П.М.Эрдниевтің ДБІ теориясы негізінде оқушылардың логикалық ойлауын дамытуға бағытталған тәжірибелік эксперименті

Түсінігінің болуы тиіс:

• натурал сан және оның қасиеттері туралы;
• нөл саны және оның басқа сандардың арасындағы орны туралы;
• арифметикалық амалдардың мән – мағынасы туралы;
• қосу, азайту амалдарының өзара кері амалдар болатыны туралы;
• амалдардың заңдары және қасиеттері туралы;
• сызықтар, олардың орналасу қалпы жайында;
• бұрыштардың түрлері, көпбұрыштардың топқа бөлінуі, көлемі

болатын фигуралар жайында;

• шамалар және оларды өлшеу жайында;
• математикалық жаттығулардың ерекше түрі ретіндегі есептің

ерекшеліктері және белгілері туралы;

• геометриялық фигуралардың нүктелердің жиыны екендігі

жайында;

• тура және тура емес тендіктер мен тенсіздіктер туралы;
• сандарды салыстырудың және өрнектерді салыстырудың мән-

мағынасы туралы.

Білуі тиіс:

• натурал сандар қатарының  ретін;
• қосудың зандарын;
• тік төртбұрыштың бұрыштары мен қабырғаларының қасиеттерін;
• есептің құрамды бөліктерін (шарты, сұрағы, берілгені, ізделіндісі)

және шешудің кезеңдерін (тексті оқу, шешу жопарын көру, шешуін жазу, жауапты бөліп көрсету және тексеру);

• арифметикалық амалдардың орындалуының рет – тәртібін ;
• шамалардың (ұзындық, уақыт, масса, аудан, сыйымдылық, баға)

атауларын және олардың  негізгі қлшем бірліктері мен  араларындағы қатынастарды білу;

Үйренуі тиіс:

• натурал сандарды және нөл санын оқуды, жазуды және

салыстыруды;

• мың көлеміндегі сандарды қосу мен азайтуды орындауға жазбаша

тәсілдерді қолдануды;

• екі амалдан тұратын, жақшалы және жақшасыз санды және әріпті

өрнектің мәнін табуды;

• қарапайым теңдеулерді шешуді;
• кез—келген жай есепті шығарумен байланысты амалды таңдап

алуды және негіздеп беруді;

• 1-2 амалмен шығарылатын есептерді құруды және шешуді;
• геометриялық фигураларды (нүкте, түзу, кесінді, сәуле, бұрыш)

сызуды және белгілеуді.

• Берілген периметрлері бойынша тіктөртбұрыш (шаршы) салуды,

берілген кесінділерге тең немесе берілген ұзындығы бойынша кесінділер сызуды;

• Геометриялық фигураларды (түзу, сәуле, кесінді, сынық сызық,

қисық сызық, тік бұрыш, сүйір бұрыш, доғал бұрыш, ушбұрыш, шаршы, тік төртбұрыш, текше, көпбұрыш) ажыратуды;

Осы білім , білік дағды қалыптастыратын білім мазмұны төмендегі тақырыптарға  және тапсырмаларға есептелінген.

Біз зерттеу жұмысы барысында 1және3-сынып бойынша математика пәнінің оқулығына талдау жасап, ұқсас тқырыптарды біріктіруге  тырыстық.

1-ші және 3-ші сыныптардың «математика» пәнін талдау барысында төмендегі ортақ тапсырма түрлері анықталды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қортыта айтқанда, бастауыш сыныптарда математиканы оқытуда білімдік, дамытушылық мақсатқа ерекше ден қою қажет.

Математиканы оқытуда  бөлінген сағат санының қысқаруы кейбір ұқсас мағыналас, туыстас, негізгі  бір мәселелерді бір жерге  топтастыру қажеттігін туындатты (П.М.Эрдниев). Қазіргі білім берудің, бағдарламаның  негізгі мақсатын жүзеге асыруда  дидактикалық бірлікті ірілендіру технологиясының алатын орны ерекше, сонымен бірге тиімді екенін көруге болады.

П.М.Эрдниевтің идеясы негізінде  соңғы жылдары тәжірибеге дендеп енген арифметикалық амалдардың өзара байланысын көрсететін қарама-қарсы  ұғымдарды (артық-кем, ұзын-қысқа,  т.с.с) бір мезгілде қарастыру сақталған.

Шағын комплектілі мектепте бейімдей қолдануға болатын педагогикалық  технология түрлерін атап өтуге болады. Ол төмендегі кестеде көрсетілген.

Шағын комплектілі мектепте бейімдеп қолдануға болатын педагогикалық технологиялар

Технологияның аты, авторы	Мақсаты	Мазмұны мен әдістері
Ынтымақтастық педагогикасы	Талап ету педагогикасынан  қарым-қатынас педагогикасына өту; Бірлік одақта қызмет істеуі;	Балаға жеке ізгілік  қарым-қатынас; Дидактикалық белсендіруші және дамытушы кешені.
Білім беруді ізгілендіру (Ш.А.Амонашвили)	-Баланы жеке қасиеттерін  ашу арқылы  азамат етіп тәрбиелеу; -Баланың жаны мен  жүрегіне жылылық ұялату; -Баланың танымдық  күшін  қалыптастыру және дамыту;	Тапсырмаларды пайымдау; Деңгейін түсіну; Жазу, сөйлеу әрекеті; Рухани жетілу.
Ойын арқылы оқыту  технологиясы	Дидактикалық, танымдық, дамытушылық, әлеуметтендірушілік.  Оқушылардың қызығушылығын  ояту, белсенділігін арттыру.	Мазмұны. Білімдік, танымдық, шығармашылық, репродуктивтік. әдістері: пәндік, сюжеттік, ролдік, іскерлік, драмалық.
Дидактикалық бірлікті ірілендіру технологиясы (П.М.Эрдниев)	Математика пәні білімінің  оқушы интеллектісін дамыту мен  өзін-өзі дамытуының басты шарты  ретіндегі тұтастығына қол жеткізу. Пәндердің бірлігі мен  тұтастығын қамтамасыз ететін тақырыптардың неғұрлым жетілген жүйесін жасау.	-бір мезгілде әртүрлі  операцияларды меңгеру; -өзара қарама-қарсы  ұғымдарды салыстыру, сәйкестендіру; - тапсырмаларды орындау,  орындау жолдарын реттеу,
Дамыта оқыту технологиясы (Л.С.Выготский, Л.В.Занков, Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдов)	-Бала бойын еркіндік, мақсаткерлік, ар-намыс, мақтаныш  сезім, дербестік, адмгершілік,  еңбексүйгіштік, белсенділік т.б.  қасиеттерді дамыту; Баланы оқыта отырып жалпы дамыту;	-Дамыта оқыту жеке  тұлғаның барлық сапаларын сәйкестікке дамыта бағытталған. -Дамыта оқыту дәстүрлі  оқытуға балама жүйе.
Тірек сигналдар арқылы оқыту технологиясы (В.ф.Шаталов)	Білім, білік, дағды қалыптастыру; Жеке мәліметтеріне қарамастан барлық баланы оқыту.	Материалдар ірі мөлшерде енгізіледі, блоктау, топтау, тірек-схема, тірек конспект.
Проблемалық оқыту технологиясы	Білім, білік, дағдыға ие қылу; өз бетімен әрекеттену әдістерін меңгерту; танымдық және шығармашылық икемділікті дамыту.	Проблемаға байланысты мақсаты, іс-әрекеті, объектісі, жаттығу әдісі, іс-әрекетті орындау.
Деңгейлік саралап оқыту  технологиясы	барлық оқушыға стандарт деңгейінде білім беру; әр оқушыны оның қабілеті мен мүмкіндік деңгейінде оқыту; балалрдың математика пәніне деген қызығушылығын ояту;	Деңгейлік тапсырмалар ды орындаудың кілтін табу; Оқушылардың сөйлеу қабілетін  дамыту.

 

Шағын комплектілі  мектепте педагогикалық технологияларды  пайдалануға бағытталған жұмыстарында төмендегі мәселелерге ерекше көңіл  бөлінді:

1. Шағын комплектілі мектепте П.М.Эрдниевтің дидактикалық бірлікті ірілендіру теориясы бойынша оқушылардың логикалық ойлауын дамытуға ықпал ететін тапсырманың негізгі элемен<span class="dash041e_0431_044b_0447_043d_044b_0439__Char" style=" font-family