Салық және салық салу

 

17. Салык жуйеси мен салык саясаты

салык жүйесін мемлекет пен занды жэне жеке тұлғалар арасындағы каржы катынастары жзне осы катынасть: іныктайтын салыктар. салык механизмі ягни. салык салу эдістері мен тэсілдері. жолдары. салык заңдары мен ;апыкка катысты кесі.мдердің, салык кызметі органдарьшың жиынтыгы кұрайды.Салык жүйесі мемлекет саржы көздерін жасаудын ең негізгі кұралы болуымен катар, ел экономикасын кайта құруға. өндірістін улгайып дамуына жэне саяси элеуметтік шаралардын толыгымен іске асуына мүмкіндік туғызады.

Салық саясаты – мемлекеттің  қаржылық қажеттіліктерін мемлекет пен салық төлеушілердің экономикалық мүдделері тепе-теңдігінің сақталуы негізінде қамтамасыз ету мақсатында жаңа салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді белгілеу және қолданыстағыларының күшін жою, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша ставкаларды, салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді, салық базасын өзгерту жөніндегі шаралар жиынтығы. Салык саясаты дсгеніміз - мемл-н салык салу саласында когамнын накты даму ерекшеліктерін ескере отырып жургізетін іс-шаралардың жиынтығы.

Максаты: мемлекет казынасын каржымен камтамасыз ету.

Мипдеттері:   1. эконо.микалык саясатка өзгерістер мен толыктырулар енгізу; салықтарды болжау мен жоспарлауды утымды ұйымдастыру; экономикалык-материалдык эдістерді колдану; мемлекет мүддесін камтамасыз ету.

Жүргізілу мерзіміне байланысты салык саясаты 2 түрлі топқа жіктеледі стратегиялык. тактикалык.

Страгсіиялык салык саясаты макроденгейдеукімет ұзак мерзімде жүргізілетін іс-шаралардың жиынтыгы.

Тактпкалык салык саясаты накты бір салык комитеті көлемінде белгілі бір кезең арапыгында 
жүргізілетін жүмыстардың жиынтыгы.

Экономикатык мәнінін эсер ету механизіміне байланысты салык саясаты 2-ге блінеді: диверсияикациялык жэне диверсияикациялык емес. Салык саясатыньщ 3 типі бар:      -   абсолютті

максимадды минималды 

КР салык жуйеси.

Нарықтық экономикаға көшу барысында еліміздің салық жүйесін сәйкестендіру уақыт талабы болды. Салық жүйесі  1991 жылы 24- желтоқсанда салық кодексін қабылдаумен жұмыс істей бастады. 1992 жылы елде салыктын 43 түрі болды. Бұл өте көп еді, көптеген қиындықтар туды. Салық жүйесін 1992 жылы дамыту шаралары қолға алынды. Даму кезеңдері:

1.1994-1995 салык жуйесинин базиси колданыск енди.

2.1996-1998 нарык талаптарына жауап беретин салык заннамасын куру аякталды.

3.1998-2001 жана салык кодекси енгизилди.

4.2001-2009 салык жуйесинин жана кезени

22. Экономиканы салыктык реттеу. Мемлекеттик реттеудин негизги куралы салыктык реттеу болып табылады. Салыктык реттеу аркылы ынталандырушы, фискалдык, шектеу функциялары жузеге асады.

23. Салык санкциялары. Салык санкцияларын салык заннамасын бузганда колданады. Мысалы, бюджетке толемдерди уакытылы толемесе, жеке азаматтарга 5 АЕК, лауазымды тулгаларга 10АЕК, занды тулгаларга 25АЕК молшеринде айыппул салынады. Салык санкциялары акимшилик кукык бузушылык кодексинде беогиленген тартип бойынша салынады.

24. Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылатын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның табыстарынан төлем көзінен табыс салығын есептеуді, ұстауды және аударуды салық агенті салықтық шегерімдерді ескере отырып және ставкалар бойынша СК-де  белгiленген тәртіппен жүргізеді.  Резидент шетелдік тұлға Қазақстан Республикасынан тысқары жерлердегі көздерден алатын табыстарға СК-нде белгiленген тәртіппен салық салуға жатады. 

18.  Экономиканы салықтық реттеу

Салықтар мемлекет пайда  болғаннан бері бар. Олар барлық азаматтарға қатысты.  Бұл курстық  жұмыста  салық түсінігі,  оның  түрлері,  экономикадағы  қызметі,  нарықтың  экономиканың реттеу мен даму жолдарының алғышарты, сонымен қатар қазіргі таңдағы салық жүйесі   қарастырылады.

Елiмiз тәуелсiздiк алғаннан берi мемлекетiмiз әртүрлi реформаларды басынан өткердi. Салық жүйесiнде айналып өткен жоқпыз. Өз салық жүйемiздi қазiргi кезде ретке келтiрiп, аяғынан тiк тұрғыздық, бiрақ әлiде көптеген  кемшiлiктерi бар.

Салықтар нарықты экономиканы  реттеудің ең тиімді нысаны болып  табылады. Салық негізінде құрылатын мемлекеттік бюджеттің кірісіне қарай, мемлекеттің кәсіпкерлікпен айналысуының және әлеуметтік-кепілдік қызметінің мүмкіндігі белгілі болады. Салық мөлшерімен заңды құқығы бар мекемелер мен жеке адамдардың кәсіпкерлік белсенділігі, Қазiргi заманда кез- келген экономикалық жүйенiң қалыпты жағдайы да жұмыс iстеуiне жағдай жасауда мемлекеттiң маңызы зор. Мемлекет құрылғаннан бергi тарихы барысында тәртiптi, заңды сақтау, ұлттық қауiпсiздiктi ұйымдастыру мiндеттерiмен қатар, нарыққа өту жағдайында экономикалық салықтық реформалардың негiзгi мақсаты елiмiзде тиiмдi салық жүйесiн құрутөлем қабілеті бар сұраныс көлемі реттеледі. Салық саясаты аса нәзік және күрделі аспап, ол жеңілдіктер мен жазалау шаралары арқылы шаруашылық қызметтің барлық жақтарына нысаналы түрде әсер етеді. Нарықтық экономикасы дамыған елдерде салықтардың тізімі бірнеше бетке сыйып кете алады, ал жеңілдіктер мен жазалау шаралары, оларды пайдалануға түсініктемелер тұтас томдарды алып жатады.

Қазiргi заманда кез- келген экономикалық жүйенiң қалыпты жағдайы да жұмыс iстеуiне жағдай жасауда мемлекеттiң маңызы зор. Мемлекет құрылғаннан бергi тарихы барысында тәртiптi, заңды сақтау, ұлттық қауiпсiздiктi ұйымдастыру мiндеттерiмен қатар, нарыққа өту жағдайында экономикалық салықтық реформалардың негiзгi мақсаты елiмiзде тиiмдi салық жүйесiн құру        Қазiргi заманда кез- келген экономикалық жүйенiң қалыпты жағдайы да жұмыс iстеуiне жағдай жасауда мемлекеттiң маңызы зор. Мемлекет құрылғаннан бергi тарихы барысында тәртiптi, заңды сақтау, ұлттық қауiпсiздiктi ұйымдастыру мiндеттерiмен қатар, нарыққа өту жағдайында экономикалық салықтық реформалардың негiзгi мақсаты елiмiзде тиiмдi салық жүйесiн құру.Нарық қатынастары дамыған елдерде салық мемлекет қазынасын толтыруға қызмет ете түседі. Экономикалық мазмұны жағынан салықтар – бұл заңды белгіленген ретпен тұрғындардан, кәсіпорындар мен мекемелерден алынтын міндетті төлемдер жүйесі.

Экономиканы салықтық реттеудің  бюджетті толтырудағы рөлі          

 Салық салу обьектісіне қарай салықтар тікелей және жанама салықтар болып жіктеледі.     

 Тікелей салықтарға мына  салықтар жатады:    

1. жер салығы;    

2. мүлік салығы;    

3. көлік құралына салық;    

4. әлеуметтік салық;    

5. жер қойнауын пайдалану үшін  салық;    

6. корпаративтік табыс салығы;    

7. жеке табыс салығы.     

   Жанама салықтарға мына салықтар жатады:    

1. қосымша құнға салық ;    

2. акциз .      

 Енді осыларға кеңінен тоқтайын.      

   Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған нысаны мен тиесілілігіне қарай мынадай санаттарға:       

1.  ауылшаруашылық мақсатындағы  жерлерге;        

2.  елді мекендер жерлеріне;       

3. өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс  және өзге де ауыл шаруашылығы  емес мақсаттағы жерлерге (бұдан  әрі - өнеркәсіп жерлері);       

4. ерекше қорғалатын табиғи аумақтар  жерлеріне, сауықтыру, рекреациялық  және тарихи – мәдени мақсаттағы жерлерге (бұдан әрі – ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлері);       

5.  орман қорының жерлеріне;       

6.  су қорының жерлеріне;       

7.  запастағы жерлерге жатқызылуына  қарай қарастырылды.      

2. Қазақстан  Республикасының   жер  заңдарына  сәйкес  басқа  жер  пайдаланушылар  уақытша  пайдаланатын  жерді  қоспағанда, қорғаныс  мұқтажы  үшін  берілген  жерге  салық  салынуға  тиіс.        

3. Қорғаныс  мұқтажы  үшін  берілген,  қорғаныс  мұқтажы  үшін  уақытша   пайдаланылмайтын  және  ауыл  шаруашылығы  мақсаттары  үшін  басқа  жер  пайдаланушыларға  берілген  жерлерге  салық салынуға тиіс.         

4. Магистралды  темір  жолдарды  бойлай  қорғаныштық  екпе  ағаштар  орналасқан  темір   жол  көлігі  кәсіпорындарының  жерлеріне  салық  салынады.   

  Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан Республикасының жер туралы заң актілерімен блгіленеді. Елді мекендер жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі топқа бөлінген:   

  1) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жерлерд қоспағанда елді мекендер жерлері;   

  2) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен ғимараттар орналасқан жерлер.

 

19. Налоговые санкции -  установленные законодательством формы ответственности налогоплательщика за нарушение налогового законодательства.

Налоговым правонарушением признается противоправное деяние (действие или  бездействие), повлекшее за собой неисполнение или ненадлежащее исполнение лицом (налогоплательщиком, должностным лицом налогового или другого уполномоченного органа) норм и (или) положений, установленных настоящим Законом или другими издаваемыми в соответствии с ним актами налогового законодательства.

1. Налоговая санкция является  мерой ответственности за совершение  налогового правонарушения 

2. Налоговые санкции устанавливаются  и применяются в виде взысканий  (штрафов, пени) в размерах, предусмотренных  Кодексом административных правонарущений.

3. При совершении одним лицом  двух и более налоговых правонарушений  налоговые санкции взыскиваются  за каждое правонарушение в  отдельности без поглощения менее  строгой санкции более строгой.

Виды санкций:

• штрафы
• пеня

 

Формула расчета пени - П=(Н*Р/100*k*Д)/365

Н – сумма налоговой задолженности

Р – ставка пени

К – кратный коэффициент

Д – дни неуплаты

 

20. Бейрезидент заңды тұлғаларға табыс салығын салу

Қызметiн тұрақты мекеме құрмай жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның табыстарына шегерiмдер жүзеге асырылмай, төлем көзiнен табыс салығы салынады.

Бұл ретте төлем көзiнен ұсталатын корпоративтiк табыс салығының сомасын салық агентi, төлем көзiнен салық салынатын табыстардың сомасына белгiленген ставкаларды қолдану арқылы есептейдi.

Төлем көзінен табыс салығын салық агенті табысты төлеуді жүзеге асырудың нысаны мен орнына қарамастан, резидент емес заңды тұлғаға табысын төлеу кезінде ұстайды.

Төлем көзінен табыс салығын бюджетке есептеу, ұстау және аудару жөніндегі міндет пен жауапкершілік резидент емеске табысты төлейтін және салық агенттері деп танылған мынадай тұлғаларға:

1) дара кәсіпкерге;

2) егер филиал, өкілдік қосарланған салық салуды болғызбау туралы халықаралық шартқа немесе осы Кодекстің 191-бабының 6-тармағына сәйкес тұрақты мекеме құрмаған жағдайда, Қазақстан Республикасында қызметін филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаға;

3) заңды тұлғаға, оның iшiнде Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емеске жүктеледi.

Бұл ретте резидент емес заңды тұлға оның филиалы, өкiлдiгi немесе филиал немесе өкiлдiк ашпаған тұрақты мекемесi Қазақстан Республикасының салық органдарында тiркеу есебiне қойылған күннен бастап салық агентi болып танылады;

4) депозитарлық қолхаттардың базалық активінің резидент эмитентіне жүктеледі.

Қолма-қол және (нeмece) қолма-қол емес түрде ақшаны, бағалы қағаздарды, қатысу үлесін, тауарларды, мүлікті беру, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету, Қазақстан Республикасындағы көздерден табыстарды төлеу бойынша резидент еместің алдындағы берешекті өтеу есебінен жүргізілетін борышты талап етуді есептен шығару немесе есебіне жатқызу табысты төлеу деп түсініледі.

5. Мыналар:

1) сыртқы сауда қызметі шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағына тауарлар жеткізуге байланысты төлемдер;

2) резидент банктердің корреспонденттік шоттарын ашу және жүргізу және солар бойынша есеп айырысулар, сондай-ақ халықаралық төлем карточкалары арқылы eceп айырысуларды жүргізу жөніндегі қызметтер көрсетуден түсетін табыстар;

3) бiр мезгiлде мынадай:

акцияларды немесе қатысу үлестерiн үш жылдан астам иелену;

дивидендтер төлейтiн заңды тұлғаның немесе консорциумының жарғылық капиталы немесе акциялары (қатысу үлестерi) құнының 50 және одан да көп процентi дивидендтердi төлеу күнi Қазақстан Республикасында жер қойнауын пайдаланушылар (жер қойнауын пайдаланушы) болып табылмайтын тұлғалардың (тұлғаның) мүлкiн құрау талаптары орындалған кездегi дивидендтер салық салуға жатпайды.

Осы тармақшаның ережелерi резидент заңды тұлғадан:

акциялар бойынша, оның iшiнде депозитарлық қолхаттардың базалық активтерi болып табылатын акциялар бойынша төленуге жататын табыс;