Стратегическое управление

Стратегияны әзірлеу үшін бірінші қадам талдау жұмысын жүргізу. Талдау қалыптасқан, болған жағдайларды анықтау үдерісі. Онсыз ешқандай болжау, жоспарлау, бағдарламалау  мүмкін емес. Компания қандайда болмасын стратегияны қабылдауы үшін, алдымен  ішкі және сыртқы жағдайларды анықтап  бағалау қажет. Ол үшін үш бағытта  зерттеу жүргізіледі: 1) саладағы жағдайлар  жйне бәсекелестік мүмкіндіктре; 2) компанияның  өз ішіндегі жағдайы; 3) оның бәсекелестік қабілті. Саладағы жағдай және ондағы бәсекелесік шарттар жалпы алғанда  компанияның макроортасына жатады. Сондықтан қалыптасқан жағдайды талдау үшін ең алдымен макроортаны  зерттеу керек.

2. Жүйелік талдау мақсаты –  шығарылатын тауарлардың (қызметтердің) бәсекеге қабілеттілігін, кәсіпорынның  тиімділігі мен жұмыс істеу  тұрақтылығын арттырудың стратегиялық  және тактикалық факторларын  белгілеу.

Ұйым жағдайына жүйелік талдау жасау жөнінде Р.А. Фатхудинов ұсынған  ғылыми ұстанымдар негізінде кәсіпорын  субъектілерін бәсекелестік дамытудың  бара-бар стратегиясын біз келесі кезеңдерді ескеріп әзірлеуді ұсындық:

І кезең – маркетингтік талдау: елдің макроортасы мен аймақтың инфрақұрылымы факторларын талдау; жүйенің шығысында негізгі бәсекелестердің  бәсекеге қабілеттілігін, жұмыс істеуінің  тиімділігі мен тұрақтылығын, сыртқы қауіптер мен мүмкіндіктерді, бәсекелестердің  ішкі мықты және әлсіз жақтарын талдау.

ІІ кезең – техникалық талдау: басқару жүйесінің басқарылатын жүйешесінің сапа көрсеткіштерін, тауарлардың  ресурс сіңіргіштігін, олардың сервис сапаларын, рынок инфрақұрылымын қалыптастыру жағынан сапасына талдау жасау.

ІІІ кезең – экономикалық талдау: ресурстарды пайдалану тиімділігі мен өндіріс рентабельдігіне  талдау; ұйымның жұмыс істеу тұрақтылығына  талдау; бәсекелестік заңының әрекет ету тетігіне, саладағы бәсекелестік құрылымы мен күшіне талдау.

ІV кезең – стратегиялық: жүйеге кіру мен шығу компоненттеріне, яғни ұйым стратегиясының сапасына талдау, ішкі мықты және әлсіз жақтардан, сыртқы қауіптер мен мүмкіндіктерден шыға отырып, мақсаттарды нақтылау; ұйымды басқару жүйесінің персоналдарды басқару жағынан басқарушы жүйеше сапасына талдау; тауарлардың бәсекеге қабілеттігі, ұйымның жұмыс істеуінің тиімділігі мен тұрақтылығының стартегиялық және тактикалық факторларын, солардың негізінде стратегия әзірлеу үшін, белгілеу; қолданылатын ғылыми ұстанымдар мен басқару әдістерінің саны мен тереңдігі тұрғысынан басқару жүйесін ғылыми тұжырымдау сапасына талдау; даму стратегиясын негіздеу.

3. Басқару ортасы - стратегиялық маңызды объект. Талдаудың өзі сол объектіден басталуға тиіс.

Басқару ортаны зерттеу көптеген әдістермен жүргізіледі. Оларға мынандай талдау әдістері жатады: Әлеуметтік, технологиялық, экономикалық, саясаттық (PEST-анализ) және күшті жағы, әлсіз, мүмкіндіктер, қауіптер (SWOT –  анализ).

SWOT талдау – бұл рыноктың  макрожүйесі және олардың нақтылы  мақсаттарын талдау әдісі. Фирманың  және оның бәсекелестерінің кешендік  сызбасының үлгісі: «күшті жақтары  – әлсіздігі-мүмкіндіктері - қауіптер». 

Диссертациялық  жұмыста зерттеліп отырған «Новокубанское» ЖШС-ң күшті жағы барлық өндірілген өнім сапалы және сапалығын дәлелдейтін сертификацияланған құжаттары бар; компанияның саясаты клиенттермен компания қызметкерлері арасында барынша қарапайым байланыс орнату; компанияның әілсіз жақтарын және қауіптерін жоюда қаржылық және кадр потенциалы жеткілікті; компанияның қосымша көздерден қаражаттар тарту мүмкіндігі бар; жоғары кәсіби білікті персоналды таңдау жоспары бар; ішкі шаруашылық қызметті қатаң бақылау; әлсіз жақтары лизинг компанияларының алдында міндеттемелерінің болуы, мүмкіндіктері жергілікті басқару органдарын ауылшаруашылығы саласын дамытуға қызығушылықтарын тудыру; «Новокубанское» ЖШС интенсивті өнім өндірісін дамытып Ақмола облысында ауылшаруашылығы өнімдерін өндіру  түрлері бойынша негізгі жеткізіп берушілердің қатарында болу; компанияның бірден бір басымдықтарының бірі клиенттерге сапалы өнімді қамтамасыз ете отырып, азық түлік нарығында жағымды позицияны иелену; қауіпті жағы үкіметтің салық саясатын өзгерту – салықтың деңгейін өсіру өнім бағасының өсуіне де әсер етеді және соның салдарынан нарықта өнім баяу жылжыйды; - өмір сүру деңгейінің төмендеуі - өнімді өткізу қарқынына жылдам әсер етеді.