Бастауышта шет тілін оқытудың психологиялық ерекшеліктері

Тест жұмысы 4 нұсқадан тұрады. Әрбір  нұсқада 5 сұрақтан берілген.

Соңғы бақылау кезінде балаларға  өзіндік жұмыс атқару ұсынылды, бұл  жұмыс грамматикалық мәліметтерді лексикамен бірге қалыптастыру жолында  болды. Берілген тақырыптар бойынша  оқушылар әңгіме құрастыру қажет. Бұған  ұсынылған тақырыптар: «Спорт». Бастауыш сынып оқушыларының ауызша сөйлеу мәдениетін мынадай диалогтік оқыту технология арқылы қалыптастыру ұтымды екені тәжірибе жүзінде дәлелденді. Диалог оқыту  технологиясы (технология грек тілінде tache – шеберлік, өнер және  loqos –  заң, ғылым дегенді білдіреді) –  оқушылар мен мұғалімнің шешімді  бірге іздеуін, оқыту процесінде өзара белсенді өзара белсенді тілдік қатынасты болуын, бір-бірінің пікірін, ойын, көзқарасын сыйлауды, құрметтеуді  қажет ететін жаңа инновациялық амал-тәсіл.

Диалогтік оқыту амал-тәсілін, оқыту  процесінде диалогтік оқыту амал-тәсілін  қолданудың әдіс-тәсілдері туралы орыс және шет ел педагогтары мен әдіскерлері  арасында түрліше көзқарастар, пікірлер қалыптасып, осы мәселеге қатысты  бірнеше зерттеу жұмыстары жүргізілген. Диалогтік оқыту амал-тәсілін  пайдалану заңдылықтарын, оның өзіндік  ерекшеліктері М.М.Бахтина, И.Е.Берлянд, В.И.Библер, С.Ю. Курганова т.б. ғалымдарының еңбектерінде қарастырылған.[39;40;41;42]Ғалымдардың пікірлеріне сүйіне отырып, біздің пікірімізше диалогтік оқыту технологиясының белгілеріне:

1. Бір тақырыпқа қарай түрлі көзқарастар мен пікірлерді қарастыру;
2. Мұғалім мен оқушының арасындағы өздерінің пікірін дәлелдеуге, нақтылауға арналған өзара сыйласымдыққа негізделген ерекше қарым-қатынасты орнату;
3. Диалогтр арқылы оқушыға беймәлім ақпараттарды, сөйлесу формалары мен үлгілерін үйрету.

Диалог арқылы оқушылар сұрақ қоюға, сұраққа жауап беруге, өз ойын жеткізуге, мәдениетті сөйлеуге үйренеді. Диалогтік оқыту технологиясы – оқушылар мен мұғалімнің шешімде бірге іздеуін, оқыту процесінде өзара белсенді тілдік қатынаста болуын, бір-бірімен пікірін, ойын, көзқарасын сыйлауға, құрметтеуді қажет ететін жана иновациялықамал-тәсіл. Диалогтік оқыту технологиясының дәстүрлі оқытудан мынадай ерекшеліктері бар:

1. Оқушылардың бір тақырыпқа қарай түрлі көзқарастар мен пікірлер білдіру;
2. Оқушы мен оқушының арасында өздерінің пікірін дәлелдеуге, нақтылауға арналған өзара сыйласымдыққа негізделген
3. Оқушының өзіндік ойлауы мен өзіндік көзқарасын, оқушының жеке басын құрметтеу;
4. Оқушылардың сабақта өзара тілдік қатысым әрекетін белсендіру. Диалогтік оқыту технологиясына негізделген сабақтарда оқушылар бір-бірінен сұрауға, өз ойын дәлелдеуге дағдыланады. Диалагты оқыту технологиясы қолданылған сабақтарда оқушылар мынадай тапсырмаларды: «Өзара диалог жүргізу», «Досыңнан сұхбат ал», «Моделмен жұмыс» орындады. «Өзара диалог жүргізу» тапсырмаларында оқушылар белгілі бір тақырып бойынша (өзінің жанұясы, үй жануарлары туралы т.б.), суреттердегі сюжеттер бойынша әңгімелесіп, өздерінің ойын, пікірін жеткізуге үйренеді. «Досыңнан сұқбат ал» тапсырмаларында өзінің және т.б. мәселелер туралы сұрақты дұрыс қоюды, қойған сұрақтарына жауап алуды меңгерді. «Моделмен жұмыс» тапсырмаларында өзінің ой пікірін дәлелді айтуға, сөйлемдерді дұрыс құрастыруға дағдыланды. Мысалы,Мен...,
5. Сен... моделіне негізделген тапсырма.

Мысалы: Диалогтің үлгісі:

• Hello! How are you?
• I am very well. And you?
• Ok! Do you like orange?
• Oh, no. I do not like orange. I like bananas.
• Really! As for me I prefer a pear, a melon.

Сыныпта тіптен жаман оқитын бала жоқ. Барлығы сабаққа дайындалып келеді. Апайымызды жақсы көреміз  деген  сияқты қысқа жауап берумен өтті.

Бұл тапсырмалар үш деңгейде анықталады.Жоғары деңгей – тапсырманы толық орындаған оқушылар.Орташа деңгей – тапсырманы толық орындамаған  оқушылар.Төмен деңгей – тапсырманы түсінбей, жауап бере алмаған оқушылар.

Кесте 1-Нәтижелерді бағалау өлшемдерінің сипаттамасы

Кесте 2 – тест әдістемесінің нітижесі