Дәрістің конспектісі

Экологиялық инфрақұрылым да инженерлік жабдық қызметтер сферасы ретінде маңызды рөл атқарады. Экологиялық инфрақұрылымның құрылу мақстаы мен маңыздылығы – денсаулық.

 

 

Тақырып 8. Инфрақұрылым - аумақтық кешен

Нарықтық инфрақұрылым - бұл қорлардың еркiн айырбасы үшiн шарт құратын жүйе - қаржы, шаруашылық, тауарлық, шикiзат, ақпараттық, технологиялық, интеллектуал.

Инфрақұрылымның дамытуы жаңа табиғи қорлар, тиiмдi олардың қолдануы, ел, облыс, аудан, қала, экономикалық аймақтың өндiргiш күштерiнiң орналастыруды жақсартуын шаруашылық айналымына тартуды сөзсiз шартпен қызмет көрсетедi.

Осыған байланысты, үлкен мән құрастыру және аймақтық экономиканың дамытуында инфрақұрылымға қоса берiледi: ол шикiзатқа халық шаруашылығының қажеттiлiктi қанағаттандыруының мақсаты бар бай табиғи қорларының тез игеруi және энергияның мүмкiндiк туғызады.

Дегенмен бұл мекемелiк бытыраңқылық жаңа аудандардың игеруiнде едәуiр қақпалайды. Жаңа объекттердiң құрылысында туралы әрбiр кәсiпорыну үшiн тиiмсiз меншiктi қазан, подстанциялармен, орталықтандырылған ретте бұл қызметтермен жақсы пайдалануға мүлiктендi. Оның объекттерiнiң орналастыруын тығыздық, олардың сандық бағасын есепке алуға керек: қуат, созылымдық, құн, өткiзу қабiлетi.

Нарықтың аймақтандырылуының күшейуіне байланысты , бір жағынан  Қазақстан Республикасында  инфрақұрылымдық кешендердін бір бүтін аймақ ретінде құрылуы үлкен қиындық туғызатына үлкен көңіл бөлінеді.

Басқа жағынан, осы кешендер  ұлттық инфрақұрылым кешенiнде органикалық блоктермен  және де бөлінбейтін байланыс  болуы керек.

ҚР-дағы бiртұтас экономикалық нарықтық кеңiстiктiң сақтауының ортақ шарттарының жасауы үшiн бұл әсiресе маңызды. ұлттық нарықтың жұмыс жасауының ортақ шарттарының қамтамасыз етуi және тағы басқалар

Келесi басқаруларда бойынша iс-қимыл бағдарламасы болу iстеп шығарған тиiстi инфрақұрылым кешенiнiң салалары қазiргi және бағалы дамыту үшiн тиiстi:

• кәсiпорындардың бәсекелестiгi үшiн қолайлы жағдайлардың жасауы;
• сөзсiз орындауын функциялардың ол жүктелген экономикалық өсулердiң негiзгi есептерiнiң шешiмi үшiн кәсiпорындардың ынталандыруы;
• нарықтық инфрақұрылымның объекттерiнiң басты дамытуы үшiн шетелдiк инвестициялардың тартуы;
• нарықтық инфрақұрылымның объекттерi қажетсiнетiн мамандықтар бойынша қамтамасыз ететiн құқықты нарығының талаптарының есепке алуы бар бiлiмiнiң алуының мәселелерi және жұмыс iстеу мүмкiндiгiнiң шешiм

Аймақты дамытуды бiртұтас кешендi фактор (көлiк, байланыс, энергия жабдықтау, денсаулық сақтау тағы сол сияқтылар) элементтер, олардың әрқайсысы инфрақұрылым жеке болып табылмайды, тепе-тең осы ұғымға бұл элементтер тек қана бiрiгiп.

"Инфрақұрылымның қаңқасы" сияқты көлiк барлық аймақтық  деңгейлерге аймақтық бөлiсiп  еңбектенуiмен сәйкес бiртұтас  табандатқан барлық өңге салалары  бар олардың әрқайсыларына және  халық шаруашылығының салаларымен әрекеттесе сияқты жұмыс iстейдi

Бұл жоқтықта немесе инфрақұрылымның ең маңызды элементтерiнiң бiрi кемшiлiк қолдану тиiстi өлшемде басқа недәуiр мөлшерде бағасыздандырып, кешен қалай ол жүйелердiңның барлық тиiмдiлiгi азайта, құн табалдырықтарының қатты жоғарылатуы шақыра мүмкiн емес iстейдi

Ғылыми сала өздiң ғылымы капитал айналымының түбегейлi үдеу себепшi болатын инфрақұрылымға жатады

Аймақтық бағдарлама (аумақ ) өлкенiң әлеуметтiк-экономикалық дамытуының есептерiнiң шешiм бағытталған өзара байланысты шаралардың кешенiн анықтайды.

Аймақтық бағдарлама облыстар, Астананың қалаларының әкiмшiлiктерi және Алматы, (облыстық мәннiң қалалары) аудандар өндейдi.

Аймақтық бағдарламалар Қазақстанның Республикасының Конституциясының 86-шы баптары сәйкес жергiлiктi өкiлеттi органдармен бекидi

Бағдарламалар келесi негiзгi қасиеттермен ие болуы керек:

• Бағдарламаның нақты мақсаттарының анықтауы, бекiтуiрек олардың iске асыруы айқындықпен;
• мерзiмдердiң олардың iске асыруының тiзбектерi, программалық мақсаттардың табысқа орындаушылардың қызметiнiң қатал бағытының программалық шаралар және тапсырмалардың адрестiлiгi, айқын анықтауымен;
• келiсушiлiктер ұқсас бағдарламалармен табыспен;
• қаржы, адамның және техникалық қорлар және көз олардың қамтамасыз етуiн тепе-теңдiкпен;

Бағдарламалардың қабылдануына рұқсат етiлмейдi:

• негiзгi макроэкономикалық көрсеткiштерi бар проценттi байланыс бейнеленген шығындардың алдын ала регламент белгiлейтiн көлемдерi
• тиiстi қаржы жылына табыстардың жетектеп жүнетiн төмендетулерiне және бюджеттiң шығындарының үлкеюiне оның қабылдануынан кейiн
• қарама-қайшы көз және қаржыландырудың мерзiмдерi, мемлекеттiк бюджеттен олардың қаржыландыруының жағдайында программалық шаралардың қаржыландырулары көлем бойынша тиiстi бюджеттiк комиссиялардың оң шешiмiсiз;
• бұл бағдарламалардың iске асыруы бойынша қайталайтын мақсаттар және жұмыс iстейтiн бағдарламалардың есебi, сонымен бiрге шаралар.

Нарықтық реттеудiң кемшiлiктерi қазiргi әлемде барлық халық шаруашылығының мемлекеттiк басқаруларымен көбiрек орны толтырылады,табиғат, бәсекелестiктiң қорғауы, табыстардың қайта бөлуi, кәсiпкерлiктiң заңға сүйенген ортасының жасауы, әлеуметтiк мәселелердiң шешiмiнiң қорғаудың бiр бөлiктерiнде әсiресе тағы басқалар.

Кәсiпкерлiктiң кәсiби қолдауын инфрақұрылым

Кәсiпкерлiк қызмет азаматтардың ынталы дербес қызметi және олардың бірігіп, бағытталған пайда табуға.

Шектердегi өз тәуекелi және мүлiктiк жауапкершiлiкке iске асады, ұйымдастыру заңға сүйенген формамен анықталатын кәсiпорындар.

субьектами ҚР сияқтитын бола азаматтарды алады, сол сияқты шетел азаматтары, сонымен бiрге азаматтардың бірлігі.

Кәсiпкердiң мәртебесi кәсіпорынның мемлекеттiк тiркеуi арқылы алынады, кәсiпкерлiк еңбек қызметi жеке жалшы еңбектiң тартуынсыз сияқты тiркеле алады, жалшы еңбектiң тартуымен бұл кәсiпорын болып табылады.

Ол ынталы қызметтiң масштабтары бойынша мұндай түрлерге бөлшектеуге болады:

• жеке кәсiпкер: кез келген бiр кiсi және оның жанұясының жасайтын қызметi ( газет сатушы, кишкентай дукен басшысы немесе аптеканың, кинотеатрдың);
• ұжымдық кәсiпкерлiк (ынталы iспен қызметкерлердiң ұжымы шұғылданады ).

Бiрнеше формалардың қос кәсiпкерлiгi қызметтер сипаты бойынша:

• коммерциялық емес байланыссыз өнiмдердi сатуға сөндiру үшiн (қайырымдылық қызметі );
• Коммерциялық кәсiпкерлiк - іс,табыс әкелуші.Бизнес - пайда беретiн экономикалық қызмет (бастапқы жұмсаған қаржылардың өсуi).

Коммерциялық қызметке жататындар:

• өндірістік емес  кәсiпкерлiк (кәсiби спорт,концерттық қойылымдар т.б.);
• сауданың кәсiпорындарының қызметi;
• қызметтердiң саласындағы коммерциялық iс (мысалы, туристтік сервис, юристтік кеңсе, шаштараз);
• өндірістік кәсіпкерлік (өнеркәсiптегi өндірістің табыс жұмысы, ауыл шаруашылығы, құрылыс және  т.б.)
• Бірінші функция – реурстық. Кез келген шаруашылық жұмысы үшiн факторлар материалы қажеттi және қызметкерлер жеткілікті бiлуімен және бiлiмдермен. Сонымен қатар қажет етілетін қаржы жинақталулар.
• Екінші функция – ұйымдық. Оның мәнi: осындай  өндiрiс факторларының қосуымен қамтамасыз ету,қойылған мақсаттың жетістігі ең жақсы мүмкiндiк туғызады.
• Үшінші функция – творчествалық, ұйымдық – шаруашылық байланысты.

Кәсіпкерлік  факторлар болып табылады,мұнда қазiргi жаңа заманға сай өндiрiс ойдағыдай дами алмайды. Әртүрлi түрлер де, благотварительности да фактор Этото кәсiпкерлiктiң қозғаушы күшi болып табылады.

Кәсiпкерлiк меншiктiң әртүрлi түрлерiмен байланысты болуы мүмкін (жекеменшiк, барлық іскерлік және барлық бірлескен).

• Толығымен белгілі, кәсiпкерлердiң функциялары барлығымен өзi мағынасы беттерiнше инновациялық қызмет болып табылуға жылдам өсетiн қиын ретiнде анық.

Кәсіпкерлік қызметті  түрге немесе тағайындауға байланысты  бөлшектеуге болады:

• Кәсіпкерліктік
• Коммерциялық
• Қаржылық
• Консультациялық

Меншік формасы бойынша:

1. жеке
2. мемлекеттік
3. муниципалдық
4. қоғамдық ұйым

Меншік саны бойынша кәсіпкерлік қызмет мүмкін болады:

1. жекеше
2. ұжымдық
3. акционерлік қоғам
4. кооперативтік

Кәсіпкерліктің ұйымдық – экономикалық формасы: концерндер, қауымдастық, консорциумдар, синдикаттар, картелдер, қаржылай өнеркәсiптiк топтар.

Инфрақұрылымға кәсiпкерлiктің кәсиби қолдауын ұсынады: консалтинг,аудит, инжиринг, бизнес- инкубаторлар, эксперттық кеңестер.

Консалтинг – белгілі немесе басқа да мәселелерді шешуге сыртқы кеңесшілердің көмегі.

Консалтинг – бұл маман кәсiпорынға қатынас бойынша сыртқы шеңберiнде кәсіпорынға нақты жақсартуларды өткiзуге өз бiлiмдерi, тәжiрибемен жiктелiп көмектесетін процесс.

Консалтингтің 3 түрі бар: басқарушылық, қаржылық және кадрлық.

Басқарушылық консалтингі.

• Компанияның басқару жүйесінің бағасы.
• Мақсаттар және дамытуды стратегияның өңдеу және әбден жетiлдiруi
• Жүйелi менеджментке өткел
• Ұйымдардың струкутурысы ықшамдау
• Жетекшiлердiң басқару дағдыларын құрастыру
• Ұйымның құрылымды оңтайландыруы
• Бизнес- процесстер рейнжирингі
• Сапаны басқару жүйесiнiң баға және ықшамдауы
• Басқаруды құжаттамалық қамтамасыз ету
• Кәсiпкерлiктi ұйымдастыруды интернет-технология.

Қаржылық консалтингі.

• Қаржы қорларын тарту
• Жоғары тиiмдi жобалардың iздестiруi
• Әрiптестiң сенiмдiлiгiнiң бағасы
• Қаржы салуларын қажеттiлiктiң бағасы
• Серiктестiктiң кешендi қаржы сауығуы

Кадрлық консалтинг:

• Кадрлық аудит
• Персаналды басқару технологиясының ықшамдауы
• Серiктестiктiң кадрлық потенциалының бағасы немесе бөлiмшелері.
• СПК бағасы және үйреншiктi емес қатынастардың жүйелерi
• Еңбекақы төлеу жүйесiн ықшамдау
• Қызыметшiнiң үйренуi, жүйенiң өңдеу және iске асыруы

Консалтингтiң аталған формаларымен сонымен бiрге бiрiгiп бар болады:

• Юристтік консалтинг;
• өндірістік басқару сұрақтары  бойынша консалтинг
• басқарудың ақпараттық технологияларының қолдануының сұрақтары бойынша консалтинг
• консалтинг инвестициялығы
• медие – консалтингы.  

Консалтингi қызметтерi шешiмдердiң диогностика, өңдеуi және консультанттардың ұсыныстарының енгiзулерi шеңберiнде адыраятын консалтинг жобаларының формасында жиiрек iске асады.

Кеңесу келесi түрлердi ерекшелейдi:

• Сарапшылық - консультант олардың енгiзуi бойынша диагностиканы, шешiмдер және ұсыныстардың өңдеуiн өндiрiп алатында. Клиенттiң рөлi - мәлiметпен консальтанта необхидомой және нәтижелердiң бағасы қамтамасыз ету;
• Ұсыныс клиентi бар взаимодейтвуют консультанттардың жанында үнемi процесс оның идеялары бағалайды, мәселелер және әзiрлеудi талдау оның жәрдемдесуiнде өткiзедi.
• Үйретушi программа, идея жинайды, шешiмдi талдайдығана емес, олардың пайда болуы үшiн негiздi дәрiстер, семинарлар, оқу құралдарының формасында теориялық және жаттығу мәлiметiн соответствующиюдi клиентке iлiге дайындайды консальтант.

Осы процесстi ортақ үлгi бес фазаларға бөлуге болады:

• Дайындық
• Диогностикалық
• әсер жоспарлау
• енгізу
• жобаның аяқтауы.