Муниципалды баскару

2. Жалпы муниципалды құрылымда «кеңес пен мықты мэр» үлгісіне АҚШ-тың көптеген ірі қалалары сәйкес келеді. «Кеңес пен әлсіз мэр», «кеңес және басқарушы» және аралас үлгілері өз кезегінде орташа ауқымды қалаларға тән. Комиссиялық үлгі көбінесе кішкене ауқымды қалаларға сәйкес келеді. Әртүрлі муниципалды басқарудағы үлгілер бір-бірінен ұйымдық құрылымы мен уәкілетті және атқарушы органдар арасындағы биліктің жіктелуі бойынша ерекшеленеді. Бірақ, қай үлгі болмасын қалалық кеңес депутаттығына міндетті түрде өз өкілдерін ұсынады.. Ол орган басқарудың демократиялық формасының ажырамас атрибуты болып табылады. Американдық мэрлар өкілеттілік көлемінің әртүрлілігіне қарамастан, олардың барлығы уәкілетті билікке жауапты болып келеді.

«Мықты мэр» кезінде де, жалданған қалалық басшы кезінде  де, «әлсіз мэр» мен комиссиялық  үлгідегі қалалық билікте де жарғылар мен нормативті актілерді қабылдау, қалалық бюджетті бекіту, жергілікті салық мөлшерін белгілеу және қалалық  әкімшілікке қалпы бақылау жасау  құқығы әрқашан қалалық кеңеске  қалады.

Қалалық әкімшілік басшыларына  қатысты «кеңес пен мықты мэр» және «кеңес–басшы» үлгілері кезінде  бұл лауазымды тұлғалар ауқымды  билікке ие. Олар өздерінің «жетекшілер  тобын» құруға құқығы бар, бюджеттік  үрдісте қатысуына және қалалық  дамытуда ірі масштабты жоспарларын  жасауға құқығы бар. Осы үлгілер  кезінде кеңес қалалық әкімшілік  басшыларына көптеген өкілеттілік  беріп, тек қана шұғыл жағдайларда  ғана олардың қызметіне араласады.

АҚШ қалалық кеңес депутаттарының жалақысы қарапайым болып келеді. Олар мысалға орта мектеп ұстаздарынан артық алмайды. Сондықтан олар өз қызметтерін басқа да төленетін  қызметтермен сәйкес жүргізеді. Ол заңға  қарсы емес, бірақ депутаттық этика  кодексіне енгізілуі тиіс, соған  сәйкес билікте белгілі орын алатын тұлға өз өкілеттілігі таралатын  салада жеке қызығушылық танытпауы  тиіс. Жалпы, Америкада саясатпен  айналысатын көптеген тұлғалар мұндай қызметтер оларды аса бай қылмаса  да, қоғамдық мәселелерді шешу бойынша  маңызды жетістікке жетуге жағдай жасайды.

Сонымен қатар барлық депутаттарға нәтижиелі қызмет жасауына барлық жағдайлар  жасалған. Мысалға, Миннеаполис кеңесінің  әр мүшесіне хатшы-көмекші мен қажетті  техникалары бар жеке офис беріледі.Оған қоса, қалалық кеңес те, мэр де, депутаттар мен барлық атқарушы орган қызметкерлері кіретін муниципалитет мекемесінде қызметтік кітапхана жұмыс жасайды. 

Американдық қалаларда кеңес  пен мэрдің қатынастар арасында уәкілетті  және атқарушы биліктің саясаттық табиғатында  ортақ мақсаттарға байланысты серіктестік  те, қарсылық та бар.  Американдық  демократия жағдайында әр мэрге жергілікті әкімшіліктің ірі инициативасы жүзеге асыратын кеңеспен тығыз байланыста болу қажет.

3. Германия федеративті мемлекет ретінде күрделі және спецификалық жүйені құрайды. Ол өздері жеке дара қызмет жасай алмайтын федерация мен жерлерге бөлінеді. Мемлекеттің міндеті олардың қарым-қатынасын реттеу. Федерация мен жерлер арасындағы тығыз байланыс галогенді (біркелкілік) принципінде айқындалады.

Жерлер федерациялар сияқты республикалық конституциялық қатары болуы тиіс, халық мемлекеттік  биліктің көзі болып саналады, жерлер қызметтеріне еркіндік беріледі. Олар мысалға, өз жерлерінің басшы ретінде  президентті таңдай алады немесе федеральды деңгейге қарағанда үкіметпен  қарым-қатынас жасай алады. Федерация  мен жерлер әлеуметтік конституциялық қатары болуы тиіс.

Федеральды жерлер қауым  және олардың бірліктеріне (мысалға, қауымдар бірлестігі, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдық аудандар мен  ландшафты бірлестіктер).

Бірақ Германияның мемлекеттік  құрылымы федеральді және жерлік деңгейден  тұратын үш емес, екі деңгейлі. Қауымдар жерлердің ішкі жіктемесі болып  табылады, оларға коммуналды өзін-өзі  басқару кепілдігі беріледі.

 

 

 

5.ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ

 

1.  Негізгі әдебиеттер
4. Жергілікті өзін-өзі басқару: әдістеме және ұйымдастыру проблемалары,Ельмеева В.Я., Иванова В.Н.-Спб: СПбГУ, 2002. - 352 с.
5. Атаманчук Г.В. Теория государственного управления. –М.,2008.

3. Барашев Г.В. Местное  самоуправление М.: 1996.

4. Горный М.Б. Местное  самоуправление6 проблемы и перспективы.- СПб 1997.

5.Тихонравов Ю.В. Теория управления. Учебный курс. –М.Вестник, 2001.

6.Гневко В.Н., Когут А.Е., Развитие местного самоуправления. СПб.РАНИСЭП,1997. 

7. Байтанаева.Б Государственная поддержка развития предпринимательства в Казахстане //Аль-Пари// 2000 №6 с 19-22

8.Қазақстан  Республикасындағы жергiлiктi мемлекеттiк басқару. Алматы 2005 жыл

9.Бердалиев  Қ Б. Қазақстан экономикасын  басқару негіздері: оқу құралы /ҚР-ның Ғылым және Білім Министрлігі,  Т.Рыскулов атындағы Қазақ мемлекеттік  Басқару Академиясы – Алматы: Экономика, 2001- 129б.

10.Курманбаев С.К. Гамарник Г.Н. Муниципальный менеджмент. Алматы 2000ж

2 Қосымша  әдебиеттер

1. Местное самоуправление: проблемы методологии и организации / Под.ред. доктора экономических наук, доктора философских наук, проф. В.Я. Ельмеева, доктора экономических наук, проф. В.Н. Ивановой. – СПб: Изд-во СПбГУ, 2007.

2. Курманбаев С.К. Гамарник Г.Н. Муниципальный менеджмент. Алматы 2000ж

6. Фадеев В.И. Местное самоуправление: Российский вариант. – М.2003.

4.Бинкин Б А., Черняк В М. Эффективность управление: наука и практика – М: Наука. /учебное пособие/

5.“Жергілікті мемлекеттік  басқару туралы” Заң Алматы 2001ж

6. « Муниципальный менеджмент » Под ред А.Я Кибанова – М:Инфра-М: 2005г

 

 

6.ПӘН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ  ОРЫНДАУ  ЖӘНЕ  ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ

 

№	Тақырып атауы	СӨЖ тапсырмалары	Тапсыру кестесі
1	Басқарудың мәні	Муниципалдық менеджменттің  мәні	І семестр 1 апта
2	Муниципалды  менеджмент ғылыми пән ретінде	жергілікті қоғамның экономикалық негіздері тұрақтылық, үрдісті даму, экономикалық қауіпсіздікті  дамыту негізінде халықтың әл-ауқаты	І семестр 2 апта
3	Муниципалды басқарудың даму тарихы	жергiлiктi мемлекеттiк басқару  қызметiнiң экономикалық және қаржылық негiзi	І семестр 3 апта
4	Жергілікті атқарушы және өкілетті билік органдарының арақатынасы	Жергілікті өзін-өзі басқару  органының негізгі бөлігі	І семестр 4 апта
5	Өкілетті және атқарушы билік  органдарының басқарудағы іс-әрекетінің негізі	Жергілікті өзін - өзі  басқарудың бағдармалары	І семестр-5 апта
6	Жергілікті басқару органдарындағы іс-әрекетті жоспарлау	Жергілікті мемлекеттік  басқару органдары, Муниципалдық қызмет	І семестр-6 апта
7	Жергілікті басқарудың экономикалық механизмі	Жергілікті органдардың, жергілікті өзін-өзі басқарудың арасындағы байланыстар	І семестр-7 апта
8	Орталық және аймақтық экономикалық басқару органдары : жауапкершілікті  бөлу және өзара қатынас механизмі	Қазақстан Республикасының  бюджеттік жүйесінің негізгі  мәні, құрамы, функциялары	І семестр-8 апта
9	Қазақстан Республикасының  аймақтық саясаты	Мемлекеттiк аппарат қызметiнiң  кәсiбилiгiн, тиiмдiлiгiн және оның үйлесiмдiлiгiн  арттыру	І семестр-9 апта
10	Аймақтық экономикалық реформаларды басқару үрдісі	Маслихаттар мен әкiмияттарға  Қазақстан Республикасының шегiнде  бiрыңғай еңбек рыногын, капиталды, қаржыны қалыптастыруды қарастыру	І семестр-10 апта
11	ҚР-ның әкімшілік-территориялық  құрылысының реформасы	Жергiлiктi мемлекеттiк басқару  қызметiнiң экономикалық және қаржылық негiзiн ашу	І семестр 11 апта
12	Жергілікті бюджеттің  кіріс бөлігін көбейту жолдары	Муниципалдық менеджменттің  негізі және қызметтері	І семестр 12- апта
13	Аймақтың әлеуметтік-экономикалық мәселелері	Қазақстан Республикасының  Ұлттық ақпараттық инфрақұрылымын қалыптастырудың  бағдарламасы.	І семестр 13 апта
14	Унитарлы мемлекеттердегі  муниципалды басқару	Жергілікті өзін - өзі  басқару жүйесінің негізгі мәселелері	І семестр 14 апта
15	Федеративті мемлекетердегі муниципалды басқару	Мемлекеттiк басқару  жүйесi	І семестр 15 апта

 

 

 

 

 

 

 

 

7. БІЛІМ АДУШЫНЫҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫ ҮШІН ТАПСЫРМАЛАР

(45 сағат)

 

1.Муниципалдық менеджменттің  мәні-3 с

2.Жергілікті  қоғамның экономикалық негіздері  тұрақтылық, үрдісті даму, экономикалық  қауіпсіздікті дамыту негізінде  халықтың әл-ауқаты-3 с

3.жергiлiктi мемлекеттiк басқару  қызметiнiң экономикалық және  қаржылық негiзi-3 с

4.Жергілікті өзін-өзі  басқару органының негізгі бөлігі-3 с

5.Жергілікті өзін - өзі  басқарудың бағдармалары-3 с

6.Жергілікті мемлекеттік  басқару органдары, Муниципалдық  қызмет-3 с

7.Жергілікті органдардың,  жергілікті өзін-өзі басқарудың  арасындағы байланыстар-3 с

8.Қазақстан Республикасының бюджеттік жүйесінің негізгі мәні, құрамы, функциялары-3 с

9. Мемлекеттiк аппарат  қызметiнiң кәсiбилiгiн, тиiмдiлiгiн  және оның үйлесiмдiлiгiн арттыру-3 с

10.Маслихаттар мен әкiмияттарға  Қазақстан Республикасының шегiнде  бiрыңғай еңбек рыногын, капиталды,  қаржыны қалыптастыруды қарастыру-3 с

11.Маслихаттар мен әкiмияттарға  Қазақстан Республикасының шегiнде  бiрыңғай еңбек рыногын, капиталды,  қаржыны қалыптастыруды қарастыру-3

12.Жергiлiктi мемлекеттiк басқару  қызметiнiң экономикалық және  қаржылық негiзiн ашу-3 с

13.Муниципалдық менеджменттің  негізі және қызметтері-3 с

14.Қазақстан Республикасының  Ұлттық ақпараттық инфрақұрылымын  қалыптастырудың бағдарламасы-3 с

15.Жергілікті өзін - өзі  басқару жүйесінің негізгі мәселелері. Мемлекеттiк басқару жүйесi-3 с

 

8.ТӘЖІРИБЕ САБАҚТАРЫНЫҢ ЖОСПАРЫ

 

1 тақырып. Муниципалды менеджменттің теориялық негізі

Сұрақтар:

1. Муниципады менеджменттің <span class="Normal__Char" style=" font-family: 'Times New Roman