Дамуында бузылыстары бар балалардың жоғары жүйке қызметі

Зейін көлемі мен шоғырлануы жеткіліксіз. Механикалық есте сақтауы нашар; ассоциативтік есте сақтауында – нәтиже төмендей түседі. Ойлау операцияларының топтау және классификациялау түрлері нақты ситуативтік белгілеріне байланысты орындалады. Мақал-мәтел, аналогияларды ұғынбайды. Бағдарламалық материалды толық меңгермеген: қателермен оқиды, оқыған мәтіннің мазмұнын түсінбейді, 2 амалды есептерді шығара алмайды.  Педагог тарапынан көрсетілген көмекті пайдаланбайды.

1. Бұл психикалық даму бұзылуының қай типіне жатады?

2. Алғашқы және туынды кемістіктерді ажыратып көрсет

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Жазбаша жұмысты сызба түрінде орындауға болады.

3. Тапсырманы орындау үшін алғашқы және туынды кемістік жайлы теориялық білімді пайдаланған жөн.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:1,2,10,15,24,31,32,33,45,50,51,63,64.

Қосымша:1-6.

 

№ 3 тақырып: Баланың психикалық  дамуының жалпы және спецификалық заңдылықтары.

Сұрақтар:

1.Бала дамуының жалпы заңдылықтары.

2.Баланың психикалық дамуындағы биологиялық және әлеуметтік факторлардың ролі.

3.Табиғи алғышарттар, сыртқы орта, әлеуметтік және мәдени нормаларды меңгерту.

4. Депривация.

5. Жоғары психикалық қызметтердің дамуындағы сөйлеу тілінің ролі.

6. Кеміс дамудағы сензитивтік кезеңдер.

 Тапсырмалар:

1. № 3 дәріс материалын пайдаланып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауаптар даярлау.

2. «Даму бұзылуына әкеп соқтыратын патогендік факторлар» кестесін құру.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Кесте құруда құрсақ ішілік, туу және туғаннан кейінгі кезде әсер ететін факторларды, олардың полиэтиологиясын көрсету қажет. Сондай-ақ тұқым қуалаушылық пен  хромосомдық бұзылуларға көңіл аудару.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:1,2,10,15,24,31,32,33,45,50,51,63,64.

Қосымша:1-6.

 

№ 4 тақырып: Дизонтогенездің психологиялық параметрлері.

Сұрақтар:

1. Психикалық даму мен психикалық қызметтер.

2. Арнайы психологиядағы даму ұғымы.

3. Психикалық дамыту мен оқыту.

4. Өзекті және жақын даму аймағы.

5. Кеміс даму ұғымы (дизонтогенез).

6. Дизонтогенездің психологиялық параметрлері

(В.В. Лебединский); бұзылудың функциональды локализациясы; зақымдану уақыты; кемістіктің құрылымы; функцияаралық қызметтердің бұзылуы.

Тапсырмалар:

1. № 4 дәріс материалын пайдаланып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауаптар даярлау.

2. «Дизонтогенияның жсқа сай шарттылығы» кестесін құру.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал. Өзекті және жақын даму аймағы түсінігін талдау.

2. Дәріс материалына сүйене отырып жасқа сай дамудағы бұзылуларды, әр жастағы дамуға зиянды факторлардың әсерін көрсететін кесте құру

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:1,2,10,15,24,31,32,33,45,50,51,63,64.

Қосымша:1-6.

 

№ 5 тақырып: Психикалық даму бұзылуының типтері.

Сұрақтар:

1. Даму бұзылуының негізгі типтеріне мінездеме: жетілмей қалу, тежелген даму, зақымданған даму, дефицитарлық даму, бұрмаланған даму, дисгармониялық даму.

2. Күрделі кемістігі бар балалар.

Тапсырмалар:

1. № 5 дәріс материалын пайдаланып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауаптар даярлау.

2. Даму бұзылуының негізгі типтерін сипаттау.

3. Сызба құру.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Сызба құру үшін даму бұзылуының негізгі типтерінің психологиялық мінездемесін пайдалану.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:1,2,10,15,24,31,32,33,45,50,51,63,64.

Қосымша:1-6.

 

№ 6 тақырып: Құрамалы бұзылушылықтары бар балалар психологиясының қосымша проблемалары. Коррекция, адаптация, компенсация.

Сұрақтар:

1. Компенсация және коррекция.

2. Әлеуметтік бейімдеу (адаптация).

3. Кеміс балаларды дамуындағы оқытудың жетекші ролі.

4. Оқытудың коррекциялық бағыты.

5. Абилитация және реабилитация.

6. Психикалық дамуында ауытқуы бар адамды интеграциялап оқыту мен қоғамға интеграциялау проблемалары.

Тапсырмалар:

1. № 6 дәріс материалын пайдаланып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауаптар даярлау.

2. Негізгі ұғымдар бойынша глоссарий құру.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Глоссарий жасауда төмендегі әдебиетті пайдалануға болады: Дефектология: Словарь-справочник./ Под ред. Б.П.Пузанова. – М.: Новая школа, 1996.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:1,2,10,15,24,31,32,33,45,50,51,63,64.

Қосымша:1-6.

 

№ 7 тақырып: Құрамалы бұзылушылықтары бар балаларды психологиялық зерттеудің негізгі принциптері.

Сұрақтар:

1. Даму ауытқуы бар балаларға  психологиялық диагностика жасаудың жалпылама негіздері.

2. Даму ауытқуы бар балаларды  психологиялық зерттеудің негізгі принциптері: кешенділік принципі, психологялық-педагогикалық тексерудің тұтастығы принципі; жетекші әрекет барысында тексеру принципі т.б.

3. Психологиялық диагноз, оның түрлері.

4. Бұзылған даму құрылымының маңызды элементтері.

Тапсырмалар:

1. Даму ауытқуы бар балаларды  психологиялық зерттеудің негізгі принциптері бойынша  ұсынылған материалдарды пайдаланып толық жауаптар даярлау.

2. Кестені толтыру:

№	Сезіну мен қабылдау	Зейін	Жады	Қиял	Ойлау	Сөйлеу
	диагностикалық әдістеменің аты	диагностикалық әдістеменің аты
	диагностикалық әдістеменің аты	диагностикалық әдістеменің аты
	диагностикалық әдістеменің аты	диагностикалық әдістеменің аты
	Т.с.с	Т.с.с

 

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Психологиялық  диагностиканың әртүрлі әдістемелерін көрсететін кесте құру.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:10,15,24,31,32,33,45,50,51,63,64,73, 81.

Қосымша:1-6.

 

№ 8 тақырып: Құрамалы бұзылушылықтары бар балалардың түйсіну мен қабылдау қабілеттерінің ерекшеліктері.

Сұрақтар:

1. Даму ауытқуы бар баллардың сезінуі мен қабылдауына жалпылама мінездеме.

2. Есту арқылы сезіну мен қабылдау.

3. Сөйлеу тілінің қалыптасуындағы есту қызметінің ролі.

4. Қоршаған ортаны тануда есту арқылы қабылдаудың ролі.

5. Көру арқылы сезіну мен қабылдау және олардың мүмкіндігі шектелген бала өміріндегі маңызы.

6. Көру арқылы қабылдаудың жылдамдығы.

7. Көру арқылы қабылдаудағы анализ бен синтез процестері.

8. Форманы көру арқылы қабылдау.

9. Бейнелерді қабылдау ерекшеліктері.

10.Оқу процесінде көру арқылы қабылдаудың дамуы.

11.Тері сезімталдығы, түрлері мен маңызы.

13.Кинестетикалық сезім мен қабылдау. Олардың даму ерекшеліктері.

14. Сипап сезу арқылы қабылдау. Мүмкіндігі шектелген баллардың сипап сезу қабілеттерінің дамуы.

15.Иіс және дәм сезу арқылы қабылдау.

Тапсырмалар:

1. Ұсынылған әдебиеттерді пайдалана отырып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауап беру. 

2. Әртүрлі категориядағы балалардың қабылдау ерекшеліктеріне салыстырмалы анализ жасау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Салыстырмалы анализ жасауда даму ауытқуы бар балалардың психологиялық мінездемесіне сүйену.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:4,6,7,8,19,23,44,46,48,49,52,54,67,84,85.

Қосымша:1-6.

 

№ 9 тақырып: Құрамалы бұзылушылықтары бар балалардың зейін қабілеттерінің ерекшеліктері.

Сұрақтар:

1. Зейін адам әрекетінің динамикалық сипаттамасы ретінде.

2. Зейіннің түрлері.

3. Мүмкіндігі шектеулі балалардың зейін ерекшеліктері.

4. Оқу процесінде ырықты зейінді дамытудың ролі.

6. Зейіннің сапалық көрсеткіштерінің дамуы – көлемі, таралуы, ауысуы мен тұрақтылығы.

Тапсырмалар:

1. Ұсынылған әдебиеттерді пайдалана отырып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауап беру. 

2. Әртүрлі категориядағы балалардың зейін ерекшеліктеріне салыстырмалы анализ жасау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Салыстырмалы анализ жасауда даму ауытқуы бар балалардың психологиялық мінездемесіне сүйену.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:5,6,12,23,27,29,42,52,54,67,84.

Қосымша:1-6.

 

№ 10 тақырып: Құрамалы бұзылушылықтары бар балалардың жады қабілеттерінің ерекшеліктері.

Сұрақтар:

1. Жады, оның түрлері.

2. Даму ауытқуы бар балалардың жады қабілеттерінің ерекшеліктері.

3. Бейнелік жады.

4. Ырықты және ырықсыз жады.

5. Материалды есте сақтаудағы мағыналандыру мен вербализацияның ролі.

6. Ұзақ және қысқа мерзімдік есте сақтау.

7.Сөздік есте сақтау.

8. Оқыту процесінде жады қабілеттерін дамытудың жолдары.

Тапсырмалар:

1. Ұсынылған әдебиеттерді пайдалана отырып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауап беру. 

2. Әртүрлі категориядағы балалардың жады ерекшеліктеріне салыстырмалы анализ жасау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Салыстырмалы анализ жасауда даму ауытқуы бар балалардың психологиялық мінездемесіне сүйену.

Ұсынылатын әдебиеттер:

Негізгі:4,6,8,23,29,37,44,46,54,61,69,85.

Қосымша:1-6.

 

№ 11 тақырып: Құрамалы бұзылушылықтары бар балалардың қиял қабілеттерінің ерекшеліктері.

Сұрақтар:

1. Қиялға танымның спецификалық формасы ретінде сипаттама беру.

2. Қиялдың түрлері.

3. Қиялдың танымдық және аффективтік-қорғаныс функциясы және олардың балалық шақта қалыптасуы.

4. Шығармашылық қиялдың ерекшеліктері.

5. Әртүрлі әрекеттер барысында қиялдың дамуы.

6. Қиялдың дамуындағы сөйлеу тілінің ролі.

Тапсырмалар:

1. Ұсынылған әдебиеттерді пайдалана отырып жоғарыда берілген сұрақтарға толық жауап беру. 

2. Әртүрлі категориядағы балалардың қиял ерекшеліктеріне салыстырмалы анализ жасау.

Әдістемелік нұсқаулар:

1. Сұрақтарға дұрыс толыққанды жауап беру үшін тақырып бойынша ұсынылатын әдебиеттер мен дәріс материалдарын талдау абзал.

2. Салыстырмалы анализ жасауда даму ауытқуы бар балалардың психологиялық мінездемесіне сүйену.