Шпаргалка по дисциплине "Экономика предприятия"

Өндірістік негізгі қордың құрылымы қордың әрбір тобының өнеркәсіптегі  жалпы құнымен сипатталады.

Негізгі қорды өндіріс процесіне  қатысуына байланысты екі топқа  жіктейміз: активті және пассивті.

Меншік иесі үшін негізгі қордың топтарына қаржы салу маңызды  болып келеді. Ол негізгі қордың активті бөлігі болып саналатын  машиналар мен жабдықтардың үлес салмағының оңтайлы ұлғаюына көп  көңіл бөледі. Транспторттық құралдар, есептеуіш машиналар мен құрал-саймандарды  активтік бөлігіне жатқызуға болады. Негізгі қордың бұл элементтері  технологиялық процеске қатысады, тікелей  өндіріс қуаты мен жұмыстың өнімділігіне ықпал етеді. Негізгі қордың басқа  топтары өндірістік процестер үшін қажетті жағдай жасайды, бірақ олар пассивті бөлігіне жатады. Бұлар ғимараттар, құрылғылар, таратушы құрылғылар, инвентарь.

Негізгі өндірістік қордың активті  бөлігінің үлес салмағы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым өнім көлемі мен  қорқайтарымдылық көрсеткіші артады. Сондықтан негізгі қордың құрылымының  жақсаруы өндірістің маңызды мәселесі, яғни өнімнің өзіндік құнының  төмендеуі, фирманың қаржы салымдарының өсуі болып табылады.

Негізгі өндірістік қордың құрылымын  жақсарту мыналарға мүмкіндік береді:

- жабдықты жаңарту және жаңғырту;

- жабдықтың құрылымын машина мен станоктың, әсіресе соңғы операцияларды атқаратын станоктардың, автоматты және жартылай автоматты станоктардың, әмбебап агрегатты станоктардың, автоматты желілердің, сандық бағдарламалық басқару станоктарының прогрессивті түрлерінің үлесін арттыру арқылы жетілдіру;

- ғимараттар мен құрылғыларды тиімді пайдалану, бос алаңдарға қосымша жабдықтар орнату;

- құрылыс жобасын дұрыс өңдеу және кәсіпорын құрылысының жоспарын жоғары сапада орындау;

- артық және аз қолданылатын құралдарды жою және оның басқа бөлек топтармен дұрыс пропорциялық қарым-қатын