Муниципалды баскару

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Силлабус

Басылым: үшінші

Қазақстан Республикасының  Білім және Ғылым Министірлігі

«Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» ШЖҚ  РМК

 

        ___Менеджмент_________ кафедрасы

                                              (кафедраның атауы)

 

 

 

БЕКІТЕМІН

«Л.Н. Гумилев атындағы

Еуразия ұлттық                                                                                                                     

университеті» ШЖҚ РМК

Менеджмент

кафедрасының меңгерушісі

                                                                  э.ғ.к,проф.   Толысбаев Б.С.

                                                                                                   ________________2013ж.                                                                            

                                                                            

 

 

 

 

ПӘННІҢ  ОҚУ-ӘДІСТЕМЕДІК КЕШЕНІ

 

5В05100-МЖБ мамандығының білім алушы студенттері үшін

(мамандықтың/мамандандырудың  шифры және атауы)

 

Код-MМ 4205 Муниципалды менеджмент  _ пәні бойынша

(жұмыс  оқу жоспары бойынша пәннің  коды және толық атауы )

_______________________________________________________________

(модульдін  атауы және шифры)

 

 

                                                              

 

 

 

 

                                         

 

 

 

 

 

 

 

 

Астана 2013

 

Мазмұны

 

 

1	пәнННІҢ ТИПТІК оқу БАҒДАРЛАМАСЫ........................................................................
2	Бакалавриатқа арналған  пәннің Силлабусы (SILLABUS)…....................... ГЛОССАРИЙ...............................................................................................................................
3	ПӘН БОЙЫНША ДӘРІС КОНСПЕКТТЕРІ............................................................................ ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.................................................................................. пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі......................................................................................................................................
4	БІЛІМ АДУШЫНЫҢ ӨЗІНДІК  ЖҰМЫСТАРЫ ҮШІН ТАПСЫРМАЛАР........................ ТӘЖІРИБЕ САБАҚТАРЫНЫҢ жоспары .........................................................................
5	АРАЛЫҚ БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ.......................................................................................
6	КУРСТЫҚ ЖҰМЫС ТАҚЫРЫПТАРЫ ЖӘНЕ ОРЫНДАУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР...................................................................................................
7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.типтік ОҚУ бағдарлама

 

муниципалдық  менеджмент

Көлемі 3 кредит (135 сағат)

Авторы экономика ғылымдарының докторы, профессор Мухтарова Қ.С.

 

Рецензенттер:

экономика ғылымдарының кандидаты  Ахметова Ш.С.

экономика ғылымдарының кандидаты, доцент Мақыш С.Б

 

АЛҒЫ СӨЗ

 

Қазақстандағы саяси және экономикалық өзгерістер аймақтардың құқықтары мен жауапкершілігінің кеңеюіне алып келеді. Үкімет жария түрде экономикалық өзгерістердегі басымдылық орталықтан жергілікті жерлерге жылжығанын мәлімдеді. Жүргізіп жатқан реформалардың сәттілігін айқындайтын факторлардың бірі кәсіби мамандар болып табылады. Сол себепті қалыптасқан жағдайда муниципалды менеджмент, аймақтарды басқару саласында жоғары білім бар мамандарды дайындауға көп көңіл бөлінуде.

«Муниципалды менеджмент»  курсынан дәріс берудің мақсаты - «Мемлекеттік және жергілікті басқару» мамандығының бакалаврларына ҚР-да муниципалдық басқарудың теориялық және практикалық білімін қалыптастыру.

Пәнді оқыту кезінде қойылатын  талаптар: студенттер пәнді оқу үрдісі кезінде теориялық басқарудың теориялық  және методологиялық негіздерін, ҚР-ның  жергілікті өкілетті және атқарушы органдардың  іс әрекеті мен құрылымын, мемлекеттің  аймақтық саясатын және дамыған өнеркәміп  елдеріндегі аймақтың басқару тәжірибесін  біліп алу тиіс. Сонымен қатар  пәнді тыңдаушылар аймақтық экономиканың дамуын талдап және жоспарлап, әр аймақтың ерекшелігіне сай түрлі мәселелерді  шешуді үйрену қажет.

Тиісті өтілген пәндер:

«Экономикалық теория»

«Әкімшілік менеджмент»

«Мемлекеттік басқару  теориясы»

«Экономиканы мемлекеттік  реттеу»

«Менеджмент негіздері» т.б

Жоғары аталған пәндер Муниципалды менеджменттің тиісті жақтарын ашады. Мысалы: «Экономикалық  теория» пәні мемлекеттік басқару  жүйесінің қалыптасуы мен дамуын зерттеп оның жергілікті шаруашылық пен бюджетке ықпалын қарастырады. «Әкімшілік менеджмент» пәні жергілікті шаруашылық пен өзін-өзі басқаруға  қатысты мемлекеттік деңгейдегі басқаруды қарастырады, және шешім  қабылдау үрдістеріндегі менеджменттің  қағидаларын ашады. «Мемлекеттік басқару  теориясы» және «Экономиканы мемлекеттік  реттеу» пәндері аймақты басқару  деңгейіндегі мемлекеттік саясатқа баға беруге қатысты білімдерді қалыптастырады. «менеджмент негіздері» пәні сапалы басқару қағидалары мен менеджмент саласындағы жалпы ұғымдарға, жергілікті билік деңгейіне қатысты қажетті  мәселелерді қалыптастырады.

Осы пәнді оқыған студенттер муниципалды басқару саласынан  қажетті теорияны, практиканы және әдістемені біліп шығады. Бұл мемлекеттік  және жергілікті басқару мамандығының түлектеріне қажет. Бұл пәннен алынып шығатын теоиялық және практикалық  білімнің жиынтығы, сәйкес саланың  болашақ мамандарының алдына қойылатын  мәселелерді мемлекеттік деңгейде шешуге көмектеседі.

 

ПӘННІҢ  МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Муниципалдық менеджмент экономикалық ғылымдардың ішіндегі маңыздысы. Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасып даму стратегиясы  экономика саласында екі мәселені шешуді көздейді.: экономианы тұрақтандыруды қамтамасыз ету және оңтайлы жұмыс  істеп тұрған шаруашылықтың нарықтық мехенизмін құру. Қазіргі заманғы  нарық экономикасы мемлекттің реттеумен  толықтырылатын әлеуметтік бағытталған  шаруашылық болып сипатталады. Бұл  үйлесім жергілікті билік деңгейінде ең оңтайлы болып табылады. Себебі бұл жер барлық мемлекеттік жүйедегі ең халыққ сағатқа есептелініп,

Негізіг бөлім. «Муниципалды менеджмент» пәні  108 сағатқа есептелініп, «Мемлекеттік және жергілікті басқару  бағытында күндізгі бөлімде оқитын бакалавр студенттерге арналған. екі  триместрге арналып, құрамында екі  несие бар. Лексиялық сағат 18, семинар  сағаттары 18, студенттің өзіндік жұмысы 20 сағат, рефераттар 20 сағат және емтиханға 20 сағат бөлінген. Барлығы 100 сағат.

«Муниципалды менеджмент пәнінің негізгі ұғымдары:

Аймақ-нақты белгіленген  әкімшілік шекаралары бар, көлемінде  халықты әлеуметтік және экономикалық үрдістермен қамтыған теорриториялық құрылым.

Аймақ экономикасы-арақатынасында материалдық, қаржылық, ақпараттық қатынасы бар түрлі меншік формасындағы өзара  әрекет етуші субъектілердің, кәсіпорындар мен ұйымдардың жүйесі.

Аймақтық басқару-экономикалық құбылыстардың өзгерістерін қамтамасыз етуге бағытталған үрдістер. Олар үш негізгі формада айқындалады.: директивті жоспарлау, индекативті  жоспарлау, нарықтық өзін-өзі реттеу. Материалды құндылықтар мен қызметтерді  тұтыну мен айырбастау, бөлу және өндіру үрдісі кезінде пайда болатын  қатынастардың қайта өндірудің  қағидаларына негізделеді. Аймақтық басқару-жергілікті еңбек бөлінісін есептеудің корпоративті қағидаларына негізделген аймақтық халық шаруашылық мәселелерін шешуді көздейді.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

Басқарудың мәні

Ұйымдастыру басқарудың негізі. Басқарудың анықтамасы. Күрделі ұйымдардың мінездемесі: мақсатқа жетудегі ресурстарды  жинақтау; сыртқы ортаға тәуелділік; горизантальді  және вертикальді еңбек бөлінісі. Басқару қызметтері: жоспарлау, ұйымдастыру, жұмыстар, ынталандыру, бақылау, басқарудағы  шешім қабылдау үрдісі. Коммуникациялар. Ұйымның стратегиясын асау. Басқарушы  кадрлармен жұмыс.

Муниципалды менеджмент ғылыми пән ретінде

Аймақтық басқару ғылыми пәннің басқару саласы ретінде. ҚР-ғы аймақтық басқару реформасы. Муниципалды  менеджменттің анықтамасы. Муниципалды  басқарудың аймақтық негізі. Муниципалды  менеджменттің пәні. Және әдісі. Ғылым  ретінде. Муниципалды менеджменттің  теориялыө базасы. Ғылыми пәннің жүйесі. Муниципалды менеджмент. Пәннің бөлімшелері: 1) Муниципалды менеджментке кіріспе,; 2) Муниципалды басқарудың қызметі  мен түсінігі. 3) Муниципалды басқарудың іс-әрекетінің негізі; 4) Муниципалды  басқарудың экономикалық механизмі;

Муниципалды басқарудың даму тарихы.

Антикалық дәуірдің полистік демократиясы. Орта ғасырлық мемлекеттің қалалық және ауылдық қоғамы-буржуаздық муниципализмнің туындысы. XIX ғ. Муниципалды реформасы. Аймақтық басқарудың теориялық негізі. Еркін қоғамның теориясы. Жергілікті басқарудың қоғамдық теориясы. Жергілікті басқарудың мемлекеттік теориясы. Муниципалды басқарудың нақты теориясы. Муниципалды концепцияның әлеуметтік рефоормасы. Аймақтық басқарудың негізгі түрлері. Жергілікті басқарудың англо-саксондық түрі. Жергілікті басқарудың францздік моделі. Аймақтық басқарудың германдық түрі. Аймақтық басқарудың қазіргі заманғы тенденциясы мен дамуы.

Жергілікті атқарушы және өкілетті билік органдарының арақатынасы.

ҚР-ның жергілікті және әкімшілік  бөлінісі. ҚР-ның атқарушы және өкілетті билік органдарының жергілікті жүйесі. Депудаттардың жиналысы маслихаттар-облыстық, қалалық, аудандық халықтың жергілікті өзін-өзі басқару формасы. Аймақтық өкілетті органдардың қызметі мен  өкілеттілігі. Халыққа қойлатын міндетті ережелер. Жергілікті әкімшіліктің басшысы- ҚР-ның президентінің өкілетті тұлғасы. Тиісті аймақтағы жергілікті әкімшілік  басқарушысының мемлекетті басқарудағы  қызметі. Әр түрлі деңгейдегі жергілікті әкімшіліктердің

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. СИЛЛАБУС

 

1. Оқытушының аты-жөні,  ғылыми атағы, байланыс телефоны (электрондық жәшігі, сайт internet): «Менеджмент» кафедрасының доценті, э.ғ.к. Хасенова К.К. 35-38-06,  54-15, n_kenzhegul@mail.ru

Ғылыми қызығушылықтары: Елдердің аймақтық экономикалық интеграциясы, Халықаралық экономика.

       Ғылыми мектеп: әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, э.ғ.д., профессор Р.Е.Елемесовтың жетекшілігімен.

2.  Пәннің аты.  Муниципалды менеджмент.  Код- MM-4205, Кредит саны-3.

3.  Оқу тәртібінің жүргізілу уақыты мен орны сабақ кестесіне сәйкес 7 семестр.

4. Оқу пәндерінің деректемелері. Пәннің жақсы игеру үшін оның теориялық жағын білу қажет, муниципалитет, жергілікті қоғамдықтың қаржысын қалыптастыру боиынша.

5.  Оқу тәртібінің мінездемесі:

5.1 Оқу тәртібінің  бағыты.

Берілген  пәнді  теориялық  жағынан  оқыту белгілі бір  ұйымдарда оны тәжірибе жүзінде  асыру қажет.

2. Пәнді оқытудың  мақсаты

Бұл дәрісті қарастырылған жағдайда муниципалдық менеджмент экономикалық ғылымдардың жүйесіндегі аумақтық әлеуметтік-экономикалық басқаруды зерттейтін ғылыми пән ретінде қазіргі экономикалық ғылымда нарықтық экономиканың талаптарына жауап беретін неғұрлым тиімді басқару түрлеріне мән беру керек.

5.3 Пәнді оқытудың міндеттері:

«Муниципалдық меншік» ұғымы  муниципалдық қауымдастықтың меншігін білдіреді. Муниципалдық меншік жергілікке бағынушы кәсіпорындар мен ұйымдардың жеке қаржысынан, жергілікті бюджеттен  құралады. Муниципалдық меншік жергілікті  өзін-өзі басқару органдарының құзырында  болады. Муниципалдық қауымдастықтың жергілікті бюджеті болады. Оны жергілікті басқару органдары қалыптастырады, бекітеді және пайдаланады.

5.4  Оқу тәртібінің  мазмұны

Экономикалық пән ретінде  муниципалдық менеджмент жаңа ұғымдарды  енгізеді. Мемлекеттік және жергілікті басқару бойынша болашақ маман  бұл ұғымдарды жетік білуі  тиіс. «Муниципалды»,  «жергілікті» ұғымдары және тіркестер барлық деңгейдегі жергілікті басқару органдарына қатысты қолданылады, сонымен қатар муниципалды қауымдастық шегіндегі кәсіпорын, мекемелер, меншік объектілеріне де қатысты қолданылады.

   

5.5.  Оқу  пәндерін  оқытудың  жоспары. 

Апта	Тақырыптың атауы	Сағаттар саны мен оқытуды ұйымдастырудың формалары	ОӨЖ үшін тапсырмалар
1	Басқарудың мәні	Дәріс (2 сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), ОӨЖ (3 сағат)	Мунуципалдық менеджменттің мәні
2	Муниципалды  менеджмент ғылыми пән  ретінде	Дәріс (2 сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), ОӨЖ (3 сағат)	Жергілікті қоғамның экономикалық негіздері тұрақтылық, үрдісті даму, экономикалық қауіпсіздікті дамыту негізінде халықтың әл-ауқаты
3	Муниципалды басқарудың даму тарихы	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), ОӨЖ (3 сағат	Жергiлiктi мемлекеттiк басқару қызметiнiң экономикалық және қаржылық негiзi
4	Жергілікті атқарушы және өкілетті билік органдарының арақатынасы	Дәріс (2сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), ОӨЖ (3 сағат)	Жергілікті өзін-өзі басқару  органының негізгі бөлігі
5	Өкілетті және атқарушы билік органдарының басқарудағы іс-әрекетінің негізі	Дәріс (2 сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3сағат)	Жергілікті өзін - өзі басқарудың бағдармалары
6	Жергілікті басқару органдарындағы іс-әрекетті жоспарлау	Дәріс (2 сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3сағат)	Жергілікті мемлекеттік басқару  органдары, Муниципалдық қызмет
7	Жергілікті басқарудың экономикалық механизмі	Дәріс (2 сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3сағат)	Жергілікті органдардың, жергілікті өзін-өзі басқарудың арасындағы байланыстар
8	Орталық және аймақтық экономикалық басқару органдары : жауапкершілікті  бөлу және өзара қатынас механизмі	Дәріс (2сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3сағат), СӨЖ (3сағат)	Қазақстан Республикасының бюджеттік  жүйесінің негізгі мәні, құрамы, функциялары
9	Қазақстан Республикасының аймақтық саясаты	Мәселелі дәріс (2 сағат), семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3сағат)	Мемлекеттiк аппарат қызметiнiң  кәсiбилiгiн, тиiмдiлiгiн және оның үйлесiмдiлiгiн  арттыру
10	Аймақтық экономикалық реформаларды басқару үрдісі	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3 сағат)	Маслихаттар мен әкiмияттарға Қазақстан  Республикасының шегiнде бiрыңғай еңбек рыногын, капиталды, қаржыны  қалыптастыруды қарастыру
11	ҚР-ның әкімшілік-территориялық  құрылысының реформасы	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3сағат), СӨЖ (3сағат)	Жергiлiктi мемлекеттiк басқару қызметiнiң  экономикалық және қаржылық негiзiн  ашу
12	Жергілікті бюджеттің кіріс  бөлігін көбейту жолдары	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3сағат), СӨЖ (3 сағат)	Муниципалдық менеджменттің негізі және қызметтері
13	Аймақтың әлеуметтік-экономикалық мәселелері	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3сағат)	Қазақстан Республикасының Ұлттық ақпараттық инфрақұрылымын қалыптастырудың  бағдарламасы.
14	Унитарлы мемлекеттердегі муниципалды  басқару	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3сағат), СӨЖ (3 сағат)	Жергілікті өзін - өзі  басқару жүйесінің негізгі мәселелері
15	Федеративті мемлекетердегі муниципалды  басқару	Дәріс (2 сағат), белсенді семинар (1 сағат), СОӨЖ (3 сағат), СӨЖ (3 сағат)	Мемлекеттiк басқару жүйесi
6. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі 6.1  Негізгі әдебиеттер Жергілікті өзін-өзі басқару: әдістеме және ұйымдастыру проблемалары,Ельмеева В.Я., Иванова В.Н.-Спб: СПбГУ, 2002. - 352 с. Атаманчук Г.В. Теория государственного управления. –М.,2008. 3. Барашев Г.В. Местное самоуправление  М.: 1996. 4. Горный М.Б. Местное самоуправление6 проблемы и перспективы.- СПб 1997. 5.Тихонравов Ю.В. Теория управления. Учебный курс. –М.Вестник, 2001. 6.Гневко В.Н., Когут А.Е., Развитие местного самоуправления. СПб.РАНИСЭП,1997.  7. Байтанаева.Б Государственная поддержка развития предпринимательства в Казахстане //Аль-Пари// 2000 №6 с 19-22 8.Қазақстан  Республикасындағы жергiлiктi мемлекеттiк басқару. Алматы 2005 жыл 9.Бердалиев  Қ Б. Қазақстан экономикасын  басқару негіздері: оқу құралы /ҚР-ның Ғылым және Білім Министрлігі,  Т.Рыскулов атындағы Қазақ мемлекеттік  Басқару Академиясы – Алматы: Экономика, 2001- 129б. 10.Курманбаев С.К. Гамарник Г.Н. Муниципальный менеджмент. Алматы 2000ж 6.2 Қосымша әдебиеттер 1. Местное самоуправление: проблемы методологии и организации / Под.ред. доктора экономических наук, доктора философских наук, проф. В.Я. Ельмеева, доктора экономических наук, проф. В.Н. Ивановой. – СПб: Изд-во СПбГУ, 2007. 2. Курманбаев С.К. Гамарник Г.Н. Муниципальный менеджмент. Алматы 2000ж Фадеев В.И. Местное самоуправление: Российский вариант. – М.2003. 4.Бинкин Б А., Черняк В М. Эффективность управление: наука и практика – М: Наука. /учебное пособие/ 5.“Жергілікті мемлекеттік басқару  туралы” Заң Алматы 2001ж 6. « Муниципальный менеджмент » Под ред А.Я Кибанова – М:Инфра-М: 2005г   7.Білімді бақылау   Аудиториялық сабақтар өткізу барысында ағымдық бақылау жүргізу, СОӨЖ және СӨЖ тапсырмаларын орындаудың сапасын тексеру, жазбаша есеп тапсырмаларын орындау мен ауызша түрде екі аралық бақылау өткізу жоспарланды. Қорытынды бақылау емтихан түрінде алынады.                Ағымдық бақылау -20%                  СОӨЖ мен СӨЖ тексеру -20%                  Аралық бақылау - 20%             Қорытынды бақылау – 40%   8.Оқу пәнінің талаптары  Білім деңгейінің жиынтық бағасы студенттерге пәнді оқу барысында қойылған әкімшілік талаптарды (кешігу, келмеушілік, аудиториядағы тәртібі, кредит жөніндегі  ойталқыдағы белсенділігі, тапсырманы уақытысында өткізбеуі, емтиханға  қатыспау) ескере отырып қойылады.