Салық және салық салу

11 түрлі салык колданыска енгізілді (жалпы мемлекеттік және жергілікті салыктар)

Салык төлеушілердің кұкыктары мен міндеттері нактыланды

• Салык кызметІ оргзндарының өкілеттілігі белгіленді жэне т.б. 2-кезец к&миііліктері:

Бизнеспен айналысатын занды жэне жеке тұлгадарга бірдей салык салынды

Салык ауыртпалыгын төмендетудің механизмі жұмыс жасамады

Бюджет звенолары арасында салыктарды бөлу механизмі жүргізілмеді

3-кезен, Салык кодексіне енгізілген 500 астам озгерт>лер мен толыктыр>ларға сэйкес бұл кезен косылды 3-кезең артыкшылыцтары:

• Жер койнауын папдаланушылар жіктелді жэне оларга салык салу тәртібі енгізілді

-   4 кез. еі(20р1-2002жж) - Жаңа Салык Кодексі қабылданып . іске косылды. ҚР 1991 жЗЫдьш 25 желтоксанында кабылданган ҚР-дағы Салык жүйесі туралы Заң тэуілсіз салык жұйесін ОДудың енс ілгшкы бастамасы болып табылады. Осы кезендерде заң бойынша лғш рет КР 42 салык түрі ^ызмет етті 5йне олар 3 топка бөлінді: жалпы мемлекеттік салыктар-10

міндетгі түрде төленетін жергілікті салыктар мен алымдар жергі Дггі салыктар мен алымдардың 18 түрі. президеИінің 24.04.95ж. кабылдаған Салык жэне бюджетке төленетін баска да міндетті төлемдер туралы Jan күші баржарлыгы табылады. Ол 1995ж 1-ші шілдесінен бастап іске косылды, нэтижесінде бұрын кызмет еткен 42 са_пиқ түрінің орнына 11 салыктарн мен алымдар кызмет еетін болды. Бүл Салыктар Заңдылығы Зойынша еяікіздін салык жүйесі нарықтык катынастар талбына біршама бейімделіп, халыкарачык тэжірибеге лейдінше жааіндаылды. 1999 ж. Саіык жүйесі 5 рет күрделі өзгерістерге үшырады. Осыған орай 2000 жылы 1 сацтарынан бістап ҚР 17 түрлі сатықтар мен алымдар кызмет етті. U-кезеңде ягні 2001 жылдыц 12 маусымында Жаңа Салык Кодексі кдбылданып. 2002 ж. 1-ші кантарынан • застап іске кссылды. Сатык Кодексінде ҚР клданылатьш салыктар мен бюджетке төленетін баска да міндетті I гөлемдер, атаіайтканда 9 салыкЛЗ атым. 9 төлем. 1 мемлекеттік баж. 4 кедендік алым белгіленген. I э. Салык катынастарын құқықтық реттеудсгі Салык кодексі.

I Ж"аңа Салык Юдексі 2002 жылдың 1-ші кантарьшдағы ҚР-да мынадай салыктар енгізген: і корпорацияліік табыс салыгы і жеке табыс садығы ! -косылған кунсалыгы; акциздер; жер койнауьп пайдаланушылардың салыктары мен арнаы төлемдері элеуметтік салық; жер салығы; көлік кұралдары апыгы; мүлік салыгы. Алымдар: занды тұлғалгрды мемлекеттк тіркегені үшн алым жее кэсіпкерлерді мемлекеттік тіркегені үшін; жылжымайтьш мүлікке кұкыктарды жэне олармен жасалған мэмілелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым; радиоэлектрондык құралдары және жиілігі жоғары күрылғыларды мемлекеттік тіркелгені үшін алым; емханалык көлік кұралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алым •азаматтык эуеемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алым; дэрі-дэрмек кідзалдарын мемлекеттік тіркегшені үшін алым; автокөлік кұралдарынын ҚР-ның аумағы аркылы жүру алымы; аукциндардан алынатын алым; елтаңбалык алым; жекелеген кызмет түрлерімен айналасу кұкыгы үшін лицензиялык алымы; телевизия жэне радио хбарларын тарату ұйымдарын радиожілік спектрін пайдалануға рұксат беру үшін алым. төлемакылар: жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы; жер бетіндегі көздердіқ су ресурстарын пайдаланганы үшін төлемакы; коршаған ортангы ластаганы ушін төлемақы;жануарлар дүниесін пайдатанганы үшін төлемақы орманды пайдаланганы үшш төлемақы; ерекше коргалатын табиғи аймактарды пайдаланганы үшін төлемакы; радиожиілік спектрін пайдаланаганы үшін төлемакы; кеме жүреін су жолдарын пайдаланганы үшін төлемакы; сырткы жарнаманы орналастырганы үшін төлемақы.

Азаматык кодекске енгізілген өзгертулер мен толыктыруларга сәкес ірі, орта жэне шағын бизнес ұғымы енгІзілді жэне оларга салык салу тәртібі енг.: 1 жолгы талон, патент бойынша салык салу тәртібі енг. 3-кезең кемшіліктері: Занды түлгалардын. табысынан алынатын салык бойынша жылдык жиынтык табыстың кұрамы заң бойынша нактыланады; Меншікке салынатын салыктар бойынша салык женілдіктерінін көп турлігі сакталды т.б. 4-кезең артыцшылыктары: элеуметтік салык колданыска енгізілді.

Арнайы салык режимі колд. енг.; Эспортталатын шпкі мұнайға рента сал.енг.;

4-кезең кемшіліктері:Корпоративтік табыс салыгы б/ша Декларация толтырудын күрделілігі сакталды; ҚҚС б/ша есептеудін әдісінін. екІ жактылыгы сакталды т.о. 5- кезең, 2001 ж. 12 ма\'сымда кабылданган. Салык Кодексіне негізілген өзгерістер мен толыктыруларга сэйкес казіргі кезде салык ауыртпалыгын минимизациялауга багытталган Салык Кодексі жұмыс жасауда.

- карамагындагы жумыскерлердің 51% мүгедектер ж\е оларга жүмсадған шығындар енбекакы корынын 51% астамын кураса.

 Мемлекеттік баж: мемлекеттік баж

Кеден төлемдері:-кеден бажьқкеден алымдары:төлемакы;алымдар.

 

45. Салықтық әкімшіліктендірудің экономикалық мәні, мақсаттары, міндеттері. Салықтық әкімшіліктендіру-салық қызметі органының мемлекеттік бюджетке салықтар мен басқа да міндетті төлемдердің дұрыс есептеліп, аударылуын салық міндеттерінің дұрыс орындалуын міндетті зейнетақы жарналарының және мемлекеттік, әлеуметтік аударымдардың дер кезінде және толық көлемде аударылуын қамтамасыз ету. Және ҚР заңнамалық актілерінде белгілеген салыққа қатысты жүргізетін іс әрекеттердің жиынтығы. Салықтық әкімшіліктендіру мәні шаруашылық жүргізуші субьектімен азаматтардың салық міндеттемесін толық көлемде және уақытылы орындауын қадағалаумен сипатталады. Салықтық әкімшіліктендірудің басты субьектісі мемлекет. Жүзеге асыратын жауапты өкілетті орган ретінде ҚР қаржы министрлігінін қарамағындағы салық қызметі огргандары танылады. Мемлекет атынан жауапты тұлға ретінде өкілетті орган (салық қызметі органы) салықтық әкімшіліктендіруді жүзеге асыруға жауапты орган. С ә мақсаты: мемлекеттік бюджет кірісін қамтамасыз ету; ҚР нормативті актілерінде салық міндеттемесіне қатысты көзделген іс әрекетті қамтамасыз ету. Міндеттері: салық түсімдерін жоспарлау және болжау;  талдауға алынатын нақты нақты кезеңдер аралығында салық түсімдері көлеміндегі ауытқу факторларының себептері мен салдарын анықтау; салықтан жалтару фактілерін болдырмау; салық салуға тиісті обьекеті салық есебін қамту; салық салу обьектісі бар тұлғаларды салық қызметі органдарына тіркеуге алу; фискалды жады бар бақылау касса машиналарын қолдану ережесінің сақталуын қадағалау; міндетті зейнет ақы жарналары мен мемлекеттік әлеуметтік аударымдардың дұрыс есептеліп аударылуын бақылау; ҚР үкіметі белгілеген тәртіпке сай ірі салық төлеушілерге мониторинг ұйымдастыру және жүргізу; салық тексеруін ұйымдастыру және жүргізу; салық міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында өзге өкілетті мемлекеттік огандарға бақылау уйымдастыру және т.б

 46. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар мен селолық тұтыну кооперативтері үшін арнаулы  салық режимі

Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар мен селолық тұтыну кооперативтері осы бапта белгіленген арнаулы салық режимін немесе жалпыға бірдей белгіленген тәртіпті дербес таңдауға құқылы.

Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар мен селолық тұтыну кооперативтері  үшін  арнаулы салық режимі (бұдан әрі – арнаулы салық режимі) корпорациялық табыс салығын, қосылған құн салығын, әлеуметтік салықты, жер салығын, жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемдерді, мүлік салығын, көлік құралдары салығын есептеудің ерекше тәртібін көздейді.

Арнаулы салық режимі:

1) ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруші заңды тұлғалардың:

жерді пайдалана отырып ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, өзі өндірген осы өнімді қайта өңдеу және өткізу;

толық кезеңді (төлді өсіруден бастап) мал шаруашылығы мен құс шаруашылығының (оның ішінде, асыл тұқымды), ара шаруашылығының өнімдерін өндіру, сондай-ақ өзі өндірген осы өнімдерді қайта өңдеу және өткізу жөніндегі қызметіне;

селолық тұтыну кооперативтерінің:

шаруа немесе фермер  қожалықтары  - осы кооперативтердің мүшелері (пайшылары) өндірген ауыл шаруашылығы өнімдерін өткізу;

шаруа немесе фермер  қожалықтары  - осы кооперативтердің мүшелері (пайшылары) өндірген ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу және осы  өнімдерді қайта өңдеу нәтижесінде алынған өнімдерді өткізу жөніндегі қызметіне қолданылады.

Селолық тұтыну кооперативтеріне:

1) мүшелері (пайшылары) тек шаруа немесе фермер қожалықтары болып табылатын;

2) жиынтық жылдық табысының кемінде 90 процентін осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында аталған қызметті жүзеге асыру нәтижесінде  алуға жататын (алынған) табыстар құрайтын селолық тұтыну кооперативтері жатады.

Мыналардың:

1) еншілес ұйымдары, құрылымдық бөлімшелері  бар заңды тұлғаның; 

2) арнаулы салық режимін қолданатын басқа да заңды тұлғалардың аффилиирленген тұлғасы болып табылатын заңды тұлғаның;

3) басқа заңды тұлғалардың қатысу үлесі 25 проценттен асатын заңды тұлғаның;

4) құрылтайшысы бір уақытта арнаулы салық режимін қолданатын басқа заңды тұлғаның құрылтайшысы болып табылатын заңды тұлғаның;

5) мүшелері (пайшылары) басқа селолық тұтыну кооперативтердің мүшелері (пайшылары) болып табылатын селолық тұтыну кооперативтерінің арнаулы салық режимін қолдануға құқығы жоқ.

Қолдану шарттары

1. Салық төлеушi арнаулы салық режимiн қолдану үшiн орналасқан жерi бойынша салық органына салықтық өтiнiштi табыс етедi.

Салықтық өтiнiш арнаулы салық режимiн қолдануға арналған өтiнiште көрсетiлген жылдың алдындағы жылдың 10 желтоқсанынан кешiктiрiлмей табыс етiледi.

Аталған мерзiмде салықтық өтiнiштi табыс етпеуi, салық төлеушiнiң бюджетпен есеп айырысуды жалпыға бiрдей белгiленген тәртiппен жүзеге асыруға келiсiмi болып есептеледi.

2. Осы бапта көзделген жағдайларды қоспағанда, таңдап алынған салық салу режимi күнтiзбелiк жыл iшiнде өзгертуге жатпайды.

3. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушi заңды тұлғалар салықтық өтiнiшпен бiр мезгiлде нотариат куәландырған немесе селолық (кенттiк) атқарушы органдар куәландырған жер учаскелерiне құқық белгiлеу, сәйкестендiру құжаттарының көшiрмелерiн табыс етiледi.

Көрсетiлген құжаттардағы деректер өзгерген кезде не басқа жер учаскелерiне құқықтар туындаған кезде олар жаңадан табыс етiледi.

4. Жаңадан құрылған салық төлеушiлер арнаулы салық режимiн қолдану үшiн әдiлет органында мемлекеттiк тiркелген кезден бастап күнтiзбелiк отыз күн iшiнде салықтық өтiнiштi табыс етедi.

5. Осы арнаулы салық режимi қолданылмайтын қызмет түрлерiн жүзеге асыратын ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушi заңды тұлғалар ағымдағы күнтiзбелiк жылдың 1 қаңтарынан кейiн жер учаскесiне құқық туындаған жағдайда арнаулы салық режимiн қолдану құқығына салықтық өтiнiштi салық органына осы жер учаскесiнiң орналасқан жерi бойынша тiркеу есебiне қойылған кезден бастап күнтiзбелiк отыз күн iшiнде табыс етедi.

6. Салық органы салық төлеушiнiң салықтық өтiнiштi табыс еткен күннен бастап үш жұмыс күнi iшiнде уәкiлеттi орган белгiлеген нысан бойынша оның арнаулы салық режимiн қолдану туралы немесе арнаулы салық режимiн қолданудан бас тарту туралы шешiмдi шығарады. Шешiм екi данада ресiмделедi.

7. Осы Кодекстiң 448-бабында белгiлеген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда, салық төлеушi арнаулы салық режимiн қолдануды тоқтатуға арналған салықтық өтiнiштi осындай сәйкессiздiк туындаған күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде салық органына табыс етедi.

8. Салық органы салық төлеушiнiң осы Кодекстiң 448-бабында белгiленген талаптарға сәйкес келмеу фактiсiн анықтаған кезде, осы салық төлеушiнi осындай сәйкессiздiк туындаған айдан кейiнгi айдан бастап жалпыға бiрдей белгiленген тәртiпке ауыстырады.

9. Осы баптың 7 және 8-тармақтарында көрсетiлген жағдайларда:

1) осындай сәйкессiздiк туындаған айдың соңғы күнi арнаулы салық режимiн қолдануды тоқтату күнi болып табылады;

2) осындай сәйкессiздiк туындаған айдан кейiнгi айдың бiрiншi күнi жалпыға бiрдей белгiленген тәртiптi қолдануды бастау күнi болып табылады

 

 

47. Шағын кәсіпкерліктің субъектілері арнаулы салық режимін, егер ол белгілі бір талаптарды қанағаттандыратын жағдайда қолдана алады.

ҚР «Шағын кәсіпкерлікті  мемлекеттік қолдау туралы» заңына сәйкес жалпы тәртіппен жеке адамдар  – жеке кәсіпкерлер, кәсiпкерлiк  қызметпен айналысатын заңды  тұлғалар шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi болып табылады. Қызметкерлерiнiң орташа жылдық саны 50 адамнан аспайды және активтерiнiң жалпы құны орта есеппен бiр жыл iшiнде алпыс мың еселенген  айлық есептiк көрсеткiштен аспайды.

Тек салық мақсаттарында, яғни шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi үшін  арнаулы салық режимін қолдану үшін Салық кодексінде «шағын кәсiпкерлiк субъектiсi» термині қолданылады, оған сәйкес табыс, саны мен қызметтің түрлері бойынша басқа шектеулер белгіленген.

«Шағын кәсiпкерлiк  субъектiсi» ұғымына мыналар түседі:

• заңды тұлға құрмайтын, қызметкерлерінің саны жеке кәсіпкердің өзін қосқанда 15 адамнан аспайтын, тоқсандық табысы 4,5 млн. теңгеден аспайтын жеке кәсіпкерлер (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын жеке тұлғалар); 
• қызметкерлерінің саны бір тоқсанда 25 адамнан аспайтын, тоқсандық табысы  9 млн. теңгеден аспайтын  заңды тұлғалар. 

Бұдан басқа қызметтің  төмендегідей түрлерін жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер  арнаулы салық режимін қолдана  алмайды:

1) акцизделетiн өнiмдi өндiретiн; 

2) консультациялық, қаржы,  бухгалтерлiк қызмет көрсететiн;

3) мұнай өнiмдерiн өткiзетiн; 

4) шыны ыдыстарды жинайтын  және қабылдайтын; 

5) жер қойнауын пайдаланатын.

Төлем көзiнен салық  ұсталғанын растайтын құжаттар және (немесе) бiржолғы талон болған кезде, бұрын салық салынған табыстарды қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында және оның шегiнен тыс жерлерде алынған (алынуға тиiс) табыстардың барлық түрлерiнен тұратын салық кезеңi iшiндегi табыс салық салу объектiсi болып табылады.

Шағын бизнес субъектiлерi жалпыға бiрдей белгiленген тәртiпті және  арнаулы салық режимiн дербес таңдауға құқылы. Шағын бизнес субъектiлерi бiржолғы талон негiзіндегi арнаулы салық режимiн, патент негiзiндегi арнаулы салық режимiн, оңайлатылған декларация негiзiндегi арнаулы салық режимiн шаруашылық қызметін жүзеге асыру тәртібіне қарай қолдануға құқылы. Шағын бизнес субъектiлерi үшін арнаулы салық режимi төлем көзінен ұсталатын жеке табыс салығын қоспағанда әлеуметтiк, корпорациялық салық немесе жеке табыс салығын есептеу мен төлеудің  оңайлатылған тәртібін белгілейді. Салықтар мен төлемдердің басқа түрлері бойынша есептеу мен төлеу,  есептiлiктi тапсыру жалпыға бiрдей белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.