Жезқазған-кен-орнын-ашу-қазып-алу-және-жерасты-жұмыстар

мұндағы: - ТЖК-ның ІІІ ендікке қатысты мәні;

m – жарық климатының коэффициенті;

с – күндік климат коэффициенті.

Бүйірдегі жарықтандыру кезінде ТЖК-ның нормаланған мәнін қамтамасыз ететін терезелердің ауданын S0 келесі формула бойынша есептейді:

,

мұндағы: Sn – бөлме еденінің ауданы, м²;

ен – ТЖК-ның нормаланған мәні;

Кқор – қор коэффициенті;

τ0 – жарық өткізудің жалпы коэффициенті, τ0=τ1τ2τ3τ4;

η0 – терезелердің жарық сипаттамасы;

r1 – ғимаратта төселетін төсеніш беттің және бөлме қабырғасынан шағылудың нәтижесінде ТЖК-ның өсуін ескеру коэффициенті.

Кғим – қарсы тұрған ғимараттың терезені көлеңкелеуін ескеретін коэффициент.

Терезелердің жалпы ауданын мына формула бойынша анықтаймыз:

Құрамдас бөліктердің мәндерін анықтаймыз:

Sn=B*A=15*15=225 м²

= mc, m=0,8, c=0,85

=1,5

=1,5*0,8*0,85=0,68.

η0-дің мәнін анықтаймыз – ғимарат ұзындығының тереңдікке қатынасы 13:1,3=10, В:һ=15:2,4=6,25 бұдан η0=25. Жарық өткізгіш материал ретінде қосарланып ашылатын темір бетонды формалық және реттелмелі жалюздері бар терезені аламыз:

τ1=0,9, τ2=0,6, τ3=0,8, τ4=1, τ0=τ1τ2τ3τ4=0,8*0,7*0,8*1=0,448.

τ1 – мәнін В:һ=6,25 және 1:В=1,3:15=0,86 қатынасынан анықтаймыз: τ1=1,05. Қасындағы ғимарат Р=9 м қашықтықта орналасқан. Нғим=4, Р:Нғим=9:7=2,25. Енді ізделіп отырған ауданды есептейміз:

.

 

 

        Беткейде барлық  жұмыс орны оқпанның қобылдау  ауданы, баспалдақтар, адамдар жүретін  жерлер, электромеханикалық қондырғылары  бар мекемелер, қоймалар жарықтануы  қажет.

        Электр тізбегімен  қоректенетін жарықтандырғыштардан  келесі жер асты жерлері жарықтануы керек:

• оқпанның маңайы;
• дайындық кенжарлары;
• электромашиналық каларалар, жер асты шеберханалары, электровоздық дело, дәрігерлік пункт, қопарылғыш заттар қоймасы;
• адамдар жүретін жерлермен пайдалы қазбаларды тасымалдайтын бос және қосымша қазбалар;
• тазартқыш кенжарлар тартылған кернеуі 127В прожекторлық шам қолданылады.

 

         4.5Санитарлық тұрмыстық және дәрігерлік қызметі.

         Тұрмыстық  комбинаттық құрлысы былай жоспарланған  медпункт, гардероб, кір жуатын бөлме, дәретхана. Гардеробта әрбір жұмысшы өз киімін сақтауға арналған жұмыс киімін шешетін жер қарастырылған. Шкаф мөлшері жоспарда 35х35 см, биіктігі 1,5 м . Шкафтар арасы 1 м.

Жуынатын жер есебі.

Максимальды жуынатын санына есептегенде су шығыны

Q=n*N,  литр                   (122)

Мұндағы: n- бір адамға кететін су шығыны

N- жуынатындар саны

n=0,75*q/а, л                    (123)

мұндағы: q-жуынатын жер торының өндіргіштігі

а-1 сеткаға есептелгендегі адам саны

0,75- әрбір аланаға сәйкес жұмыс  уақытының коэффициенті

n=0,75*200/3=50 л

Q=50*150 =7500 л

Жұмысшы сеткасының саны

в= Q/0,75*q=7500/0,75*200=50 сетка    (124)

в=50 сетка

 

      4.6. Ішетін сумен  жабдықтау.

      Ішетін сумен станция  жабдықтайды. Аусу сулық станция  құрамына бөшкелерді стерилизациялайтын  және жуатын жерлер газдалған су дайындау үшін толтырып қою үшін бөшкелер (доляг) бөлім бөлшектерді сақтау және тарату бөлмесі бар. Бір жұмысшыға бөшкені жуу мен стерилизациялау бөлмесінің ауданы 5-10 м² 6-12 м² сатураторлық бөлме үшін –0,035 м². Жалпы су шығыны 3-8˚С ден төмен емес және  20˚С артық емес болуы керек. Бөшкенің сиымдылығы 0,75м. Бір сменада істейтін 20 адамға сиымдылығы 25л су жеткізіледі.

 

     4.7. Медициналық жәрдемді  ұйымдастыру.

СН-245-63 байланысты денсулықсақтау пункті 4 категорияға бөлінеді:

1-4 дәрігерлі

2-2 дәрігерлі

3-1 дәрігерлі

4-1 дәрігерлі

Денсаулық сақтау пунктінің категориясы жұмысшылардың есептелген санына қарай белгіленеді.

 

Жұмысшылар саны	Категориялар
300-800	4
801-1200	3
1201-1500	2
1501-2000	1

 

         Аптекалр  барлық цехтарда, гардеробта шахта үстінің мекемесінде, асхана маңында барлық эксплуатациялық бөлімдерде және негізгі дайындалған қазбалар забойынан 500 м  қашықтықта орналасады. Жер астында істейтін жұмысшыларға алғашқы медициналық жәрдем көрсету оқытылып, индивидуальды таңғыш пакеттер беріледі.

 

     4.8. Өртке қарсы шаралар.

     4.8.1. Өрт қауіпінің алдын-алу үшін келесі шаралар қолданылады.

СанНжЕ 2.02-05-2002 жыл.

• квершлагтармен әрбір горизонтта өртке қарсы меалл есіктер қойылады;
• қылуеттерге желдеткіш есіктер қойылады.

     Барлық машиналық камералар өртөшіретін және басқа өртке қарсы жабдықтар жабдықталынады.

14-кесте.

 

Электромашиналық қызмет камерасы	Өрт сөндіргіштер	Құм, м³	Күрек шт.
Өрт жер асты	4	0,2	1
Су ағызатын камера	4	0,4	2
Электротасымалд. дело	4	0,4	2
Қайта құратын станция	20	0,2	1
Зарядтау камерасы	20	0,10	5
Атылғыш зат қоймасы	21	20	10
Трансформаторлық камера	2	0,4	2
Жер асты жөндеу шеберханасы	10	-	-
Электр таратушы пункт	-	10	5
Жанармай материал камерасы	70	20	1

 

15-кесте.

 

Жабдықтау құралдарымен материалдар	Мөлшер бірлігі	Бет/ң қоймасы	Жерас.қойм.
Өрт сөндіргіштер	саны	-	20
Оларға қатысы	саны	-	60
Өртке киетін қолғап	саны	200	-
Өрт бағаналары	саны	2	2
Қойна	саны	5	2
Күрек	саны	5	2
Ара	саны	5	4
Балталар	саны	5	2
Шелктер	саны	5	2
Тасымалдаушылар	саны	2	2
Шегелер	саны	20	10
Цемент	саны	1	-
Құм	саны	10	3

 

       Өртке қарсы  құбыр өткізгіштің есебі.Жер асты  өрт құбыр өткізгіш жүйесін  қолданып есептейміз. Желдету схемасы : деоналық желдету жүйесі сорып  алушы. 1 м²кесінде құлдет  үшін 7,7 м³ сағ. су қажет. Мұнда желдету ағыны  2м/с және қылөттің көлденең кесіндісі 7,6 м²  Q =7,7*9,6=74 м²/сағ. Құбыр өткізгіштігі сушығыны судың жалпы шығынына есептеледі. Ол өртке қарап қарлысына  қажет және  бір өрт бағанасынан диаметірі  19 мм. су шығыны м³/сағ. келетін мақсатты суағыны жедел өрт сөндірүге қажет.

        Негізгі қылөттер  мен брельсберктегі құырлар Q =74*70= 104 м³/сағ. судың көлемін қамтамасыз  етілуі керек. Оқпан маңындағы  қазбалармен квершлактағы қазбаларды  жабдықтау үшін сағатына 104 м³  су керек. Шахтаның әрбір қанатында 6 понель бар, балығы  12. Әрбір понельге  технологиялық мұқтаждыққа болжаммен  6 м³ су керек болса, онда сағатына 6 панельге төменгі көлемде су керек.

6*6=36 м³

Ал участка да «К» нүтесінен  «0» нүктесіне дейін  сағатына барлығы;

Q =104+36=140 м³ су кетеді.

 

Құбырлардың ішкі диаметірін санау есебі;

d1=0,0188√ Q 1/V;           (125)

d1=0,0188√ 104/2=1,30 м.

ГОСТ бойынша  150 мм. қабылдаймыз. Магистральдық қубырдың диаметрі;

d2=0,0188√Q 2/V;           (126)

d2=0,0188√104/2=0,135 мм.

ГОСТ-қа сәйкес 150 мм.

Құбырлардағы судың  тегеруін рдник, шахта бойынша  жалпы тегеруін төменгі формуламен есептейміз;

Н=1,05*(l1*А1 Q ²1 + l2*А²1* Q ²1 )+60           (126)

Мұндағы; l1 – учаскадағы жүргізілетін магистральдық құбырлардың ұзындығы –90 м.

l2– желдеткіш қылуөтті брегисбергтен  панельдік алаңның шетіне дейінгі ұзындығы  340 м.  А1, А2  – құбырлардың  (l1, l2 ) сыбағалы кедергілері. А1=0,00000266,   А2=0,0000067     

1,05- жергілікті кедергілерді ескертетін  коэффициент. Нк=60 м, құбырлардың тарамдалар алдындағы ескерілетін жегеуіріні.

         Q1=140 м³ , Q2=104 м³ , участкалардағы судың жоғарыда  келтірілгеннің маңыздысын формулаға  енгізсек , сонда құбырлардың жалпы  тегеуіріні төменгі санға тең  болады.

Н=1,05*(340*0,00000266*140²+90*0,0000067*104²)+60=85,032*100=85032 Па.

       Есептелініп алынған  судың тегеуіріні өте үлкен  норма бойынша , ол 150 м аспау керек.               Сондықтан оқпан ішінде тегеуірінді  төмендететін редуктор қойылуы  керек.

      Шахта бетіндегі  өртті сөндіру үшін жүргізілетін құбырларды жобалау.

      Су шығынын есептеу.

     Үстіңгі алаңдарда  өрт сөндіруге үздіксіз үш  сағат бойы сөндіруге жетуге  тиісті 300 м³ тек кем болмауы  керек.

    Бір өрт сөндіруге  сағатына төмендегідей судың  көлемі керек.

Q=104-36=68 м³

     Олай болса , онда ол қойманың ішіндегі судың көлемі 104х3=312 м³ болуы керек , есеп үшін 312 м³ алынады. Су қоймасы таза ауа жүргізетін оқпаннан 100 метрден артық болуы керек. Сондықтан , есеп үшін оқпан мен қойманың арасындағы ұзындығы  hн=100 м алынады. Су қоймасының жанында насос станциясының құрлысы салынады , онда екі насос (станциясының құрлысы салынады) болуға тиісті. Бірінші жұмысты , екіншісі резервте. Су қоймасынан әрбір оқпанға ұй құрылыстарына, өртке қарсы су құбырлары жүргізіледі. Биік оқпандардың ауыздарынлда дөңгелек схема бойынша су себелегіш отырғыштары бар құбырлар жүргізіледі. Олар су қоймасымен байланысты болу керек. Дөңгелек схемадағы құбырларға сағатына төменгі судың көлемі керек.

Q=S*V=25*2=50м³         (127)

     Құбырлардың ішкі  диаметрін есептеу.

     Егер судың жылдамдығы 2 м/с болса, онда оқпан жанындағы  дөңгелек схемадағы құбырлардың  төмендегі формула арқылы есептейміз

d=0,0188*√Q/V=0,0188*√50/2=0,094

       Гост бойынша d=100 мм қабылданған құбырлардағы  судың тегеуірінің есептеу насос  станциясынан негізгі оқпанға дейінгі құбырішіндегі судың тегеуірін мөлшері төменгі есеп бойынша саналады.

Нн=1,05*l*A*Q² * Нн                   (128)

Нн=1,05*100*0,00000208*50²+60=65 *100=6500 Па

      Егер копердің  биіктігі 60 м, ал құбырдың диаметрі 100 мм еске ала отырып коперде болатын (төменгі есеп ал) өртті сөндіру тегеуіріннің  төменгі есеп арқылы шеше аламыз.

Нн =1,05*160*0,00000208*25²+60+60=121*100=12100 Па

      Мекемелермен өндіріс  ауданының құрлысының арасында  құбыр өткізгіштің копері 121 м  су бағанасының тегеуірінің қамтамасыз ететін насос станциясынан қуатты насостар қолданылады.  Шахта астының мекемесінде диаметрі 70 мм болатын зарт краны орналастырылады.

 

      4.9. Тау-кен құтқару  ісі.

     Кеніштегі құрылыс  және эксплуатация арнайы инструкциямен арнайы тау-кен құтқарушылық жұмыстарымен айналысатын тау-кен құтқарушы жасақпен жабдықталынады. Бұдан басқа кеніштегі қосымша ВТС4 қызметі жұмысшылар жалпы техниктер арасынан ұйымдастырылады. Қосымша қызмет жасақтары ВТС4 командирінің басшылығымен жұмыс істейді. Қосымша қызмет жасақтары табиғи сәйкес құралдармен жабдықталынады.

 

    4.10. Апатты жою жоспары.

    Бұл арнайы шахтада  апат бола қалған жағдайда  оның бастапқы даму стадияларында  жою үшін қолданылатын операивтңі  техникалық шаралар туралы документ. Жоспарды өндірістің бас инженері құрайды. Оған қосымша қызмет жасақтарыкомандирлері қатысады, комбинаттың бас инженері бекітеді. Әрекет мерзімі 6-ай. Жоспарды қолдану мүмкіндігіне қарай апат орнына байланысты рет саны қойылады. Жоспар үш бөлімнен тұрады:

1. Оперативтік бөлім
2. Апатты жоятын адамдар арасында міндет бөліп беру және әрекетке, тәртіпке келтіру.
3. Апат туралы жедел құлақтандырылатын адмдардың түлері.

№ 13 Позиция.

Апат түрі Жезқазған кенішінде 220 горизонтта су ағынының кенет артуы.

Адамдардың шығу жолы.

Мүмкін болған қазбалардағы су басып қалуларды адамдар жоғарғы кеңістікте шығып жауапты басшының айтқанын істейді.

№ 14 Позиция.

Жезқазған кенішіндегі жұмыс істемейтін күндер мен демалыс, мейрам күндері электр энергиясының өшіп қалуы.

Адамдардың шығу жолы.

      Қазбалардың бітпей  қалуы кеззінде адамдар жоғары  кеңістікке шығып жауапты басшының  әрекеті бойынша жасалады. Басқа  бөліктердегі адамдар жауапты  басшының айтуымен бөгеттерді  табу және қалпына келтіру  жұмысшыларымен айналысады.