Туристік өлкетану негіздері

 

 

                          3.7, 3.8 КБ, емтихан мен сынаққа дайындалу үшін сұрақтар

 

1. Өлкетанудың мәні мен міндеті, өлкетанулық зерттеулердің әртүрлі объектілері

2. Өлкетанудың    формасы    мен    түрлері,    өлкетанудың    ғылыми-теориялық    және 
   әдістемелік негіздері. 

3. Отандық өлкетанудың даму тарихы.

4. Туристік-өлкетанулық   қызмет   көрсету   үшін   мамандарды   дайындау   жүйесінде 
   өлкетанудың орны.

5. Салалық өлкетану, оның қүрылымы, міндеттері мен әдістері.
6. Өлкетанулық білімнің әдебиеттік көздері.
7. Өлкетану көздері.
8. Тарихи және мәдени ескерткіштер өлкетану көздері ретінде.
9. Өз жерін зерттеуді ұйымдастыру.
10. Туристік жорықтар, олардың түрлері.
11. Өлкетану жұмыстарында топографиялық бақылаулар және олардың мәні.

12. Өлкетанулық жұмыстарды астрономиялық, метеорологиялық бақылаулар және олар- 
    дың мәні.

13. Өлкетанулық жұмыстарда гидрологиялық бақылаулар және олардың мәні

14. Өлкетанулық жұмыстарда ботаникалық және зоологиялық бақылаулар және олардың 
    мәні.

15. Өлкетанулық жұмыстарда топонимикалық бақылаулар жөне олардың мөні.

16. Өлкетанулық   жұмыстарда   әлеуметтік-экономикалық-географиялық   зерттеулердің 
    мәні мен ерекше орны,

17. Тұрғындар өлкесінің өлкетанулық зерттеулері.
18. Өндірістік өлкенің өлкетанулық зерттеулері.
19. Ауыл шаруашылық өлкесінің өлкетанулық зерттеулері.
20. Өлкенің халықшаруашылық кешенін өлкетанулық зерттеу.
21. Рекреациялық ресурстардың өлкетанулық зерттеулері мен өлкеде рекреациялық сала-

ның даму мүмкіншілігі. 

22. Өлкетанулық жұмыстарда тарихи зерттеулердің орны мен мәні.
23. Туристік жорықтарда балық аулау мен аңшылық. 
24. Туризмнің өлкетанумен, экологиямен және т.б. ғылымдармен байланысы. 
25. Табиғатты қорғау ісінде туристік-өлкетанулық жұмыстардың рөлі. 

Қолданылатын көрнекті қүралдарының, оқудың белсенді түрлерінің, ТСО тізімдері

1. Туристік бағыттардың картосхемасы. Көрнекі қүралдарды жариялау.
2. Іскерлік әңгіме, проблемалық жағдайды қалыптастыру.
3. Өлкетанулық мүражайдағы экскурсия.
4. Демалыс күндеріндегі жорық.

 

 

 

 

                                          БАҒДАРЛАМА МАЗМҰНЫ

 

Модуль № 1.  

                                           1-2апта. Лекция -2 сағ.

1. Қазақстан Республикасындағы өлкетанудың мәні мен мазмұны

Өлкетанудың түрі мен формасы. танымдық рекреацияны үйымдастыру мен жүргізуде өлкетанулық жүмыстардың мәні. Туристік-экскурсиялық жүмыстар бойынша мамандарды дайындау жүйесінде өлкетанудың орны. Курстың міндеті. ТМД-ғы өлкетанулық қызметтің тарихы. Әртүрлі этаптардағы «өлкетану» түсінігінің мазмұны. Өлкетанудың объектілері мен маңызды бөлімдер (бағыттары). Өлкетанулық жүмыстарды жүргізетін мекемелер мен қоғамдық ұйымдар.

2. Өлкетанулық зерттеулер әдістері – 1с. 

Өлке туралы түсінік өлкетанулық қызмет пәні ретінде. Пәнаралық байланыс. Өлкетанулық зерттеулердің негізгі этаптары. Зерттеу әдістерінің жіктелуі.  Туристік-өлкетанулық жүмыстардың мәні. Өлкетану көздері.

Лабораториялық жұмыстар - 2 с.

1    Өлкетанулық  әдебиеттер мен мәліметтерге  шолу және талдау

1) Өлкетанулық білім алуда әдебиеттердің  мәні мен орны.

2) Ғылыми-танымал және  кезектегі әдебиеттермен жүмыс жасау ерекшеліктері. 
3) Ақпараттық тапсырмалар және олардың өлкетанулық жұмыстардағы мәні. 
4) Өлкетанулық әдебиеттердің тізімі және картотека құрастыру.

 Практикалық жүмыстар - 2 с.

1. Өзінің жері туралы  өлкетанулық әдебиеттерге библиография қүрастыру

                              Модуль 2. 3 - 10 апта.                              Географиялық өлкетану

Лекции 8 с.

Физика-географиялық зерттеулер- 3

         1) Кешендік физика-географиялық өлкетану зерттеулерінің негізгі әдістері мен мәні 
Қазіргі геодинамикалық процестерді зерттеу және олардың өлкенің туристік индустриясына әсері.

2) Жергілікті жердің  геология-геоморфологиялық жағдайын  өлкетанулық зерттеу То- 
пографиялық түсірімдер. Өзінің жерінің орографиялық кестесін құрастыру – 1.

3)   Негізгі климаттық көрсеткіштер туралы мәліметтер көздері, климаттық зертте- 
улер. Метеорологиялық бақылаулар жорығы және жергілікті белгілер бойынша ауа райын 
болжау.   Ауа  райындағы  климат  қүрылымы  және  олардың  экускурсиялық-туристік 
жұмыстарды ұйымдастырудағы есебі- 1.

4)   Гидрологиялық зерттеулер және олардың туристік-экскурсиялық жұмыстарды 
ұйымдастыру үшін мәні. Гляциологиялық бақылаулар-3.

4. Өзіңнің өлкеңнің өсімдік  және жануарлар әлемін қорғау  міндеттері - 1с.

Ботаникалық және зоологиялық зерттеулер. Ландшафттық зерттеулер, олардың рек-

реациялық әрекеттерді үйымдастыру үшін мәні.    Туристік бағыттардың трассаларын

ландшафттық картографиялау.

5. Экономикалық- әлеуметтік-географиялық  зерттеулер - 3 с.

Зерттеудің мақсаты мен мәні. Өз өлкесінің экономикалық-географиялық сипатта- 
масы бойынша мәліметтер көздері. 

Халықтарды зерттеу: этнографиялық, демографиялық және әлеуметтік аспектілер. 
Алынған мәліметтерді рекреациялық әрекеттерді ұйымдастыруда пайдалану.

Туристік-экскурсиялық   бағыттардың   жаңа   төсеніші   және   оларды   бағалау. 
Бағдарламаны құру және бағыттарды сипаттау.

Семинарлық жұмыстар - 8 с.

2   Физикалық-географиялық зерттеулер - 2 с.

1) Физикалық-географиялық  өлкетанудың зерттеу пәні  

     2) Табиғи  өлкетанудың көздері

Физикалық-географиялық зерттеулер этаптары   

Жергілікті жердің геология-геоморфологиялық жағдайын өлкетанулық зерттеу

Топографиялық түсірімдер

3 Жергілікті жердің климаттық және гидрологиялық жағдайын өлкетанулық зерттеу - 2с.

1) Негізгі климаттық көрсеткіштер бойынша мөліметтер көздері.

Метеорологиялық бақылаулар жорығы және жергілікті белгілер бойынша ауа 
райын болжау.

Ауа   райындағы   климат   қүрылымы   және    олардың   экускурсиялық-туристік 
жүмыстарды үйымдастырудағы есебі.

Гидрологиялық  зерттеулер  және  олардың  туристік-экскурсиялық  жүмыстарды 
ұйымдастыру үшін мәні.

Жорықтық және стационарлық жағдайдағы өзен режимін зерттеу.

Көлдер мен су қоймаларын зерттеу

Гляциологиялық бақылаулар.

    4 Өз өлкеңнің өсімдік және жануарлар әлемін зерттеу - 2 с.

1) Өз   өлкеңе   геоботаникалық   сипаттамасын   қүрастыру   және   оны   туристік- 
экскурсиялық жүмыстарьща пайдалану.

Өз өлкеңнің пайдалы емдік және улы өсімдіктері

Жануарлардың өмірін бақылау.

Фенологиялық бақылау.

Жануарлар мен өсімідіктер әлемін қалпына келтіру және қорғау мәселелері.

5   Шаруашылықтың жалпы сипаттамасы: қарқын, даму жөне қүрылым деңгейі  

       1) Шаруашылық  қүрамы және оның жіктелуі

2. Мекеме, түрғын жерлер және аудандар өлкетанулық зерттеулер объектісі ретінде
3. Аумақты   шаруашылықтық   және   рекреациялық   пайдалану   арасындағы   қарм- 
   қатынас.
4. Өз өлкеңнің және басқа аудандардың рекреациялық мамандану деңгейі.
5. Рекреациялық     ресурстар жөне рекреациялық әрекеттерді дйымдастыру үшін 
   мүмкіншілік.

Лабораторлық жүмыстар - 8 с.

1. Өз өлкеңінің физикалық-географиялық сипаттамсын қүрастыру
2. Жербедерінің профилін қүрастыру - топографиялық карталар бойынша жұмыстар. Көз 
   мөлшерімен түсіру және өзінің түратын жерінің ауданының жоспарын қүрастыру.
3. Өз жерінің табиғи ескерткіштерін жіктеу және зерттеу
4. Өз жерінің шаруашылық немесе ауыл шаруашылық кәсіпорындарының сипаттамасын 
   қүрастыру. Өз өлкесі түрғындарының сипаттамсын қүрастыру

 

Модуль 3.11 - 15 апта

Тарихи өлкетану Лекции - 5 с.

6. Тарихи өлкетану негіздері - 2

Тарихи өлкетанудың міндеттері мен мақсаттары. Өз өлкесінің тарихын зерттеу көздері мен әдістері. Тарих және мәдениет ескерткіштері. Тарихи ескерткіштерді қорғау туралы заңдар және оларды мәнінің мәдениеті. Тарихи және мәдени ескеркіштер түрлері. Археологиялық ескерткіштер, олардың түрі мен мәні. Археологиялық ес-керткіштерді қорғау шаралары. Туристік-экскурсиялық жұмыстарды ұйымдастыруда ар-хеологиялық материалдарды қолдану.

7. Топонимикалық зерттеулер -1 с.

Топонимиканың негізгі түсінігі. Өз жерінің топонимдерін қалыптастыру ерек-шеліктері. Топонимика және халықтың ауыз әдебиеті, рекреациялық әрекетті үйымдастыру үшін мәні. Антропогендік ресурстарды кешенді картографиялау мен рек-реациялық бағалау және оны пайдалану мүмкіндігі.

8. Мұражайтану негізі - 2 с.

Мұражайлардың қызметінің қалыптасу тарихы, мазмұны және мәні. Өлкетану мұражайы мемлекеттік өлкетану мекемесі ретінде. Мұражайдың жинақтау жұмыстарының мазмұны мен міндеттері, олардың ғылыми-зерттеу сипаттамасы. Жи-нақтау жұмыстарының жолдары мен әдістері. Мұражайлық заттарды сақтау мақсаты мен міндеттері.

Мұражайда экскурсиялық жұмыстардың орны мен мәні. Экспозициялық материал-дардың орналасуы. Әртүрлі профилдегі мұражайда экспозициялық жұмыстардың ерек-шеліктері. Туристік - экскурсиялық мекемелерде өлкетанулық мұрайды ұйымдастру. Мұражайдағы жалпы жұмыстардың орны және мәні.

Лабораториялық жұмыстар - 5 с.     

6 Тарихи және мәдени ескерткіштер - 2 с.

1) Тарихи ескерткіштерді қорғау  туралы заңдар және олардың  мәнінің мәдениеті.

2. Археологиялық ескерткіштер, олардың түрлері мен мәндері. Архелогиялық ес- 
   керткіштерді қорғау туралы шаралар.
3. Туристік-экскурсиялық жұмыстарды ұйымдастыруда археологиялық мәліметтерді 
   пайдалану.
4. Архитектуралық ескерткіштер, олардың жіктелуі мен сипаттамсы.
5. Өлкетанудың көркем және әдебиеттік көздерімен жұмыс жасау.
6. Мемелекттік архивтерде жұмыс жасау әдістемесі.

Топонимикалық зерттеулер –

      1.Өз жерінің топонимикасының ерекшеліктері.

     2.Топонимика  және халықтың ауыз әдебиеті, рекреациялық қызметті ұйымдастыру 
үшін мәні.

8     Мұражайтану негізі- 2 с.

1) Мұражай жұмыстарының мазмұны мен міндеттері

2. Мұрайдағы жинақтау жұмыстарының жолдары мен әдістері
3. Мұражайлардың жіктелуі
4. Мұражайдың экспозициясы
5. Туристік-экскурсиялық мекемелерде өлкетанулық мүражайлардың ерекшеліктері 
   Лабораторлық жүмыстар - 5 с.
1. Өз жерінің топонимикасының жіктелуі мен зерттелуі - 1 с.
2. Өлкетанулық мұражайлардың экспозициясын суреттеу - 2 с.

Өз өлкесі бойынша туристік жорықтардың бағыттарын өңдеу - 2 с

                                 Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз  етілуі

ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Негізгі

1. Вуколов В.Н. , Назарчук М.К. Основы туристско-краеведческой работы.- Алматы, 
   1997.
2. Никонова Г.Н. Краеведение. - М., 1984.
3. Краеведение: пособие для учителя // А. В. Даринский и др. - М., 1987
4. Краеведение: учебное пособие // А. В. Даринский и др. - М., 1985
5. Даринский А.В. Туристско-краеведческая работа в школе. М., 1979.
6. Алматы. Энциклопедия. - Алматы, 2002.

Қосымша

1. Иванов П.В. Основы школьного краеведения. Петрозаводск, 1977.
2. Ахметов Б.С. Историческое краеведение. Алма-Ата, 1981.
3. Мешечко Е.Н. Географическое краеведение. Минск, 1986.
4. Вуколов В. Н. По северному Тянь-Шаню. - М, Профиздат, 1991. 
   

 

 

Лекция 1

Қазақстандағы өлкетанудың

міндеті мен мақсаты.  Өлкетанулық зерттеулер

 

Лекция жоспары

1. Пәннің міндеті, мақсаты
2. Өлкетанудың түрлері мен формалары
3. Қазақстанда өлкетанулық зерттеулердің кезеңдері

 

Өлкетану деп жергілікті тұрғындардың, солар үшін туған өлке болып саналатын мемлекеттің, облыстың, ауданның, қаланың, кешеннің, ауылдың нақты бір бөлігін зерттеуі. Өлкетану ғылыми пәндердің жиынтығы болып саналады, олар мазмұны және зерттеү тәсілі бойынша мүлдем сәйкес келмейді, бірақ туған өлкені жан-жақты ғылыми түрде зерттейді.

Қәзіргі Қазақстандағы өлкетану зерттеуіндегі әрекеттердің құрылымын түсіну үшін кіші аймақ, туған өлке, түған өлкені жан-жақты зерттеу, өлкетанудың түрі мен формалары, туристік өлкетану сияқты түсініктерді анықтау қажет.