Медициналық қызметтің сапасын, есепке алатын және талдайтын ақпараттық жүйе құру

 

2.12 QuickRep компоненті жайлы түсінік

 

 

Кесте не сұранысты принтерде форматты түрде басып шығару жолы әдеттегіден бөлек. Файлды басу үшін форматты түрде дайындалған қағаз парағының не  парақтарының түрін есеп (не есеп беру, отчет) деп айтады. Delphi – де есеп QReport  (Есеп) атаулы компоненттер панелінде орналыстырылған QuickRep компоненті арқылы дайындалады. Компоненттің принтерде басып шығу үшін пайдаланатын көптеген қасиеттері мен әдістері бар. Олардың ішіндегі Preview – есепті модальды түрде терезеде көріп шыгу әдісі.

QReport  панелінде берілгендердің нақты элементтерін шығару үшін әрқайсысы  есепте бір жолдық орын алатын басқа компоненттер пайдаланылады:

QRDBText (өріс мәндерін шығару), QRImage  (есепте түрлі суреттерді орнату мүмкіндігін туғызу) және т.б.

Есептік файл QRP кеңейтілу бойынша сақталып қойылады.

Мысал. MyDB бумасында (алиасында) сақтаулы қарапайым Keste2.db кестесін форматты түрде басып шығу керек.

1. Жаңа проект ашып, форманың жоғарғы қатарына Table1, Button1 компоненттерін орнатамыз.  Table1 компонентінің қасиеттерін береміз: DataBaseName – MyDB; TableName – Keste2.db; Active – true.
2. QReport бетінен Table1 компонентінің астына QuickRep1  компонентін орнатып, оны барынша созу. Оның 1-жолына QRSubDetail1  компонентін орнатып, қасиеттеріне мәндер меншіктеу:      

   9 кесте

Қасиет	Мән
Font Bands  → HasHeader DataSet	Times New R Kaz, 12 True Table1

 

QRSubDetail1 компоненті терезесінің бірінші, екінші қатарлары ерекшеленіп, GroupHeader, SubDetaile сөздері жазылып қойылады.

3. Бірінші жолға QRLabel1   компонентін орнатып, оның Font қасиетіне Times New R Kaz, 12 мәндерін меншіктеу, Caption қасиетіне Ведомость сөзін енгізу.
4. Екінші жолға QRDBTex1, QRDBText2, QRDBText3 компоненттерін орнатып, олардың DataSet  қасиетіне ретімен  Table1 атауын, DataField қасиетіне сәйкес өріс атауларын (Fam, Tjili, Ulti) меншіктеу (24-сурет). QuickRep терезесінің оң түймесін шертіп, ашылған мәзірдің Preview (Көріп шығу) қатары арқылы дайындалған есепті арнайы терезеде көріп шығуға болады.
5. Button1 түймесін екі рет шертіп, код терезесінде процедура құру:

Procedure Tform1.Button1Click (Sender : TObject);

Begin

QuickRep1.Preview;

QuickRep1.Print;

End;

28сурет-Қарапайым есепті құру үшін дайындалған форма

 

6. Іске қосу командасын беріп, көрінген форманың Button1 т8ймес3н шертеміз. Алдымен тақырып аты енгізілген енгізілген көріп шығу терезесі көрініп (25-сурет), одан әрі есеп басылып шығады  [2].

 

 

 

3. DELPHI ОРТАСЫНДА ЖҰҚПАЛЫ АУРУХАНА ЖҰМЫСЫН АҚПАРАТ ЖҮЙЕСІН ҚҰРУ ҮШІН БЕРІЛГЕНДЕР ҚОРЫН ҚҰРУ

 

3.1 Кестелерді  құру

 

 

Delphi –дегі компоненттермен қолданып, жұқпалы ауруханаға арналған  мәліметтер қорын құрамыз. Бұл  мәліметтер қоры көмегімен жұқпалы  аурухана жұмысын автоматтандыруға  болады, яғни керекті мәліметтерді тез іздеп табуға, жаңадан түскен науқастарды тіркеуге алуға, бір жылда әр бөлімшеге қанша адам түсетінігін есептеуге, ауруханада қанша адам жұмысыс істейтінін білуге және бұдан да басқа көптеген жұмыстарды бақылауға болады.  

Біздің қорымызда бес кесте болады. Олар мынадай кестелер:

1. Naukas.db – бұл кестеде науқастар жайлы мәліметтер сақталынады, яғни науқастың аты-жөні, адресі, телефоны, ауруханаға түскен күні бқандай диагнозбен түскендігі жайлы мәліметтер ж. т.б.
2. Otdelen.db - бұл кестеде әр бөлімшедегі дәрігерлер жайлы мәліметтер сақталынады, яғни аты-жөні, жұмысқа алынған күні , жал ақысы және қай бөлімде істейтіндігі туралы мәліметтер болады.
3. Pers.db-бұл кестеде жұқпалы ауруханадағы жұмыс істейтін барлық  дәрігерлер жайлы мәліметтер сақталынады.
4. Doljnost.db- бұл кестеде ауруханада істейтін дәрігерлердің қызметі , мәртебесі жайлы мәліметтер сақталынады.
5. Kab.db- бұл кестеде ауруханадағы қызмет істейтін дәрігерлердің және де басқару бөлімінің бөлмелері жайлы мәліметтер сақталады.

Naukas.db –кестенің структурасы:

      10  кесте

№	Өрістің аты	Өрістің түрi	Өрістің ұзындығы	Қандай мәліметтер сақталынады
	Kod	I		Науқас кодының нөмері
	Fam	A	25	Науқастың фамилиясы
	Name	A	15	Науқастың аты
	Par	A	15	Науқастың жөні
	Pol	A	2
	DataRoj	D	8	Науқастың туылған күні
	Address	A	25	Науқастың адресі
	Phone	A	9	Науқастың  телефоны
	DataPosat	D	8	Ауруханаға түскен күні
10	DataVyp	D	8	Ауруханадан шыққан күні
11	Ondelenie	D	15	Науқас қай бөлімшеде
12	KoikoDny	N	8	Ауруханада қанша күн болғандығы

Бұл кестелерді құру үшін Delphi –дің құрамына кіретін Database Desktop программасымен қолданамыз. Database Desktop программасының ішінен File-New-Table (Файл-Жаңа-Кесте) командасын таңдап науқастар жайлы мәліметтер сақталатын Naukas.db кестесін құрамыз. Бұл кестенің құрамы мұндай болады: 

 

29сурет -Naukas.db  кестесі

 

Бұл кесте үшін осы терезе арқылы үш индекстік файлдарды құрамыз. Олар – Fam_nau, kod_nau және pol_nau. Индекстер мәліметтерді реттеуге және кестелерді байланыстыруға қажет болады. Fam_nau – бұл индекс науқастың аты-жөні сақталатын өріс бойынша құрылған, ал   kod_nau индекс – науқастың ауруханаға келіп түскендегі енгізілген  нөмері бойынша.

Екінші pers.db  кестені айтылған жолымен құрамыз. Оны құрып жатқан кездегі  Database Desktop программасындағы терезе мына суретте көрсетілген.

       11 кесте

№	Өрістің аты	Өрістің түрi	Өрістің ұзындығы	Қандай мәліметтер сақталынады
	Kod	S		Дәрігердің кодының нөмері
	Fam	A	30	Дәрігердің фамилиясы
	Name	A	30	Дәрігердің аты
	Par	A	30	Дәрігердің жөні
	Oklad	N	8	Дәрігердің жалақысы
	Staj	N	8	Дәрігердің стажы
	Data_p	D	8	Дәрігердің жұмысқа алынған күні
	Data_u	D	8	Дәрігердің жұмыстан босаған күні

 

30сурет- pers.db  кестесі

 

 

3.2 Берілгендер базасын толтыру  алгоритмін құру

 

 

Қажетті кестелерді құрып болған соң бұл кестелерді қажетті ақпаратпен толтыру және құрылған кестелерді өңдеу мәселесі туындайды. Әрбір кестеге арнап оны өңдеу процедурасы жазылады. Осыдан, модульдік программалау қажеттілігі пайда болады. Демек, бірден модуль аралық интерфейс сұрағы пайда болады. Мұнан басқа, бірден пайдаланушы интерфейсін құру қажеттілігі де пайда болады. Берілгендер базасын толтыру алгоритмін құрылымдық түрде былайша кескіндеу мүмкін:

 

 

 

 

 

 

31сурет- Берілгендер базасын толтыру алгоритмін құру

 

Әрбір кесте үшін осы кестені басқаратын өзіндік дербес модуль құрылады. Ол алдымен автономдық режимде тексеріледі, яғни осы модульдің берілгендер базасымен программалық және аппараттық түрдегі күтпеген жағдайлар үшін үйлестірілуі іске асырылады.

Жоғарыдағы сурет модуль аралық және пайдаланушы интерфейстерін кескіндейді және сонымен қатар толықтай программалық өнімнің құрылымы да көрініп тұр  [10].

 

 

3.3   Программаның толықтай жұмыс істеу алгоритмі

 

 

Модульаралық интефейстің жұмыс алгоритмін құрылымдық түрде былайша кескіндеуге болады:

 

 

 

 

 

 

 

 

32 сурет- Программаның  толық   жұмыс істеу алгоритмі

 

Модуль аралық интерфейсті құру барысында келесі факторлар ескерілуі тиіс:

• пайдалану барысындағы көрнекілігі және қарапайымдылығы;
• программаның жұмыс істеу сенімділігі;
• жұмыс істеу жылдамдығының жоғарылығы.

Шығу мәліметтерін баспаға шығаруға арналған программалық модульді жоғарыда сипатталған алгоритмге сүйеніп құру тағы да құрылымдық программалаудың қолданылуын қажет етеді, себебі түрліше есептерді баспаға шығару үшін әрбір формаға арналған жеке программалық модульдер  құруға тура келеді. Баспаға шығаруды мәзір арқылы басқарады.

 

 

3.4 Delphi  ортасында берілгендер  қорын құрудың  кезеңдері 

 

 

1   Мәліметтер кестесінің  құрылымын дайындау және сипаттау;    

2   Кестелер арасындағы байланыстар жүйесін тағайындау және мәліметтер  

      схемасын      дайындау; 

     3 Берілгендер  базасы кестелеріне сұранысжүйелерін  дайындау және 

     оларды мәліметтер  схемасына интеграциялау;

  4   Мәліметтерді енгізу/шығарудың экрандық формаларын дайындау;

  5   Мәліметтер бойынша есептер жүйесін құру;

  6 Берілгендер базасының программалық кеңейтулерін ондағы  

       спецификалық  есептерді шешу мақсатында дайындау; 

  7    Мәліметтерді қорғау, құқық және жұмыс істеуді шектеу жүйелерін   

       құру [9].

 

 

3.5 Бағдарламадағы жалпы  форма терезелер сипаттамасы

 

 

Бағдарлама бірнеше терезелерден тұрады оларды атап өтсек. Бас терезе (Информационная система инфекционный больницы); Науқастарды тіркеу, іздеу, түскен күні бойынша сорттау, өзгертулер енгізу және көру терезесі; Жаңа науқасты енгізу терезесі; Аурухана қызметкерлері тізімі және кабинеттерді көру туралы терезесі; Қызметкерлерді аты бойынша іздеу, жаңа қызметкерлерді тіркеу терезесі; Есеп беру терезесі бұл жерде бірнеше есеп қарастырылған олар: Қызметкерлер және олардың жалақысы, кабинеттер тізімі, әр бөлімшедегі қызметкерлер тізімі терезелері; Қызметкерлердің мінездемелер және өмірбаяны жайлы терезесі.

 

 

33 сурет- Бағдарламадағы бас терезесі

 

  Бұл терезеге  үш компонент орнатылған және әрқайсына сәйкесінші кодтар жазылған «науқастар» батырмасын бассақ науқастар жайлы мәліметтер алуға және оларды өңдеуге, сорттауға, жаңа науқас қосуға болады, бір жылда аурухана қанша науқас қабылдағаны жөнінде мәлімет алуға болады.

34сурет-Науқастарды іздеу және  сорттау терезесі

 

 

35 сурет-Жаңа науқасты тіркеу  терезесі

 

36 сурет -Науқастардың мәліметтерін  өзгерту терезесі

 

37сурет-Аурухана қызметкерлерінің  тізімі терезесі

 

38сурет-қызметкерлерді іздеу сорттау, өзгертулер енгізу терезесі

 

39сурет –Жаңа қызметкерді(дәрігерді) тіркеу терезесі

 

40сурет-Дәрігерлердің мәліметтерін  енгізу, өзгерту терезесі

 

41сурет- Дәрігерлер жайлы толығрақ  анықтама алатын терезе

 

42сурет-қызметкерер тізімін көру  терезесі