Маркетинг жоспары және стратегиясын құрастыру

Физикохимиялық көрсеткіштері бойынша сүзбе бұйымдары ОСТ 102 талаптарына сәйкес болу қажет (10-кесте)

Кесте 10

Сүзбе бұйымдары	Массалдық үлесі, %			Қышқылдылығы, оТ
	майы	ылғалдылығы	сахароза
Майсыз құрт	0,05	17	2,5	75-76

 

Массасы 100, 250 және 500 г болатындай етіп картонды қорапшаларға буып-түйіледі. Өндірістен тұтынушылық тарада бұйымды шығару кезінде МЕСТ 13515 бойынша картон жәшіктерге биіктігі бойынша 4 қатарда салу қажет.

Технологиялық процесстердің аяқталуынан бастап кепілді сақталу мерзімі 15°С-ден жоғары емес температурада және ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 75%-дан жоғары емес жағдайда майлы құрт (12%) үшін 1 ай, ал майсыз құрт үшін 3 ай.

 

3.2.1 Шикізат  сапасына қойылатын талаптар

Құртты өндіру үшін келесі шикізаттарды және негізгі материалдарды қолданады. Майсыз сүзбе НТҚ бойынша қышқылдымәйекті әдіспен, қышқылдылығы 75-76оТ болатындай етіп өндіріледі. Өндіріске келген сүзбе мұздатылмаған, бөтен татымы және иісі жоқ таза сүтқышқылды иісі және дәмі болу керек; консистенциясы түйіршіксіз болу керек; ОСТ 49 25 бойынша жұмсақ диетикалық майсыз сүзбе; ұсақ еленген ас тұзы.

 

3.2.2 Құрт өндірісінің технологиялық процесін бақылау

Кесте 11

 

Объект	Зерттелетін көрсеткіш	Бақылау-дың периодты-лығы	Сынама алу	Бақылау әдістері, өлшеу құралдары
Шикізат--ты қабылдау - сүзбе	Органолептикалық Массасы, кг   Қышқылдылық, оТ Ылғалдың массалық үлесі, % Майдың массалық үлесі, %	Күнделікті	Әр партия-да	Органолептикалық 500 кг  НПВ бар таразы МЕСТ 3624 МЕСТ 3626   МЕСТ 5867
Компо-ненттерді жылулық өндеу	Температура, оС Ұстау мерзімі, мин	Күнделікті	Әр партия-да	Термометр Сағат
Компо-ненттерді мөлшер-леу	Массасы, кг	Күнделікті	Әр партия-да	МЕСТ 23676 бойынша таразы
Аралас-тыруға дайндау	Температура, оС Араластыру уақыты, мин	Күнделікті	Әр партия-да	МЕСТ 26754 Сағат
Буып-түю алдында сүзбе массасы	Органолептикалық көрсеткіштері Қышқылдылық оТ Ылғалдың массалық үлесі, % Майдың массалық үлесі, % Тұздың массалық үлесі, %	Күнделікті             Декада-сына 1 рет	Аралас-тырғыш машина-дан	Органолептикалық   МЕСТ 3624 МЕСТ 3626   МЕСТ 5867   МЕСТ 3628

 

 

Сүзбе бұйымдарын буып-түю	Массасы, кг	Күнделікті	Әр партия-да	Статистикалық өлшеуге арналған таразы
Дайын өнімді маркирлеу	Дәлділігі, дұрыстығы Органолептикалық көрсеткіштері Қышқылдылығы, оТ Ылғалдың массалық үлесі, % Майдың массалық үлесі, %	Күнделікті	Упаков-кадан	Визуалды   Органолептикалық   МЕСТ 3624   МЕСТ 3626   МЕСТ 5867
Дайын өнімдерді сақтау	Температура, оС Сақтау мерзімі, сағ	Күнделікті	Упаков-кадан	Термометр Сағат

 

3.2.2 Сүзбе  бұйымдарының сапасын бақылау

Сүзбе бұйымдары сапасының көрсеткіштерін бақылау кестеде берілген.

Бұйымдардағы тұздың массалық үлесін МЕСТ 3628 бойынша йодометриялық және поляриметриялық әдістермен анықталады [36].

 

3.3 Қаймаққа қойылатын НТҚ талаптары

Қаймақта таза, сүтқышқылды, пастерленген өнімге тән анық татымымен және ароматы болуы керек. Консистенциясы біртекті, шамамен қою; беті жылтыр. Қаймақтың түсі  барлық массасы бойынша ақ немесе опа реңді болады.

Қаймақтың физико-химиялық көрсеткіштері 8-кестеде берілген ОСТ 49 90 талаптарына сәйкес келуі керек.

Кесте 8

Көрсеткіш	Диетикалық, майлылығы 10 %	Майлылығы 20 %
Қышқылдылығы, 0Т	70-100	65-100
Өндірістен шығару кезінде температурасы, 0С	0-8	0-8

 

Буып-түйілген өнімдердің жекелеген бірліктерінде майдың массалық үлесі ±0,5%-ға ауытқуы жіберіледі.

Қаймақ тұтынушылық тарада шығарылады: МЕСТ 15844 бойынша ІІІ типті шыны тараның сыйымдылығы 200 және 500 см3, ІҮ типті шыны тараның сыйымдылығы 250-500см3; ОСТ 49 135 бойынша полистеролдан дайындалған стақандар сыйымдылығы 100, 200, 250 және 500 см3; ТУ 49 673 бойынша комбинирленген материалдардан жасалған стақандардың сыйымдылығы 250 және 500 см3; ОСТ 49 136 бойынша полистиролды таспадан және МЕСТ 25250 бойынша поливинилхлоридті пленкадан жасалған қораптардың сыйымдылығы 200, 250 және 500 см3 болады. 20 және 25 % майлылықтағы қаймақтарды ТУ 6-05-1524 бойынша полиэтиленді пленкадан жасалған номиналды сыйымдылығы 300см3 болатын батонша түрінде де шығаруға рұқсат етіледі, сонымен қатар тасымалдаушы тараларда: МЕСТ 5037 бойынша сыйымдылығы 10 дм3 болатын аллюминді битондарда; МЕСТ 8777 бойынша сыйымдылығы 50 дм3 болатын ағаш битондарда.

Қаймақ құйылған шыны тараны МЕСТ 745 бойынша аллюминді фольгадан жасалған қақпақтармен тығындайды. Тұтынушылық таралардың басқа түрлерін өнімнің бүтіндігін сақтайтын әдіспен тығындауды жүргізеді.

Тұтынушылық тараның әрбір тығын бірлігіне этикетка жабыстырады немесе жуып-шайылмайтын, бояу иісі жоқ маркер қойылады.

Тұтынушылық тараларға құйылған қаймақты өндірістен 10 кг-нан артық емес мөлшерде ОСТ 49 52 бойынша металды кәрзеңкелерде; ОСТ 49 127 бойынша полимерлі және МЕСТ 11354 бойынша ағаш және МЕСТ 13513 бойынша картонды және МЕСТ 13512 бойынша жәшіктерде шығарылады.

Қаймақты көлікпен тасымалдау кезінде этикеткада, трафаретте, ярлыкта НТҚ сәйкес реквизит көрсетілу керек.

Қаймақ құйылған битондар, флягалар, полимерлі және ағаш жәшіктер МЕСТ 18251 бойынша пломбалану керек, ал картонды жәшіктер қағаз таспаларымен жабыстырылуы керек.

Қаймақты изотермиялық шанағы бар автокөліктерде немесе авторефрижераторларда, вагондары изотермияланған теміржол транспорттарында немесе су транспорттарында тасымалдау ережелеріне сәйкес тасымалданады.

Қаймақты 0-ден 8 0С дейінгі температурада сақтау қажет: диетикалық қаймақты 48 сағ көп емес, майлылығы 15, 20, 25 % қаймақты 72 сағ көп емес.

 

 

3.3.1 Шикізатқа қойылатын талаптар

Қаймақты өндіру үшін келесі шикізатар және негізгі материалдар қолданылады:

• МЕСТ 13264 бойынша өндірілетін сиыр сүті;
• Таза дәмі және иісі бар, майдың массалық үлесі 35% артық емес және қышқылдылығы 16 0Т-ден артық емес кілегей;
• МЕСТ 1349 бойынша жоғары сорттағы құрғақ кілегей;
• Әрекеттегі техникалық құжаттамалар бойынша таза дәмі және иісі бар пластикалық кілегей;
• МЕСТ 37 бойынша тұздалмаған сары май және жоғарғы сортты любительское майы;
• МЕСТ 37 бойынша таза дәмі бар тәтті кілегейлі тұздалмаған крестьянское майы;
• Таза дәмі және иісі бар, қышқылдылығы 200Т-ден аспайтын, тығыздығы 1030 кг/м3кем емес майсыздандырылған сиыр сүті;
• Таза дәмі және иісі бар, қышқылдылығы 200Т-ден аспайтын, тығыздығы 1028 кг/м3 кем емес, ТУ 49 1178-85 бойынша тәтті кілегейлі тұздалмаған майды өндіру кезінде алынған балауса пахта;
• МЕСТ 4495 бойынша шашыратқыш кептіргіште кептірілген жоғары сортты құрғақ бүтін сиыр сүті;
• МЕСТ 10970 бойынша шашыратқыш кептіргіште кептірілген жоғары сортты құрғақ майсыздандырылған сиыр сүті;
• ОСТ 49 113 бойынша қаймаққа арналған ашытқы немесе әрекеттегі НТҚ бойынша «Днепрянский» бактериальді концентраты;
• ТУ 49 559 бойынша құрғақ мезофильді сүтқышқылды стрептакоккалардың бактериальді концентраты;
• МЕСТ 2874 бойынша ауыз суы;

 

 

3.3.2 Қаймақ өндірісінің технологиялық процестерін бақылау сұлбасы

Кесте 9

Объект	Бақыланатын көрсеткіш	Бақылау-дың период-тылығы	Сынаманы алу	Бақылау әдістері, өлшегіш құралдар
Сепарир-леу алдында-ғы сүт	Органолептикалық көрсеткіштері Тепмпература, 0С Қышқылдылығы, 0Т Тығыздығы, кг/м3 Майдың массалық үлесі, % Массасы, кг нмесе көлемі, м3	Күнделікті	Әрбір партиядан	МЕСТ 13264   МЕСТ 26754 МЕСТ 3624   МЕСТ 3625 МЕСТ 5867   Дәлдігі орташа класс таразы, ӨД 1,7-11м3/сағ болатын көлемді есептегіш
Төмен дайындау желісінен алынған кілегей	Органолептикалық көрсеткіштері Қышқылдылығы, 0Т Майдың массалық үлесі, % Массасы, кг			ОСТ 49 64   МЕСТ 3624-6   МЕСТ 5867   500 кг НПВ-сы бар статистикалық  өлшеуге арналған таразы
Сүтті сепарир-леудің баталуы:   Бүтін сүт   Кілегей       Майсыз-данған сүт	Тепмпература, 0С Майдың массалық үлесі, %   Майдың массалық үлесі, %	Сепаратор жұмысы басында әр сағат сайын		МЕСТ 26754 МЕСТ 5867     МЕСТ 5867
Сүтті сепарир-леудің соңында: Кілегей           Масыз-анған сүт	Майдың массалық үлесі, % Қышқылдылығы, 0Т Массасы, кг   Қышқылдылығы, 0Т Тығыздығы, кг/м3	күнделікті		МЕСТ 3624   МЕСТ 23676 бойынша таразы   МЕСТ 3624 МЕСТ 3625
Кілегейді нормаль-деу: Бастапқы кілегей         Бүтін сүт           Масызданған сүт       Пахта	Органолептикалық көрсеткіштері Қышқылдылығы, 0Т Массасы, кг немесе көлемі, м3       Дәмі және иісі Қышқылдылығы, 0Т Тығыздығы, кг/м3 Майдың массалық үлесі, % Масса, кг немесе көлемі, м3 Қышқылдылығы, 0Т Тығыздығы, кг/м3 Масса, кг немесе көлемі, м3 Майдың массалық үлесі, % Қышқылдылығы, 0Т Тығыздығы, кг/м3 Масса, кг немесе көлемі, м3	күнделікті	әрбір партиядан	Органолептикалы   МЕСТ 3624   МЕСТ 23676 бойынша таразы, ӨД 1,7-11м3/сағ болатын көлемді есептегіш Органолептикалы МЕСТ 3624   МЕСТ 3625 МЕСТ 5867   Таразы немесе есептегіш МЕСТ 3624   МЕСТ 3625 Таразы, есептегіш МЕСТ 5867   МЕСТ 3624   МЕСТ 3625 Таразы немесе есептегіш
Нормаль-денген кілегей	Майдың массалық үлесі, % Қышқылдылығы, 0Т Масса, кг   Пастерлеу алдында қайнатудың сынамасы	Күнделікті           периодты	әрбір партиядан         таңдаулы	МЕСТ 5867   титрометрикалық, рН-метр Компоненттерінің жалпы массасы НТҚ бойынша
Кілегейді гомоген-деу	Температурасы, 0С Қысым, МПа     Гомогенделген кілегейдің массалық үлесі, %	күнделікті	әрбір партиядан	МЕСТ 2505 бойынша ӨД 0-30МПа болатын манометр Таразы, есептегіш
Кілегейді пастерлеу	Температурасы, 0С Ұстау ұзақтығы, мин			МЕСТ 26754 Ұстау құрылғысымен анықталады.
Кілегейді салқын-дату	Температурасы, 0С			МЕСТ 26754
Кілегейді жетілдіру	Температурасы, 0С Ұстау ұзақтығы, мин			МЕСТ 26754 Сағат
Пастер-ленген кілегейді сақтау	Температурасы, 0С Ұзақтылығы, сағ			Термометр Сағат
Ашытқы	Дәмі және иісі Қышқылдылығы, 0Т Ұйытқы сипаттамасы			ОСТ 49 113 МЕСТ 3624   Визуальді, ОСТ 49 113 бойынша
Ашытқы қосу	Температурасы, 0С Араластыру ұзақтығы, мин			Термометр Сағат
Қаймақты буып-түю	Температурасы, 0С Ұзақтығы, сағ			Термометр Сағат
Термос-татта ұстау	Температурасы, 0С Ұстау ұзақтығы, мин			МЕСТ 26754 Сағат
Салқын-дату	Салқындату температурасы, 0С			Термометр
Тараны маркирлеу	Сапасы		әрбір партиядан	ОСТ 49 90
Дайын қаймақ	Массасы, кг   Майдың массалық үлесі, % Қышқылдылығы, 0Т Температурасы, 0С Фосфатаза Органолептикалық көрсеткіші			МЕСТ 23676 бойынша таразы МЕСТ 5867   МЕСТ 3624   Термометр МЕСТ 3623 ОСТ 49 90
Сақтау	Температурасы, 0С Мерзімі, сағ			Термометр МЕСТ 23874 бойынша сағат

Ескерту: ӨД- өлшеу диапазоны

 

3.3.3 Дайын өнімнің сапасын бақылау

Дайын өнімнің сапасын бақылау технологиялық процестердің сұлбасы бойынша жүргізіледі. Сонымен қатар, ұсақ және ірі тараларға буып-түйілген өнімнің массасы мен көлемін тексереді. Әрбір ірі тараларға құйылған өнім бірлігін МЕСТ 23676, МЕСТ 23711 бойынша дәлдігі орташа класқа жататын статистикалық өлшегіш таразыларда жекелеп өлшейді.

Бөтелкелердегі, стақандағы, банкілердегі өнім нетто массасын келесі әдіспен анықтайды: тараны тығынынан және этикеткасынан босатады. Бөтелкені, стақанды, банкінің сыртын жуады, құрғатады және өлшейді. Сосын бөтелке, банкі, стақанды ішіндегі өнімнен босатады және ішін мұқият жуады. Банкіні немесе стақанды құрғатып сүртеді, ал бөтелкені түбін жоғары қаратып төңкереді және тыныштықта 2-3 мин қалдырады, содан сон өлшейді. Нетто массасын бірінші және екінші өлшеудің арасындағы айырымынан анықтайды [34]. 

4 Технико-экономикалық  бөлім

4.1 Өндірістік бағдарламаны құрастыру және дәлелдеу

Қазақстан Республикасының құқықтық заңнамасына сәйкес өнеркәсіп деп – жалпы қажеттіліктерді қанағаттандыру және табыс алу мақсатында өнім өндіру үшін белгілі бір ретпен заңға сәйкес құрылатын, өзін-өзі басқаратын шаруашылық субъектіні айтады [35].

Осы ретпен Қазақстан Республикасында «Шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдаудың 2001-2002 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы», «Шағын кәсіпкерлікке мемлкеттік қолдау туралы ҚР Заңы» және тағы басқа заңдар негізінде ШҚО Семей қаласында орналасатын «Ақ мол» атты шағын өнеркәсіптің бизнес-жоспары ұсынылады.

Жобаның концепциясы – аусымына 40000 кг сүтқышқылды өнімдерді өндіретін өнеркәсіп құрылысын жүргізу; өндіріс графигіне сәйкес қажетті өндірістік персоналды жұмылдыру; соңғы өнімдерді өндіру үшін отандық, сондай-ақ шетелдік шикізаттар мен материалдарды сатып алу жоспарланады.

Жоба өнеркәсіпті «нольден» бастап ұйымдастыруды көздейді. Жобаланған өнеркәсіптің өнімдері орташа бағалық сегментте болады. Өндірілетін өнімдердің негізгі тұтынушылары – өндіріс орыны орналасқан аймақтың тұрғындары, сонымен қатар көрші аймақтар болып табылады.

Семей қаласының. тұрғындар саны 330 338, сондай-ақ бұл қалаға 14 ауылдық округтер қарайды Қалада ет, ұн–комбикорм комбинаты, кондитер, сыра, шарап өнімдерін шығарушылар бар, ал ұлттық сүтқышқылды тағам өнімдерін өндіруші кәсіпорындар жоқ. Мұндай өнімдермен қала халқын Өскемен (ЖШС «Эмиль», ЖШС «Исток-1), Павлодар «ЖШС МолКом), Алматы (ЖШС «Айналайын») қамтамасыз етуде. Бұлардың барлығы елді тұтас қамтамасыз етуге қабілетсіз.