Салық және салық салу

импортталган шетел валютасы жэне монетасы

.  - ҚР Үкіметі белп'леген норма шегінде жеке түлганың импорттаған тауарлары Салык толеу мерзімі:

салык толеушініц қалауы б\ша ай н\е токсан сайын;

арнайы салык режимі негізінде жкмыс жасайтын ауыл шар-гы занды түлгалар үшін жылына 1

рет;

- егер ҚҚС-н сомасы орташа айлык сомасы 1000 АЕК-н асса, онда ай сайын. Салык декларациясы салык кезеңінен кейінгі есепті айдың 20 дейін тапсырылады. Салык есептеу әдісі: - айырма

- косылган кун.   

ҚҚС-н эдістері:айырма эдісі ж/е ҚҚ әдісі.ҚКС-гы б-ша есептік мерзім кунтізбелік ай ж/е токсан, ал егер Зюджетке төленуте тиісті ҚКС орташа

айлык сомасы 1000 мэрте а.е.к.-тен кем болса,онда салык кезені токсан б.таб.Сал.төл.эрбір салық кезеңі б-ша ;алык кезенінен кейінгі айдың 15-дейін

Іекл.тапсыру керек.Декл. мен бірге с.кезеңі б-ша сатып алган тауардын,кы.зметтін жұмыс б-иа ічетфактуранын тізімін тапсырады.

Женілдіктері:ҰБ пен оның фил-ры ж.ас. кызметі.өндірісте каржы лизингі

негизінде енгізілген к.ж.,почта маркалары.жерлеу кызметі т.о.

19. І.ҚР-н Үкіметі белгілейтін қажеттілік нормативтері шегінде салык салу обьектілері бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер.

2.екінші модель бойынша жер койнауын пайдаланушылар. З.мемлекеттік мекемелер.

4.уәкілетті органның кылмыстық жазаларды тақару саласындагы  түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары. 5.діни бірлестіктер

Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер үшін негізгі кұралдар (оныц ішінде түрғын үй корының қүрамында тұрған обьектілер) мен материалдык емес активтер салык салу обьектісі болып табылады.

Салық базасы болып салык салу обьектілерінің орташа жылдык қалдық қүны табылады. Салык салу обьектілерінін орташа жылдық қалдық кұны ағымдағы салык кезеңінің әр айының бірінші күні мен есепті кезеннен кейінгі кезен, айының бірінші күніндегі салық салу обьектілерінің қалдық құнын қосу кезінде алынған соманың он үштен бірі ретінде аныкталады.

Салык ставкалары:

1 .Заңды түлғалар - 1 %

2.Жеке кәсіпкерлер - 0,5% ^!

З.төменде аталгандар 0,1% мүлік салыгын телейді:

негізгі  қызмет  түрі   кітапханалык  кызмет  көрсету  саласындағы

жұмыстарды орындау болып табылатын үйымдар

ғылыми     кадрларды     мемлекеттік     аттестаттау     саласындагы

функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттік кэсіпорындар

су мекемелері

қарамағындағы қызметкерлердің 51% астамы мүгедек кздэайтын әлеуметтік үйымдар.

Салық төлеушілер салықты есептеуді салық базасына тиісті салық ставкаларын қолдану арқылы дербес жүргізеді. Салыктың ағымдагы төлемдерінің сомаларын салық төлеуші салық кезеңіндегі 20 ақпаннан,20 мамырдан, 20 тамыздан, 20 карашадан кешіктірмей тең үлестермен енгізеді.

Мүлік салығы бойынша ағымдағы төлемдер сомаларының есебі есепті салық кезеңінің 15 ақпанынан кешіктірілмей табыс етіледі.

 

25. Тура салыктар тікелей табыска немесе муликке салынады. Оларга корпоративтмк табыс салыгы, жеке табыс салыгы, жер салыгы, колик салыгы жатады. . Салық салу әдiсi бойынша салықтарды тiкелей және жанама тұрге бөлемiз.

Тура салықтар – тiкелей салық төлеушiден немесе тiкелей табыстан, мүлiктен ұсталынатын салық болып табылады. Тiкелей салық табыс алушыларға, мүлiк иелерiне тiкелей салына бередi.

Тiкелей салық: жеке табыс салығы, корпоративтік табыс салығы, капитал өсiмiне салық, мұрагерлiк пен сыйға тартуға, мүлiк салығы.

Тiкелей салықтардың  өзi нақты және жеке салықтарға бөлiнедi.

Нақты салықтар – салық  төлеушiден емес, салық төлеушiнiң  табысы мен мүлкiнен ұсталынатын салық болып табылады. Оған жеке табыс салығы – халықтың жеке табысынан ұсталынатын салық жатады.

Тура салықтың ең басты  артықшылығы болып, егер де мемлекетте экономикалық кризис болмаса, тура салықтар мемлекеттiң қазынасына тұрақты  және ұлғаймалы түрдегi салық мөлшерiн әкелiп отырады.

Ал кемшiлiгi – тура салықтар бойынша жеңiлдiктер заңсыз түрде қолданылуына мүмкiндiктердiң  көп болуы.

 

 

26.

27. Әлеуметгік салык: мәні, алыну механизмі

ҚР - ң салык кодексіне сэйкес э.с. 1998 жылы 1 кант. бастап колданысқа енгізілді. С.Төлсушілер:        1. заңды тұлгалар. олардың филиатдары мен өкілдіктері.

•2. жеке кәсіпкерлер, жеке адвокаттар мен нотариустар 3. шетелдік заңды тұлғалар. Салык обьектісі: жұмыс берушілердін карамагындағы қызметкерлеріне төленген барлық төлемдері жэне материалдык кұндылыктары.

Жұмыс берушінің карамагындағы жұмыскеріне төлеген мынадай төлемдері салык обьектісі ретінде каралмайды- міндетті зейнетакыкорынан аударылған аударымдар. халыкаралык конкурс, грант негізінле алынган табыстар.жерлеу кызметіне көмекретінде төленген төлемдер. бала босанута байланысты берілген материалдык көмек. спорт жарыстарында алынган жүлделер, үтыстар, акшалай сыйлар.т.б. Жеке адвокаттар мен нотариустар, жеке кэсіпкерлер өзіне жэне карамагындагы

эрбір кызметкеріне дербес әлеуметтік салык сомасын АЕК негізінде есептеп төлейді.

Ә.с - к 1998 ж.дейін колданыста болган зейнетакы . мемлекеттік элеуметтік сактандыру, міндетті медецинатык сақтандыру. хштыкты жұмыспен камту тэрізді бюджеттен тыс қорларды жэне оларга аударылатын аударымдарды жиынтыктап біріктірді. Ә.с-к енгізілген алгашкы кезеңде бұл салыктын обьектісі ретінде енбекакы коры каралды жэне салық ставкасы ретінде 28 пайыз бекітілді. Ә.с-ты одан эрі жетілдіру барысында 21 пайыз пропорционалдык ставка, 2003 ж.каңтардан бастап регрессивтік ставка тагайындалды. Казіргі кезде э.с-қ регрессивті ставкамен ай сайын есептелініп төленеді. Салык декларациясы салк органдарына есепті токсаннан кейінгі айдын 20-сынан кешіктірілмей токсан сайын тапсырылып отырады.

 

28. Шагын жэне орта бизнес субъектилери ушин арнайы салык режими.

Арнайы салық режимі д/з ол салык төлеушінін корпорациялык.әлеуметтік ж/е ЖТС-ын с.қ ҚҚС төлегенін 5і4діретін салықтык есепке түрғанын дэлелдейтін ж/е салыктан бюджетке аударганының онайтылған гәртібі.Субъектілері:

шагын бизнес субъектілері үшін арнайы салык режимі шегінде салык төлеудің 4 тэсілі берілген: 1 .бір жолғы талон негізінде,2. патент негізінде.З.онайтылган декларация,4.жалпыға бірдей режим. Uapva кожалыктары суб-ріне арн. арнаулы салык режимі:

септеу ж/е төлеу тэртібі-бірынғай жер салыгын есептеу жер учаскесін бағалау кұнына 0.1%ставканы қолдану жолымен жүрізіледі.Төлеу мерзімі агымдагы салык кезеңінің 20-казанына дейін,деклар-ия 20-наурызға дейін. ауыл шаруатыдық өнімдерін ендіруші з.т арн.сал.реж. - патент негізінде салык төленеді. Салык кезеңі сүнтізбелік жыл.

,<кәсіпкерлік   кызметгін   жекелеген  түрлеріне   арналганарн.сал.реж.   объектісі:лото  үйымдаст.,   бильярд устелі,картинг б-ша карт.боулинг б-ша ойын жолы.тотализатор кассасы.Сал.төл.-р тірклген салык ж/е акциз э-сіа бірыңгай оңайт.декл.-ны е.а.кейінгі ай-н 15-не дейін тапсыру керек.Төлеуге тиіс е.а.к. ай-ң 20-на дейін.

Мынадай занды түлгалар арнайы салык режимін колдануга кұкыгы жок: акцизделетін өнімдер өндірісімен айналасатын заңды тудғалар; кр койнауын пайдалану моделі негізі жұмыс жасайтын заңды түлгалар; құрылымдылык бөлімшесі филиалы еншілес кэсіпорны бар занды тұлғалар; мұнай өнеркәсібіндегі заңды тұлгалар; каржылык жэне бухалтерлік кызмет көрсету саласындағы тұлғалар

6)кеңес беру кызметімен айналысатын з. тұлғалар 
7)  су көмегімен жолаушы жэне жүк жүк тасымалы жүзеге асыратын түдгалар жэне т.б.

кәсіпкер заңды тұлгалар онайлатылган декларация негізінде үш пайыз мөлшерінде токсандык табысынан салығын төлейді.

Онайлатылган декларация есепті кезеңнен кейінгі айдын 15 не дейін тапсырылуға тиіс.

Ауыл шаруашылыгындагы заңды түлғазарга шаруа кожалыктарына кэсіпкелік кызметі жекелеген түрлермен айналысатын занды түлғаларта колданыстағы салык заңнамасына сэйкес арнайы тәртіп тагайындалады.

Ойын бизнестегі занды тұлгаларга тізімін ҚР ң үкіметі белгілеген жекелеген кэсіпкерлік кызмет түрлеріне салык міндеттерін орындаудын арнайы тэртібі тагайындалады.

 

30. Бейрезидент жеке тұлғаларға табыс салығын салу 

Резидент емес жеке тұлғаның табыстарына ставкалар бойынша төлем көзінен табыс салығы салық шегерімдері жүзеге асырылмай салынады. Яғни:

1) осы баптың 2) - 6) тармақшаларында көрсетілген табыстарды қоспағанда, осы Кодекстің 192-бабында айқындалған табыстар –15 процент;

2) осы Кодекстің 192-бабының 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген табыстар – 20 процент;

3) тәуекелдерді сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары – 15 процент;

4) тәуекелдерді қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру сыйлықақылары – 5 процент;

5) халықаралық тасымалдарда көлік қызметтерін көрсетуден түсетін табыстар – 5 процент;

6) құн өсімінен түсетін табыстар, дивидендтер, сыйақылар, роялти –15 процент.

Бұл ретте резидент емес жеке тұлғаның табыстарынан төлем көзінен табыс салығын есептеуді, ұстауды және аударуды салық агенті жүргізеді.

Осы баптың ережелеріне қарамастан, осы баптың 8-тармағының 9), 10) тармақшаларында көрсетілген табыстарды қоспағанда, резидент емес жеке тұлғаның осы Кодекстің 197-бабының 1-тармағында көрсетілген табыстарынан төлем көзінен табыс салығын бюджетке есептеу, ұстау және аудару осы Кодекстің 197-бабына сәйкес жүргізіледі.

Осы Кодекстің 163 - 165-баптарында айқындалған табыстарды қоса алғанда, осы Кодекстің 192-бабы 1-тармағының 18) - 22) тармақшаларында айқындалған резидент емес жеке тұлғаның табыстарынан төлем көзінен табыс салығын есептеуді, ұстауды және аударуды салық агенті салық шегерімдерін жүзеге асырмай, осы Кодекстің 161, 167-баптарында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде жүргізеді.

4. Төлем көзінен табыс салығын салық агенті табысты төлеудің нысаны мен орнына қарамастан, осы баптың 5-тармағында көрсетілген жағдайды қоспағанда, резидент емес жеке тұлғаға табысты төлеу кезінде ұстайды.

5. Осы Кодекстің 191-бабының 10-тармағының ережелеріне сәйкес қызметі тұрақты мекеме құрмайтын резидент еместің жұмысы үшін берілген шетелдік персоналдың табысынан төлем көзінен жеке табыс салығын ұстауды салық агенті персоналды берген резидент емес заңды тұлғаға табысты төлеу кезінде жүргізеді. Бұл ретте мұндай шетелдік персоналдың табысынан төлем көзінен жеке табыс салығын есептеуді және аударуды салық агенті ай сайын осы Кодекстің 161-бабында белгіленген мерзімдерде жүргізеді.

6. Төлем көзінен табыс салығын бюджетке есептеу, ұстау және аудару жөніндегі міндет пен жауапкершілік резидент емеске табысты төлейтін және салық агенттері деп танылған мынадай тұлғаларға:

1) дара кәсіпкерге;

2) егер филиал, өкілдік қосарланған салық салуды болғызбау туралы халықаралық шартқа немесе осы Кодекстің 191-бабының 6-тармағына сәйкес тұрақты мекеме құрмаса, Қазақстан Республикасында қызметін филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаға;

3) заңды тұлғаға, оның iшiнде Қазақстан Республикасындағы қызметiн тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емеске жүктеледi.

Бұл ретте резидент емес заңды тұлға оның филиалы, өкiлдiгi немесе филиал немесе өкiлдiк ашпаған тұрақты мекемесi Қазақстан Республикасының салық органдарында тiркеу есебiне қойылған күннен бастап салық агентi болып танылады;

4) заңды тұлғаға, оның ішінде осы Кодекстің 191-бабының 10-тармағының ережелеріне сәйкес қызметі тұрақты мекеме құрмайтын резидент емес оған шетелдік персоналды берген, Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емеске;

5) депозитарлық қолхаттардың базалық активінің резидент эмитентіне жүктеледі.

7. Резидент емес жеке тұлғаның табыстарынан төлем көзінен табыс салығының сомасын бюджетке аударуды салық агенті өзінің орналасқан жері бойынша жүзеге асырады.

31.Салық қызметі органдарыиыц салыктық бақылауы.

өкілетті жэне жергілікті денгейдегі салык кызметі органдары ҚР-сы Үкіметінің " ҚР Қаржы Министрлігі туралы" каулысы негізінде өз қызметін жүзеге асырады. Осы каулы бойынша ҚР Қаржы министірлігі (ҚРҚМ) ҚР-ның Заннамасы негізінде мемлекеттік бюджетті аткарылуын бакылау жэне кадағалау мемлекеттік меншікті есепке алуды талдау, бакылау, Бухгаллерлік есеп жэне каржылык есептілігі жуйесін реттеу мэселелеріне катысты жетекшілік жүргізетін Орталық аткарушы орган болып табылады.

Министрлік күрамында Казынашылык .Салык , Қаржылық бакылау , мемлекеттік мүлік жэне жекешелендіру бюджет алдында карыздар түлгалармен жұмыс жасау комитеттері жүмыс аткарады.

ҚРҚМ ұйымдық-кұкыктык нысаны мемлекеттік мекеме болып табылады. Дербес мөрі белгіленген нысандағы бланкісі Қазынашылык жэне ҚР аумагында кызмет жасайтын банктерде дербес шоты бар занды түлга болып табылады.

Министрліктін штаттык күрамының лимиті, каржысы ҚР Үкіметінін каулысымен бекітіледі. Министрлік 100% мемлекеттік республикалық бюджет есебінен каржыландырылады

5.салыктардын жэне бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдердің толыктығы мен мерзімділігін камтамасыз ету.

сцьгк кезеңіндегі табысы екі млн теңгеден аспауы тиіс

патец құны жеке кэсіпкердін болжама табысынан екі пайыз мөлшерде аныктшіады. Па-теіг негізі бір айдан бір жылга деііін жұмыс жасау салык міндеттерін өтеуге болады. Онсаітатылган декларация негізінде жұмыс жасау үшін жеке кэсіпкерлер мынадай талаптарга сайг боіу кажет;

Мрамагында кызметкерлердін саны ©зін коса алганда жиырма бес адамнан аспауы кажет

4лык кезеңіндегі табысы он млн тенгеден аспауы керек

онайатылған декларация бойынша салык ставкасы прогресивті шкала негізінде аныкталады. Жогарыда аталған тэртіптерде келтірілген талаптарга жеке кэсіпкерлер сай болмаган жагдайда немее канағаттанбаса. онда жеке кәсіпкср жалпыга ортак режимі негізінде жұмыс жасай алади, яғни салык салынатын табысты занды тұлға сиякты аныкталады, бірак жеке табыс саяьц ставкасын колданады. ҚР Iаумагында кэсіпкер заңды тұлғалар мынадай тэртіп негізінде бюджет алдындағы салык миндеттемесін өтей алады: 1 ) онайлатылган декларация 2) жалпыға ортақ режимінде