Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бағдарламасын бекіту туралы

Балалар жылдың соңында  бағдарлама материалдарын меңгеру  нәтижесінде:

- екі-үш бөліктен тұратын  ойын әрекеттерін орындауды, оларды  күрделі емес сюжетпен біріктіруді;

- қарапайым рөлдерді  орындауды;

- әрекетті ойыншықтың  бірінен екіншісіне ауыстырып,  ойында 2-3 біртінді эпизодты орындауды;

- ойынға ойыншықтар  мен атрибуттар таңдап алуды,  ойыншықты өзімен бірге ойнайтын  серіктесі ретінде қолдануды;

- ойында орынбасар затты қолдануды, бірлескен ойынға қатысуды, өздігінен ойнау үшін (2-3 баладан) бірігуді;

- ойында тек балалардың  жанында емес, сонымен қатар басқа  балалармен бірге ойнап, құрдастарына  мейірбанды болуды;

- ойыншықтармен сахналау  және ойындарға белсенді қатысуды,

- ойынның сюжетін дамыту  үшін құрылыс материалдарынан  құрылыс салуды;

- тәрбиешімен бірге  қарапайым мазмұнды, күрделі емес  қимылды ойындарды,

- кейбір кейіпкерлердің  бейнелі әрекетін бере алуды;

- дидактикалық ойыншықтармен  ойнауға қызығушылықтарын көрсете білуі керек. 

 

 

 

ЕҢБЕК ІС-ӘРЕКЕТІНДЕГІ БАЛАНЫҢ ДАМУЫ 

 

Мақсаты: балаларды ересектермен бірге және өздігінен еңбек әрекеттеріне қатысуға тәрбиелеу, өзіне-өзі қызмет ету мен қоршаған ортада тәртіп сақтаудың қарапайым дағыларын қалыптастыру.

Міндеттері:

1. Ересектердің тапсырмаларын  орындауға қызығушылықты, тілегін,  белсенділікті қалыптастыру.

2. Қиындықты жеңе білуді  дамыту, дербестікті тәрбиелеу.

3. Ересектердің еңбек  әрекеттеріне қызығушылығын, көмектесе  білу ниетін тәрбиелеу.

Мазмұны:

Балаларды киіну, шешіну, жуыну үдерістерінде дербестікке ынталандыру. Балаларды киінуте, шешінуге, үлкендердің көмегімен киімін, аяқ киімін шешуге (түймесін ағыту, бәтеңкесінің бауын шешу), шешкен киімдерін бүктеуге, киімі мен аяқ киімін дұрыс киюге үйрету. Киімдеріндегі олқылықтарды байқауға, үлкендердің көмегімен өзін тәртіпке келтіре білуге тәрбиелеу. Тазалық пен ұқыптылыққа қанағаттану сезімдерін дамыту.

Балаларды қарапайым  шаруашылық-тұрмыстық еңбекке қатыстыру. Алдымен тәрбиешінің көмегімен, кейін бақылаумен үстел мен орындықтарды қою, үстел үстіне қасықтарды, нанға арналған ыдысты, сулыққа арналған ыдысты қою; сабаққа қажетті қарындаштар, тақта, шүберектерді қою, ойыннан соң ойыншықтарды, суреттерді, кітаптарды жинастыру, құстарға арналған астаушаларды жуу, құстар мен балықтарға жем шашу, өсімдіктерді суару, тәрбиешімен бірге учаскеге ойыншықтарды шығару, учаскені жинастыруға қатысу (жапырақтар, тастар, таяқтарды жинастыру), қардан құрылыс жасау.

Балаларды тапсырманы орындаудың басы мен соңғы нәтижесінің арасында байланыс орнатуды үйрету.

Зат құралдарымен таныстыру, құралдармен таныстыру, баламен  іскерлік түріндегі ынтымақтастық  үдерісінде құралдармен орындалатын  қарапайым әрекеттерді (қалақшамен құм алу, тарақпен шаш тарау) орындауға  үйрету.

Балалар жылдың соңында бағдарлама материалдарын меңгеру нәтижесінде:

- ересектердің көмегімен  киімін, аяқ киімін шешуді;

- шешкен киімдерін  бүктеуді, киімі мен аяқ киімін  дұрыс киюді;

- киімдеріндегі олқылықтарды  байқауды, үлкендердің көмегімен  өзін тәртіпке келтіруді;

- үстел мен орындықтарды қоюды;

- үстел үстіне қасықтарды  қоюды;

- нанға арналған ыдысты, сулыққа арналған ыдысты қоюды;

- ұйымдастырылған оқу  іс-әрекетіне қажетті қарындаштар  , тақта және т.б. қоюды;

- ойыннан кейін ойыншықтарды, суреттерді, кітаптарды жинастыруды, құстарға арналған астаушаларды жууды, құстар мен балықтарға жем шашуды;

- өсімдіктерді суаруды;

- тәрбиешімен бірге  учаскеге ойыншықтарды шығаруды, телімді жинастыруға қатысуды (жапырақтар, тастар, таяқтарды жинастыру), қардан  құрылыс тұрғызуды;

- тапсырманы орындаудың басы мен соңындағы нәтиже арасында байланыс орнатуды білуі тиіс. 

 

 

 

МЕРЕКЕЛЕР МЕН  ОЙЫН-САУЫҚТАР 

 

Республика күні, 8 наурыз, 22 наурыз жалпы халықтық мереке күндері  балаларға арнап ертеңгіліктер  өткізіледі. Ертеңгілікті өткізу барысында балалардың мерекелік, қуанышты көңіл күйлерін көтеріп, көшелердегі әдемі безендірулерді көрсету және бөлмедегі әшекейлерге көңіл бөлдіру керек. Балаларға жалаушалар, жұлдызшалар, әуе шарларын көрсете отырып, оларды сап түзеп жүретін, ән айтатын, қызықты қуыршақ театрын, ересек топ балаларының орындауларын көретін, мерекемен байланыстыру.

Балалардың дербестік  әрекеттерін белсендіретін қызықты  сахналау мен ойын кезеңдері бар  жаңа жылдық шырша мерекесін ұйымдастыру.

Жыл бойына кезекті ойын-сауықтар өткізіледі. Үстел үсті, көлеңкелі және қуыршақ театрын қолданып шағын сахналауды көрсету ұйымдастырылады. Сахналауды зейін қойып қарауға, қарапайым дыбысқа еліктеуді орындауға үйрету (иттің үруі, жылқының кісінеуі, қойдың маңырауы).

Көңілді ойындар, ермектер ұйымдастыру, тәрбиешінің ұсынысына эмоционалды (қол шапалақтау, шақыру, тығылу және т.б.) үн қатып және оларды шын көңілмен орындауға үйрету. Алдымен еліктеу арқылы, содан соң ауызша айту бойынша қарапайым драмаланған қимылдарды («қоян секіреді», «қоян ұйықтап жатыр», «балапан дән шоқиды» және т.б.) тәрбиешімен бірлесіп орындау. 

 

 

 

АТА-АНАЛАРМЕН  ЖҰМЫС 

 

Бағдарлама мазмұнын іске асырудың маңызды шарттарының  бірі - мектепке дейінгі ұйымдар  мен отбасының балаларға қоятын талаптарының бірлігі.

1 жастан 3 жасқа дейінгі балалардың ата-аналарымен ынтымақтастық отбасының тәрбиелеу әлеуетін тиімді қолдану негізінде құрылады. 

 

 

 

Міндеттер:

1. Балабақшаның педагогикалық  ұжымы мен отбасының күшін  балаларды жан-жақты үйлесімді  дамыту, денсаулығын сақтау және  нығайтумен байланысты міндеттерді шешуге біріктіру.

2. Бала мүддесіне сай  тәрбиеленушілердің отбасымен өзара  түсінушілігін және сенімін, ынтымақтастығын  орнату.

3. Ата-аналардың қажеттілігін, қызығушылығын, педагогикалық құзыреттілік  деңгейін ескере отыра, ағартушылық-кеңестік жұмысты іске асыру. 

 

 

 

Жұмыс түрлері:

- баланы отбасында  тәрбиелеу жайлы сауалнама жүргізу;

- баланың ата-аналармен  және отбасы мүшелерімен балабақшадағы  және отбасындағы қарым-қатынасын  бақылау;

- ата-аналар үшін электронды  және қағаз түріндегі психологиялық-педагогикалық кеңестер;

- балалардың тілін,  саусақ моторикасын, қимыл белсенділігін  дамыту бойынша жеке ұсынылатын  парақшалар;

- ата-аналардың барлық  білім беру салалары бойынша  дербес және ұйымдастырылған  оқу іс-әрекеттерін ұиымдастыруға  қатысуы.

Ата-аналармен өзара  сыйластыққа жағдай жасау: әрбір  ата-ананың аты-жөнін білу, тыңдай білу, қызықтыратын сұрақтарға жауап беру, шын ниетін, тілектестігін білдіру. Ата-аналардың балаларымен қарым-қатынас  жасау түрлерін анықтау (беделімен  басымдылық көрсету, дербестігіне қысым жасау), жеке қабілеттерін көрсету арқылы баланың табиғи мүмкіндіктерін көрсету. Отбасы тәрбиесінің бес білім беру саласының мазмұнына сәйкес болуына әсер ету. «Денсаулық» білім беру саласы мектепке дейінгі ұйымның күн тәртібіне сәйкес гигиеналық дағдыларды қалыптастырып, денсаулықты шынықтыру мен дамытуға жағдайларымен қамтамасыз етуге бағытталады. «Қатынас» білім беру саласы ана тілінде халық ауыз әдебиетімен таныстыру арқылы қарым-қатынас мүмкіндіктерін құру бойынша ата-аналармен біріккен жұмыстарды ұйымдастыру көзделеді. «Таным» білім беру саласы ата-аналарға бірлескен ойын, практикалық іс-әрекеттер арқылы балалардың танымдық қызығушылығы мен әуесқойлығын қанағаттандыру бойынша кеңестер беруге, ата-аналарды отбасы жағдайында баланың шығармашылық өсуіне мүмкіндік құруға үйретуге, заттарды қолданып музыканы тыңдау жағдайларымен қамтамасыз етуге бағытталады. «Әлеуметтік орта» білім беру саласы ересектермен қарым-қатынас барысында өзін-өзі көрсете білуге жағдайлар құруға, өзін бағалай білуін қалыптастыруға бағытталған. 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР  

 

1. РҚ МЖЖБС 1.001-2009. Қазақстан  Республикасының мемлекеттік жалпы  міндетті білім беру стандарты.  Мектепке дейінгі тәрбие мен  оқыту. Негізгі ережелер.

2. Типовая программа  воспитания и обучения в детском саду. Алма-Ата: «Мектеп». 1988.

3. Б. Баймұратова, М.  Сәтімбекова және т.б. Балбөбек. Қазақ балабақшаларына арналған  бағдарлама. Алматы, 2006.

4. Г.Г. Григорьева, Н.П.  Кочетова, Д.В. Сергеева и др. - 4-е изд., перераб. - М.: Просвещение, 2001.-253 с.

5. Визель. Т.Г.. Аномалии  речевого развития ребенка. - М.:1995.

6. Григорьева Г.Г., Кочетова  Н.П., Сергеева Д.В. и др. - 4-е  изд.,перераб. - М.: Просвещение, 2001.-253 с.

7. Григорьева Г.Г., Груба  Г.В. и др. Педагогика раннего  возраста. - М.: 1998.

8. Доман Г.И. и др. Как развить интеллект ребенка. - М.: 1998.

9. Богина Т.Л., Казакова  Т.Г., Тимофеева Е.А. и др. под  ред. Годиной Г.Н., Пилюгиной Э.Г.. М.: 1987. Воспитание и обучение детей  младшего дошкольного возраста.

10. Васильева М.А. Программа  воспитания и обучения в детском саду М.: 1985

11. Гербова В.В., Казакова  Р.Г., Кононова И.М.и др., Под ред.  Г.М. Ляминой. Воспитание и развитие  детей раннего возраста. М. 1981.

13. Жукова О.С.. Как вырастить  умного ребенка. СПб.: Издательский дом «Нева», 2004.

14. С. Кенжеахметұлы.  Традиции и обряды казахского  народа. Алматы: 2004.

15. Козырева Л.М.. Развитие  речи детей до 5 лет. Ярославль.  Академия Развития.

16. Ковригина М.Д.. Сестра-воспитательница  яслей и младших групп детских  садов. М.: Медицина. 1977.

17. Панько Е.А., Поздеева  Т.В.. Дошкольное учреждение - семья:  вместе развиваем способности  и одарённость ребёнка. - М.: Издательство  «Белый ветер», 2004.

18. Павлова Л.Н. Раннее  детство: развитие речи и мышления. - М.: 2000.

19. Шишкина В.А., Дедулевич М.Н.. Двигательное развитие детей раннего

возраста. - 2006.

20. Тонкова-Ямпольская  Р.В., Фрухт Э.Л., Голубева Л.Г., Печора  К.Л., Пантюхина Г.В. Оздоровительная  и воспитательная работа в  доме ребенка. М.1990.

21. Қазақ балалар поэзиясының антологиясы. - Алматы, 2002.

22. Е. Дүйсенбай. Санамақ. - Алматы, 1996. 

 

ҚОСЫМША 

 

1 ЖАСТАН БАСТАП 2 ЖАСҚА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРҒА АРНАЛҒАН

ҰЙЫМДАСТЫРЫЛҒАН ОҚУ ІС-ӘРЕКЕТІНІҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ 

 

 

 

«Денсаулық» білім  беру саласы

Жүру, жугіру, тепе-теңдікке арналған жаттығулар үлгісі

Бір жастан - бір  жас алты айға дейінгі кезең

Түзу бағытта, жол бойымен (ені 30-25 см, ұзындығы 2-3 м), линолеумнен  жасалған жол бойымен (ені 30 см, ұзындығы 3-5 м), гимнастикалық тақтайтың үстімен (ені 30-25 см) нысанаға жету, үлкендердің көмегімен және көмегінсіз жәшікке көтеріліп (биіктігі 10-15 см), одан қайта түсу; еденде жатқан лентадан (жіптен, таяқтан) аттау.

Бір жас алты айдан екі жасқа дейінгі кезең

Орындықтар, кубиктер, кеглилер арасымен, кубиктерден, кеглилерден, шығыршықтардан, таяқшалардан (еденнен 5, 10, 15 см биік) шығыршықтан шығыршыққа аттау; еңкіш тақтай үстімен жоғары, төмен, тәрбиешімен бірге гимнастикалық орындық үстімен жүру; қолына зат ұстап, бағытты өзгертіп жүру, доптың соңынан (домалатып жібергеннен кейін) жүру, жәшікке немесе гимнастикалық орындыққа (биіктігі 20 см) шығу, түсу; еліктеп жүру (солдат, тышқан, ит, құс, аю сияқты).

Ойындар: «Ойыншықты бері әкел», «Жол бойымен жүріп өт», «Аяқты жоғары көтер», «Итті қуып жет», «Тез, маған қарай жүгіріңдер», «Допты қуып жет», «Құлап қалмай жет», «Біз көңілдіміз».

Еңбектеу мен  өрмелеуге арналған жаттығулар үлгісі

1 жастан бастап 1 жас 6 айға дейінгі кезең

Төрт тағандап жіптің, таяқшаның, доғаның, орындықтың астынан (биіктігі 50 см) түзу бағытга еңбектеу; бөренеден асып түсіп еңбектеу; параллель қойылған екі жіптің арасынан (жол бойымен) еңбектеу. Арақашықтығы 2 м-ге дейін еңбектеу. Шығыршықтың ішіне еңбектеп өту. Баспалдақ сатыға жоғары, төмен өрмелеу (биіктігі 1 м).

1 жас 6 айдан  2 жасқа дейінгі кезең

Еңбектеп келе жатып гимнастикалық орындықтың үстінен асып түсу және оның астынан еңбектеп өту; домалап бара жатқан доптың артынан еңбектеу, еңкіш тақтай, гимнастикалық орындық бойымен жоғары еңбектеу. Диаметрі 15-20 см бөренеден өрмелеу, 35-40 см биіктікке керілген жіптің астынан еңбектеу. Өкшені өкшеге қойып баспалдаққа (биіктігі 1-1,5) жоғары, төмен өрмелеу.

Ойындар: «Сылдырмаққа дейін  еңбектеу», «Шығыршыққа еңбектеу», «Көпір бойымен еңбектеу», «Сақиналарды жина», «Жіпті қуып жет». 

 

 

 

Лақтыру мен  домалатуға арналған жаттығулар үлгісі

1 жастан бастап 1 жас 6 айға дейінгі кезең

Допты бір қолмен және қос қолдап ұстау; мөлшері әр түрлі  доптар мен шарларды жинап, оларды себетке (жәшікке) салу; шарларды домалату; допты  екі қолмен алға лақтыру. Допты алға қарай домалату (отырып, тұрып). Допты төменге, алысқа лақтыру.

1 жас 6 айдан  2 жасқа дейінгі кезең