Тарихты оқыту әдістемесі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тарихты оқыту әдістемесі пәнінің  тақырыптық жоспары.

/ Күндізгі оқу бөлім /

 

№	Тақырыптар	Дәріс
1	Жалпы тарих әдістеме курсынын пәні мен мақсаты	2
2	Мектептегі тарихи білім білім  берудін қазіргі жүйесі.	2
3	Тарихты оқыту процесінде оқушылардың  іскерлігінің қалыптасуы	2
4	Мектептегі тарихи білімнін қалыптасуы.	2
5	Тарихи құбылыстарды тудыру	2
6	Тарихи түсініктердің қалыптасуы.	2
7	Тарихты оқыту процессінде оқушылар білімінің қалыптасуы.	2
8	Оқытудағы әдіс және әдістемелік тәсілдер.	2
9	Көрнекті құралдарды пайдалана  отырып, оқыту жұмысынын тәсәлдері.	2
10	Тарих сабақтарында баспа текстермен оқыту жұмысынын тәсілдері.	2
11	Қазақстан тарихы мен қазақ әдебиетінің байланыстыра оқытуды жетілдірудің ғылыми әдістемелік жолдары.	2
12	Тарих және қоғамдық пәндерді оқыту  әдістемесі.	2
13	Қоғамдық пәндер сабақтарындағы патриоттық тәрбие.	2
14	Тарихты оқыту процессіндегі білімді  бағалау мен баға беру жүйесі.	2
15	Тарих мұғалімі	2
	Барлығы:	30

 

 

 

Тарихты оқыту әдістемесі пәнінің  тақырыптық жоспары

/Сырттай бөлім/

 

№	Тақырыптар	Дәріс
1	ТОӘ курсының міндеті мен мақсаты	2
2	Қазіргі кездегі мектептік тарихи білім жүйесі.	2
3	Мектептік тарих  оқулықтарына мінездеме беру.	1
4	Оқушыларға тарих білімін қалыптастыру	1
5	Тарихи көріністерді сабақ барысында  құрастыру.	2
6	Тарихи түсініктерді қалыптастыру.	1
7	Оқушылардың тоқсандық білім сапсының көрсеткіштерін  есептеу.	1
8	Әдіс және оқыту әдістемесі.	2
9	Көрнекіліктерді қолдану әдістеріне қойылатын талаптар.	1
10	Тарих сабағында баспа мәтіндермен  қолдану әдісі.	2
11	Мақсат қою технологиясы	2
12	Тарих сабағы және оған қойылатын  талаптар	4
13	Білім тексеру жүйесі және оқушылардың  білімін бағалау.	2
14	Тарих сабағына тыс жұмыстар	2
15	Тарих Мұғалімі.	1
16	Сабақтың талдауы.	2
17	Оқу процессін ұйымдастыру. Жұмыс  құжаттарын қорғау және жобалау.	2
	Барлығы	30

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тарихты оқыту әдістемесі пәнінің дәріс 

сабақтарының тақырыптары мен жоспары

 

№1 Дәріс: Жалпы тарих әдістеме курсынын пәні мен мақсаты

Негізгі түсініктер:   әдістеме, оқыту құралдары, оқыту әдісі.

Мақсаты: Тарихты оқыту әдістемесін педагогикалық ғылым ретінде түсіндіру әдістеме-нің негізгі мақсаттары мен функцияларын көрсету.

Жоспары:

                  1. Тарихты оқыту әдісінің пайда болуы мен қалыптасуы.

                  2. Тарихты оқыту әдісінің ғылым ретінде мақсаты, пәні және функциясы.

Мазмұны

        1. Тарихты оқыту әдістемесі, даму ерекшеліктері. Оқушылардың Қазақстан тарихы пәніндегі танымдық қабілетін дамытуда және білімін сыныптан тыс жүмыстың ролі. Пән бойынша сыныптан тыс жұмыстың мазмұны, түрі және әдістері. Кейбір оқушылардың тапсырманы орындаудағы жекелеген өздік жұмыстары.

           2.  Тарихты  оқыту әдістемесінің пәні мен мақсаты.Тарихты оқыту әдістемесі - мектептегі тарих курсьшының мазмүлын, мақсатын, оқыту кұралдарын, әдістері мен тәсілдерін анықтайтын ғылыми педагогикалық пән. Педагогикалық пәндер жүйесіндегі тарихты оқыту методикасының орны. Тарихты оқытудың методикалық жүйесінің пайда болуы. Әдістеменің ғылым ретінде қалыптасуын анықтайтын факторлар. Тарихты оқыту әдістемесінің тарихи және саяси - әлеуметгік пәндермен байланысы. Тарихты оқытудың зерттеу әдістері. Мектеп оқушыларын оқыту және тәрбиелеу процесіндегі тарихи пәндердің ролі. Қазақстан Республикасы мектептеріндегі тарихтан білім берудің казіргі кұрылымы.

 

 Бекіту сұрақтары:

1. ТОӘ курсының пайда болуы мен осы пәннің міндеті мен мақсаты қандай?

2. «Революцияға дейінгі мектептерде  оқыту әдісі» қалай жүрді?

3. Оқыту әдісінің қалыптасу сатылары  қандай?

 

Әдебиет:

1. Тұрлығулов Т. Тарих сабағын  жетілдіру жолдары А., 1984

2. Ковжасарова М.Р., Нурмухаметов  Н.Н. Аульбекова Г.Д.Технологизация  учебного процесса:  казахстанский  опыт.– Алматы: Изд. «Зият-Пресс», 2005.-224 с.

 

№2 Дәріс: Мектепте тарихи білім берудін қазіргі жүйесі.

Негізгі түсініктер:Тарихты оқыту әдістемесін педагогикалық ғылым ретінде түсіндіру әдістеменің негізгі мақсаттары мен функцияларын көрсету.

Мақсаты: Тарихи білім беру құрылымын құрастыра отырып, Қазақстанда мектептерде тарихи білім берудін қазіргі жүйесінің ерекшеліктерін көру.

 

Жоспары:

1. Мектептерде тарихи білім берудің қалыптасуы мен дамуы.

2. Қазақстан Республикасында тарихи  білім берудің құрылысы мен  қазіргі жүйесі.

3. Тарих бойынша мектеп бағдарламасына  сараптама жасау. 

а) бағдарламаларға қысқаша мінездеме,

б) тарих бөлімдерінің құрлысы мен  мазмұны, негізгі мақсаты 

 

Мазмұны

1.Бұл бағдарламада мектептерде тарихты оқытудың негізгі Мәселелерін қамтиды.

Тарих - жалпы негізгі білім беретін мектептегі барлық гуманитарлық курстардың өзегін құрайды.

1965 жылғы 14 мамырда КОКП Орталық Комитеті мен КСРО Министрлер Кеңесінің «Мектепте тарихты оқытудағы кейбір дәрістер туралы» Қаулысына сай, КСРО тарихын 7-10 сыныптарына дейін жүйелі курс болып енгізілсе ал «Жаңа және «Қазіргі әлем тарихы» 8-10 сыныптарда оқытылатын болды Мектептегі бағдарламадан шамадан көп, қосьмша материалдың тым күрделі болуы оқу процесінде формализмге әкеліп, оқушылардың ұғынуына қиындық туғызды. 

КОКП Орталық Комитеті мен КСРО Министрлер Кеңесінің 1959 ж. 8 қазандағы «Мектепте тарихты оқытудағы кейбір өзгерістер туралы» қабылданған қаулысына сәйкес, республика мектептерінде «Қазақстан тарихы» алғаш рет КСРО тарихының құрамында курс болып оқытыла бастады. Пәнді оқыту бағдарламасы мектептерге арнап біркелкі етіп жасалып келді.

1990 жылдан бастап халық ағарту саласында болып жатқан үлкен өзгерістерге және де Қазақстан тарихының мектептің оқу жоспарына дербес пән болып енуіне байланысты ол құрамындағы көптеген әдістемелік ұсыныстардың қазіргі талаптарға жауап бере алмайтыны түсінікті.

Ал қазіргі күнде мектепте тарихты оқыту жайындағы көзқарас өзгертумен сипатталады. Оны өзгертудегі басты бағыттар мыналар:

-Тарихи білімнің нәтижеге бағдарлануы;

-оқушының дайын білімді енжар алушыдан білімдегі процесстің белсенді субъектісіне айналуын талап ететін білімдік моделді қалыптастыруға бағытталуы;

-мектепте үзіліссіз білім беру жүйесінде тарих пәнінің білімдік, 
танымдық және тәрбиелік рөлін күшейту;

      Авторлар оқыту әдістемесінің бұл типтік бағдарламасын жоғары оқу орындарында білікті маман дайындауға көмегі бар деп сенім артады.

3.Тарихты оқыту әдістемесінің жоспарлары мен бағдарламалары.Мемлекеттік стандарт.  Бағдарлама жасаудың  концентратты принципі.Хронологиялық принцип. Негізгі базалық компонент. Білімділік компоненті. Мазмұндылық компоненті. Жас ерекшеліктерінің есебі. Тарихты оқыту түрлілігі. 5-9 сыныптардың және 10-11 сыныптардың оку бағдарламалары.

 

Бекіту сұрақтары:

1. Мектептерде тарихи білім беру қалай қалыптасты?

2. Қазақстан Республикасында тарихи  білім берудің құрылысы мен  қазіргі 

жүйесі қандай?

 

Әдебиет:

         1.Шаймерденова  К.Ш. Қазіргі сабақ және өзекті  мәселелері. А., 1990

         2.Тарих  бағдарламасы 5-11 сынып А., 1993 А., 2000

         3. Отан тану курсының бағдарламасы. Отан тану курсын оқыту туралы әдістемелік ұсыныстар). А., 1992

 

№3 Дәріс: Тарихты оқыту процесінде оқушылардың іскерлігінің қалыптасуы. (2 сағат)

Негізгі түсініктер:  Оқу іскерліктері, біліктер, оқыту әдісі.,тарихты оқыту процесі.

Мақсаты: Оқушыларды оқыту процесінде дамитын іскерлігін бекіту.

 

Жоспар:

 1.Тарихты оқыту процесінде оқушылардың қабілеттері мен біліктерін дамыту.

2. Тарихты оқыту процесінде  ақыл-ойлық біліктерінің дамуы.

3. Оқу іскерліктері мен біліктерінің сипаттамасы.

4. Оқушылар іскерліктерінің қалуыптасуының  методикасы мен кезеңдері.

 Мазмұны

           1.Тарихты оқыту процесінде оқушылардың қабілеттері мен біліктерін дамыту. Тарихты     оқытуда  белсенді     және инновациялық әдістерді қолдану.Тарихты оқытудағы белсенді әдістің бірі - ойын сабақ. Тарихты оқыту процесінде ақыл-ойлық біліктерінің дамуы. Ойын сабақтың жоғарғы танымдық потенциялы, ойын сабақ жариялылығы. Іскерлік ойындар, тарихи шайқастар, театрлік қойылымдар мен байқаулар. Оқушылар іскерліктерінің қалуыптасуының методикасы мен кезеңдері

 

 Бекіту сұрақтары:

1.Тарихты оқыту процесінде оқушылардың  қабілеттері дамыту әдістері  қандай?

2. Тарихты оқыту процесінде ақыл-ойлық  біліктерінің дамуын қалай түсінесің?

3. Оқу іскерліктері мен біліктерінің сипаттамасын айтыңыз?.

4. Оқушылар іскерліктерінің қалуыптасуының  методикасы мен кезеңдері 

туралы не айтасыз?

 

Әдебиет:

1. Шаймерденова К.Ш. Қазіргі сабақ  және өзекті мәселелері. А., 1990

2. Қазақстан тарихының оқулықтары 5-11 сынып таңдап алу.

3. Қазақстан тарихы курсы бойынша қолданатын қосымша құралдар       (хрестоматия, әдебиет, техника құралдары) дидактикалық материалдар.

4. Тарих бағдарламасы.

5. Ковжасарова М.Р., Нурмухаметов Н.Н. Аульбекова Г.Д. Технологизация учебного процесса: казахстанский опыт.- Алматы: Изд. «Зият-Пресс», 2005.-224с.

 

№4 Дәріс: Мектептегі тарихи білімнін қалыптасуы.

Негізгі түсініктер: білім; факт; тарихи білім структурасы; тарихи түсініктер; тарихм заңдылықтар.

Мақсаты: Тарихи білімнің негізінің функцмясын анықтау, тарихты білімнің құрылымын көрсету, оқушылардың қабілетіне байланысты, тарихты оқыту барысында білімді меңгеру процесін бақылау.

 

Жоспар:

    1. Тарихи білімнің құрлымы  мен функциясы.

    2. Тарихты оқытуда фактілердің  ролі.

    3. Тарихты оқыту процессінде  білімнің қалыптасу сатылары.

Мазмұны

  І.Қазақстан тарихын оқыту барысында тарихи білімді қалыптастыру.Әдіскерлік          талдау - мектептегі Қазақстан тарихы курсының   мазмұны. Тарихи   білім мен фактілер.

    Оның Қазақстан тарихын оқыту процесі деп тарихи ұғымды қалыптастыру. Оқушылардың   тарихи процес желісін түсінуіне негіз жасау.

 

Бекіту сұрақтары:

 1.Қазақстан тарихы курсының мазмұнына талдау бер?

2.Тарихи білім мен фактілердің  білімдік маңызы неде?

3.Қазақстан тарихын оқытудағы  тарихи фактілердің  ролі қандай?

4.Тарихи заңдылықтарды қалай  түсінесің ?

 

Әдебиет:

1. Ковжасарова М.Р., Нурмухаметов  Н.Н. Аульбекова Г.Д. Технологизация  учебного процесса: казахстанский  опыт.- Алматы: Изд. «Зият-Пресс», 2005.-224с.    

2. Гора П.В. Повышение эффективности процесса обучения истории. М., 1989

3. Тұрлдығұлов Т. Тарих сабағын  жетілдіру жолдары. А., 1984

4. Шаймерденова К.Ш. Қазіргі сабақ  және өзекті мәселелері. А., 1990

 

№5 Дәріс: Тарихи құбылыстарды тудыру

Негізгі түсініктер: көріністер; тарихта болған фактілер жөнінде көріністер; тарихи кезеңдерді бейнелеу.

Мақсаты: Білімді дамытуға жәрдем жасау, тарихи білім құрылымында қажетті элемент ретінде тарихи құбылыстарды тудыру.

Жоспар:

1. Тарихи құбылыстарды елестетудің түрлері және тарихи білімнің қалыптасу процесін-дегі ролі.

2. Оқушылаға тарихи құбылыстарды  тудырудағы әдістер. 

3.  Тарихи кеңістікпен уақыттағы,  өткен практикалар жөніндегі құбылыстарды тудыру жолдары.

Мазмұны

1. Тарихи құбылыстарды елестетудің түрлері және тарихи білімнің қалыптасу процесін-дегі ролі. .Тарихи құбылыстарды елестетудің түрлері.2. Оқушылаға тарихи құбылыстарды тудырудағы әдістер. 3.Тарихи кеңістікпен уақыттағы, өткен практикалар жөніндегі құбылыстарды тудыру жолдары. Білімді дамытуға жәрдем жасау, тарихи білім құрылымында қажетті элемент ретінде тарихи құбылыстарды тудыру.

 

Бекіту сұрақтары:

1.Тарихи құбылыстарды елестетудің  түрлерін айтыңыз?

2. Тарихи білімнің қалыптасуының  кезеңдері қалай жүзеге асады?                                                 

3. Оқушылаға тарихи құбылыстарды тудырудағы әдістерді атаңыз?

4. Тарихи кеңістікпен уақыттағы құбылыстарды тудыру жолдары қандай?

 

Әдебиет:

      1. Шаймерденова К.Ш.  Қазіргі сабақ және өзекті  мәселелері. А., 1990

      2. Тұрлдығұлов Т.  Тарих сабағын жетілдіру жолдары.  А., 1984

      3. Ө.И.Исенов .Академик М.Қозыбаевтың ғылыми еңбектеріндегі тарих пен тағдыр, қоғам ұлт мәселелері /50-80 жылдары/.//"М. Қозыбаев және Қазақстанның тарихи ғылымы" атты сұқбат материалдарының жинағы. А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ. Қостанай 2002. 29-33 бб.