Өлшеуіш бақылау құрылғыларын енгізу

Ктш – таразыны Ресейден жеткізуге кеткен шығын, ол – 308100 тенге;

Ко.қ. – таразыны белгіленген орынға орнатуға және монтаждық жұмысқа кеткен шығын, ол – 350200 тенге;

Кбш – басқа да керекке жұмсалған шығын, ол – 101000 тенге.

 

К=11200000+308100+350200+101000 =11 959 300 тенге

 

Қолданылып жүрген жағдайдағы пайдалану шығындарына жататындар:

-еңбек ақыға кететін шығындар;

-вагонның тұрып қалуы бойынша шығындар;

-жанармайға кететін шығын;

-басқада шығындар;

«Прокат» станциясына ВД-30-2-8 типті таразысын енгізгеннен кейінгі жағдайдағы пайдалану шығындарына жататындар:

-еңбек ақыға кететін шығындар;

-вагонның тұрып қалуы бойынша шығындар;

-жанармайға кететін шығын;

-амортизациялық шығындар;

-басқада шығындар.

Пайдалану шығындарының (енгізгенге дейінгі) жалпы қорытындысы келесідей жағдайлар бойынша анықталады:

 

                       ЭШ1 = РЕ.А.1 + Р В.Т:Қ.1 + Р Ж.Ш.1 + РБ.Ш.1, теңге                 (4.2)

 

мұндағы, РЕ.А.1 – жұмыскерлердің жалақы қоры (қосымша еңбекақы төлемдері) жұмыскерлердің құрамы, еңбек өнімділігі және жұмыскердің орта айлық жалақысымен есептелетін еңбек жоспарына сәйкес анықталады.

Айлық тариф төлемдері айдың орташа жұмыс сағатымен есептеледі–173,1 сағ., сондай-ақ жұмысты асыра отырып жасағанда жалақыға 8 % орташа айлық есептен қосылады.

Жылдық еңбекақы қоры заң бойынша уақытқа төленетін, бірақ ол уақытта жұмыс істемеген: демалысқа төленетін, мемлекеттік және қоғамдық міндеттерлі атқарған үшін. Денсаулығына байланысты жұмысты атқармаған кезде төлемдер әлеуметтік қордан төленеді және қорға қосымша еңбек ақы қосылмайды.

Сыйақы мөлшері орташа айлық еңбекақы негізінде немесе кесімді жалақы бойынша, 20 % - деп аламыз.

Мерекелік күндерде, түңгі уақытта, қызметкердің санатына, қатар қызмет атқарған үшін және үстеме уақыт жұмыс атқарған үшін қосымша төлемақылар төленеді. Тәуліктік жұмыста мерекелік күндерде жұмыс атқарғаны үшін орташа айлық еңбекақыға 3,2 % есебінде үстем ақы қосылады.

Түңгі уақытта жұмыс істегені үшін 35 % сағаттық көлемде жоспарланады, түңгі уақыт деп 22 сағаттан 6 сағатқа дейіңгі аралық деп есептеледі, яғни 8 сағат, осылардың негізінде тарифтік төлемақыға 11 % қосылады.

Станцияның штаттық кестесіне сәйкес және түңгі уақытқа 11 %, мерекелік күндерге 3,2 %, сыйақы мөлшерін 20 % деп алып 4.1 кестеге еңбекақы төлемдерінің есебін көрсетеміз.

Осы таразы құрылғысына қызмет ететін адамдардың жалақысын есептеу үшін мына формуланы қолданамыз:

 

РЕ.А.1=Nn*Еорт*12 теңге                                          (4.3)

 

мұндағы, Еорт - 1 жұмыскердің орташа айлығы;

Nn-жұмыскерлер саны;

12 – 1 жылдағы  айлар саны.

 

РЕ.А.А.1=15718+8645+2515+67014=105468 теңге

 

РЕ.А.1=10*67014*12=8367260 теңге

 

РЗ.Қ.1 – зейнетақы қоры жалақы қорының 10 % есебінде алынады:

 

РЗ.Қ.1=836726 теңге=РЗ.Қ.2

 

РВ.Т.Қ.1 – вагонның босқа тұруына салынатын айыппұл, келесідей формула бойынша анықталады:

 

                                                     РВ.Т.Қ.1=N*t*T                                          (4.4)

 

мұндағы , N – беріліс саны, жылына - 33102 вагон;

t – технологиялық керегендегі  түсіру уақыты (енгізгенге дейінгі), тәул. – 8,1  сағ.;

T – 1 сағ әмбебап вагонның  босқа тұру құны – 102 теңге.

Онда, 4.3 формуласы бойынша вагонның босқа тұру уақыты былай сипатталады:

 

РВ.Т.Қ.1=33102*8,1*102=27348872 теңге

Р Ж.Ш.1 - локомотивтердің қозғалысына кетеін жанармайдың шығыны. Жалпы «Прокат» станциясында жұмыс істеуге бекітілген локомотивтер саны – 4. Олардың барлығы ТЭМ2 локомотиві. Жанармай шығынын мына формуламен анықтаймыз:

 

                                     Р Ж.Ш.1 =СЖ * NЖ * MU *365                               (4.5)

 

мұндағы, СЖ – бір литр жанармайдың құны, (СЖ=86 теңге);

NЖ – жанармайдың 1 тәулікте кететін орташа шығыны, (NЖ =115 л);

MU – станциядағы локомотивтердің паркі, (MU =4)

 

Р Ж.Ш.1 =86*115*4*365=14439400 теңге

 

РБ.Ш.1 - басқа да шығындар, РБ.Ш.1=201950 теңге

Онда пайдалану шығындары, қолданылып жүрген жағдайда мынаны құрайды:

 

ЭШ1=8367260+27348872 +14439400+201950=50390222 теңге

 

Пайдалану шығындары ұсынылған жағдайда былай болады:

 

                  ЭШ2 = РЕ.А.2 + Р В.Т:Қ.2 + Р Ж.Ш.2 + РА.Ш.2 + РБ.Ш.2                (4.6)

 

мұндағы, РЕ.А.2 – жұмыскерлердің жалақы қоры (қосымша еңбекақы төлемдері) жұмыскерлердің құрамы, еңбек өнімділігі және жұмыскердің орта айлық жалақысымен есептелетін еңбек жоспарына сәйкес анықталады. Бірінші вариантпен салыстырғанда жалақы қоры өзгермейді.

 

РЕ.А.2=8367260 теңге

 

РВ.Т.Қ.2 – вагонның босқа тұруына салынатын айыппұл, келесідей формула бойынша анықталады:

 

                                                      РВ.Т.Қ.2=N*t*T                                         (4.7)

 

мұндағы , N – беріліс саны, жылына - 33102 вагон;

t – технологиялық керегендегі  түсіру уақыты (енгізгенге дейінгі), тәул. – 6,9 сағ.;

T – 1 сағ әмбебап вагонның  босқа тұру құны – 102 теңге.

Онда, 4.6 формуласы бойынша вагонның босқа тұру уақыты былай сипатталады:

 

РВ.Т.Қ.1=33102*6,9*102=23297187 теңге

Р Ж.Ш.2 - локомотивтердің қозғалысына кетеін жанармайдың шығыны. Жалпы «Прокат» станциясында жұмыс істеуге бекітілген локомотивтер саны – 4. Олардың барлығы ТЭМ2 локомотиві. Жанармай шығынын мына формуламен анықтаймыз:

 

                                     Р Ж.Ш.2 =СЖ * NЖ * MU *365                               (4.8)

 

мұндағы, СЖ – бір литр жанармайдың құны, (СЖ=86 теңге);

NЖ – жанармайдың 1 тәулікте кететін орташа шығыны, (NЖ =93 л);

MU – станциядағы локомотивтердің паркі, (MU =4)

 

Р Ж.Ш.2 =86*93*4*365=11677080 теңге

 

РБ.Ш.2 - басқа да шығындар, РБ.Ш.2=245090 теңге.

Амортизация қаржы салымының 2 % құрайды:

 

РА.Ш.2 = 35224267*10%=3522426 теңге

 

Онда ұсынылған жағдайдағы пайдалану шығындары былай болады:

 

ЭШ2 =8367260+23297187+11677080+245090+872387=44491744 теңге

 

Қолданылған жағдайдағы келтірілетін шығын мынаған тең, П1=Э1= =50390222 теңге.                                      

Ұсынылған жағдайдағы келтірілген шығындарды 4.8 формула бойынша анықтаймыз:

 

                                               П2 = Э2 + Ен * К, теңге                                   (4.9)

 

мұндағы, Ен – нормативтік коэффициент, Ен=0,12;

  Э2 – ұсынылған жағдайдағы келтірілген шығындар;

  К – қаржы шығыны.

Мына формулаға қоя отырып (4.8) табамыз:

 

П2 =44491744+0,12*11959300=45926860 теңге

 

Экономикалық әсерді 4.9 формула бойынша анықталады:

 

                                      ΔЭ  = П1 – П2, теңге                                              (4.10)

 

Мына формулаға қоя отырып 4.9 табамыз:

 

ΔЭ =50390222– 45926860 =4463362 теңге

 

Қаржы салымының өзін-өзі ақтау жылын 4.10 формуламен анықтаймыз:

 

                                                                                         (4.11)

 

Қаржы салымының өзін-өзі ақтау жылын  4.10 формулаға мәндерді қойып анықтаймыз:

 

Т=11959300/(50390222-44491744)=11959300/5868478=2,0 жыл

 

Өзін өзі ақтаудың ағын құралын енгізуден кейінгі мөлшерлі уақыты 2,0 жылды құрайды. Бұдан мынандай қорытынды шығарамыз:

 

2,0 жыл ≤5 жыл

 

Осыған байланысты, «Прокат» станциясына ВД-30-2-8 рельстік типті таразы құралын енгізуді тиімділігі дәлелденді. Техникалық-экономикалық көрсеткіштері 4.1. кестесінде келтірілген.

 

Кесте 4.1

Техникалық-экономикалық көрсеткіштер есептемесі

 

Көрсеткіштер	Өлшем  бірліктері	Көрсеткіштер
		I вариант	II вариант
Капиталдық салым, оның ішіне:	теңге	-	11959300
-ВД-30-2-8 таразысы	теңге	-	11200000
-жеткізу шығыны	теңге	-	308100
-монтаж бен орнату	теңге	-	350200
-басқа шығындар	теңге	-	101000
Пайдалану шығындары, оның ішінде :	теңге	50390222	44491744
-еңбек ақыға кететін шығындар -зейнетақы қоры (еңбекақы ішінде)	теңге теңге	8367260 836126	8367260 836726
-вагонның тұрып қалуы	теңге	27348872	23297187
-жанармай	теңге	14439400	11677080
-басқа да шығындар	теңге	201950	245090
-амортизация	теңге	-	872387
Келтірілген шығындар	теңге	50390222	45926860
Өзін-өзі ақтау мерзімі	жыл	-	2,0