Ауыл мектептерінде оқу үдерісінде ақпараттық-техникалық құралдарды пайдалануға дайындаудың психологиялық шарттары

ШЖМ оқыту процесі: Әдістемелік  жүйе және дидактикалық процестен тұрады. Әдістемелік жүйеге: Оқытудың мақсаты - өзіндік білім алу Оқытудың мазмұны - білім стандарты Оқытудың әдістері - ізденімпаздық қызмет қалыптастыру Оқытудың құралдары - технологиялық карталар, бағдарлар, карточкалар, т.б. Дидактикалық процесс — оқу процесін ұйымдастыру - танымдық қызметі, коррекция,  бақылау,  басқару,  квалиметрия (бағалау мен  өлшеу)  -  рейтинг, мониторинг, т.т.

Оқушы мәдениетті тұлға, оқымысты болуы керек, ал біздің арамызда бомба-терроризмді жақтайтын оқымысты өсірудің пайдасы бар ма деген  сияқты ара-қатынасты сақтау. Жастарымыз ауылда қалмайды? Неліктен? Себептері  толып жатыр. Сондықтан ауыл мектебін тек білім ошағы ретінде қабылдамай, оны мәдениет және денсаулықты нығайту мен оны сақтау ошағына да айналдыру қажет.

Оқушылар тұрмақ мұғалімдердің  өзі дайын, қалыпты жұмыс болса  екен деп тұрады. Мұғалімге де, оқушыға  да өзбетінше жұмыс жасауды міндеттеу керек. Оқушылардың ерекшеліктері болатыны заңды, олай болса соның негізінде мұғалімдер мен ауылдың, мектептің көптеген өзіндік ерекшелігі болады, бір-біріне ұқсамайды. Сондықтан өзбетінше жұмыс жасауға мүмкіндіктер жасалады, соған ат ҚОРЫТЫНДЫ

Алдыға қойылған міндеттер  бойынша шағын жинақталған мектептердегі  оқу процесінде технологияларды  пайдалану қоғамдағы қазіргі  өзгерістерге сәйкес білім саласында  да өзінің қолтаңбасын қалдырып отыр. Атап айтатын болсақ осы қазіргі  ауылдық мектеп қабырғасында еліміздің болашақ азаматы тәрбиеленіп қалыптасады. Білім беруді дамытудың стратегиялық бағыттарына және білім мазмұнындағы өзгерістеріне байланысты оқушы өз бетімен білім алудың әдіс-тәсілдерін меңгерулері қажет. Шағын жинақталған мектептерде оқытудың дәстүрлі тәсілдерімен нәтижеге бағытталған білім беру мүмкіндігі болмай отырғандықтан, оқытуды технологияландыру педагогика ғылымы мен практикасындағы жаңа бағыттардың бірі болып табылады.

Педагогикалық технологияларды  қолданып оқыту білім алу жолдарын жетілдіруге ойлаудың фундаментальді заңдылықтарын тиімді түрде аша отырып себептеседі, оқытудың танымдық процестерін қозғайды. Педагогикалық технологиялар бүгінгі таңда түрлі жолдармен оқыту процесіне ендіріліп отыр, бірақ шағын жинақталған мектептерге жарамды арнаулы технологияларды ендіріп, оларды оқыту процесіне бейімдедік.

Білім берудің "Нәтижеге бағдарланған білім" үлгісіне бағдар үстануының мақсаты - білім сапасын  жақсарту. Білім сапасын оқушылардың  өздеріне алысу керек.

маңызды мәселелерді өздігінен шешуге мүмкіндік беретін оқу нәтижесінің жиынтығы деп түсінуге болады. Мектеп оқушыларға өз проблемаларын өздері игеріп, шешуге үйретуі тиіс. "Нәтижеге бағдарланған білім" үстанымдарына сәйкес ШЖМ-де жаңа педагогикалық технологияларын қолданудың үсыныстары дайындалды, олар:

- оқушылардың өзін-өзі дамытуына, басқаруына мүмкіндік жасау;

- оқушылар ішкі мүмкіншіліктерін жинақтап проблемаларды шепгуге, белсенді қоғам мүшесі болуға, күрделі ойшыл, сапалы үндіруші, бірлесетін жүмысшы болуына ықпал ету;

- ресуртық орталықтардың рөлін күшейту.

Жалпы қорыта келе, шағын  жинақталған мектептерде оқыту  процесінің сапасын жетілдіру бойынша  әлемдік тенденциялары айқындалып, ШЖМ жағдайында оқыту технологияларын  іріктеудің көрсеткіштері дайындалды және шағын жинақталған ауыл мектептерінде осы технологияларды қолданудың ғылыми- әдістемелік шарттарымен жүмыс түрлері анықталды. Бүл жетістіктер ШЖМ-де оқу-үрдісінің сапасын жетілдіруге ыкпал етегу тиісті.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Григорьевич   Л.А.,   Морценовская   Г.Д.   Педагогика   и   психология.   -М.: "Гардарика", 2001.-158 с.

2. Джуринский А.Н. Развитие образование в современном мире. -М:ВЛАДОС, 1999.-199 с.

3. Стрезикозин В.П. Урок в сельской малокомплектной школе. -М.: Просвещение, 1972.-231с.

4. Кондратенков А.Е. Сельская общеобразовательная школа. -М.: Просвещение, 1979. -204с.

5. Суворова Г.Ф. Обучение в малокомплектной школе. -М.: Просвещение, 1990.

6. Зайкин М.И. Обучение в малочисленных классах. Педагогика, 2 1990.

7. Особенности педагогического процесса в малокомплектной школе. /Под. ред. ФроловаП.Г. -М.: Просвещение, 1991.

8. Федерально-региональная программа "Развитие системы образования на селе". //Сельская школа, ғб, 1999.

9. Джуринский А.Н. Зарубежная школа: современное состояние и тенденции развития. -М.: ВЛАДОС, 1993. гл.З.

10. Тажибаев Т. Школа Внутренней (Букеевской) Орды во второй половине XIX в.

// Труды инст. Истории,  археологии и этнографии АН  КазССР. -1961. -т. 2. -с.125-153.

11.Тажибаев Т. Просвещение  и школы Казахстана во второй  половине XIX века. -А.: Казгосиздат, 1962. -507 с.

12.Сембаев Ә. Қазақ  совет мектебінің тарихы. -Алматы: Мектеп, 1967. -395 б. ІЗ.Храпченков Г.М.  Научно-педагогические вопросы народного  образования в Казахстане. /Под ред. А.И.Сембаева. -Алматы: Мектеп, 1983.               

13. Н.Храпченков Г.М. Проблемы содержания   и методов обучения в школах Казахстана. /Под ред. А.И.Сембаева. -Алматы: Мектеп, 1983. -135 с.

15. Жильцов П.А. Воспитательная работа в сельской школе. -М.: Просвещение,1980.-175 с.

16. Жильцов П.А., Величкина В.М. Учитель сельской школы: Учеб. пособ. по спецкурсу для студ. пед. инст. -М.: Просвещение, 1985. -160 с.

17.Суворова    Г.Ф.    Основные    направления    совершенствования    учебно-воспитательного процесса в малокомплектной школе. Дис. канд. пед. наук. - Москва,1984.

18.Мұханбетжанова А.О. Бокей ордасында бастауыш білім берудің дамуы (XIX ғасырдың   ортасынан   XX   ғасырдың   басына   дейін).   П.ғ.қ.диссер.   - Қарағанды, 1999.-132 6.

19.Аймауытұлы Ж. Комплекспен  оқыту жолдары. (Мұғалімдерге, дайындалма курстерге, тәрбие техникумдерге көмек). -Қаз.басп., 1929. -122 б.

20.Бегалиев Ғ. Бірнеше класты қатарынан оқыту туралы //Ауыл мұғалімі, 1946, № 5-6.29-42-6.

21.Бастауыш мектепте  екі я бірнеше класты бір  уақытта оқыту туралы

/Ред.басқ.Ғ.Бегалиев. -Алматы: ҚМОҚБ, 1950. -82 б.

22.Сыздықов Ә. Бір-екі комплектілі бастауыш мектептегі оқу жұмысы //Халық мұғ., 1955, №9. 23-29 6. 23.Теңізбаев Ә. Екі класта қатар сабақ өткізу туралы //Халық мұғ., 1954, №4. 73-76-6.

23.Бөрлібаев М. Бастауыш оқуға басшылық ету (Метод. нұсқау). - Алматы, 1967. -58 6.

24.Мұраталиев Р., Сүлейменов Ғ. Аз комплектілі мектептерде оқу процесінұйымдастыру туралы //Қаз. мектебі, 1968, №11. 34-41-6.

25.Қүлмағанбетова Б Аз комплектілі мектептегі сабақты ұйымдастыру жөнінде методикалық нүсқау //Қаз. мектебі, 1971, №10. 47-52-6.

26.Асқарбаева А., Храпченков Г.М. Шағын комплектілі мектептердегі оқытудың мазмұны мен әдістері. -Алматы: Мектеп, 1981. -88-6.

27.Бейсенбаев 3., Наурызбаева Ә. Бір пәндік жүйедегі сабақ кестесі //Бастауыш мектеп, 1991, № 2. 30-38-6.

29. Адильгазинов Г.З. Подготовка будущего учителя к управлению процессов обучения в малокомплектной школе. Дис.канд.пед.наук. - Алматы, 1994.

З0. Адильгазинов   Г.З.   Теория  и   практика   совершенствования  управления педагогическим процессом в МКШ. -Алматы: Ғылым, 2002.

31.Сламбекова   Н.М.   Шағын   комплектілі   бастауыш   мектепте   жазбаша шығармашылыққа негізделген тіл дамыту әдістемесі. Пед.ғыл.канд.диссер. - Алматы, 2001.-157 6.

32.Нурахметов Н.Н., Джадрина М.Ж., Караев Ж.А. Малокомплектные школы: проблемы и перспективы. -Алматы, Фонд Сорос-Казахстан, 2002. -44 стр.

ЗЗ.Беспалько В.П. Слагаемые  педагогической технологии. - М.: Педагогика, 1989.

34.Селевко Г.К. Сов  ременные образовательные технологии, Москва, 1998, 256 с.

35.Атутов П.Р. Технологии  и современное образования\\ Педагогика. -1996. -2

З6.Адильгазинов   Г.З.,   Хмель   Н.Д.   Особенности   организации   управления педагогическим процессом в малокомплектной школе, Усть-Каменогорск, 2004, 273 с.

37.Ковжасарова М.Р.  Технология обучения на основе  системного подхода с использованием   блочного   системного   структурированного   представления изучаемого материала (метод. рекомен.), Алматы, 2003, 24 с.

38.Нурахметов Н.Н., Караев  Ж.А., Жадрина М.Ж. Малокомплектные школы: проблемы и перспективы, Алматы, 2002, 44 с

39.Түрлығүл Т.Т. Жаңа  педагогикалық технологиялар және  оларды тарихты оқытуда пайдалану. Қазақстан тарихы, ғ4, 2004 ж.

40.Адильгазинов Г.З.  Подготовка будущего учителя  к управлению процессов обучения в малокомплектной школе. Дис.канд.пед.наук. - Алматы, 1994.

 

ҚОСЫМША-1

Таратылым материалы -1

Сауалдама

1. Қай пәннен қай  сыныптарға сабақ бересіз?

2. Оқу процесін қалай  ұйымдастырасыз?  

3. Оқытудың мақсаты  неде?

4. Оқытудың қандай  әдістерін пайдаланасыз?

5. Оқытудың  құралдары?

Таратылым материалы -2

Шағын жинақталған мектептерде  педагогикалық технологияны қолдану

 

Қажеттілігі	Қолайсыздығы мен теріс  салдары
■
•

 

 

 

Таратылым материалы -3

Сауалнама

■

1. Педагогикалық    технологияны    пайдаланып    оқу    процесін    қалай ұйымдастырған дұрыс?

2. Педагогикалық   технологияны   пайдаланғанда   оқытудың   қандай  түрін қолдану қажет?

3. Педагогикалық технологияда  оқытудың қандай әдістерін қолданған  орынды?

4. Педагогикалық технологияны пайдаланатын сабақтың құрылымы қандай болу керек?

Таратылым материалы-4

Шағын жинақталған мектептегі білім сапасын арттыру

Білім   сапасын  қалай   арттыруға болады?
Білім сапасын арттыру  үшін қандай үйымдастыру жүмыстары  жүргізілуі тиіс?
Білім сапасын арттырудағы материалдық техникалық базаның орны қандай?
Білім сапасын арттыру  үшін қандай шаралар қолдану қажет?