Шпаргалка по "Гражданскому праву"

БИЛЕТ  № 7

1.Қылмыстық құқық  – құқық қайнар көзі ретінде

Қазіргі заманда құқықтың қайнар көздері туралы көптеген ғылыми көзқарастар бар. Осы ғылыми көзқарастарға  байланысты ерте заманнан қазіргі уақытқа  дейінгі негізгі ойды қалыптастырады. Құқықтың қайнар көзі туралы негізгі  бағытта тарихи тұрғыдан қарасақ  бірнеше ой-пікірлер туындатады.

Қылмыстық құқық – қылмыстық  заңнаманың міндеттері мен қағыдаттарын, қылмыс ұғымын, қылмыстық жауапкершілік  негізін, қылмыстың түрлері мен  белгілерін, жазаны, қылмыстық жауапкершілік  пен жазадан босатудың негіздерін анықтайтын заңды нормалар жиынтығы. Сондай-ақ құқықтың тиісті саласын зерделейтін ғылым мен оқу пәні де Қылмыстық құқық болып табылады. ҚР Қылмыстық құқықының негізгі қағидаттары: заңдылық, ізгілік, жеке бастың жауаптылығы, жазадан құтылмайтыны, әділеттілік, айыптылық қағидаты. Қылмыстық құқықҚылмыстық құқық қоғамдағы конституциялық, азаматтық, еңбек,әкімшіліктік, қаржы салаларымен реттелетін қатынастарды қорғайды.

Құқық қайнар көздері туралы мәселе құқық теориясы ғылымында  басты орын алады және құқық түсінуде басты орынға ие. Кеңестік құқық  ғылымында бұл мәселе кластық  құқықтық түсінік төңірегінде зерттеліп, құқық қайнар көздерінің жүйесі нормативтік  құқықтық актілердің жиынтығымен, яғни заң шығару жүйесімен алынып тасталып отырды.

2.ҚР конституциялық  құрылыс

Қазақстан Республикасының  Конституциялық мемлекет ретінде қалыптасу  барысы республиканың конституциялық заңдылықтарын үнемі жетілдіріп отыру міндетін алдыға тартады. Конституциялық реформа үздіксіз, созылмалы құбылыс.

Қазақстан Республикасында  болып жатқан түбегейлі өзгерістер конститутциялық заңдылықтарды  ынталы түрде жаңартып отыруға негіз  болуда. Ол өз кезегінде көптеген конститутциялық  өзгерістерге жаңаша көзқараспен қарап, талдауды талап етеді. Қазіргі уақытта  құқықтың ұлттық жүйесін құрау процесі  қызу жүріп жатыр, сондықтан да осы  барыста республиканың конституциялық құқығының негізі институттарын  зерттеп тану айрықша маңызға  ие болып отыр.

Конституциялық құрылысқа  басқаша түрде анықтама беретін  болсақ, мемлекет құрылымы өзіне басқару  нысанын, мемлекеттік құрылым формасын, саяси тәртіпті енгізеді(1,2,3-баптар). Мемлекет құрылымы туралы айта отырып, біз, өзіне адам және азамат, меншік нысандары, қоғамның саяси, діни бастаулары сияқты түсініктерді енгізуші қоғам  құрылымын болжаймыз. ( 1-баптың 1-тармағы, 5-баптың 5-тармағы, 6-баптың 3-тармағы  және т.б.)

Басқалай айтқанда, «Конситуциялық құрылыс» жиынтық түрде мемлекеттік  және қоғамдық құрылысты немесе құрылымды  құрушы, мемлекет пен қоғамды ұйымдастырушы қоғамдық қатынастарды білдіреді. Қазақстан Республикасы Конституциясының «Жалпы ережелер» 1 бөлімінің конституциялық-құқықтық нормаларын реттеуші предметі болып саналатын қоғамдық қатынастар конституциялық құрылыс негіздері институтын құрады. Конституцияның өзге бөлімдерінің нормалары бар болғаны конституциялық құрылыс негіздерін құрайтын қағидаларды нақтылайды.

3.Азаматтық құқықтықатынас

Азаматтық заңдармен тауар - ақша қатынастары және қатысушылардың теңдігіне негізделген өзге де мүліктік қатынастар, сондай-ақ мүліктік қатынастарға байланысты мүліктік емес жеке қатынастар реттеледі. Азаматтық заңдар өздері реттейтін қатынастарға қатысушылардың теңдігін, меншікке қол сұқпаушылықты, шар еркіндігін, жеке істерге кімнің болса да озбырлықпен араласуына жол бермеуге болмайтындығын, азаматтық  құқықтарды кедергісіз жүзеге асыру, нұқсан келтірген құқықтардың қалпына  келтірілуін, оларды соттың қорғауын қамтамасыз ету қажеттігін тануға негізделеді.

Азаматтық құқықтық қатынастардың  элементтері субъектілері, объектілері  мен мазмұны, ал негізгі бастаулары Қазақстан Республикасының Конституциясы, Азаматтық Кодексі, оған сәйкес қабылданған  өзге де заңдар және заңға тәуелді  кесімдер болып табылады.

Азаматтық заңдармен реттелетін қатынастардың субъектілеріне: жеке және заңды тұлғалар, мемлекет, сондай-ақ әкімшілік-аумақтық,бөліністер жатады. Азаматтық құқықтық қатынастарың түрлері  қатынастардың негізгі материалды игіліктердің болуы және болмауына  байланысты қалыптасатындықтан азаматтық  құқықтық қатынастардың түрлері  мүліктік, материалды игіліктер сипатында  болатындықтан, олардың экономикалық мазмұны бар. Мүліктік емес қатынастарға адамның, азаматтың өмірі, денсаулығы,еркіндігі, бостандығы, қаупсіздігі, ар-ожданы, намысы, аты-жөні т.с.с. жеке басының мүліктік емес мүдделері жатады. Мүліктік, материалды игіліктер бір жеке және заңды  тұлғалардан екіншілеріне көшуі, қайтарылуы мүмкін. Ал мүліктік емес құбылыстар мен  мүдделер екінші біреуге берілмейді, көшпейді.

Азаматтық құқықтық қатынастардың  тууы үшін бір жағдайлар болу керек. Осындай азаматтық құқықтық қатынастардың  тууының әмбебап тәсілдеріне  мәмілелер жатады. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 147-бабында  көрсетілгендей мәмілелер дегенімз азаматтар мен заңды тұлғалардың  азаматтық құқықтары мен міндеттерін  белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға  бағытталған әрекеттер.

БИЛЕТ  № 8

1.Құқық жүйесі

Құқық жүйесі — құқыктың ішкі құрылымы, барлық кұкык нормаларының бірлігімен, келісімділігімен, олардың  салапарға қосымша салаға, құқықтық институттарға бөлінуіндегі қисынымен  көрінеді.Қоғамдағы құрылған құқық  жүйесі осы елдіңтарихи дамуындағы заңдышық ерекшеліктерін көрсетеді. Ол көптеген қоғамдық қатынастардың ықпалымен  және қажеттілікпен құрылады, қоғамның көпжақты мүдделерін және даму болашағын  қамтиды.Жүйе, философиялык түсінік  ретіңде - бөліктерден (элементтерден) тұратын тұтас құбылыс, бір-бірімен  қарым-қатынаста және әрекеттестік жағдайда болады. Біртұтастығына байланысты өзін құрайтындарынсыз болмайды, сол  сияқты оны құрайтын жеке бөліктері  де, жүйесінсіз өз еріктерімен жеке функцияларды орындай алмайды. Құкық  жүйесі жалпы объективтік заңдылықтар  негізінде құрылады және қызмет істейді. Ол өте күрделі және даму жағдайындағы әлеуметтік құбылыс, нормативтік нысанда  қоғам өмірінің заңдылықтарын көрсетеді  және бекітеді.Құқық - жүйе ретінде  мынадай белгілермен сипатталады: біріншіден, құқық - жиынтығы емес органикалық  тұтас, құқықтық құбылыс. Құқық нормалары, объективтілігімен сипатталады. Ол адамдардың субъективтік пікіріне сай  құрылмайды, себебі сол ортадағы бар  жүйенің қоғамдық қатынастарымен қамтамасыз етіледі. Құқық бір жағынан, арнайы нысанда сол жүйенің қатынастарыи көрсетеді, екінші жағынан, оларға реттеушілік  ықпалын тигізеді. Егер, құқық өзінің нормаларында қоғам өмірінің қажетін  дұрыс көрсетпесе, қоғам дамуына  кедергі болады.Былайша айтқанда, заңдар немесе нормалар, қоғамдық өмірдің  объективтік қажеттілігін білмесе, ол - өз мәнінде жүргізілмеген кұқықтың шығармашылық нәтижесі.Құқықтық жүйе - біртұтас және өзін құрайтын нормалар қарым қатынастығымен сипатталады. Олардың ретгеу күші, жалпылама алға қойған мақсаттарына жетуге арналған бір-бірімен келісушілігінде.Құрамның әрбір бөлігі құқық жүйесінен  алынбаса, жүйелік  қызмет әрекетіиен және әлеуметтік маңыздылығынан айырылады. Екіншіден, кұкык жүйесі - көп салалы өзіне мазмұндары бірдей емес және көлемі жағынан да өзгеше, кұрамдық бөліктерін косып алады. Біртұтас құрылым  болғандықтан, кұкык жүйесі құқық  нормаларына, құқық институтына, әр түрлі салаларға және сапа бөліктеріне  бөлінеді. Ондай бөліну, кұкык жүйесінің  көрсететін және реттейтін коғамдық катынастардың жан-жақтығына байланысты.Құқык  нормалары - кейіптік қоғамдык катынастарды реттейді, соған сай, алғашкы құқық  жүйесінің бөлігін құрайды, ал әр түрлі құқық нормаларынын жиынтығы оның басқа бөліктерін (элементтерін) кұрайды: кұқық институты, құқықтық сала бәліктері және құқық салалары, одан да қиын қоғамдық қатынастар құрамының бөліктерін реттейді.

2.Меншік құқығы  және басқа да мүліктік құқықтар

Меншікдегеніміз—бұл жеке адамның  затқа байланысты қарым қатынасы. Сондай-ақ меншік заң бойынша қорғалды Біздің елімізде меншіктің заңдастырылған екі түрі бар: жеке меншік және мемлекеттік  меншік. Қазақстан республикасының  Конституциясына сәйкес олар бірдей мойындалады және қорғалады.

Меншік құқығы - негізгі  заттық құқық. Заттық құқық құқықтың басқа да типтерімен тұрақты байланысты болады. Заттық құқық иесі, әдетте, міндеттемелік  қатынастарға, оның ішінде өзінің меншік объектілерімен қатынасқа кіреді. Бұл  жағдайда құқықтың екі түрі қатар  жүреді, олар, негізінен, әртүрлі субъектілік  байланыстармен анықталады. Мысалы, меншік иесі өзінің ғимаратын жалға берсе, онда оны жалдаушымен міндеттемелік  қатынас байланыстырады. Ал, барлық қалған үшінші жаққа қатысты ол —  тиісті қорғану тәсілі бар заттық құқық иесі. Сондықтан да әртүрлі  құқықтарды немесе олардың бірлестігін  аралас сипаттағы жаңа кешенді құқықпен араластыру жайында сөз болмауға тиіс. Біздің жағдайымызда әңгіме заттық және міндеттемелік құқықтардың  араласып жатуында болып түр. Бірақ  олар қанша тығыз және ауқымды  араласқанмен, бұл жерде заттық құқықтан, міндеттемелік құқықтан сапа жағынан  өзгеше, жаңа құқық туындамайды, туындауы да мүмкін емес.

Меншік құқығының міндеттемелік  нышаңдарының бірі - оны заңмен белгілеу қажеттігі. Бұл нышан меншік құқығының  АК-ның 188 бабында келтірілген «заң құжаттары арқылы танылатын және қорғалатын» элементтер бойынша  байқалады.

Меншік құқығына қатысты  үлестері белгіленбеген болса, онда олардың үлестері өзара тең. Меншік құқығының пайда болу негіздерін бастапқы және туынды деп ажыратуға  болады. Бастапқы негізге бұрын ешкімнің меншік құқығында болмаған мүлік  жатқызылады, яғни, жаңа салынған үй, олжа, қараусыз жануарлар, т.б. Туынды негіз  мүліктің бір тұлғадан екінші тұлғаға  өтуі негізінде пайда болатын  меншік құқығы, мысалы, келісім бойынша  жасалуы мүмкін сату — сатып алу, айырбастау, сыйлау.

Меншік Құқығы: 1.Мүлікті  меншіктенуге қатысты қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық нормалар жүйесі; 2. Заңнамалық тұрғыдан жан-жақты қамтамасыз етіліп, меншігіне бекітілген мүлікті меншіктенушінің өз қалауы мен мүддесіне орай иелену, пайдалану және оған билік ету мүмкіндігі, сондай-ақ өз шаруашылығының үстемдік аясына өзгелердің араласуына жол бермеу мүмкіндігі.

3.Әділ сот түсінігі  және қағидалары

Іс жүргізу құқығында  құқық қолдану іс-әрекеті құқық  қорғау органдарының көмегімен іске асырылады. Құқық қорғау органдарының қызметтеріне:  конституциялық бақылау, әділ соттылық, соттардың ұйымдастырылуын қамтамасыз ету, прокурорлық қадағалау, қылмысты анықтау және тергеу, заң көмегі және қылмыстық іс бойынша қорғау сияқты іс-әрекеттер жатады. Құқық қорғау органдары жүйесіндегі маңызды орын алатын мемлекеттік органдардың бірі – соттар.  Ерте заманнан бастап, адамзат қоғамының саяси - құқық дамуының әр түрлі кезеңінде адам құқығын әділетті басқару және әділ сот қағидалары мен принциптерін қалыптастыру, оны icкe асыру адам, қоғам өмipi үшін ең маңызды көкейтесті мәселелердің бipі екендігі баршаға аян.

Сот билігі – мемлекеттік  билік тармақтарының бірі. Заң  шығарушы және атқарушы биліктен өзгешелігі – жалпыға ортақ жүріс-тұрыс  ережесін (сот прецедентінен басқа) шығармайды, атқару-басқару қызметімен айналыспайды. Сот билігі қоғамда  туындап отыратын нақты істер  мен дауларды шешеді. Ондай істер  мен даулар заңда бекітілген ерекше іс жүргізушілік тәртіпте қаралып, шешіледі. Қс жүргізу тәртібі қатаң сақталады, іс жүргізу нысаны бұзылған жағдайда істің мәні бойынша дұрыс шығарылған сот шешімі де бұзылып, іс қайта қарауға  жіберіледі. Сот билігі деңгейі қанша  биік болса да сот мекемесіне тиесілі  емес, іс қарайтын сот алқасына тиесілі. Сондықтан сот туралы сөз болғанда сот алқасы меңзеледі. Алқа әр елде әр түрлі құрамда: кәсіби судьялардан (мысалы, азаматтық іс қаралғанда 3 не 5 судьядан), бір судьядан және бірнеше  алқа мүшелерінен немесе бірнеше  судьядан және бірнеше алқа мүшелерінен  құрылады. Қс қарап, шешім шығарарда  сот заң мен құқықтық санаға жүгінеді. Сот қызметі құқық үстемдігін қамтамасыз етуге бағытталған, ол реттеушілік  емес, қорғаушылық қызмет атқарады. Сот билігі заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуге, конституциялық құрылысты, саяси және экономикалық жүйені, азаматтардың, мемлекеттің  және қоғамдық ұйымдардың құқықтары  мен заңды мүдделерін қорғайды.

БИЛЕТ  № 9

1.Еңбек құқығы  – құқық қайнар көзі ретінде

Құық адамдардың əр түрлі  қоғамдық атынастардағы жүріс-тұрыстарын реттейді, яғни, тəртіптейді, алыпқа келтіреді, нормаларға сəйкестендіреді. Еңбек – бұл еңбек өнімін алу үшін адамның дене, ақыл-ой, ухани қабілеттерін жұмсау арқылы жүзеге асатын мақсатты қызмет. Еңбек құқығы тауының өзі бұл құқық саласының еңбекпен байланысты оғамдық қатынастарды, яғни, еңбек қатынастарын (еңбек үдісінде туындайтын қатынастарды) жəне еңбек қатынастарынан уындайтын өзге де қатынастарды реттейтінін көрсетеді.Еңбек құқығының негізгі мақсыты – жұмыс беруші мен жалданушы қызметкер арасында қатынастарды құқық арқылы реттеу және заңсыздыққа жол бермеу.Еңбек құқығы өзінің табиғаты бойынша тек азаматтық құқықтың ғана емес, сонымен қатар әкімшілік құқықтың да принциптері мен әдістеріне негізделеді. Мәселе ұжымдық өндірістің қызметкердің әкімшілік билігіне бағынуын, тәртіпті, еңбек ету барысында оның еркіндігінің шектелуін әділ талап ететіндігінде, сондықтан өркениеттік тәсіл әкімшілік-құқықтық (ұйымдастырушылық, басқарушылық) тәсілмен толықтырылды .О.В.Смирновтың атап көрсеткеніндей, еңбек және әкімшілік құқықтардың шектес сипаты, біріншіден, реттеу тақырыбының ұқсастығынан (еңбек құқығында – еңбек саласындағы ұйымдастырушылық-басқарушылық қатынастар; әкімшілік құқықта – мемлекеттік басқару саласындағы қатынастар) және, екіншіден, құқықтық реттеу әдісінің ұқсастығынан (құқықтың екі саласында да мемлекеттік-билік нұсқамалары тәсілін қолдану) көрінеді .Шындығында, еңбек заңнамасын бақылау мен қадағалау жөніндегі қатынастар екіұшты сипатқа ие, ол бақылаудың субъектілері мен деңгейіне байланысты болады. Салалық тұрғыдан ұйым ішіндегі қадағалау мен бақылау жөніндегі қатынастар еңбек құқығына жататындығы күмән тудырмайды. Мұндай қатынастар ұжым ішінде, мысалы, бір жағынан, қызметкер немесе қызметкерлер және, екінші жағынан, жұмыс беруші (жұмыс берушінің өкілі) немесе кәсіподақ арасында еңбекті қорғау нормалары мен ережелерінің сақталуын кәсіподақтың бақылауы кезінде қалыптасады. Еңбек заңнамасын сақтауды мемлекеттік қадағалау және бақылау жөніндегі қатынастарға келетін болсақ, бұл қатынастар әкімшілік-құқықтық болып келеді.ҚР Еңбек кодексі еңбек заңнамасының сақталуын қадағалау және бақылау қатынастарын ұжым аясында шектемейді. Онда еңбек құқығының зерттеу тақырыбын құрайтын еңбек заңнамасының сақталуын қадағалау және бақылау жөніндегі қатынастардың кең түсіндірмесі мазмұндалған.Жоғарыда көрсетілген құқық нормалары 2 түрлі болуы мүмкін: 1) еңбекті қорғау жөніндегі қатынастарды жалпы сипатта реттейтін нормалар (олар нақты еңбек және әкімшілік қатынастарының пайда болуының алғышарты ретінде бой көрсетеді); 2) еңбекті қорғау жөніндегі нақты шараларды өткізу міндетін тікелей қарастыратын нормалар. Әкімшілік құқыққа да, еңбек құқығына да сондай-ақ министрліктер мен оларға есеп беруге міндетті ұйымдардың қауіпсіздік қызметі органдарының (қауіпсіздік техникасы жөніндегі бөлімдерінің) еңбекті қорғауды ұйымдастыруларын реттейтін нормалар жатады.«Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау» институтының кешенділігі туралы мәселені зерттеу барысында еңбек қауіпсіздігінің стандарттары сияқты техникалық-заңдық нормаларды назардан тыс қалдыруға болмайды. Бұл стандарттарды барлық ұйымдар, мекемелер мен ұйымдар, және әсіресе жобалық-конструкторлық және ғылыми-зерттеу ұйымдары жаңа техниканы, технологиялық үдерістерді, өндірістік нысандарды жасау кезінде сақтаулары тиіс. Көрсетілген стандарттарды сақтау ғылыми-техникалық революцияның дамуы кейде уақыттың өзінен де озып кететіндіктен және еңбекті қорғау жөніндегі нормалар мен ережелерді сақтаудың өнеркәсіптік нысандарды, машиналар мен технологиялық үдерістерді жоспарлау мен салу кезінде алдыңғы қатарға шығып, қазіргі кезеңдегі еңбектің қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз етудің аса маңызды түріне айналатындығынан да өзекті болып табылады.Сондай-ақ еңбекті қорғау институты мен әкімшілік құқық нормалары еңбекті қорғау жөніндегі ережелерді бұзғаны үшін жауапкершілік (әкімшілік) тұрғысынан да түйіседі.«Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау» институты нормаларын реттеудің негізгі зерттеу тақырыбы қызметкердің денсаулығы мен өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қатынастар болып табылса, онда әлеуметтік қорғау құқығы азаматтардың қандай да бір себептермен жұмысқа қабілеттілігін жоғалтқанда (уақытша немесе тұрақты) немесе зейнеткерлік жасқа келгенде, оларды материалдық қамтамасыздандыру барысында қалыптасатын қоғамдық қатынастарды реттейді. Бұл қатынастар, әдетте, еңбек қатынастарымен тығыз байланысты. Азаматтардың материалдық қамтамасыздандырылуының көлемі бұл жағдайда олардың еңбек өтілдерімен еңбек қатынастары барысында алған еңбекақыларымен өлшенеді.Еңбек қатынастарында азаматтар еңбек етуге құқықтарын жүзеге асырады, ал әлеуметтік қорғау құқығының реттейтін тақырыбы материалдық қамтамасыздандыруға құқықты жүзеге асыру болып табылады. Еңбек қатынастары барысында еңбекке төленетін ақы қызметкер еңбек ететін ұйымдардың, мекемелердің қорларынан шығарылады. Әлеуметтік қорғау құқығы орталықтандырылған қорлардан жәрдемақылар мен зейнетақылар төлеуді қарастырады. Оның үстіне, әлеуметтік қорғау құқығы үшін, еңбек құқығындағыдай, материалдық төлемдердің келісім-шарттық әдісі тән емес. Азаматтар материалдық қамтамасыздандыруды құзырлы органдар қабылдаған құқықтың директивалық нормалары негізінде алады, соған байланысты олар тараптардың келісімімен өзгертіле және нақтыландырыла алмайды

2.Жанұя заңдылығына  сәйкес неке түсінігі

Отбасы — әлеуметтік институттардың белгілерін бой-ына сіңірген, әлеуметтік жүйенің маңызды саласы. Отбасы —- қоғамдық қүрылымның шағын, ерекше улгісі, сонымен қатар адамдардың өзара  қарым-қатынаста бо-латын тұрақты  тобы, қоғамның алғашқы үясы. Отбасы қалыптасу үшін неке қалыптасуы қажет. Неке — әйел мен еркек арасындағы табиғи қажеттілік, олардың табиғи шарты,. өзара құқықтары мек міндеттерін белгілейтін формасы. Неке — отбасының заң жүзіндей негізі, еркек пен әйелдің өзара түсінісуінің еріктілігінің негізінде қүрылатын одағы, адамның әлеуметтік табиғи, сонымен қатар материалдық және рухани өмірінің қажеттілігі және олардың арасындағы мүліктік және мүліктік емес жеке қатынастарды туғызатын, отбасын құру мақсатымен заңдарда белгіленген тәртіппен тараптардың ерікті және толық келісімі жағдайында жасалған еркек пен әйелдің арасындағы тең құқықты одақ..

Егер неке тіркелмесе де, бірак еркек пен әйелбірге тұрып, балаларын тәрбиелеумен айналысып жатса, мұны да отбасы деп айтуға болады.Егер кәмелетке толған балалары ата-анасымен бірге тұрып, оларға қамқорлык жасап, материалдык көмек көрсетсе — бұл да отбасы. Егер кәмелетке толған ағалары мен қарындастары ата-анасыз бірге тұрып, бір-біріне қамқорлық жасайтын болса — бұл да отбасы.

Адамдар арасында некеден, туыстықтан, бала асырап алудан, отбасына тәрбиелеу  үшін бала алудан туындайтын қатынастаротбасылық қатынастардеп аталады. Бірақ отбасындағы қатынастардың бәрі бірдей құқық жөнімен реттеле бермейді. Отбасындағы қатынастар, негізінен, адамгершілік, игілік-өнегелік нормалары негізінде реттеледі. Бұл өзара кұрмет, сүйіспеншілік, қамқорлық және имандылық қолдаудың көрінісі. Отбасылык өмір қалыбы, көбінесе ұлттық дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарға сүйенеді (үлкендерді қадірлеу, отбасын қамтамасыз ету оның басшысы ретінде толықтай ер адамға жүктеледі, туысқандарды қадірлеп, құрметтеу).

Отбасының ішкі мәселелері отбасы мүшелерінің өзара келісімі бойынша  шешіледі. Егер ол мәселелер кәмелетке  толмағандардың мүдделеріне қатысты  болса, оны шешуге балалар да қатыстырылады. Құқықтық нормаларга араласу отбасылық қатынастар бұзылганда қажет. Жеке басындық қатынастармен салыстырғанда отбасылық мүліктік қатынастар құқық арқылы егжей-тегжейлі реттеледі, өйткені бұл қатынастардың объектісі материалдық игілік болып табылады. Отбасылық құқық азаматтық құқықпен тығыз байланысты. Мәселен, отбасылык құқықпен реттелмеген отбасы мүшелерінің арасындағы мүліктік және жеке мүліктік емес қатынастарды реттеуге азаматтық заңнама қолданылады, өйткені ол отбасылык-некелік қатынастардың мәніне қайшы келмейді.