Персоналдарды баскару

МАЗМҰНЫ

 

КІРІСПЕ  ......................................................................................................3 

 

1- ТАРАУ. Персонал - ұйымның  маңызды стратегиялық

дамушы ресурсы 

1.1 Дамушы ұйымның персоналын басқарудың мазмұны мен мағынасы.....................................................................................................6

1.2 Персоналмен жұмыс  істеу формалары және персоналдың  сапалы құрамын     жақсарту  қажеттілігі.............................................................17

2 – Тарау.  «Туркуаз» - топ компаниясындағы  персоналдарды басқару жүйесіне  талдау

2.1 «Туркуаз топ» компаниясының  қызметтері........................34

2.2 “Туркуаз топ” компаниясының персоналдармен  жұмыс істеудегі міндеттері мен қызметтері.......................................................................41

3-Тарау. Қазақстан Республикасындағы кадрлық саясат және құжаттануды жіктеу

3.1 Кадрлық саясатты  жасау және жүзеге асыру....................58

3.2 Персоналды  басқаруда  қолданылатын құжаттануды жіктеу.........74

 

Қортынды................................................................................................ 88

Қолданылған әдебиеттер тізімі .......................................................... 90

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

Қазақстан Республикасы егемендік алған соң, тәуелсіз мемлекет қалыптасты.Қазіргі жағдайларда басқару шешімдер дайындау процесінде оның бастапқы стадияларында орындаушыларды кең максималды тарту принципісіз нақты нәтижелі болуы мүмкін емес. Ол өз еңбегі мен жеке идеялары салынған шешеімдір  қарағанда үлкен белсенділік пен қызығушылықпен жүзеге асырылады.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Осы мәселе бойынша түрлі көзқарастарды теориялық және әдіснамалық тұрғыдан көптеген ғалымдар өз еңбектерінде қарастырған. Қоғамдық жүйелердің циклдық дамуының теориялық сұрақтары еңбектерінде өз көрінісін тапты.

Персоналмен жұмыс секторы  диплом жұмысымнын екінші тарауында  «Туркуаз» АҚ Алматы филиалы құрылымдық бөлімшеc болып табылады. Сектор өз қызметінде Қ.Р-ның қолданыстағы заңнамаларын, осы ережені, «Туркуаз» АҚ мен еңбек қатынастарын реттейтін басқа нормативтік құжаттарды басшылыққа алады. Сектор қызметіне басшылықты Алматы филиалының директоры қызметке тағайындайтын және қызметтен босататын бастық жүзеге асырады. Сектордың қызметіне адам ресурстары басқармасының бастығы- директордың орынбасары жетекшілік етеді. Осы Ережемен Секторға жүктелген міндеттер мен функцияларды анықтау мақсаттарында, Сектор Алматы филиалы мен Туркия мемлекеттік байланыс басқармасы басқа құрылымдық бөлімшелерімен өзара қарым- қатынас пен ынтымақтастықты жүзеге асырады.

Диплом жұмысының  мақсаты мен міндеттері:

1) Кадрлық саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу және оның орындалуын ұйымдастыру, аппарат пен оның бөлімшелерін қажетті мамандықтардың жәнеи кадрларымен қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарды жүргізу.

2) Кадрларды дайындауды және қайта дайындауды жоспарлау.

3) «Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы» Заңға, Алматы филиалының ішкі құжаттарына, бұйрықтарына және өкімдеріне сәйкес жұмыскерлерді қабылдау, ауыстыру, босату жөніндегі тиісті құжаттарды саналы жүргізуді ұйымдастыру.

4) Ішкі тәртіп ережелері талаптарының орындалуын, еңбек ережелерінің сақталуын, персоналдық жұмысқа қабілетті жағдайда болуын қадағалау. 

Қазіргі танда нарықтық жағдайға байланысты Қазақстан Республикасы персоналдарды басқару мамандығы басқаруды қолға алу үшін соның ішінде « Дамушы ұйымдағы персоналды басқару »  тақырыпты өте қажет деп санаймын. Персоналды басқару яғни нарықтық жағдайдағы ұйымдарға қажетті персоналдармен дұрыс қанағаттандыра және ұйым қызметін дұрыс ұйымдастыра білу керектігін ашып көрсеттім.  Қарастырылып отырған дипломдық жұмысымда «Туркуаз» АҚ Алматы филиалы туралы ашып көрсетіліп және толықтай талдау жасадым.

 

 

1-Тарау. Персонал - ұйымның маңызды стратегиялық

дамушы ресурсы

1.1 Дамушы ұйымның персоналын  басқарудың мазмұны мен мағынасы.

     Басқару  көп түрлі және әр түрлі  түрлерде болады. Егер қарастырылған  әдебиеттердегі ақпаратты жинақтайтын  болсақ, «басқару» түсінігіне келесідей  анықтама беруге болады: бұл адамның  мақсатқа бағытталған саналы қызметі, қоғам осы арқылы  сыртқы ортадағы элементтерді реттеп өз қызығушылын бағындырады, тірі және өлі табиғат, техника.

     Басқарудың  өз объектісі мен субъектісі  бар. Бұл қызмет бағытталған  элементтерді басқару объектісін  құрайды. Әдетте оның кеңістік шеттері мен белгілі бір уақыт болмысы болады. Әйтпесе нақтылық жойылады да, оны басқару мүмкін емес және мәнсіз болады.

     Басқару  қызметін бағыттаушы басқару  субъектісі деп аталады, ол  жеке адам немесе адамдар тобы  болуы мүмкін. Егер басқару рес сипатқа ие болса, оның субъектісі басқарудың бөлімшесін құрайтын ұйымдастырушы және заңды түрде қызмет немесе қызметтер   жиынтығы ретінде тағайындалады.

     Басқару  субъектісінен басқарку қызметінің  субъектісін бөліп көрсету қажет.  Соңғысы тек жеке тұлға, тірі адам болуы мүмкін.                             Басқарудың субъктісіне және объектісіне жататын басқару қызметінің субъектілері арқылы басқару қатынастары жүзеге асырылады. Басқаруда еңбек заты мен өнімі болып ақпарат табылады: бірінші жағдайда ол «шикі» сондықтан тәжірибеде қолданылмайды; біріқ басқару қызметі нәтижесінде оның негізінде шешім, яғни ақпарат құрылады, осыдан шыға отырып бақару объектісі нақты іс-әрекеттерді жүзеге асыра алады.

     Басқару  қызметінің құралдары болып ақпаратпен операцияларды жүзеге асыруға септігін тигізетін барлық нәрсе  табылады – компьютерлер, телефон, авторучка, қағаз, тіпті адам денесінің органдары.

     Басқару  қызметі адаммен жүйелік-психикалық  күштері түрінде жүзеге асырылатын  ақыл – ой еңбегінің   ктаегориясына жатады.

      Басқару  қызметінің күрделілігі бірнеше  жағдайлармен                 түсіндіріледі. Біріншіден, шешілетін  проблемалардың масштабымен, санымен,  және құрылымымен, қолданылатын  ұйымдастыру              принциптердің, әдістердің әртүрлігімен. Әрине, автомобиль зауытын және жүк тасушылар бригадасын басқару бұл әртүрлі; бірінші жағдайда терең білім, тәжірибе, эрудиция, кең сыртқы контактілер, аналитикалық ақыл –ой; ал екінші жағдайда тек басқара алу қажет.

     Екіншіден,  басқару қызметінің күрделілігі қолданылатын шешімдердің жаңалық дәрежесімен, басқару объектісі жағдайында қажет өзгерістер объектісімен, оларға деген дәстүрлі емес әдістерді іздеумен сипатталады. Бұл жағдайда инновацияларды басқару ағымдағы қызметті басқаруға қарағанда өте күрделі, өйткені ағымдағы қызметті басқаруда барлығы бірқалыпты жүреді, дәстүрлі жылдан жылға қайталанатын проблемалар шешіледі.

     Соныңда,  үшіншіден, басқару қызметінің  күрделілігі қабылдауға қажет  шешімдерің тәуекелділікпен, жауапкершілікпен, өзінділікпен, жеделділікпен анықталады. Мысалы, жүздеген адамдардың өмірі мен қауіпсіздігіне жауап беретін жолаушы кемесінің капитанының еңбегі және келетін поездға өз бағынушыларының шығуын қамтамасыз ететін тасушылар бригадирінің жұмысы.

     Басқару  қызметі арқылы басқару қатынастарын жүзеге асыратын басқару субъектісі мен объектісі арасындағы өзара іс-әрекет жүзеге асырылады. Мұндай өзара іс-әрекет тиімді болуы үшін бірқатар шарттарды орындау қажет.

   Біріншіден, басқару  субъектісі мен объектісі бірі біріне сай                     болуы керек. Егер мұндай сәйкестік болмаса, оларды келістіру қиын болады, олар бірі бірін жұмыс барысында түсіне алмайды, ал сәйкесінше өздерінің потенциалды мүмкіндіктерін жүзеге асыра алмайды. Мысалы, ақылды және қабілетті  адам өз қызметі туралы нақты білмейтін облыста басқарушы болатынын көру жеңіл. Онымен қабылданытын шешеімдер бағынушылар үшін түсінікті болмас, және олар қажетті түрде жұмыс істей                      алмайды. Және де басқарудың субъектісі мен объектісі қызмет жасау процесінде бірі бірімен сәйкес болуы керек. Осылайша, егерде басқарушы мен бағынушы психологиялық жағынан сай болмаса, басында немесе соңында олардың арасында жаңжал болады, ол олардың жұмыстарына кері нәтиже береді.  

   Екіншіден, бірлік  рамкасында басқарудың субъектісі және объектісі қатысты өзіндікке ие болуы керек. Басқару субъектісі объектінің барлық қызығушылықтарын және оның қандай да бір жағдайдағы іс-әрекеттеріне мүмкін болатын варианттарын қарастыра алмайды, әсіресе егерде ол кенеттен пайда болса. Ең алдымен қабалданатын шешімдер оптималды болатынына кепілдік жоқ, өйткені болған жағдайдан ауытқу, пайда болған іс-әрекеттермен байланысыт көптеген детальдарды білмеу және тағы да басқалар бұған бөгет болады. Басқару субъектісі қандай да бір себептер бойынша шешімнің өзін ұстап қалады, оның өзі осымен уақыттың жоғалуына және объект үшін осымен байланысты кері нәтижелерге әкеледі. Сонымен, басқару объектісі ретінде өздерінің қызығушылықтары, ұмтылыстары, жағдайға өздерінің көзқарастары бар тірі адамдар шыққан кезде олар оы тәжірибеде қолданулары керек. Мұндай мүмкіндік болмаған кезде адамдар белсенділік танытапайды, немесе өздерінің айтқанына жету үшін барлық шараларды қолданады. Егерде бұлардың бәрін елемесек, субъект және объект өзара әрекеттері жағымдаы болмайды.

        Үшіншіден, басқарудың субъектісі  және объектісі екінші жақтан  алынған басқарушылық ақпаратқа  белгілі бір түрде әсер ете  отырып, кері байланыс принциптеріне  негізделе отырып, өзара екі жақты  іс - әрекет жасап отыруы керек. Мұндай реакция басқару субъектісі мен объектісінің сыртқы жағдайды ғана емес, сонымен қатар бір-бірінің жаңа жағдайын өзгертуге қабілеттілігін қамтамасыз ететін келесі іс- әрекеттерді жөндеудегі бағыт болып табылады.

      Төртіншіден,  басқарудың субъектісі және объектісі нақты өзара іс-әрекетке қызығушылық таныту керек: біреуі–берілген жағдайда командаларды беруде, екіншісі–оларды нақты және өз уақытында орындауға. Мұндай жағдай егер басқару процессіне қатысушылардың жеке мақсаттары бір уақытта басқару объектісі мақсаттарымен сәйкес болған жағдайда кездеседі. Яғни басқару қызметіне қатысушылардың өз мақстаттарына жетуі объектінің өз қажеттіліктерінен шығатын басқару мақсаттатрына жетуді дәрежесінен тікелей тәуекелділікте болуы керек. Бұл субъект және объект меншік қатынастарымен байланыспаған жағдайда басқарудың ең үлкен проблемасын құрайды.

       Басқару  прпоцесі белгілі бір принциптерге  яғни ережелерге сәйкес орындалады. Тәжірибеде олар өте көп болуы  мүмкін. Ең маңызды болып келесілер  табылады.

       Ең маңызды деп өнер элементермен сәйкестендірілген ғылымдылықты есептеуге болады. Күрделі қазіргі шаруашылықты оның ішінде персоналды басқару өте қиын. Ғылымның көптеген берілгендерін пайдалануға тура келеді. Сонымен қатар жағдай өте тез өзгеруі мүмкін, онда ғылыми негізделген шешімді іздеуге уақыт болмайды, сол кезде проблемаға дәстүрлі емес әдістер іздеуге тура келеді. Бұл терең білімдерден басқа басқарушыдан жұмыс тәжірибесін, жеке арақатынастық сөйлей алуды, қиын жағдайлардан шешеім табуды қажет етеді.

       Басқару процесі мақстақа бағытталған болу керек, яғни ол «жай әншейін» емес ал ұйымның алдында тұрған қандай да бір проблемаларды шешугу бағытталағн болуы керек.

      Басқару  қызметінің маңызды принципы  болып әмбебаптылықпен сәйкестендірілген  функционалды мамандану табылады. Яғни басқарудың әрбір объектісіне қызмет етуінің бағыты мен ерекшеліктеріне сәйкес жеке әдістеме болу керек.

       Кез  келген басқару процесі бірізділік  принципіне негізделген болу  керек. Бұл олар тұратын іс-әрекеттер  жеңістікте және уақытта қатаң белгіленген тәртіппен реттелетінідігін білдіреді. Мысалы алдымен шешім қабылдап алып соданкейін оны қортындылауға болмайды. Бірқатар жағдайларда басқару іс-әрекеттерінің бірізділігі қандай да бір уақыт аралығына  олардың қайталануын көздейтін циклдық сипатқа ие болады.

      Басқару  үздіксіз болуы керек. Бұл пайда  болатын проблемаларды өз уақытында  анықтауға және шешуге сәйкесінше  ұйымның жеке элементтерінің  орталықтандырылған реттеу мен  өзіндік рететудің оптималды  сәйкестігін талап ететін ұйымның тұрақты дамуы мен қызмет етуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Басқарудың өзі адамдармен жұзеге асырылатындақтан, ол жұмысшылардың жеке ерекшелктері мен психологиясын есепке алу принципін жән жеке аралық қатынастармен топтық тәртіпті заңдылықтарын ұстанусыз мүмкін емес. Бұл ұйымдағы дұрыс моральды психологиялық климатты және дұрыс орныдалатыны ойластырылған шешімдерді қабылдауды қамтамасыз етеді.

      Басқару  процесі дұрыс өту үшін әрбір  бөімшедегі жауапкершілік пен  құқық бірлігін қамтамасыз ету принципін ұстану қажет. Жауапкершілікпен қатар құқықтардың көп болуы тәжірибеде басқарушылық өз беттілікке әкеледі: жеткіліксіздік іскерлік белсенділік пен ынтаны тоқтатады, өйткені үлкен алушылық мұнда ірі жағымсыз жағдайларға әкелуі мүмкін.

       Басқару процесінің маңызды принципі болып материалды ынталандыру, қызмет бойынша жоғарылау, өзін жүзеге асыру, жаңа білімдер мен қабілеттілерді алу сияқты әртүрлі ынталандырулар көмегімен қолданылатын жеке қызығушылық негізінде басқаруға қатысушылардың жарысуы табылады.

     Қазіргі  жағдайларда басқару шешімдер  дайындау процесінде оның бастапқы  стадияларында орындаушыларды кең  максималды тарту принципісіз  нақты нәтижелі болуы мүмкін  емес. Ол өз еңбегі мен жеке  идеялары салынған шешеімдір  «жоғарыдан айтылғандарға» қарағанда үлкен белсенділік пен қызығушылықпен жүзеге асырылады.

     Ұйым персоналы  - бұл оның ресурстарының бірі. Бұл басқалардан жұмысшы өзін  пайдаланайын деп жатқан шарттардан, еңбек ақы деңгейі туралы келісімдерден,  басқа кәсіптік оқытылудан, ереуілге қатысудан, өз тілегі бойынша жұмыстан шығудан, қандай мамандықтар әлеуметтік тиімді болатынын шешуден бас тарта алатындығымен ерешеленеді. Жалпы персонал білікті субстанция ретінде қарастырыла алмайды, әрбір жұмысшының өзінің жеке мотивтері мен құндылықтаыр бар.