Инструментальды ортаның жұмысын сипаттау

      end;

Form1.Query1.ExecSQL;

  end;

 

with Form1.Query1.SQL do

  begin

    clear();

    add('select * from mamandyk');

    add('');

  end;

Form1.Query1.Open;

close;

end;

 

procedure TForm3.FormShow(Sender: TObject);

begin

if act then //Егер қосу болса, онда

  begin

    Edit1.Text:='';

    Edit2.Text:='';

    Edit3.Text:='';

    Edit4.Text:='';

    Edit5.Text:='';

    Edit6.Text:='';

    Edit7.Text:='';

    Edit8.Text:='';

    SpeedButton1.Caption:='Қосу';

  end

else        //Өзгерту

  begin

    Edit1.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[0].AsString;

    Edit2.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[1].AsString;

    Edit3.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[2].AsString;

    Edit4.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[3].AsString;

    Edit5.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[4].AsString;

    Edit6.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[5].AsString;

    Edit7.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[6].AsString;

    Edit8.Text:=Form1.DBGrid1.Fields[7].AsString;

    SpeedButton1.Caption:='Өзгерту';

    Edit2.SetFocus;

  end;

    Edit1.Enabled:=act;

end;

Егер сізге мамандықты өшіру қажеттілігі туындап жатса, негізгі форманың жоғарысында орналасқан «Мамандықты өшіру» батырмасын шертуіңіз керек. Батырманы басқаннан кейін, экран бетіне сізден рұқсат сұрайтын терезе пайда болады. Сол терезеге келісіміңізді бересіз.

3.3-сурет. Мамандықты өшіруге рұқсат  сұрау терезесі

3.3  Студент қабылдау

Жаңадан студент қабылдау үшін, алдымен студенттің мамандығын таңдап аламыз. Содан кейін жоғарыда орналасқан «Студент қабылдау» батырмасын басамыз. Ашылған терезеде (3.4-сурет) студенттің барлық сұралған мәлметін енгіземіз.

3.4-сурет. Жаңа студент қабылдау  терезесі.

Студентті «қабылдап» болғаннан кейін, олардың тізімін терезенің төменгі жағында орналасқан «Студенттер тізімі» батырмасын басамыз. Ашылған терезеде студенттер тізімі пайда болады. Ол терезеде студентті өшіруге оның мәлметін өзгертуге болады. Сонымен қоса барлық өрістер бойынша сұрыптау мүмкіндігі де қарастырылған. Ал іздеу тек еағыз керек деген өрістер бойынша жүргізіледі.

Осы жоғарыда аталан функциялардың коды төменде көрсетілген.

procedure TForm5.SpeedButton3Click(Sender: TObject);

begin

  with Query1.SQL do

    begin

      clear();

      add(' select m.shifr  shifr,  s.nm nm, s.Photo Photo,s.tpk tpk, s.ent ent, s.zhkkua zhkkua, s.mktp mktp, s.zhth zhth, s.adr adr, s.tel tel, s.atana atana, m.nm maman, s.grnt grnt, s.bolm bolm,s.tili tili');

      add('from mamandyk m, stud s  ');

      add('where (s.mam = m.shifr)');

      add(';');     

    end;

  Query1.Open;

end;

 

procedure TForm5.SpeedButton1Click(Sender: TObject);

var s:string;

begin

  with Query1.SQL do

    begin

      clear();

      add(' select m.shifr  shifr,  s.nm nm, s.Photo Photo, s.ent ent, s.tpk tpk, s.zhkkua zhkkua, s.mktp mktp, s.zhth zhth, s.adr adr, s.tel tel, s.atana atana, m.nm maman, s.grnt grnt, s.bolm bolm,s.tili tili');

      add('  from mamandyk m, stud s where (s.mam = m.shifr) ');

      add('  order by s.nm');

      add(';');

    end;

 

  if RadioButton1.Checked then

    s:='and(upper(s.nm) like "'+AnsiUpperCase(Edit1.Text)+'%")';

  if RadioButton2.Checked then

    s:='and (s.Zhth=true)';

  if RadioButton7.Checked then

    s:='and (upper(s.tili)=upper("'+Edit1.Text+'"))';

 

  if RadioButton8.Checked then

    s:='and (upper(s.bolm)=upper("'+Edit1.Text+'"))';

  if RadioButton3.Checked then

    s:='and (s.tpk="'+Edit1.Text+'")';

  if RadioButton4.Checked then

    s:='and (s.grnt=true)';

  if RadioButton5.Checked then

  begin

    with Query1.SQL do

      begin

        Clear;

        add(' select m.shifr  shifr, s.nm nm, s.Photo Photo, s.ent ent, s.zhkkua zhkkua, s.mktp mktp, s.zhth zhth, s.adr adr, s.tel tel, s.atana atana, m.nm maman, s.grnt grnt, s.bolm bolm,s.tili tili');

        add(' from mamandyk m, stud s');

        add(' where (s.mam = m.shifr) and (upper(m.nm) like "'+AnsiUpperCase(Edit1.Text)+'%")');

        add(';');

      end;

    end;

 

  if RadioButton6.Checked then

    s:='and (upper(s.tili) like "'+AnsiUpperCase(Edit1.Text)+'%")';

  if not (RadioButton5.Checked) then 

  Query1.SQL[2] := s;

Query1.Open;

 

end;

 

procedure TForm5.SpeedButton7Click(Sender: TObject);

var nm:string;

begin

nm := Query1.fieldbyname('nm').AsString;

with Query1.SQL do

  begin

    clear();

    add('delete from stud where nm="'+nm+'"');

  end;

  Query1.ExecSQL;

  SpeedButton3Click(self);

end;

 

3.5-сурет. Студенттер тізімі терезесі.

 

 

Қорытынды

Жоғарғы оқу орнына қабылдау комиссиясының жұмыс орнын автоматтандыру арқылы, көптеген қағазбен орындалатын жұмыстарды ыңғайландыруға болады. Талапкерді қалаған мамандығына тіркеп, оның мәліметтерін мәліметтер қорына енгізу – бұл менің дипломдық жұмысымның басты мақсаты. Қойылған тапсырмалармен талаптарды орындап, Delphi бағдарламалау ортасында студенттермен мамандықтардың мәліметінен тұратын бағдарлама жасалынды.

Компьютер, телекоммуникациялық және желілік құралдар ақпараттарды қабылдаудағы әдістерді өзгертіп, әртүрлі әрекеттерге жаңа мүмкіндіктерді ашып отырып, қазіргі қоғамның даму кезеңіндегі оқыту мақсатының көкейкесті және маңызды мәселелеріне қол жеткізеді. Білім берудегі ақпараттық технологиялар оқытуда қолданылатын электронды құралдар мен оларды функционалдау тәсілдерінің жиынтығын анықтайды. Білім беруде қолданылатын бағдарламалық-техникалық құралдардың классификациялық белгілері ретінде мыналарды айтуға болады:

• дидактикалық бағыт;
• бағдарламалық ұсыныс;
• техникалық ұсыныс;
• пәндік аумақта қолданылуы.
• Дидактикалық бағыт бойынша классификация

Бағдарламалық-аппараттық комплекстің дидактикалық бағыты бойынша классификация белгілерін кейбір әдебиеттерден кездестіруге болады.  Мысалы, үйренушілерге компьютер арқылы берілетін білімді келесідей классификациялау керек. Біріншіден, білімді анықыталған және анықталмаған деп бөлу қажет болып табылады. Ал, кейінірек жасанды интеллект аумағында зерттеулердің дамуымен бұл білімдер артикулденетін және артикулденбейтін болып аталатын болды.

Білімнің артикулденетін бөлімі – бұл үйренушілерге ақпараттарды (мәтіндік, графикалық, бейне, т.б.) бірнеше бөліктерге бөлу арқылы беруге болатын және оңай құралатын білімдер.   

Білімнің артикулденбейтін бөлімі – интуиция, өтіл (опыт) негізінде құралған білімдер. Бұл бөлімнің білімі  үйренушілерге берілмейтін, практикалық есептерді шығаруда жеке тапсырмаларды орындау кезінде қол жеткізуге болатын іскерлікті, тапқырлықты және адам өтілінің басқа бөлімдерін қамтиды. Білімнің мұндай классификациясына сүйене отырып, оқыту бағдарламалық-аппаратық комплекстерді классификациялауға болады. Осы комплекстер негізінде құралған және білімнің артикулденген бөлімін оқытуда қолданылатын технологиялар декларативтік деп аталады. Декларативтік технологияларға мыналарды жатқызуға болады:

• компьютерлік оқулықтар;
• оқытылатын мәліметтер қоры;

Үйренушілерге белгіленген ақпаратты ұсынатын , дұрыс меңгеруін тексеретін, сақтауға мүмкіндік беретін мәтіндік және бақылау бағдарламалары мен басқа компьютерлік құралдар. 

Бағдарламалық-аппараттық комплекстерді құруда және білімнің артикулденбеген бөлімін меңгеруде қолданылатын технологиялар процедурлік деп аталады. Бұл топтың компьютерлік ақпараттық технологиялары білімнің ақпараттарын бірнеше бөліктерге бөліп тексермейді және ақпарат бөліктерін қамтымайды. Олар әртүрлі модельдер негізінде құрылған. Бұл жағдайда компьютерлік ақпараттық технологияларға мыналар жатады:

• қолданбалы бағдарламалар пакеті (ҚБП);
• компьютерлік тренажерлер (КТ);
• зертханалық практикумдер;
• ойындардың бағдарламалы;

Үйренушілерге зерттеу кезінде оқытылатын пән бойынша білім алуына  (қосуына) мүмкіндік беретін экспертті-үйрену жүйелері (ЭҮЖ) және басқа да компьютерлік құралдар.   

 

 

 

Әдебиеттер тізімі

1. “Автоматизированное рабочее место в системе управления предприятием”, Сборник научных трудов, Ленинград, 1989г.
2. В.В.Шураков. “Автоматизированное рабочее место для статической обработки данных”, 1990г.
3. И.Л.Кантарь. “Автоматизированные рабочие места управленческого аппарата”, 1990г.
4. Баженова И.Ю. Delphi 6. Самоучитель программиста – М.: Кудиц – Образ, 2002. –432с.
5. Архангельский А.Я. Разработка прикладных программ для Windows в Delphi5 –М: Бином 1999-256с. ил-(Все о Delphi)
6. Архангельский А.Я. Язык SQL в Delphi 5. –М: Бином, 2000 –208с. ил-(Все о Delphi)
7. Бобровский С. Delphi 57 Учебный курс. – СПб.: Питер,и 2002-640с.
8. Кандзюба С.П. Delphi 6. Базы данных приложения: Лекции и упражнения /Кандзюба С.П., Громов В.Н. -М: Диа-Софт. 2001-576с.
9. Кенту Марко. Delphi 5 для профессианалов. СПб.: Питер, 2001-944с:ил-/в пер.
10. А. Я. Архангельский.  Программирования в Delphi 6 – М.: ЗАО “Издательство БИНОМ”, 2003 г. – 1120 с., ил.
11. Томас Коннолли, Каролин Бег, Анна Страган. Базы данных: проектирование, реализация и сопровождение. Теория и практика, 2-е изд.: Пер. с англ.: Уч. Пос: -М.: издательский дом “Вильямс”, 2000г.
12. Гофман И.Э., Хомененко А.Д. Delphi 5.-СПб.: БХВ-Санк-Петербург. 2000г.
13. Фаронов В.В., Шумаков П.В. Delphi 5. Рукаводство разработчика базы данных –М.: “Нолидж”, 2000г.
14. К. Грибачев.  “Delphi и Model Driven Architecture”   Разработка приложений баз данных – СПб.: Питер, 2004. – 348 с.: ил.

15. Леонтьев В.П. Новейшая энциклопедия  персонального компьютера 2001. –  М.: ОЛМА: ПРЕСС, 2001.

16. Материалы курсов Microsoft серии  «Партнерство в образовании». Летняя школа Microsoft. – Алматы, 2005.

17. Медведева Е.А. Основы информационной  культуры (программа курса для  вузов) // Социс,1999, № 11.

18. Microsoft Office 2003 для учителя. Учебное  пособие для учителей-предметников. Microsoft, 2005.

19. Нургалиева Г.К. и др. Педагогические технологии информатизации образования. – Алматы: РЦИО, 2006.

20. Основы работы с компьютером. Руководство пользователя. Корпорация Microsoft, 2004.

21. Основы работы с Microsoft Office и Internet. Руководство пользователя. Корпорация Microsoft, 2004.

22. Осокина Н.В., Логачев В.А. Информация  как ресурс социально-экономического  развития // Регион: управление и  информатизация. 1999.

23. Персональный компьютер: Настройка  и техническая поддержка. Методическое  пособие для учителей. – Алматы, 2006.

 

 

Қосымша

unit frmMain;

 

interface

 

uses

  Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,

  Dialogs, Menus, DB, DBTables, DBCtrls, Grids, DBGrids, ToolWin, ComCtrls,

  StdCtrls, Buttons, ExtCtrls, jpeg, ImgList,shellapi;

 

type

  TForm1 = class(TForm)

    MainMenu1: TMainMenu;

    N2: TMenuItem;

    N5: TMenuItem;

    N6: TMenuItem;

    N7: TMenuItem;

    HTML1: TMenuItem;

    N9: TMenuItem;

    N10: TMenuItem;

    N11: TMenuItem;

    N12: TMenuItem;

    N13: TMenuItem;

    N14: TMenuItem;

    N15: TMenuItem;

    N16: TMenuItem;

    StatusBar1: TStatusBar;

    DataSource1: TDataSource;

    DBGrid1: TDBGrid;

    Query1: TQuery;

    ImageList1: TImageList;

    Label1: TLabel;

    Edit1: TEdit;

    BitBtn1: TBitBtn;

    RadioButton1: TRadioButton;

    RadioButton2: TRadioButton;

    GroupBox1: TGroupBox;

    ComboBox1: TComboBox;

    BitBtn2: TBitBtn;

    RadioButton3: TRadioButton;

    RadioButton4: TRadioButton;

    ToolBar1: TToolBar;

    ToolButton1: TToolButton;

    ToolButton2: TToolButton;

    ToolButton3: TToolButton;

    ToolButton4: TToolButton;

    ToolButton5: TToolButton;

    ToolButton6: TToolButton;

    ToolButton7: TToolButton;

    ToolButton8: TToolButton;

    ToolButton9: TToolButton;

    ToolButton10: TToolButton;

    ToolButton13: TToolButton;

    ToolButton15: TToolButton;

    procedure FormResize(Sender: TObject);

    procedure FormShow(Sender: TObject);

    procedure ToolButton1Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton3Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton4Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton5Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton7Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton9Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton10Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton14Click(Sender: TObject);

    procedure ToolButton15Click(Sender: TObject);

    procedure RadioButton1Click(Sender: TObject);

    procedure RadioButton2Click(Sender: TObject);

    procedure FormCloseQuery(Sender: TObject; var CanClose: Boolean);

    procedure BitBtn1Click(Sender: TObject);

    procedure DBGrid1TitleClick(Column: TColumn);

    procedure Button1Click(Sender: TObject);

    procedure BitBtn2Click(Sender: TObject);

    procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);

  private

    { Private declarations }

  public

    { Public declarations }

  end;

 

var

  Form1: TForm1;

  a:array[0..3] of boolean;

implementation

uses frmAdd,frmTaps,frmKeste,frmRep,frmComp,frmAbout;

{$R *.dfm}

 

procedure TForm1.FormResize(Sender: TObject);

begin

DBGrid1.Width:=Form1.Width-20;

DBGrid1.Columns[0].Width:=85;

DBGrid1.Columns[1].Width:=DBGrid1.Width-340;

DBGrid1.Columns[2].Width:=50;

DBGrid1.Columns[3].Width:=77;

DBGrid1.Columns[4].Width:=85;

//DBGrid1.Columns[5].Width:=65;

DBGrid1.Height:=Form1.Height-190;

StatusBar1.Panels[0].Width:=StrToInt(formatfloat('0',(Form1.Width-10)/3));

StatusBar1.Panels[1].Width:=StrToInt(formatfloat('0',(Form1.Width-10)/3));

StatusBar1.Panels[2].Width:=StrToInt(formatfloat('0',(Form1.Width-10)/3));

end;

 

procedure TForm1.FormShow(Sender: TObject);

var pp:string;

begin

pp:=copy(Application.ExeName,1,length(Application.ExeName)-13);

Query1.DatabaseName:=pp+'\base';

with Query1.SQL do

  begin

    Clear;

    add('select *');

    add('from goods');

    add('where');

    add('(PS>0)');

    add('order by nm asc');

  end;

  Query1.Open;

  StatusBar1.Panels[0].Text:='Барлығы: '+IntToStr(Query1.RecordCount);

Query1.Open;

Form6.ShowModal;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton1Click(Sender: TObject);

begin

form4.showmodal;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton3Click(Sender: TObject);

begin

  form2.act:=true;

  Form2.ShowModal;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton4Click(Sender: TObject);

begin

form2.act:=false;

Form2.ShowModal;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton5Click(Sender: TObject);

var nm:string;

begin

nm:=DBGrid1.Fields[0].AsString;

if nm='' then exit;

if MessageDlg('Таңдағаныңызды өшіресіз  бе?',mtConfirmation, [mbYes, mbNo], 0) = mrNo then exit;

 

with Query1.SQL do

  begin

    Clear;

    add('delete from goods where (code="'+nm+'")');

  end;

  Query1.ExecSQL;

with Query1.SQL do

  begin

    Clear;

    add('select *');

    add('from goods');

    add('where');

    add('(PS>0)');

    add('order by nm asc');

  end;

  Query1.Open;

  StatusBar1.Panels[0].Text:='Барлығы: '+IntToStr(Query1.RecordCount);

Query1.Open;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton7Click(Sender: TObject);

begin

if DBGrid1.SelectedRows.Count=0 then

  MessageDlg('Алдымен сататын өнімдеріңізді  белгілеп алыңыз !!!', mtInformation,[mbOk], 0)

else

  Form3.ShowModal;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton9Click(Sender: TObject);

begin

Form5.QuickRep1.Preview;

end;

 

procedure TForm1.ToolButton10Click(Sender: TObject);

var f:textfile;

    i,j,l:integer;

    path,s1,s2:string;

begin

path:=copy(Application.ExeName,1,length(Application.ExeName)-13);

assignfile(f,'current.htm');

rewrite(f);

writeln(f,'<html><body style="font-family: tahoma; font-size: 10px;">');

  writeln(f,'<h3>Сұраныс бойынша  прайс</h3>');

  writeln(f,'<table border=1><tr>');

  for i:=0 to DBGrid1.Columns.Count-2 do

     begin

       writeln(f,'<td><b>'+DBGrid1.Columns[i].Title.Caption+'</b></td>');

     end;

  writeln(f,'</tr>');

 

  Query1.First;

 

  for i:=1 to Query1.RecordCount do

    begin

          writeln(f,'<tr>');

          for j:=0 to DBGrid1.Columns.Count-2 do

          writeln(f,'<td>'+DBGrid1.Fields[j].AsString+'</td>');