайтын  және  тұтынушылардың  көпшілігі  қол  жеткізе  алатын  стандарт.     

Стандарттау - Нақты  қойылатын  және  ықтимал  міндеттерге  қатысты  көпшілікке  ортақ,  көп  мәрте  және  ерікті  пайдалану  үшін  ережелер  белгілеу  арқылы,  көрінетін  қызметтеріне  және  үрдістер  қойылатын  талаптарды  ретке  келтірудің  оңтайлы  деңгейіне  қол  жеткізуге  бағытталған  қызмет.

Стандарт - Уәкілетті  орган  көздеген,  тәртіппен  бекітілген,  көп  мәрте  және  ерікті  паидалану  мақсатында  техникалық  реттеу  объектілеріне,  ережелеріне  жайлы  принциптер  мен  сипаттамаларды  белгілейтін  құжат.

Стандарттау жөніндегі өңірлік ұйым - географиялық  немесе  экономикалық  бір  ғана  өңірдің  стандарттау  жөніндегі  тиісті  органдарының  қызметіне  қатысу  үшін  анық  болатыны  стандарттау  жөніндегі  ұйым.

Сәйкестікті  растау,  стандарттау,  Аккредиттеу  жөніндегі  сарапшы  аудитор-  Уәкілетті  орган  белгілеген  тәртіппен  аттестатталған  маман.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

 

мг- миллиграм;

г-грамм;

%- пайыз;

мин- минут;

мг/л- миллиграм на литр;

ҮБЗ- үстіртін белсенді заттар

C дәрумені – аскорбин қышқылы

А дәрумені – ретинол

рН-  активті қышқылдық

α- альфа

β- бета

В1 - тиамин

В2 – рибофлавин

Д дәрумені– кальциферол

0С – Цельсий градусы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

КІРІСПЕ

 

Қазақстан республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың халыққа Жолдарында «Көпшілік экономиканы «қолмен басқару» қажеттігіне келіп отыр,ал реттеу осы дағдарыстан шығудың аса маңызды ісіне айналуда. Сондықтан да тереңде түбегейлі көзқарас әлемдік қоғамдастықта әлемдік нарықтық экономиканың келесі бұрылыстарында бізді қауіпсіздендіру жолын табуға көмектеседі» делінген.

Біз елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуіміз тиіс. Ол үшін ауыл шаруашылығына және өнеркәсібіне инвестициялар тартуды ұлғайту қажет. Ел мұқтажы қанағаттандырылмай отырған маңызды тамақ өнімдерін өнімдерді ынталандыруға ерекше назар аудару талап етіледі. Мәселен, өсімдік майы, жемістер, қант және басқалар. Біздін бұл проблемаларды шешуге мүмкіндігіміз бар.

Қандай да болмасын бiр затты ала отырып, ойымызда оның сапасын бағалап, бiздiң күтулерiмiздi ақтай алады ма, жоқ па деген сұрақ туады.

Тұтынушылар сапа деген ұғымды, оның сыртқы түрiн, қолайлылығын, экономикалық тиiмдiлiгiн түсiнедi. Дамушы нарық қатынастарында өнiм сапасының ең басты көрсеткішi оның бәсекелестiк қабiлеттiлiгi болып табылады. Кәсiпорынның тауарлы белгiсiнiң дамуы сапаға байланысты болады: сапаның жоғалуы сатып алушылардың жоғалуына және нарықтан шығуына әкелiп соғады. Сапасыз өнiм шығарған кәсiпорын тiкелей шығындарға ұшырайды.

Сапа нарық үшiн күресте маңызды құрал бола отырып, тауардың бәсекелестiк қабiлетiлiгiн қамтамасыз етедi. Сапа туралы көзқарас үнемi өзгерiп отырады. Тұтынушы бiр жыл бұрын қанағаттандырып отырған сапа, келесi жылы оның талабына жауап бере алмайды. Қоғам дамуының әр сатысында сапаға қойылатын талаптар жоғарылай түсуде.

Бұрында сапа тек ақаулардың жоқтығымен айқындалса, қазiр сапа туралы кең көлемдегi түсiнiкте сөйлейдi. Сапа бәсекелестiк қабiлеттiктiң ең жоғары көрсеткішi ретiнде отандық экономиканың тұрақты деңгейiнiң және оның дүние жүзілік нарыққа көшуiне басты маңызды факторы болып табылады.

Қазақстанда өсімдік майының нарығы қарқынды дамып келе жатқан секторлардың бірі. Өсімдік майын пайдалану үлесі жылдан жылға көбейгендіктен бұл нарық өндірушілер үшін назар аударарлық болып тұр.

Халықаралық стандарттарды еңгізу әлем елдерінің бастан өткізген көптеген      дағдарыстардан аман шығуына септігін тигізгені мәлім.

Еліміздің экономикасын және жалпы қоғамның бірегей өсуіне халықаралық стандарттарды енгізудің маңызы зор.

Қазірдің өзінде көптеген халықаралық стандарттар басылып шығарылды. ҚР Премьер – министірінің 6  ақпан 2004 жылы № 28 – р және 27 маусым 2006 жылы №175 – р шыққан жарлығымен, сонымен қатар жаңа, 23 маусымда 2008 жылы №172-р,  жарлығымен Қазахстан кәсіпорындарының тездетіп халықаралық стандарттарға көшуі туралы республикада тиісті инфраструктура жетілдіруде, сапа менеджменті саласындағы халықаралық стандарттарды енгізу үшін нормативтік және әдістемелік база жасалынған.

Қазақстан стандарттар дайындайтын ТК ИСО 176 мүшесі, сапа басқару саласында және экологиялық менеджмент бойынша. Бізде ТК 54 сапа менеджменті техникалық комиеті және ТК 57 халал - өнімдеріне стандарттар жасайтын техникалық комитеті әрекет жасайды.

Қазақстанда кәзіргі уақытта менеджмент жүйесін 1400 кәсіпорындары енгізген. Олардың арасында 113 – ИСО 14001 бойынша,  71 кәсіпорын – OHSAS 18001 бойынша, 19 кәсіпорын ИСО 22000 бойынша.

Қазірдің өзінде  400 кәсіпорын СМЖ-ны енгізу жұмыстарын жүргізуде. 2009 жылы СМЖ- ны енгізген кәсіпорындар саны 1500 жетеді.

 Дипломдық жұмыстың мақсаты: «ШиКо» ЖШС-де өнімдердің сапасын стандарт талаптарына сәйкестігін талдау.

Дипломдық жұмысты орындау үшін келесі міндеттер орындалды:

1. Кәсіпорынға сипаттама беру;
3. Өсімдік майларының сапасын сараптау және стандартқа сәйкестігін зерттеу;
4. Нәтижені талдау

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ

1.1 Стандарттау және өсімдік майларының халық шаруашылығындағы маңызы

 

  Стандарттардың еріктілік санатына көшірілуіне қарамастан, олар маңызды рөл атқаруын жалғастыруда. Техникалық реттеудің жаңа жүйесі жағдайында стандарттар, өздерінің дәстүрлі міндеттерінен басқа, техникалық регламенттердің міндетті талаптарын орындаудың тәсілдерін көрсететін техникалық шешім жасау рөлін де атқарады. Жаңа көзқарасқа сәйкес, әрбір техникалық регламентке сәйкестік «презумпциясын» беретін ерікті стандарттар тізбесі қолдау көрсетеді. Мәселен, машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігі туралы заңды қолдауға мыңнан астам стандарттардан тұратын стандарттар тізбесі талап етіледі.

Стандарттардың бұл міндетін орындау оларды елеулі түрде қайта қарауды талап етеді. Ескірген стандарттар жойылуға немесе халықаралық стандарттармен үйлестірілуге тиіс. Ондаған мыңдап саналатын стандарттардың мұндай үлкен санын ескерер болсақ, ол көп күш-жігер мен уақытты талап ететін қиын міндет. Халықаралық стандарттарды аударудың бір өзі ғана – бір немесе екі жылдың ғана мәселесі емес.

Үйлестіру мақсатында Қазақстан Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйымның (ИСО) халықаралық стандарттарды әзірлеу жұмысына белсене қатыса бастады. Қазіргі кезде Қазақстан ИСО-ның 6 техникалық комитеттерінің мүшесі болып табылады. Халықаралық стандарттарды әзірлеуге қатысу стандарттарды пайдаланушы болуға ғана мүмкіндік туғызып қоймай, Қазақстандық өндірушілердің мүдделеріне орай стандарттардың мазмұнына да әсер етеді. Техникалық реттеу және метрология жөніндегі комитеттің Стандарттау жөніндегі Еуропалық ұйымның CEN әріптестік ұйымы мәртебесін алуға әрекеттенуі Еуропалық стандарттарды әзірлеу жөніндегі техникалық комитеттердің жұмысына қатысуға мүмкіндік береді. Мұндай стандарттар кейіннен Қазақстанның ұлттық стандарттары ретінде қабылданатын болады.

Сонымен, стандарттарды жаңа техникалық регламенттермен үйлестіру жөніндегі жұмыста негізгі міндеттер мыналар болып табылады:

• Ескірген стандарттарды жою
• Қазіргі стандарттарды халықаралық стандарттармен үйлестіру
• Стандарттарды әзірлеу жөніндегі халықаралық ұйымдардың жұмысына қатысу

.Бұл міндет сондай-ақ ИСО-ның 17011 стандартының талаптарына сәйкес  келтіру үшін Қазақстандағы аккредиттеудің  қазіргі жүйесін реформалауды  талап етеді. Бұл реформалар, бірінші  кезекте, тәуелсіздікті, әділдікті  қамтамасыз етуге және мүдделердің  жанжалдасуын болдырмауға бағытталған. Осы принциптердің сақталуын қамтамасыз ету үшін алда аккредиттеудің ұлттық органдарын қайта өзгерту күтіп тұр. Аккредиттеу органы сәйкестікті растау органдарымен байланысты болмауға тиіс және аккредиттеуді алу үшін консалтингпен шұғылданбауға тиіс. Аккредиттеу туралы немесе одан бас тарту туралы шешімді онда барлық мүдделі тараптар көрсетілетін аккредиттеу жөніндегі кеңес қабылдауға тиіс. Зертханалар, өз кезегінде, ИСО-ның 17025 стандартының талаптарына сәйкес сертификатталуға тиіс. ILAC шеңберінде өзара тану туралы келісімге мүше болу үшін Қазақстанның ИСО-ның 17025 стандартының талаптарына сәйкес халықаралық сертификаттаудан өткен ондаған зертханалары болуы қажет. Сәйкестікті растау органдарын өзінің базасын нығайту, өзінің рәсімдерін жетілдіру және өз қызметкерлерінің құзыретін арттыру жөнінде көп жұмыстар күтіп тұр.