Табиғатты бейнелеуді үйретуде арнайы жаттығулар жүйесін пайдалану

Сабақда  керекй  құрал-жабдыктар:   Мұғалімге:   ақварель  бояумен  салынған пейзаж суретінщ   біріздшіг Оқушыға: кагаз, ақварель бофуы, жумсақ қылқалам (тиш) Уақыт жоспары: 1. Үйымдастыру көзещ (2мин.)

2. Жаңа тақырыпты түсщщру (10 мин.)

3. Сыныптағы жұмыс (30 мин.) 4.1^орытындалау (3 мин.)

Сабақтын, барысы:

Амандасу.   Оқушыларды  тугендегі,   сынып  тізімш   белгілеу.   Жаңа тақырыпка кешу.

Алдыңғы бейнеш жоспарлау.

Алдыңғы бейнедегі көлеңкелер композицияны теңдестіруге көмектеседг Салынып бггкен сурет бір -біріне кайшы келетін (горизонтальді) түстермен бөлігін тұрады: ашық аспан, топтаскан ағаштардың кою түстері, күн сзүлесі түскен алацкайлар (луг) және көлеңкеленген бірінпп бейне. Бұл тәсіл көрерменді суретке тарта түсу үшін суретшілермен жш крлданылады. Бұл сахнанық күннің сәулесі кеп белтне шақыру сияқты болып тұрады. Арам шептер мен гүлдерді бейнелеу.

Еркш түсірінген бояулар алдыңғы кергіікті байыта түседі. Жылулық сөзшаетін сары және сур түстер білук арам шептер мен кепкен шептердің бейнөсіп келтіреді. Ал бояуды көрсетпей туратын сүйьщтьщты алып тастағанда көрінетін гүлдер сары кадмимен боялған.

Жаңадан крсылған гүлдер суретпц бірінпп кергіікшдегі арам шептер мен буталардың сур түсш айқындай түседі Бұл гүлдер қызыл және ақ гуашпен еркш салынады. Бұл бяу түссі3 емес және басқа бояуларды көрсетпей, жауып тастайтын қасиеті бар. Гүлдер дің орналасуын тәртінке келтірмей ақ салу, оларды топтарга жинап әртулі кылып өзгертін салу керек. Алдыңғы кергііктеп көлеңке.

 

Жолга түскен келенде арнайы кою кылып салынбаған. Егер де ол көлеңке кою болатын болса, онда ол ортацғы кергііктеп ағаштардың бейнеамен таласып, суретте көрсетінген тереңщк илюзиясын бузған болар еді

Суреттеп түс сары охранның француз ультрамаринмен араласкан ашық түсті қоспасын үш рет салу арқылы кезеңмен калыптасады. Бұл суретшіге суреттеп түсті жақсы сезінуге көмектеседг

Купгп күн сәулесін қалыптастырғыцыз келмесе, көлеңкенің нақты шеттерін елмаңыз. Көлеңкеш кою кылып көрсету үшін қара түсті қолданбацыз. Қою көк және күлгін түстер сондай нәтиже береді бірақ мұнда қара мағынасыздығы жоқ.

Суретп жасау.

Дәстүрлі ақварель бірқатар жоспарлау мент алдынала ойластыруды қажет өтеді

Түстері жартылай реңшз кабаттардан (ақ түске қара түсті), ақ түстің устіне қара түсті жабыстырудан тұрады және бұл прөңессті кайтадан жасау мүмкін болмағандіщтан, ақварелистер бұл жағдайда жүйелі жолды қолданады. Маңызды жағдайлардың бірі - ол ақ реңдерді жасау үшін кагаздіщ кейбір жерле1н бояусыз калдырады. Бұл жағдайды суретші алдынала ойластыруы керек.

Алғашқы кабаттарды түсіру.

Бірінші жай карындашпен салынған суреттін, устіне жука реңсіз кабаттар түсіріледі. Композицияның негізгі белімдері аспанды коса алғанда, е1тілген сары охрамен белгіленеді Ауреалин-алтын сары бояу алдыңғы бейнедегі (лугты) салуға қолданылады.

Аспанның және ортацғы бейненіц құрылымы.

Аспан кек монастролмен араластырылған француз ультрамариннің кабаттарынан құралады. Реңсіз сары түсті кылқаламнан тамыза отыра, суретші кек аспанның кейбір жерлеріне әртүрлі бейнелерді суретші кек аспанның кейбір жерлеріне әртүрлі бейнелерді қалыптастырады. Аспандағы топтаскан бұлттар бейнөсіп көрсету үшін мақтаны пайдалана отыра, бояу кеппей тұрғанда ақ кагазды және алғашқы реңсіз сары түстің кейбір жерін көрсөте отыра, бояудың кейбір жерін алып тастайды.

Тауларга жука кабатпен реңсіз, ақшыл түстіен кармин салынады.

Алацкайлар аз ғана кек моностлмен салынады, ал жол - сары охрамен көрсетінедг

Ортадағы ағаштар карминнің және аз ғана мелшердегі кек моностролдің, сары охранық, реңсіз сары кадмидің және ауреалиннен жасалған қоспамен салынады. Сары және кек түстер жапырақтар үшін, ал ақшылт қызыл кармин суретке жылылык енгізеді, ол өсіп тұрған орманмен ерекше теңеуге түседі

Ағаштардың және (орман алдының бейнесі) бұлттардың бейнесі.

Бұл кезеңде жапырақтар кұңпрт (қара) және басқа да түстермен толықтырылады. Олар суретп тереңдөте көрсетіп, көлеңкен1 қалыптастырады. Негізгі діңгектер мен бутақтар пейннің сур түшмен, ал усақ бутақтар ақварель

 

2

Жолга тускен келецке арнайы кою кылып салынбаган. Егер де ол келецке кою болатын болса, онда ол ортацгы кершютеп ағаштардыц бейнешмен таласып, суретте керсетшген терещцк илюзиясын бузган болар едь

Суреттеп туе сары охранныц француз ультрамаринмен араласкан ашык, туст1 коспасын уш рет салу аркылы кезецмен к,алыптасады. Бул суретпнге суреттеп туст1 жак,сы сезшуге кемектеседь

Куши кун сэулесш калыптастыргыцыз келмесе, келецкенщ накты шеттерш елмацыз. Келецкеш кою кылып керсету ушш кара туст1 колданбацыз. Кою кек жэне кулгш тустер сондай нэтиже береди б1рак, мунда к,ара магынасыздыгы жоц.

Суретт1 жасау.

Дэстурл1 акварель б1ркатар жоспарлау мент алдынала ойластыруды қажет етед1.

Тустер1 жартылай рецс1з кабаттардан (ак, туске к,ара туст1), ак, туспц уст1не к;ара туст1 жабыстырудан турады жэне бул процесст1 кдйтадан жасау мумк1н болмагандьщтан, акварелистер бул жагдайда жуйел1 жолды к^олданады. Мацызды жагдайлардыц б1р1 - ол ак^ рецдерд1 жасау уш1н к,агаздыц кейб1р жерле1н бояусыз к;алдырады. Бул жагдайды суретш1 алдынала ойластыруы керек.

Алгашкы к,абаттарды тус1ру.

Б1р1нн11 жай карындашпен салынган суретт1ц уст1не жук;а ренс1з к;абаттар тус1р1лед1. Композицияньщ нег1зп бел1мдер1 аспанды к,оса алганда, е1т1лген сары охрамен белпленед1. Ауреалин-алтын сары бояу алдыцгы бейнедеп (лугты) салуга колданылады.

Аспанныц жэне ортацгы бейнен1ц курылымы.

Аслан кек монастролмен араластырылган француз ультрамариннщ цабаттарынан куралады. Рецс1з сары туст1 к;ылк,аламнан тамыза отыра, суретни кек аспанныц кейб1р жерлер1не эртурл1 бейнелерд1 суретш1 кек аспанныц кейб1р жерлер1не эртурл1 бейнелерд1 к^алыптастырады. Аспандагы топтаск,ан булттар бейнес1н керсету ушш мактаны пайдалана отыра, бояу кеппей турганда ак, к,агазды жэне алгашкы рецс1з сары туст1ц кейб1р жерш керсете отыра, бояудыц кейб1р жерш алып тастайды.

Тауларга жук;а кабатпен рецс1з, ак,шыл туспен кармин салынады.

Алацк,айлар аз гана кек моностлмен салынады, ал жол - сары охрамен керсетшедь

Ортадагы ағаштар карминнщ жэне аз гана мелшердег1 кек моностролдщ, сары охраныц, рецс13 сары кадмидщ жэне ауреалиннен жасалган коспамен салынады. Сары жэне кек тустер жапырактар уш1н, ал ак;шылт кызыл кармин суретке жылылык, енг1зед1, ол есш турган орманмен ерекше тецеуге туседь

Ағаштардыц жэне (орман алдыныц бейнес1) булттардыц бейнес1.

Бул кезецде жапырактар куцпрт (к,ара) жэне баска да тустермен толыктырылады. Олар сурети терецдете керсет1п, келецкен1 к,алыптастырады. Непзп дщгектер мен бутактар пейнн1ц сур тус1мен, ал усак, бута^тар акварель

толтырылган тем1р (перо) канатпен салынады. Буларды салу ушш бояуды ағаштардан еш тэртшс1з б1рнеше рет жагуга болады.

Бул жерде бейтарапты жасыл туст1 алу ушш, сур пейннщ аз мелшергмен араласкан эртурЛ1 интенсиве индиго, акшылт-сары кадмий жэне аурсолин крлданылады.

Бул кабаттар кепкенде, алтын куздеп жапырактардьщ бейнесш корсету уш1н жасыл буталардьщ уст1-тусс1з емес сары охрамен жещл гана боялады.

Аспан бейнесь

Аспан бйнес1н кушейту керек. Оны ерк1н жазып, эртурл1 туст1 суьщ бояуды жэне суды кеп крлданыцыз.

Осымен сыныптагы жумыс басталады. Жумыс орындалып жаткан бойы ок,ушылар арасында журш кемектесш, керегшше керсетш отыру. Сабак соцында суреттерш жинап багалау. Ж1бер1лген к;ателерд1 тузету.

К,орытынды:

Уйге тапсырма: "Туган жер табигаты" атты пейзажды акварельмен орындау.

Коштасу.

 

К^орытынды

Хальщ арасында мынадай сез бар: «Эрюм білугенш гана уйрете алады». Сэйкесшше,мугал1м де окушыга ез білугеншен артьщ нэрсеш уйрете алмайды. Б1рак; ол ете жаксы устаз ретшде ез окушыларын енерге,гылымга кушырландырып, дуниетанымыныц кецейуше ьщпал ете алады. Ал бул ретте мектептеп суретгш-педагогтщ орны кандай? Ол окушыларды неге уйрету1 керек? Мектепте окытылатын пәндер кеп, жэне олардыц бэр1 де каз1р б1зге қажет. Олар тэрбиенщ, білумнщ, келешек мамандьщтыц бастауы. Сондьщтан да заманга сай пәндерд1 окыту эд1стемес1 жетЬвдршп отыруы тшс. Бул тэрбие мен бЬим беру мэселелер1 керкемдж білу1м беру саласында да гылыми непздЫкп талап етедь

Мектеп багдарламасы бойынша бенелеу енерше окытудыц терт тур1 бар: зат^а к;арап сурет салу, декоративт! салу, так;ырыптьщ сурет салу, енер туралы эцпме сабактары. Булардыц барлыгынын ок;ытуда ез1нд1к орындары бар. Осылардыц 1Ш1нен такырыптьщ сурет салу сабагы окушылардыц шыгармашылык кдбілуеттерш демытып кана коймай, накты бейнелеу сауаттылыгын мецгеру мен таным байлыгын талап етед1. Мектептеп такырыптьщ сурет салу сабагы кебілуе кец1ст1к угымымен байланысты. Жалпы кен1ст1кт1 дурыс кдбылдау, угыну, сез1ну қоғамнын барльщ салаларында аса мацызды нэрсе. Эс1ресе техникальщ мамандьщтар уш1н бул басты талап. Ал бейнелеу енер1 онын алгапщы баспалдагы гана.

Бейнелеу енер1 сабагыньщ б1р1н-б1р1 тольщтыра ок;ыту нег131 - бейнелеу енерш баска да пәндермен пәнаралык байланыста окыту қажетт1Л1пн де туындатады. Заттан карап сурет салу сабагында бейнеленет1н заттардыц көлем1н талдап, зерттеуде ушбурыш. Тертбурыш, шаршы, шецбер немесе цилиндр, куб, конус, шар секшд1 математикальщ угымдар, табигат кершютерш бейнелеуде табиги кубылыстар, ес1мд1ктер жануарлар туралы эцпмелер немесе табигат сулулыгын, кец1л-куй1н, жыл мезг1лдер1Н1н эсемд1г1н елестететш поэтикалык елецдер, музыкальщ эуендер тьщдалуы пәнаралык байланыстьщ непз1 бола алады.

Кейб1реулер окыту оцай да карапайым, т1пт1 оган окудьщ да кажеп жок, тек ез ПӘН1НЩ1 білусец болды деп ойлайды. Б1рак, эрине, олай емес, тамашы суретш1, жазушы , галым болганымен, жаксы окытушы болмауы мумк1н. Окытуда да енердепдей шабыт, сез1м, тапкырльщ, 1ске шыгармашылык кезкарас болуы мацызды. Кей жагдайда сабак барысында сабакка аякасты езгерютер енпзуге тура келед1. Мысалы, сыныпка тус1нд1р1лген жаца сабак материалын окушылар мецгере алмады, онда мугал1м еткен сабак материалын бел1ктерге бел1п, б1ртшдеп кезецдеп тус1нд1ред1, Кезецдеп тус1нд1ру барысында б1р кезецд1 окушылар мецгергеннен кейш гана ек1нш1 кезецге кешед1. Сейтш жаца сабактыц мецгер1лу1 жещлдет1лед1. Сондьщтан да дер кезшде сабакты аяк астынан кайта куру мугал1мнен эдютемелж тапкырльщты, шыгармашылык кезкарасты, педагогткальщ сауаттыльщты талап етед1. Мугал1мн1ц жеке тэж1рбиел1к   эд1стемес1н   байытудыц   б1рден   б1р   жолы   -   педагогикалык

 

Эдебиеттер Т131М1

1. Арсенов Ю., Левидова  М. Туе жэне сызьщ. М., К,аз1рп суретп, 1976 ж. 302 6.
2. Алпатов М.В. Кескіндемеде компазиция. М.; внер, 1940. 132
3. Алексеев С.С. Колорит туралы. М.; Бейнелеу енер1
4. Беда Г.В. Кескіндеме. 1974 ж. 174 б.
5. Беда    Г.В.    Кескіндеме    элшпесшщ    непздерь    Сурет.    Кескіндеме. Композиция. Студенттерге арналган окулык,. М.; Білум 1981. 239 б.
6. Беда Г.В. Кескіндеме жэне оныц бейнелеу к^ралдары М.; Білум 1977. 187 б.
7. Беда. Г.В. Живопись. Москва. Просвещение. 1989
8. Беляев Т.Ф. Упажнение по развитиіс пространственных предстовлении у учащихся. М.,Просвещение. 1983
9. Бейнелеу енерь 4 курс. Студенттерге арналган оку-эдютемелж окульщ. М. Білум 1988. 145 б.
10. Волков Н.Н. Кескіндемеде туе. М.; 0нер 1965. 320 б.
11. Волков Н.Н. Кескіндемеде композиция. М.; внер 1977. 263 б.
12. Виппер Б.Р. внерд1 тарихи окуга юрюпе. М.; Бейнелеу енер1 1985.

 

13. Гренберг Ю.И. Кескіндемешц технологиясы М.; внер 1982. 217 б.
14. Даниэль СМ. Көру енерь Кдбылдауда шыгармашыльщ дарындылык,- Л.; внер. 1990 ж. 223 6.

15. Кантор А.М. Кескіндемеде зат жэне орта. М.; Кещстис сур. 1981 ж.

16. Крянбаев Ж.Б. .Педагогика. Алматы. 2004. Эверо

17. Жарыкбаев К,. Жалпы психология. Алматы. 2004 Эверо

18. Зайцев А.С. Туе жэне кескіндеме гылымы. М.; внер, 1986 155 б.
19. Ивенс Р.М. Туе теориясына юрюпе. М.; Мир. 1964. 455 б.

20. Иогансон Б.В. Жас суретшшерге кескіндеме туралы. М. СССР керкем 
акад. 1969 ж. 258 б.

21. Маслов Н.Я. Пленэр.Бейнелеу енершен тэж1рибе. М.; 1984. 190 б.
22. Медкова   Е.   Рождение   пейзажа   Арт   галерея   (Алексей   Саврасов) Искусство 2008 Б. 11-14

 

23. вдноралов    Н.В.    Бейнелеу    енершде    материалдар    жэне    куралдар, жабдыктар. М.; 1982, 1556.
24. Советик Кдзакстанныц бейнелеу енерь Альбом. Курастырган П,Юверова Алматы, енер, 1989 ж. 264 б.
25. Смирнов Г.Б. Унковский А.А. сурет жэне пейзаждыц кесюндемесь М.; Білум, 1975. 37 6.
26. Сухомлинский В.А. в воспитании Москва. 1983
27. Соколов А.В. Посмотри, подумай и ответь
28. К.Ф. Юон «Об искусстве», М, 1959, т.1. 105 б