Автор работы: Пользователь скрыл имя, 25 Декабря 2013 в 11:07, лекция
Ал қазіргі күнде мектепте тарихты оқыту жайындағы көзқарас өзгертумен сипатталады. Оны өзгертудегі басты бағыттар мыналар:
- Тарихи білімнің нәтижеге бағдарлануы;
- оқушының дайын білімді енжар алушыдан білімдегі процесстің белсенді субъектісіне айналуын талап ететін білімдік моделді қалыптастыруға бағытталуы;
- мектепте үзіліссіз білім беру жүйесінде тарих пәнінің білімдік,
танымдық және тәрбиелік рөлін күшейту;
5.Тарих сабақтарында тарихи мәліметтер мен кұжаттарды пайдалану.
Тарихты оқытудағы құжаттардың ролі мен мәні. Тарихта оқытуда қолданылатын құжаттық-материалдық негізгі түрлері. Окушылардың тарихи құжаттармен жұмыс істеу тәсілдері. Құжаттық материалдың жіктелуі. Актілік құжаттар, баяндауышы - сипаттаушы құжаттар, көркем сөз естеліктері. Тарихи құжаттар мен мәліметтерді зерттеу әдісі. Мәліметті конспектілеу. Тарихи мәліметтердің сипаты: авторы, уақыты, жанры, негізгі идеялары, тақырыптары мен көркемдік ерекшеліктерін анықтау. Тарихи мәліметтермен, кұжаттармен жұмыс істеу оқушылардың зерттеушілік дағдысын қалыптастыру, ойлау қабілетін жетілдіру.
6.Тарихты оқыту жұмыстарын ұйымдастыру формалары
Сабақ - оқушы мен мұғалім іскерлігінің , методикалық тәсілдердің, мазмұнының жиынтығы, оқыту жұмысын ұйымдастырудың негізгі формасы, Тарихи тақырыптың мазмұны, бөлімі, курс жүйесіндегі сабақтың орыны.
Сабақ -. Қазіргі тарих сабағына қойылатын талаптар. Тарих бойынша сабақ түрін тандауға шартты түрде өткізілетін сабақ түрлері мен факторлар. Оқыту процесінде барлық сыныптарды қамтитын, жан - жақты сабақты өткізу ерекшеліктері. Мұғалім баяңдаған жаңа материалды түсіну сабақтары. Дағды мен шеберлікті қалыптастыру білімділікті тексеру сабақтары. Жалпылама немесе қайталама- жалпылау сабақтары. Білімділік пен шеберлікті тексеру сабақтары. Семинар сабақтар. Ықпалдастық сабақтар. Тарих сабағының дидактикалық жабдықтары. Тарих сабағына мұғалімнің дайындалуы. Тақырыптық сабақты жоспарлау. Сабақтың жұмыс жоспары мен оның негізгі компоненттері. Сабақты бағалау критериясы. Тарихты сабақтан тыс оқытуды ұйымдастыру формалары- факультативтер, тарихи үйірмелер, тарихи олимпиадалар "КӨО" (кеңілді өнертапқыштар отауы), конференциялар, пікірсайыстар. Жоғарғы сыныптардағы семинарлық және практикалық сабақтар.Оқу саяхаттары, кеңестері, сынақтар.
З.Бөлім
Тарих сабағы, оны дайындау және өткізу
1 .Тарихты оқыту әдістері мен әдістемелік тәсілдері
Тарихты оқыту әдістері туралы ұғым. Тарихты оқыту әдістерінің жіктелісіне деген түрлі көзқарастар. Оқыту әдістерін таңдау критериі. Оқытудың "әдісі" мен "тәсілдер" ұғымдарының қатынастылығы. Тарихты оқыту процесіндегі әдістер мен тәсілдердің танымдық, тәрбиелік, дамытушылық ролі. Ауызша материал рөлі: әңгіме, образды, сюжетті әңгімелеу, картиналық және аналитикалық сипаттау, түсіндіру , талдау.
2.Мектеп лекциясы. Лекция ұғымы. Лекция сабақтарында оқушыларға берілетін тапсырмалыр. Мектептегі лекцияның түрлері:
Нұсқама, лекция - диалог, ғылыми кұрылымдық, проблемалы, ақпаратты, пресс-конференциялар, телелекция, жалпы пәндік лекция, визуальды лекция түрлері.
3. Антикалық және ежелгі дүние тарихын
оқытудың
ерекшеліктері.
Ежелгі дүние тарихы курсының мазмұны. Оның хронологиялық шеңбері, кезеңдері. Курс құрылымы. Антикалық және ежелгі дүние тарихы курсының негізгі ұғымдары мен жетекші идеялары. Оқыту материалдарын таңдау критериі. Оқулықтың кернекілік және деректік материалын пайдалану. Алғашқы деректі қолдану. Эгей әлемінің пайда болуы мен құрылуы, крит, треон және микен мәдениетінің гүлдену кезеңі, полистер әлемі мен оның күйреуі,эллиндік дәуірдегі Жерорта теңізі. Ұлы Рим державасының калыптасуы, Рим республикасының дағдырысы мен құлауы, принципат дәуіріндегі императорлық Рим, III-ші ғасыр дағдарысы мен доминат кезеңі. Классикалық Рим құқықгары. Императорлық Рим архитектурасы. Тәрбиелеу мақсаттарында ежелгі Рим кейіпкерлерін үлгі ретінде пайдалану. Ішкі пәндік және пәнаралық байланыстар. Антикалық жане Ежелгі дүние тарихы курсының тақырыптары мен бөлімдерінің құрылымындағы жалпылау сабақтарының орны.
4. Орта ғасырлар тарихын оқыту ерешеліктері.
Орта ғасырлар тарихын мектеп курсының мазмұны, хронологиялық шеңбері мен кезендері. Қоғамның даму заңдылықтарын ашуға қолайлы курстың негізгі ұғымдары мен жетекші идеялары. Азия және Африка, Америка, Еуропа елдерінің ортағасырлық тарихындағы негізгі оқиғалар мен процестерге дәйекті сипаттама. Ерте орта ғасыр, орта ғасырлық гүлдену кезеңі. Орталыктанған мемлекеттердің пайда болуы. Орталық Еуропадағы феодалдық күйреу. Батыс Еуропа мәдениеті. Ұлы географиялық ашулар және отарлық шапқыншылық. Еуропа елдерінің кейінгі отағасыр тарихы. Еуропа елдерінің экономикалық , әлеуметтік және мәдени дамуындағы түбегейлі өзгерістер, ерте капиталистік қатынастардың пайда болуы. Англия, Германия, Франция мемлекеттік құрылымындағы түбегейлі өзгерістер. Реформация, контрреформация, қайта өрлеу сияқты жалпы еуропалық процестер. Еуропалық және Азиялық аймақтардағы экономикалық және саяси дамуға географиялық және климаттық ерешеліктердің ықпалы. Тарих сабақтарында және үй тапсырмасын орындауда оқулық материалдарын пайдалану. Тұрмыс, салт-дәстүр, дін, мәдениет, тарихи қайраткер тұлғаларды зерттеуде қосымша материалдарға көңіл аудару.
4 Бөлім
Қазақстан Республикасы тарихы оны
оқыту әдістемесін
Қазақ халқының тарихы мен мәдениетіне, шығыстық өркениеттің қайталанбас қожайыны үлгілерінен ұрпақтарына қалдырған бабалар даналығы мен бейбіт жасампаздық құндылықтарына қызығушылығын арттыруы және құрметпен қарауды қалыптастыру.
Оқушылардың тарихи білімді шығармашылықпен қолдану, тарихи деректермен жүмыс істеу, тарихи оқиғалар мен құбылыстарды салыстырмалы талдау негізінде ой-елегінен өткізе білу дағдыларын окушылардың бойына-қалыптастыру.
І.Қазақстан тарихын оқыту барысында тарихи білімді қалыптастыру.
Әдіскерлік құрылымдық талдау - мектептегі Қазақстан тарихы курсының мазмұны. Тарихи білім мен фактілер. Оның Қазақстан тарихын оқыту процесі деп тарихи ұғымды қалыптастыру.Оқушылардың тарихи процес желісін түсінуіне негіз жасау.
2.Қазақстан тарихын оқыту әдістемесі.
Қазақстан тарихын оқыту әдістемесі және олардың байланысы.Тарихты оқытудың екі түрлі әдістері ауызша және оқу материалын түсіндіру,әрі оқу (оқушылардың таным қызметі).Танымдық қызмет түрлері – варианттары.Әдістеме түрлері: көрнекілік әдісі,әңгімелесу және практикалық (тәжірибелік). Ой қызметі түрлерінің сипаттамасы: пәндік,бейнелеу,схемалық көрнекілік. Қазақстан тарихын оқытудағы әдістемелік тәсілдердің топтары және олардың сипаттамасы.Қазақстан тарихын оқытудың мәселелері.Қазақстан тарихы сабағындағы танымдық міндеттері. Қазақстан тарихы пәнің оқыту.Қазақстан тарихы оқулығының мәтіндерімен жұмыс істеу әдістемесі.Қазақстан тарихын оқытудың әдісі.Қазақставн тарихы көрнекілік құралдарды топтастыру.Көрнекіліктер, бейнелеу көрнекілік,шартты графикалық схемалық көрнекілік,өз қолымен жасалған көрнекілік,оқытудың аудиовизуальдық құралдары.Көрнекілікпен оқытудың тәсілдері.Оқушылардың танымдық қызмет тәсілдері.Мұғалімнің сабаққа дайындалу кезеңінде көрнекілік материалдарын,ғылыми деректерді іріктеп алуы.Тарихи өлкетану материалдарын оқытудағы көрнекілік рөлі.
Бейнелеу (суреті) көрнекілік. Қазақстан суретшілерінің тарихи тақырыптарға салған картиналары,тарихи портреттер, газет, журнал, кітаптардағы тарихи иллюстрациялық материалдар.
3.Қазақстан тарихын
оқыту әдістемесінің
Қазақстан мектептерінде 1920-1930 жылдары тарихты оқыту жайлары.Қазақстан мектептерінде 1940-1950 жылдардың басында оқыту мәселелері.1950 жылдардың соңы мен 1960 жылдардың басында Қазақ КСР тарихын оқытудың әдістемесі мен мектепте тарихи білім берудің дамуы.Қазақ КСР тарихының жаңа оқулықтары мен бағдарламалары.Қазақ КСР тарихын оқыту әдістемесін одан әрі жетілдіру.Қазақстан тарихын оқыту әдістемесінің ғылыми негізінде теориалық және әдістемелік зерттеулерді енгізуде әдіскер-тарихшылардың қосқан үлесі.Жалпы білім беретін мектептерден оқу жоспарында жаңа дербес пән «Қазақстан тарихы» курсын енгізуге байланысты Қазақ КСР тарихын оқыту әдістемесіндегі өзгерістер. Қазақстан тарихы пәнінің жаңа бағдарламалары мен жаңа оқулықтары. Қазақстан тарихы мектептерінде оқыту әдістемелерінің болашағы.
4.Қазақстан тарихын
мектепте оқытудың қазіргі
Қазақстан тарихы мектеп ретінде.Мектеп
Қазақстан тарихы курсының ғылыми негізіндегі
құрылымы.Қазақстан
5.Қазақстанның ежелгі және ортағасырлық тарихын оқытудың ерекшеліктері.
Пән және курс мақсаты, негізгі оқу материалы. Қазақ мемлекетінің құрылу тарихы. Көшпенді дала өркениетінің мәнін ашып көрсету. Қазақ халқының материалдық жағынан дамуы. Мемлекеттік және тарихи тұлғалардың тарихтағы орны. Қазақстанның ежелгі тарихының хронологиялық шеңбері. Кіріспе «Тарихқа саяхат», «Қазақстанның орта ғасыр тарихы». Негізгі түсіндірмелік аппарат. Негізгі икем. Хронологиялық рамка. Сабақ жүргізудің интерактивті түрлері. Қосымша мәліметтер. Хрестоматиялар. Қазақстан тарихын оқыту әдісінің қалыптасуы, дамуы және қазіргі жағдайы. Көп ұлтты мемлекеттегі жергілікті, аймақтық және ұлттық тарих аралық баланс. Фольклорлық материал. Мұражайлар мен көрмелердің мүмкіндіктерін пайдалану. Салыстырмалы- тарихи әдістерді пайдалану.
6. Жаңа және жаңаша тарихты оқытудың ерекшеліктері.
Негізгі идеялар мен түсініктер. Материал мазмұнын ашу әдістерінің ерекшеліктері.Курстың оқушыларды адамгершілікк тәрбиелеудегі ерекшеліктері. Мектепте 8-9 және 10 сыныптардағы Қазақстан тарихы курсының құрылымы мен білімдік тәрбиелік мәні. Олардың сипаттамасы. Курстардың хронологиялық шеңбері, кұрылымы және кезеңдерге бөлінуі. Окушылардың жас ерекшеліктеріне қарай, тарихи фактілердің жүйесі. Курстардың негізгі ұғымдары мен әлемдік көзқарастарының идеясы. Қазақстан тарихы курсының оқушыларды, жастарды ұлт аралық қатынас мәдениетіне, азаматтану мен гуманистік мораль нормаларына тәрбиелеудегі мүмкіндіктері. Өлкетану материалдарын оқьггудың әдіскерлік жүйесі.
Қазақстан тарихын оқытудағы тарихи білімді қалыптастыру. Мектептегі Қазақстан тарихы курсының мазмұнына құрылымдық әдістемелік.
МАЗМҰНЫ
материалдар...................
I.ПӘННІҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
АЛҒЫ СӨЗ
Қазақстан Республикасының Президентінің 2030 жылға дейінгі елді дамытуға арналған стратегиясы табыспен жүзеге асуда. Елбасының бастамасымен Қазақстанның дүние жүзінің таңдаулы елу елінің қатарына кіру жоспары жасалды.
Еліміздің өркендеу, халқымыздың әл- ауқатын арттыру бағытында нақты жұмыстар атқаруда әрине, алдымызға қойған жоспарлы бағыт- бағдар, белгілі бір межеге жетудің жан- жақты ойластырылған тетіктері болу шарт. Нақ осы тетік – «Қазақстан-2030» даму стратегиясымен ұштасып жатқан, ел Президентінің жыл сайынғы халыққа арнайтын Жолдауы.
«Қазақстан-2030» стратегиясындағы негізгі бағыттардың бірі ретінде білімі мен белгілі жағынан шетелдердегі замандастарымен бәсекеде жеңілмейтін, сонымен қатар, бойында ұлттық ділі сақталған, отаншылдық рухы кемел қазақстандықтардың жаңа ұрпағын тәрбиелеу қажеттігі баса айтылған.Демек, Қазақстан тарихы білім беру жүйесіндегі негізгі мақсаты студенттерді адамзат баласының оқыту әдістемесінің жетістіктерін игеруге, мәдениеттің қалыптасуы мен дамуының әмбебаптық заңдылықтары мен негізгі түрлерін меңгеруге және әлемдік оқыту әдістемесінің шығармашылық шеберліктерін өз беттерімен түсініп-білуге, кәсіби деңгейлерін одан әрі арттыруға ықпал етеді.
Тарихты оқыту әдістемесі пәнін игеру барысында алға қойылған
мақсатты жүзеге асыруда төмендегі міндеттер туындайды:
Бүгінгі студент-ертеңгі маман. Сондықтан студент бойында жоғарғы идеялдық, адамгершілік қасиеттерді қалыптастыру оларды өмірге, еңбекке дайныдауға оқытудың негізі формасы сабақтың, әрбір сыныпта тарих пәнін оқыту әдістемесі мүмкіндіктерін барынша толық пайдалануымыз керек. Демек, өзінің мазмұн ерекшеліктеріне, оқу- тәрбие ісін ұйымдастыру мен оқыту әдістеріне қарай әрбір пәннің алдында студентрдің дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру міндеті тұр ХХІ- ғасыр компьютер мен интернет жүйесіндегі білім қалыптастыру ғасыры екендігін адамзат әлдеқашан мойындаған. Яғни, шегініс жасай беру басқа елдермен білім деңгейіндегі жетістіктеріміздің терезесі тең ел саналуына кері ықпал етеді.
Ұсынылып отырған бағдарламада Тарихты оқыту әдістемесі пәнінің тарих, этноло-гия, саясаттану, антропология, психология, педагогика философия, сияқты гуманитарлық ғылымдармен байланысына баса назар аударылды.