Түркі мемлекеттері

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 26 Февраля 2013 в 14:04, реферат

Краткое описание

Қазақстан Республикасы педагогтік жоғары оқу орындары тарих факультеттерінің оқу жоспарларына «Түркі халықтарының тарихын» міндетті пән ретінде енгізу, Кеңестер Одағы тарағаннан кейін тәуелсіз түркі тілдес мемлекеттердің пайда болуына байланысты саяси конъюнктура үшін емес ал керісінше пісіп жетілген ғылыми - қоғамдық сұранысты қамтамасыз ету үшін дер кезіндс жүзеге асырылған. 70-тей дерлік халық пен жұрт -жалпы саны 200 млн-дай түркі тілді этностар мен ұлттардың тарихы толыққанды тарих пәндерінің бірі ретінде оқытылуға әлдеқашан-ақ лайық еді.

Содержание

Типтік бағдарлама………………………………………………………………………… 3
Пәннің жұмыс бағдарламасы.................................................................................................13
Студентке арналған пәннің жұмыс бағдарламасы (силлабус)................................................................................................................................32
Лекциялық материалдың мазмұны.......................................................................................35
пәннің семинар жоспары және әдістемелік нұсқауы....................................................................................................................................41
Глоссарий ...............................................................................................................................44
Студенттің оқытушының басшылығымен игеретін тақырыптары және
әдістемелік нұсқау..................................................................................................................46
Студенттердің өз бетімен игеретін тақырыптары.(СӨЖ)..............................................................................................................52
Студенттердің білімін бағалау жүйесі.................................................................................55
Аралық бақылау тапсырмалары............................................................................................57
Реферат сұрақтары..................................................................................................................58
Әдебиеттер..............................................................................................................................60
Курсты оқыту саясаты және процедурасы ..........................................................................61
Лекция материалдары...........................................................................................................................63
Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы..............................................................117

Прикрепленные файлы: 1 файл

turki_hal_tar_umkd.doc

— 1.31 Мб (Скачать документ)

1996

  1. Ирмуханов Б.Б. Прошлое Казахстана в письменных источниках. Алматы, 1998
  2. История Казахстана. В 5 томах. т.1,2. Алматы, 1996, 1997
  3. История Киргизской ССР. Фрунзе, 1984
  4. История Узбекской ССР. Ташкент, 1974
  5. Караев О. История караханидского государства. Фрунзе, «Илим», 1974
  1. Кляшторный С.Г., Султапоіі Т.И. Казахсган. Летопись трех тысячелетий. Ллма-Ата, 1992
  1. Кумекон Б.Е. Государстио кимаков ІХ-ХІ іш. по арабским источникам. Алма-Ата, 1972
  2. Мирза Мухаммед Хайдар. Тарих-и Рашиди. Ташкент, 1996
  3. ІІлетневаС.А. Хазары. М., 1986
  4. ПлетневаС.А. Половцы. М., 1990
  5. Сафаргалиев М.Р. Распад Золотой Орды. Саранск, 1960
  6. Соловьев А. Сокровища Аттилы. М., 1997
  7. Стэнли Лэн Пуль. Мусульманские династии. СПб., 1899
  8. Сулейменов О.О. Аз и Я. Алма-Ата, 1975
  9. Сыздықов С.М Қарлық мемлекетінің тарихы. Алматы, 2000
  10. Тамерлан. Эпоха. Личность. Деяния. М., 1992 .

 

 

Құрастырған: Ирмуханов Б.Б. - т.ғ.д., Жалпы тарих кафедрасының просфессоры, Абай ат. ҚазҰПУ

Орысшадан

аударған: Жұмағұлов Б.С.- т.г.к., Жалпы тарих кафедрасының доценті, Абай ат. ҚазҰПУ

 

 

 

 

 

 

 

 

Алғы сөз.

      Әлемдік білім  кеңістігіне терең бойлап тәуелсіз  Қазақстан өзін жоғарғы оқу  орнын бітіріп шыққан білікті мамандарын биік деңгейден көргісі келетіндігі заңды құбылыс. Қазақстан мамандары дүниежүзілік саяси-экономикалық  додада басқа жұртпен тең түсіп, өз үлесін бөгдеге қолынан бермей, білімді де білікті болуы жоғарғы оқу орындарындағы алатын білім сапасына байланысты.

     Бұл орайда Түркі  халықтарының тарихы пәніне қойылатын  талаптар мен міндеттер студент  жастарды отансүйгіштік рухта  тәрбиеленуге бағытталады. Тәуелсіздігіміздің  арқасында оқу жоспарына кірген  халқымыздың төл тарихы елеміздің  нағыз патриоттарын дайындауда өз үлесін қосуға міндетті.

     Түркі халықтарының тарихы - әлеуметтік-гуманитарлық пәндер циклындағы дербес пән. Пәнді оқыту барысында қоғамның негізгі даму процестері мен заңдылықтарын ежелгі заманнан ортағасыр  аралығын қамтиды.

        Тарихи оқиғаларды оқып зерттеуде тарихи ақиқатын танып, ақтаңдақтардан ажырата білуге студенттердің мән беруіне үйрету. Сонымен қатар студенттердің тарихи ұлттық санасын қалыптастырып және тарихи ұлттық құндылықтарды танып білуге патриоттық сезімдерін қалыптастыру.

       Түркі халықтарының тарихы институттың тарих мамандықтары бойынша бірінші курста оқытылады. «Tүpкi халықтарының тарихы» пәнінің мақсаты: түркі халықтарының бай тарихы мен мәдениетін оқып үйренуге студенттерді дағдыландыру, түркі қауымдастығының бірлігін жан-жақты ашу, отан тарахының туысқан халықтардың өткені және бүгінгісімен органикалық байланысын көрсету.

Курстың міндеті: студенттерді деректермен - жазба, ауызша, этнографиялық, лингвистикалық, археологиялық, соның ішінде түркілердің өзіндік жазба ескерткіштеріне ерекше көңіл аудара отырып жұмыс icтey дағдысына төселдіру. Пәннің маңызды міндеті - студенттерді қазіргі заманғы теоретико-методологиялық концепциялармен қаруландыру. Нәсілшілдердің, еуропацентристік, китаецентристік, шовинистердің идеялық постулаттарын (қағидаларын) сыни тұрғыда қабылдау дағдысына үйрету. Ұлтшылдық теориялар мен ережелерге де сыни тұрғыда қарай білу шеберлігін қалыптастыру. Моноцетризм мен этноцентризмнің қауіптілігін ашу.

 

Пәннің қысқаша  мазмұны

«Түркі халықтарының тарихы» курсы басқа да бүкіләлем тарихы курстарымен қатар Тарих мамандығында оқытылатын негізгі пәндердің бірі болып табылады.

Қазақстан Республикасы педагогтік жоғары оқу орындары тарих  факультеттерінің оқу жоспарларына «Түркі халықтарының тарихы» міндетті пән ретінде енгізу, Кеңестер Одағы тарағаннан кейін тәуелсіз түркі тілдес мемлекеттердің пайда болуына байланысты саяся конъюнктура үшін емес ал керісінше піcіп жетілген ғылыми - қоғамдық сұранысты қамтамасыз ету үшін дер кезінде жүзеге асырылған. 70-тей дерлік халық пен жұрт - жалпы саны 200 млн-дай түркі тілді этностар мен ұлттардың тарихы толыққанды тарих пәндерінің бipi ретінде оқытылуға әлдеқашан-ақ лайық еді. Көшпелі және отырықшы түркі халықтарының бүгінгі таңда әлемдік өркениет пен мәдениетке тендесі жоқ үлес қосып отырғандығын жоққа шығаруға болмайды. Сонымен қатар түркі халықтарының тарихын жүйелі және дәйектілікпен оқып білмей тарих білімін терең менгеру мүмкін емес. Eкінші жағынан, Отандық тарихты толыққанды, терең оқып-үйрену, қазақ халқының қалыптасуы XIV-XV ғғ. жүзеге асты деген ғылымда қалыптасқан фактіні көрсету, түркі тайпаларының ерте және орта ғасырлардағы тарихынан міндетті түрде бастау алуы және соның негізіне сүйенуі тиіс.

Түркі халықтарының тарихын  оқыту үлкен қиындықтар мен күрделі мәселелерден тұрады. Бағдарламаны құрастыру барысында біз материалды баяндауда ішінде түркі халықтарының өмipi өтіп жатқан конфессионалды – мәдени, мемлекеттік - саяси құрылымдардың өзіндік сипаты мен ерекшеліктерінің мағыналық мәтініне сай дәстүрлі елтанулық негізді сақтадық.

 

Курстың хронологиялық  шеңберін бiз шартты түрде төмендегідей бөлеміз:

1. Б.з.д. ІІІ ғ. - б.з. VI ғ. Хунну дәуірі.

2. VI-XIII ғғ. Tүpкi мемлекеттерінің  дәyipi.

3. XIII-XV ғғ. Моңғол шапқыншылығы  және түpкi дүниесі.

4. XV-XVIII ғғ. Жаңа этникалық негізде түркі мемлекеттерінің құрылуы.

5. Жаңа және қaзipгi  замандағы түpкi халықтары.

 

Пәннің тақырыптық жоспары.

 

 

Тақырыптың  атауы.

Лекция

сағаты

  Семин.

     сағ

Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің  өз бетімен істейтін жұмыстары

Студенттердің өз бетімен істейтін жұмыстары

1

Кіріспе.                       

Түркі халықтарының тарихы пәні, оның басқа да қоғамдық ғылымдардың ортасындағы  орны

Түркі халықтары тарихы пәнінің  мақсаты мен міндеттері

1

     

2

  Түркі халықтарының түп тамыры

1. Ари және сақ дәуірі

1

1

1

2

3

 Азия мен Еуропадағы хундар империясы

1. Хундардың шығу тегі

2. Хун империясы

1

1

1

2

4

Түркі тайпалары мен  халықтарының шығу тегі, мекендеген аймағы және этникалық құрамы

1.Түркі  дәуіріндегі этникалық процестер

2. Түркі тілдес бауырлас халықтардың  географиясы

2

1

1

2

5

Шыңғыс хан империясы  және түркі халықтары.

1. Татарлар мен монғолдар туралы  деректер.

2.  Шыңғыс хан мұрагерлері кезіндегі түркілер

2

1

1

2

6

Темір және орта Азия түркілері

1. Әмір Темір

1

1

1

2

7

ІХ-ХІІІ ғасырлардағы русь және түркі халықтары

1. Русьтің Хазариямен, Печенектермен  және Қыпшақтармен қарым –қатынасы.

2.

1

1

1

2

8

    Кавказдағы  түркі халықтары.

1. Алтын Орда құрамындағы Солтүстік  Кавказ халықтары

2. Әзірбайжан ұлтының қалыптасуы және мемлекетінің құрылуы

3. Мәдениеті.

2

1

1

2

9

Сібірдегі түркі халықтары

1. Сібірді мекенднген халықтардың  қалыптасуы мен мемлекеттерінің  құрылуы

2. Көшім тұсындағы Сібір хандығы

3. Саха, Хақас, Тува және Алтайдағы  түркілер

2

1

1

2

10

Ноғайлы елі

1. Ноғай атауы, ұлты және жұрты

2

1

1

2

11

Башқұрттар

1. Башқұрт атауы, және ұлтының  қалыптасуы

2

1

1

2

12

Татарлар халқының этнонимі және тарихы.

1. Татар этнонимі.

2. Татар тарихы.

1

1

1

2

13

Қырғыздар мен ұйғырлар

1. Қырғыз ұлтының қалыптасуы.

2. Ұйғыр мемлекетінің құрылуы.

1

1

1

2

14

Өзбектер

1. Өзбек ұлтының қалыптасуы.

2. Өзбек мемлекетінің құрылуы.

1

1

1

2

15

Түрікмендер

1. Түрікмен ұлтының қалыптасуы

2.  Түрікмен тарихы

1

1

1

2

16

Осман түріктері

1. Түркілердің Кіші Азияға келіп  қоныстануы

2. Осман империясының тарихы

1

1

1

2

17

Қырым татарлары

1. Қырым хандығы

2. Қырымның қилы тағдыры

1

   

2

18

Қарақалпақтар

1. Қарақалпақ тарихы

1

   

2

19

Алтай түріктері

1. Алтайдағы қазақ және түркі  халықтары

1

   

2

20

Жаңа тәуелсіз түркі  мемлекеттері

1

   

2

 

Барлығы

30

15

15

45


 

 

 

 

 

Тақырыптық жоспар.

(Сырттай бөлім, 5 жылдық)

 

Тақырыптың атауы.

Лекция

сағаты

Семин.

сағ

СӨЖ

сағ

1

Түркі халықтарының тарихына кіріспе

1

   

2

Түркі халықтарының түп  тамыры

2

1

2

3

Азия мен Еуропадағы хундар империясы  және үйсін, қаңлы мемлекеттері

1

1

2

4

 Түркі тайпалары мен халықтарының шығу тегі, мекенденген аймағы және этникалық құрамы

2

1

2

5

Түркі империясы мен  мемлекеттері

1

1

4

6

Исламға дейінгі ежелгі түркі халықтарының мәдениеті 

(V-IXғ)

1

1

2

7

Түркілердің бірнеше дербес мемлекет болып қалыптасуы

(VIII-XIIIғ)

1

1

2

8

Түркілердің ислам дінін қабылдағаннан  кейінгі мәдениеті 

1

 

2

9

Шыңғыс хан империясы және түркі  халықтары.

1

 

2

10

Шыңғыс хан мұрагерлері кезіндегі  түркілер

1

1

4

11

Темір және орта Азия түркілері

1

   

12

IX – XIII ғасырлардағы русь және  түркі халықтары

1

1

 

13

Алтын орданың қоғамдық саяси құрлысы  және ыдырауы

1

 

3

14

Қап тауындағы түріктер

1

 

2

15

Сібірдегі түркі халықтары

1

1

 

16

Ноғайлы елі

1

 

3

 

Барлығы

18

9

30


 

Лекциялардың тақырыптық жоспары.

(күндізгі бөлім)

 

Тақырыптың атауы

Сағат саны

1.

Кіріспе.                       

Түркі халықтарының тарихы пәні, оның басқа да қоғамдық ғылымдардың ортасындағы  орны

Түркі халықтары тарихы пәнінің  мақсаты мен міндеттері

1

2

  Түркі халықтарының түп тамыры

  1. Ари және сақ дәуірі
  2. Андорновтардың мәдениеті.

1

3

 Азия мен Еуропадағы хундар империясы

1. Хундардың шығу тегі

2. Хун империясы

1

4

Түркі тайпалары мен  халықтарының шығу тегі, мекендеген аймағы және этникалық құрамы

1. Түркі дәуіріндегі этникалық процестер

2. Түркі тілдес бауырлас халықтардың  географиясы

2

5

Шыңғыс хан империясы  және түркі халықтары.

1. Татарлар мен монғолдар туралы  деректер.

2.  Шыңғыс хан мұрагерлері кезіндегі түркілер

2

7

Темір және орта Азия түркілері

1. Әмір Темір

2

8.

ІХ-ХІІІ ғасырлардағы русь және түркі халықтары

1. Русьтің Хазариямен, Печенектермен  және Қыпшақтармен қарым –қатынасы.

2.

2

10

    Кавказдағы  түркі халықтары.

1. Алтын Орда құрамындағы Солтүстік  Кавказ халықтары

2. Әзірбайжан ұлтының қалыптасуы  және мемлекетінің құрылуы

3. Мәдениеті.

2

11

Сібірдегі түркі халықтары

1. Сібірді мекенднген халықтардың  қалыптасуы мен мемлекеттерінің  құрылуы

2. Көшім тұсындағы Сібір хандығы

3. Саха, Хақас, Тува және Алтайдағы  түркілер

2

12

Ноғайлы елі

  1. Ноғай атауы
  2. Ноғай ұлты және жұрты.

1

13

Башқұрттар

  1. Башқұрт атауы
  2. Башқұрт ұлтының қалыптасуы

1

14

Татар халқының этнонимі және тарихы.

1. Татар этнонимі.

2. Татар тарихы.

1

15

Қырғыздар мен ұйғырлар

1. Қырғыз ұлтының қалыптасуы.

2. Ұйғыр мемлекетінің құрылуы.

1

16

Өзбектер

1. Өзбек ұлтының қалыптасуы.

2. Өзбек мемлекетінің құрылуы.

1

17

Түрікмендер

1. Түрікмен ұлтының қалыптасуы

2.  Түрікмен тарихы

1

18

Осман түріктері

1. Түркілердің Кіші Азияға келіп  қоныстануы

2. Осман империясының тарихы

1

19

Қырым татарлары

1. Қырым хандығы

2. Қырымның қилы тағдыры

1

20

Қарақалпақтар

1. Қарақалпақ тарихы

1

21

Алтай түріктері

1. Алтайдағы қазақ және түркі  халықтары

2

22

Жаңа тәуелсіз түркі  мемлекеттері

2

 

Барлағы:

            30 сағ


 

 

 

Лекция сабағының жоспары

(Сырттай бөлім, 5 жылдық)

 

Р/н

Тақырыптың аты және мазмұны

                       Сағат саны

1

                                       2

                               3 

1.

Түркі халықтарының тарихына кіріспе

1

2

Түркі халықтарының түп  тамыры

1

3

Азия мен Еуропадағы хундар империясы және үйсін, қаңлы мемлекеттері

1

4

 Түркі тайпалары мен халықтарының шығу тегі, мекенденген аймағы және этникалық құрамы

1

5

Түркі империясы мен  мемлекеттері

1

6

Исламға дейінгі ежелгі түркі халықтарының мәдениеті 

(V-IXғ)

1

7

Шыңғыс хан империясы және түркі халықтары.

1

8

Темір және орта Азия түркілері

1

9.

IX – XIII ғасырлардағы русь және  түркі халықтары

1

10

Алтын орданың қоғамдық саяси құрлысы  және ыдырауы

1

11

Қап тауындағы түріктер

1

12

Сібірдегі түркі халықтары

1

13

Ноғайлы елі

1. Ноғай атауы, ұлты және жұрты

1

14

Башқұрттар

1. Башқұрт атауы, және ұлтының  қалыптасуы

1

15

Татар халқының этнонимі және тарихы.

1. Татар этнонимі.

2. Татар тарихы.

1

16

Қырғыздар

1. Қырғыз  ұлтының қалыптасуы.

2. Қырғыз  мемлекетінің құрылуы

1

17

Түрікмендер

1. Түрікмен ұлтының қалыптасуы

2.  Түрікмен тарихы

1

18

Жаңа тәуелсіз түркі мемлекеттері

1

 

Барлығы:

18


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Семинар сабақтарының тақырыптық жоспары.

(күндізгі бөлім)

Тақырыптың атауы

Сабақ жоспары

Сағат саны

әдебиет.

Аптасы

1.

Хунну тарихы (сюнну, ғұндар).

1.Ғұндар туралы алғашқы  тарихи мәліметтер.Ғұн державасының  құрылуы, территориясы..

2.Ғұндардың қоғамдық-саяси  құрылысы, шаруашылығы және мәдениеті,  діні, әскери iсі және өнepi.

3. Мемлекеттік құрылысы.

4.Қазақ халқының этногенезіндегі  ғұндардың ролі.

2

Н.Ә-1, 22.

1

апта

2.

Түpкі қағанаты.

1.Түркілер туралы алғашқы  мәліметтер, мекендеген территориясы.

2.Tүpiк тайпалық одағының  нығаюы және құрылуы. 

3.Түркі қағанатының  ішкі және сыртқы саясаты.

4.Түркі қағанатының Батыс және Шығыс түрік қағанатына бөлінуі.

 

2

Н.Ә-1, 2, 3, 10, 21, 25, 27, 28, 29,31, 32.

2-3

апта

3.

Батыс түpiк қағанаты.

1.Батыс түрік қағанатының  қалыптасуы.

2. Мем лекеттік құрылысы.

3.Түріктердің шаруашылығы,  тұрмысы, діні.

4. Түрік жазба ескерткіштері.

2

Н.Ә-1, 2, 4, 21, 25, 27, 29, 31.

4

 апта

4.

Eкiншi Шығыс түpiк қағанаты.

 

1.Саяси тарихы.

2. Жаулап алушылық  жорықтары.

3.Түркілердің тілі, жазуы,  жазба ерекшеліктері.

4.Түріктердің қол астындағы   басмылдар, ұйғырлар және қарлұқтардың көтерілуі.

 

1

Н.Ә-1, 2, 4, 6, 25, 27, 29, 31.

5

апта

5.

Түргеш қағанаты.

 

1. Түргеш қағанатының  құрылуы.

2. Түргеш қағанатының  ішкі және сыртқы саясаты.

3. Қағанаттың әлсіреуі.

4. Түргештер «тухси»  деген атаумен қарлұқ мемлекеттінің  құрамында

1

Н.Ә-18, 24, 26, 77, 28, 31.

Қ.Ә-77.

6-7

апта

6.

Ұйғыр қағанаты.

1. Ұйғырлар үстемдігінің  орнауы.

2. Сыртқы саясаты. 

3.Манихейлік- қағанаттың мемлекеттік  діні.

4.Шаруашылығы, тұрмысы және мәдениеті.

1

Н.Ә-18, 24, 26, 77, 28, 31.

Қ.Ә-77.

8

апта

7.

Орта Азия мен Қазақстанды  моңғолдардың жаулап алуы.

 

1.Орта Азия мен Қазақстан  моңғол шапқыншылығы қарсаңында.

2.Шыңғыс ханның моңғол  империясын құруы.

3.Оңтүстік-Шығыс Қазақстан  және Дешті-Қыпшақ жері Шыңғысхан  ұлдары ұлысының құрамында.

4.Жошы ұлысының нығаюы және Алтын Орданың құрылуы және

 экономикасы және  мәдениеті.

1

Н.Ә-7, 25, 29.

9-10

апта

8.

Алтын Орда мен Моғолстанның ыдырауы.

 

 

1. «Өзбек», «ноғайлы» және «моғол» суперэтностары.

2. Алтын Орда және Моғолстан территориясындағы этникалық процестер.

3. Алтын Орданың ыдырауы.

4. Моғолстанның ыдырауы

1

Н.Ә-25, 27, 29,31.

Қ.Ә-44.

11-12

апта

9.

Қырым, Қазан және Астрахань  хандықтары

 

 1. Қырым хандығы және оның ішкі сыртқы саясаты.

2. Қазан хандығы және  оның ішкі сыртқы саясаты.

3. Астрахань хандығы және оның ішкі сыртқы саясаты.

2

Н.Ә-27,29, 31.

13

апта

10.

XV-XVIIIғғ. Қазақ хандығы.

1. Қазақ хандығының  құрылуы.

2.Қазақ хандығы туралы  жазба деректер.

2.Қазақ жерлерінің  этникалық шекарасының бeкiтiлyi.

3.Қазақ хандығының  ішкі және сыртқы саясаты.

4. ХҮІІІ-ХІХ ғғ. Қазақ  хандығы.

5. Қазақстанның Ресейге  қосылуы.

2

Н.Ә-25, 27, 29, 31.

Қ.Ә-49.

14-15

апта

 

Барлығы:

 

15

Н.Ә-25, 27, 29, 30.

Қ.Ә-49.

 

Информация о работе Түркі мемлекеттері