Институционализация государственной власти в политической системе Республики Казахстан

25 Демократизация как необходимый элемент политической модернизации // Высшая школа Казахстана. – 2008. – № 1. – С. 232-237.

26 Специфика функционирования современных политических институтов // Евразийское сообщество. – 2008. – № 1(61). – С. 33-39.

27 Политическая институционализация государственной власти в теории и практике современного политического процесса // Саясат. – 2008. – № 2. – С. 37-43.

28 Социально-экономическая политика Республики Казахстан по развитию гражданского общества // Модернизация высшего образования и науки: пути и перспективы инновационного развития: Материалы международной научной конференции. 18 октября 2008 г. – Алматы: КазНПУ им. Абая, 2008. – 792 с. – С. 358-361 (в соавт.).

29 Совершенствование политико-государственной модели устройства в свете Послания Президента Н.А. Назарбаева народу Казахстана // Пути реализации основных приоритетов по повышению благосостояния народа Казахстана в свете задач, поставленных Президентом РК Н.А. Назарбаевым в Послании народу Казахстана (6 февраля 2008 г.): Материалы Международной научно-практической конференции. 12 марта 2008 г. – Алматы: КазНПУ им. Абая, 2008. – 560 с. – С. 115-119.

30 Послание Президента Н.А. Назарбаева народу Казахстана как новый этап политического развития Республики Казахстан // Послание Президента РК Н.А. Назарбаева «Рост благосостояния граждан Казахстана – главная цель государственной политики»: Материалы «круглого стола». 21 февраля 2008 г. – Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2008. – 224 с. – С. 106-113.

31 Демократизация политических институтов Республики Казахстан в контексте Конституционной реформы 2007 г. // Развитие институтов демократии в Республике Казахстан в свете конституционной реформы 2007 год: Материалы международной научно-практической конференции. 29 февраля 2008 года. – Алматы, 2008. – 274 с. – С. 198-202 (в соавт.).

32 Модернизационные аспекты институционализации политической системы // Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики. – Тамбов: «Грамота». – 2008. – № 1(1). – 78 с. – С. 37-40.

33 Теоретические основы проблемы модернизации в современной политологии // Высшая школа Казахстана. – 2008. – № 1. – С. 237-243.

34 Ways of increase of efficiency of activity of political institutes in Republic of Kazakhstan // Бишкек: Вестник КГУСТА. – 2008. – № 18/1. – С. 124-127.

35 К вопросу азиатской модели институционализации государственного управления (на примере Малайзии) // Вестник КазЭУ им. Т. Рыскулова. – 2009. – № 2(68). – С. 24-30.

36 Институционализация государственного управления в контексте демократизации постсоветского пространства (на опыте Республики Казахстан) //Альманах современной науки и образования (Тамбов). – 2009. – № 1(2). – Часть 2. – С. 104-107.

37 Сингапурская модель формирования высших институтов государственной власти // Москва: Спутник. Вопросы гуманитарных наук. – 2009. – № 3. – С. 271-273.

38 Современные политические процессы: Учебное пособие. – Алматы, 2009. – 235 с. (в соавт.).

39 Particular qualities of processes of modernization and democratization in new communities // Информационные процессы в казахстанском обществе: PR, менеджмент и маркетинг СМИ: Материалы международной научно-практической конференции, посвященной 10-летию ТОО «Қазақ газеттері». 11 марта 2010 г. – КазНУ им. аль-Фараби, 2010. – 297 с. – С. 211-214.

40 Роль высших властных институтов в преодолении кризиса в контексте Послания Президента Н.А. Назарбаева народу Казахстана // Основные приоритеты и направления реализации Послания Президента РК Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Новое десятилетие – новый экономический подъем – новые возможности Казахстана»: Материалы республиканской научно-практической конференции. 29 апреля 2010 г. – Алматы: КазНПУ им. Абая, 2009. – 722 с. – С. 579-583.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ТҰЖЫРЫМ

Құрманғали  Аймен  Қуанышбайқызы

Қазақстан  Республикасының  саяси жүйесіндегі  мемлекеттік билікті институционализациялау

 

   23.00.02 – саяси  институттар, этносаяси конфликтология, ұлттық және саяси процестер  мен технологиялар мамандығы  бойынша саяси ғылымдарының  докторы  ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефераты.   

 

Қазақстан Республикасының  саяси жүйесінің  қазіргі кезеңдегі  дамуын  мемлекеттік билік институттарының  қалыптасуымен қатар олардың  жүргізіп отырған саяси іс-қимылдарының даму динамикасы арқылы анықтауға болады. Мемлекеттік  басқарудың жоғарғы органдарының даму үрдісі жоғары деңгейде  қалыптасып келе  жатқандығын  егемендік алған күннен бастап Қазақстанның демократиялық қоғам құрудағы   қомақты нәтижелерге қол жеткізгендігінен көруге болады.

Диссертациялық  зерттеу  жұмысының   мақсаты Қазақстанның тәуелсіз мемлекет ретіндегі даму үрдісіндегі мемлекеттік жоғары биліктің институционализациялануына  ғылыми сараптамалық тұрғыдан   саяси талдау жасау.    

Зерттеу мақсатының контекстінде төмендегідей міндеттер айқындалған:

– саяси ой-пікір тарихындағы  жоғарғы билік институттарының  болмысын талдауды жүзеге асыру;

– бүгінгі саясаттану теориялары мен мемлекеттік билік  институттарын зерделеудің әдістемелік  тәсілдемелерін зерттеу;

– биліктің институттарға бөліну үдерістерін талдауға бағытталған санаттамалық аппаратты ашу;

– мемлекеттердің белгілі  бір билік жүйесін таңдауына  және оған сәйкес билік органдарын белгілеуіне негіздеме беру;

– компаративистік талдаудың  негізінде бүгінгі саяси жүйелердегі  биліктің институттарға бөлінуінің түрлі модельдерінің негізгі нышандарын анықтау;

– егеменді Қазақстанның жоғарғы билік органдарының қалыптасу  үдерісінің жылнамасын көрсету және олардың болмысына талдау жасау;

– Қазақстанда биліктің институттарға бөліну үдерісінің болмысын айқындаған негізгі объективті және субъективті шарттарды ашу;

– президенттік-парламенттік республикаға көшу контекстінде Қазақстандық президенттік институтының ерекшеліктерін анықтау;

– Қазақстандық мемлекеттілікті  құру үдерісіндегі саяси көшбасылықтың рөліне негіздеме беру;

– Қазақстан Республикасындағы  парламентогенездің авторлық түйсігін ұсыну;

– саяси жүйені кейіннен демократияландырудың Қазақстан Республикасында  жоғарғы басқару институттарының  одан әріде институттарға бөліну үдерісіне ықпалын айқындау;

– Қазақстанда жоғарғы  билік органдарының қызметінің және этноконфессиялық үдерістердің өзара  ықпалының жағдайын сәйкестендіру  және перспективаларын анықтау;

– Қазақстан халықтары  Ассамблеясының саяси жүйедегі рөлін  ашып көрсету және ықпал ету дәрежесін бағалау;

– Қазақстан Республикасының  тәуелсіздігінің 20 жылдығының қорытындыларын шығару контекстінде жоғарғы билік  институттарын одан әрі жетілдіру  бойынша авторлық ұсыныстамаларды  тұжырымдау.

       Зерттеу нысаны:

       Қазақстан Республикасының саяси жүйесіндегі билік институттарының дамуы мен қалыптасуы болып табылады.

       Зерттеу пәні:

       Қазақстан Республикасының тәуелсіз ел ретінде дамуы мен қалыптасу үрдісіндегі жоғары билік институттарының демократиландыру процесіне әсері.

Жұмыстың ғылыми жаңашылығы Қазақстан Республикасының саяси жүйесінде мемлекеттік биліктің институттарға бөлінуін кешенді зерттеуден туындайды. Аталған үдерістің негізгі сатылары айқындалып, оның эволюциялық-ілгерілеу сипаты дәлелденген және Қазақстан Республикасында демократияландыру мен тұрақтылықты және қоғамдық келісімді сақтап қалу контекстінде жоғарғы билік органдарын одан әрі дамыьу перспективаларына талдау жасалған.

Баяндалғанға орай, диссертацияның ғылыми жаңашылығы төмендегіден тұрады:

– шетелдік және отандық саяси ой-пікірдегі билік институттарына көзқарастарға ретроспективті талдау жүргізілген;

– биліктің институттарға  бөліну проблемаларын жан-жақты  ашуға жәрдемдесетін ғылыми әдебиетте  бар теориялар мен әдістемелік  тәсілдемелерді саясаттанушылық талдау жүзеге асырылған;

– жоғарғы билік органдарының қалыптасу және даму үдерісінің болмысын ашатын ұғымдық аппаратқа сипаттама  берілген және нақтыланған;

– республикалық биліктің нақты жүйесін қалыптастырудың  объективті негізін анықтау және саяси тиімділікке қол жеткізу контекстінде оны таңдау проблемасына авторлық тәсілдеме қалыптастырылған;

– компаративистік тәсілдемені  қолдану арқылы биліктің институттарға  бөлінуінің белгілі бір моделінің  нақты саяси жүйеге тән ерекше шарттардан тәуелділігі дәлелденген;

– Қазақстан Республикасының жоғарғы билік институттарының: президенттіктің және Парламенттің қалыптасуының авторлық периодизациясы әзірленген және аталған үдерістердің әрбір сатыдағы сипаттамалары анықталған;

– саяси жүйенің трансформациялану  үдерісінен туындаған Қазақстандық биліктің институттарға бөліну спецификасы анықталған;

– ҚР жаңарту контекстінде президенттік институтын құқықтық күшейтуге  талдау жасалған және саясаттану тұрғысынан негіздеме берілген;

– Қазақстан Республикасының  Президенті Н.А. Назарбаевтың саяси жүйені трансформациялаудың және республикалық биліктің биліктік-институционалдық құрылымын қалыптастырудың жалпы үдерісіндегі жетекші рөлі айқындалған;

– Қазақстан Республикасында  президенттік-парламенттік республикаға көшу және одан әрі демократияландыру контекстінде парламентаризмді дамыту қажеттілігінің авторлық түйсігі ұсынылған;

– жоғарғы мемлекеттік  басқару органдарының әрі қарай  дамуы азаматтық қоғам институттарының  рөлін жандандыруға, жергілікті мемлекеттік  басқару мен өзін өзі басқаруды  дамытуға апаратын Қазақстандық қоғамды демократияландыру реформаларын жүзеге асыруды міндетті жалғастыруды талап ететіні айқындалған;

– Қазақстанда этноконфессиялық үдерістер мен жоғарғы билік  институттарының қызметінің өзара  ықпалы дәлелденген; республикада қоғамдық келісімді әрі қарай сақтаудың негізгі факторлары анықталған;

– алғаш рет ішкі саяси  тұрақтылықты қолдаудың және елдің  болашақ дамуының объективті үдерісі  ретінде мемлекеттік биліктің институттарға  бөлінуінде Қазақстан халқының Ассамблеясының мәртебесін жоғарылатудың маңыздылығы айқындалған;

– билікті институттарға  бөлу үдерісінің перспективті дамуы  үшін Қазақстан Республикасында  әрекет етуші мемлекеттік билік  органдарының жұмысының жаңа сапалық  деңгейінің стратегиясын құрудың негізінде  олардың құрылымы мен функцияларын жетілдіру талап етілетіні айқындалған;

– саяси жүйенің биліктік институттарға бөліну тұрғысынан егеменді Қазақстанның қалыптасуының 20 жылдық тәжірибесінің қорытындылары шығарылған және жалпы алғанда саяси жүйенің  әрі қарай дамуы үшін маңызы зор қағидалар тұжырымдалған.

Зерттеу жұмысының  тәжірибелік маңызы. Зерттеу нәтижесінде алынған теориялық қорытындылар мен тұжырымдар болашақта жоғары билік органдарының қызметін жетілдіру мен дамытуда өз септігін тигізеді. Қазақстан Республикасының билік институттарын зерттеуде пайдалануға болады. Сондай-ақ зерттеудің материалдары мен мәліметтері саясаттану курсынан дәріс оқығанда пайдалануға болады.

 

 

 

 

 

 

RÉSUMÉ

of Kurmangali Aimen Kuanyshbaikyzy

Institutionalization of State Power in the Political System of the Republic of Kazakhstan 

 

Thesis for Doctor of Political Science on specialty 23.00.02. – Political institutions, ethnopolitical conflictology, national and political processes and technologies

 

Modern status of the political system of the Republic of Kazakhstan is possible to be explained through the revealing of dynamics of processes of formation and functioning of state power institutions. Today, taking into account the received results of passed stages of sovereign existence, it is possible to project further improvement of the continuing process of development of supreme authorities of public management. 

The purpose of the thesis research is political analysis of institutionalization of the supreme state power of Kazakhstan in the process of sovereign development.

Theoretical and methodological basis of the thesis has been formed by modern theories of political systems, democracy, legal state, transitology, and political leadership. Theoretical conclusions and provisions of domestic and foreign political scientists have been widely used in the work.

When writing the thesis, system-, structural-and-functional, comparative, complex, and historical methods of research have been used.

In the context of the purpose of the research the following tasks have been defined:

– to carry out analysis of the essence of the supreme power institutions in the history of political thought;

– to investigate modern political theories and methodological approaches of studying the state power institutions;

– to disclose the categorial apparat directed to analysis of processes of power institutionalization;

– to justify states’ choice of a certain system of administration and establishing relevant public authorities;

– to reveal, on the basis of  the comparative analysis, basic features of different models of power institutionalization in modern political systems;

– to give the chronology of the process of formation of supreme power authorities of sovereign Kazakhstan and to analyze their essence;

– to disclose basic objective and subjective conditions having defined the essence of the process of power institutionalization in Kazakhstan;

– to reveal peculiarities of development of the status of the Kazakhstani presidency institution in the context of transfer to presidential and parliamentarian republic;