Банктің несиелік саясаты

1996 жылы Орталық Азия  – Американдық кәсіпкерлерді  қолдау қорымен (Азиялық Несие  Компаниясы) шағын және орта бизнесті  қаржыландыру жөнінде келісім  жасалды.

1998 жылы Азиялық Даму  Банкінің ауыл шаруашылық секторы  үшін несиелендіру және Еуропа  Жаңғыру және Даму Банкінің  шағын және орта бизнесті несиелендіру  желісі ашылды, сонымен қатар  Әлемдік Банкпен ауыл шаруашылығын  жекешелендіруден кейінгі қолдау  жобасы бойынша несиелендіру  келісіміне қол қойылды.

1998-2001 жылдары Банк Rаbоbаnk (Нидерландтар) банкімен бірге «Твиннинг» индустриалдық даму бағдарламасына қатысты.

2000 жылы  Банк жеке тұлғалардың  салымдарына кепілдік (сақтандыру) беретін Қазақстандық қорының  мүшесі болды.

ҚР Ауыл шаруашылығы Министрлігінің 2003 жылы өткізген мониторингтің нәтижелері бойынша Банк Дүнежүзілік Банктің несие желісін

жүзеге асыруға қатысушы банктердің арасында ең таңдаулы деп танылды.

Сол жылы Еуропа Жаңғыру және Даму Банкі ең сапалы несие портфелібар Банк деп атады. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының қорытындысымен Банк банктің ақпараттандыру технологиясын автоматтандыру бөлігінде бухгалтерлік есептің Халықаралық стандарттарына өтті деп танылды.

2004 жылы Қазақстан қор  биржасының Биржа Кеңесінің шешімімен

 банктің облигациялары «А» категориялы КАSЕ бағалы қағаздарының ресми тізіміне енгізілді. Банк VІSА Халықаралық төлем жүйесіне және Қазақстандық кепілдірілген ипотекалық несие қорына қауымдастырылған мүше ретінде қабылданды.

Сол жылы Mооdy’s Іnvestоrs Servіce Халықаралық рейтинг агенттігінің «Цеснабанк» АҚ-на берген рейтінгілері: «В1» деңгейінде шетел валютасында ұзақ мерзімді депозиттер бойынша, «Е+» деңгейінде қаржы тұрарлық рейтингі. Болжам – «Тұрақты».

2005 жылы Қазақстан Республикасы  Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын  реттеу мен қадағалау жөніндегі  агенттігі «Цесна» Корпорациясы»  АҚ-на «Цеснабанк» АҚ Банктік  холдинг мәртебесін алуға келісімін  берді. Stаndаrd & Pооr’s халықаралық рейтингілік агенттігі «Цеснабанк» АҚ контрагенттің несие рейтингін және «В-\С» деңгейінде депозиттік сертификат рейтингісін берді. Болжам – «Тұрақты». Банк VІSА халықаралық төлем карточкаларының шығаруын жүзеге асырды.

2006 жылы Банк 15 млрд. теңге  сомасына Бірінші облигациялық  бағдарламаны тіркеді, оның барысында  облигацияның 4 шығарылымы жүзеге  асырылды;Банк сомасы 22 млн. АҚШ долларын  құрайтын дебюттік синдикатталған  займды тарту туралы келісімге  қол қойды. Займды жетекші ұйымдастырушылар Rаіffeіsen Zentrаlbаnk Оsterreіch АG (Австрия) және Bаnkgesellschаft Berlіn АG (Германия) болды. «Цеснабанк» АҚ және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі «Цеснабанк» АҚ қызметінің айқындылығын арттыру мәселесі бойынша ынтымақтастық пен өзара іс–қимыл туралы» екі жақты меморандумға қол қойды. Сол жылы Fіtch Rаtіngs Халықаралық рейтинг агенттігі «Цеснабанк» АҚ-на «В-» дефолт эмитент рейтингісін, «Тұрақты» болжамын, «В» қысқа мерзімді рейтингісін берді. Сонымен қатар, Банк 50 млн. АҚШ доллары сомасына жетекші ұйымдастырушылар және букраннерлер ретінде Lаndesbаnk Berlіn АG және Rаіffeіsen Zentrаlbаnk Оesterreіch АG синдикатталған займды тартуды жүзеге асырды; Қазақстан аумағында орналасқан, Western Unіоn қызмет көрсетудің 43 үздік пункттерінің рейтингісінде бірінші орынды «Цеснабанк» АҚ алды. «Цеснабанк» АҚ облигациялары «А» категориялы KАSE бағалы қағаздарының ресми тізіміне енгізілді, «Қазақстан салық төлеушілердің ассоциациясы» заңды тұлғалардың ұйымына кірді.

2007 жылы 125 млн. АҚШ долларына  еврооблигация шығарылымын 9,875% купонмен  қоса және 2010ж. өтелетіндей етіп  жүзеге асырды.  Мәміленің жетекші менеджерлері Cіtіgrоup пен Dresdner Kleіnwоrt болды. «Цеснабанк» АҚ акционерлерінің кезектен тыс жалпы жиналысында жарғылық капиталды 30 000 000 000 (отыз миллиард) теңгеге көбейту туралы шешім қабылданды. Қазақстан Республикасы Қаржылық нарықты және қаржы ұйымдарын реттеу мен бақылау агенттігі төрағасының 07.02.2007ж. №53 бұйрығына сәйкес, «Цеснабанк» акционерлік қоғамына бағалы қағаздар нарығындағы кастодиальды қызметті жүзеге асыруға 07.02.2007ж. № 0007100290 лицензия ресімделді. Сол жылы Цеснабанк акционерлері директорлар кеңесінің құрамына Қазақстан Республикасының резиденттері емес екі тәуелсіз директорды: Джеффри Брэмптон Манди (Jeffrey Brаmptоn Mundy) мен Яцек Бжезинскиді (Jаcek Brzezіnskі) сайлады. Банк жаңа қызмет көрсетуді — мобильді банкингті, ұялы телефондардағы SMS-хабарламалар көмегімен карточкалық шоттар бойынша ақша қаражаты қозғалысын тәулік бойы бақылау жүйесін енгізді. Беделді Eurоmоney халықаралық қаржы журналы Цеснабанкті Орталық, Шығыс Еуропадағы және Орталық Азиядағы менеджменті үздік банктердің бірі деп таныды  — «Best Mаnаged Cоmpаnіes 2007» номинациясы. Сол жылы ЮНИСТРИМ халықаралық ақша аудару жүйесімен серіктестік келісімге қол қойды. Банк Қазақстанда бір ай ішінде 3 филиалды – Тараз қаласында, Қызылорда қаласында және екінші филиалды  Алматы қаласында ашты. Банк сомасы 54 млн. АҚШ доллары болатын  синдикатталған қарыз туралы келісімге қол қойды. Мәміленің жетекші ұйымдастырушылары мен букраннерлері Cоmmerzbаnk АG және Stаndаrd Bаnk Plc болды. Cіtіbаnk N.А., Dresdner Kleіnwоrt және «Банк ВТБ» ААҚ та жетекші ұйымдастырушылар мәртебесін алды. Сонымен қатар, Банкоматтарға төлем карталарын пайдаланып төлеу үшін жаңа қызмет көрсету енгізілді:

1) «Тұрғын үй құрылыс  жинақ банкі» АҚ-тың банк шоттарын  толықтыру; 
          2) «Қазақтелеком» АҚ қызметіне төлеу.

Mооdy's Іnvestоrs Servіce халықаралық рейтинг агенттігі «Цеснабанк» АҚ-тың рейтингтерін растады: шетелдік валютамен ұзақ мерзімді депозиттер бойынша «В1» деңгейінде, қысқа мерзімді «Nоt Prіme» деңгейінде, қаржылық тұрақтылық рейтингі (РФУБ) «Е+» деңгейінде. Банк жеке тұлғалардың кейбір мерзімді депозиттері бойынша сыйақы мөлшерлемесін көтеру туралы шешім қабылдады.

Банктің тұрақты салымшыларын көтермелеу үшін жеке тұлғалардың мерзімді депозиттері бойынша «Сенімділігі үшін үстеме» акциясы енгізілді.

«Prepаіd» алдын ала төленген карталары шығарылымы бойынша пилоттық жобалар енгізілді.

Өтімділіктің жалпылай тапшылығы салдарынан болған 2007 жылы әлемдегі қаржы нарығындағы қалыптасқан жағдай қазақстандық банктердің тұрақтылығын тексерді. Банктер активтер мен пассивтерді сауатты басқару, өтімділіктің ішкі қоры, үкіметтің және акционерлердің қолдауы, сондай-ақ қарыз міндеттемелерінің бөлігін қайта қаржыландыру мүмкіндігі арқасында өз позицияларын сақтай білді.

2008 жылы Банк шағын  және орта кәсіпкерлікті қолдауға  ақша қаражатын бөлу бойынша  Шағын және орта кәсіпкерлікті  дамыту (ШОКД) бағдарламасына қатысты.  «Цеснабанк» АҚ пен «Экспорттық кредиттер мен инвестицияларды сақтандыру жөніндегі мемлекеттік сақтандыру корпорация» Өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды. Банктің жарғылық капиталы 2 млрд. теңгеге көбейді.Сонымен қатар, Банк сомасы 16 млн. АҚШ доллары болатын  синдикатталған қарызды өтеуді ойдағыдай жүзеге асырды. Сол жылы ҚР Білім және ғылым министрлігі белсенді қайырымдылық көмек көрсеткені үшін Банкке «Жыл меценаты – 2008» сыйлығын берді. ҚР Үкіметімен, «Қазына» АҚ-пен және «Қазақстандық Ипотекалық Компания» АҚ-пен серіктестік туралы келісімге қол қойды, оның негізінде «Қазына» АҚ Астана қаласындағы құрылыс нысандарын қолдау үшін мерзімді банк салымын орналастырды.

2009 жылы Банк «Даму»  кәсіпкерлікті дамыту қоры» АҚ  арқылы іске асырылған Шағын  және орта бизнес жобаларды  қаржыландыруды тұрақтандыру бағдарламасының  екінші траншының қаражатын ойдағыдай  игерді. Ипотекалық қарыздарды қайта  қаржыландыру бағдарламасы шеңберінде  «Самұрык-Қазына» ұлттық әл-ауқат  қоры» арқылы бөлінген екі  транштың қаражатын ойдағыдай  игерді. Банк борыштық міндеттеменің  бір бөлігін, нақтылай айтқанда, үшінші шығарылым көлемі 5 млрд. теңге, айналым мерзімі 3 жыл және тіркелген  купондық мөлшерлемесі 8% облигацияны  өтеді, оның борыштық бағалы қағаздардың  ішкі нарығында орналастырылған  көлемі 27%-ды құрады. Қазақстан Республикасындағы  канадалық өндірушілердің жабдықтарын  экспорттауды қаржыландыру мақсатында, Канаданың Expоrt Develоpment Cаnаdа (EDC) экспорттық-кредиттік агенттігімен сомасы $13 млн. кредиттік желі туралы Келісімге қол қойды. Банк сомасы 16 млн. АҚШ доллары болатын  синдикатталған қарызды өтеуді ойдағыдай жүзеге асырды. Сонымен өатар, «Еуразиялық сауда жүйесі» тауарлық биржасында есеп айырысу ұйымы ретінде таңдалды.

Жылжымайтын нарықтағы мәселелерді шешу және тұрғын үй құрылысы нысандарын аяқтауды уақытында қаржыландыруды ұйымдастыру мақсатында, Банк пен «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ-тың арасында «Самұрык-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ пен екінші деңгейлі банктердің арасында жылжымайтын нарықтағы мәселелерді шешу бойынша өзара әрекеттестік туралы  Келісім жасалды. 

Банк сомасы 66 674 мың. АҚШ доллары болатын еврооблигацияны, Банктің борыштық жүктемесін өтеу уақытын оңтайлы бөлу мақсатында, қайта сатып алу мен жарамсыз деп тануды жүзеге асырды.

2010 жылы Банк сомасы 125 млн. АҚШ доллары болатын 3 жылдық  еврооблигация шығарылымын жоспарлы  өтеуді жүзеге асырды. Банкке  корреспонденттік қатынастар мен  жоғары төлемдік сапа саласындағы  жетістіктері үшін жетекші әлемдік  қаржы институттарының, Cіtіgrоup және Cоmmerzbаnk АG-тың наградалары берілді. Банк қазіргі заманғы байланыс

орталықты енгізу жөніндегі жобаны аяқтады; SАP ERP-ді енгізуді аяқтады.

Банк Цесна Гарант сақтандыру компаниясының ірі қатысушысы мәртебесін алуға рұқсат алды.

Банктік сектордың орташа көрсеткішімен салыстырғанда халықаралық қарыз үлесі аз болғандықтан, Цеснабанк сыртқы жағдайларға кем мөлшерде тәуелді болғанын атап өткен өте маңызды. Қазақстандық банктер үшін қиын жағдайда, Цеснабанк 2011 жылдың күзінде клиенттердің депозиттерін сақтап қана қоймай, депозиттер базасын ұлғайта алды. Атап айтқанда Банктің негізгі қаржы көздерінің бірі әрқашан да клиенттердің депозиттері болған және болашақта да солай болады. Бұл клиенттер тарапынан Банкке деген аса жоғары сенімділіктің кепілі екенін көрсетеді. Stаndаrd & Pооr’s рейтинг агенттігімен Қазақстанның елдер арасындағы рейтингінің төмендетілуі, сондай-ақ жергілікті және халықаралық қаржы нарығындағы келеңсіз жағдай халықаралық рейтинг агенттіктерінің Қазақстандық банктеріне деген қарым-қатынасына кері әсерін тигізбей қоймады. Дегенмен, көптеген банктердің рейтингтерінің төмендеу үрдісіне қарамастан, Цеснабанк өзінің барлық несие рейтингтеріне растау алды. Stаndаrd & Pооr's рейтинг агенттігі Цеснабанктің ұзақ мерзімді кредиттік рейтингін «B-»-тан «B»-ға дейін, ұлттық шкала бойынша рейтингін «kzBB-»-тан «kzBB+»-ке дейін көтерді, сондай-ақ қысқа мерзімді кредиттік рейтингін «С» деңгейінде растады. Рейтингілер бойынша болжам — «Тұрақты».

2012 жылы Цеснабанк Wоrld Fіnаnce британдық журналының жыл сайынғы жобасы әлемнің 100 жетекші компаниялары және лидерлері тізіміне енді. Цеснабанк «Цесна» Корпорациясы» АҚ Алтын белгісін алды. Wоrld Fіnаnce Цеснабанкті 2012 ж. Қазақстанның Үздік коммерциялық банкі деп таныды. Stаndаrd & Pооr’s (S&P) рейтингілік агенттігі Цеснабанк рейтингілері бойынша болжамды «Негативтіден» «Тұрақты» деңгейіне өзгертті, ұзақ мерзімді кредиттік рейтингісін «В» деңгейінде растады, қысқа мерзімді кредиттік рейтингіні «В» деңгейіне дейін және қазақстандық ұлттық шкала  бойынша рейтингіні «kzBB+» деңгейіне дейін  көтерді. Банк жарғылық капиталды 4,9 млрд. теңгеге ұлғайтты.

2012 жылы Цеснабанк өзінің  барлық аса маңызды қаржылық  міндеттерін орындағанын атап  өткен жөн. Банктің активтері 73,5%-ға  дейін өсіп, 149,3 млрд. теңгеге дейін  көтерілді, таза кіріс 114,5%-ға, 1 325,9 млн. Теңгеге дейін өсті. Халықаралық  стандарттарға сәйкес Банк капиталының  өсімі, өткен жылмен салыстырғанда 103%-ға өсіп, 17 275,6 млн. теңгені құрады.

2013 жылы Цеснабанк Талдықорған  қаласында Банк филиалын ашты. Осы жылы Цеснабанк және Еуразиялық  даму банкі 5 жыл мерзімге 4 млн. АҚШ  доллары көлемінде саудалық қаржыландыру  мақсатындағы жаңартылатын кредиттік  желі туралы келісімге қол қойды [20].

«Цеснабанк» АҚ-ның еншілес ұйымдарының тізімі 4-кестемен берілді.

2007 жылдың 3 қаңтарында Банк «TsesnаІnternаtіоnаl B.V.» атты еншілес кәсіпорын құрды. Бұл халықаралық нарықта қаржылық ресурстарды тарту және «Цеснабанк» АҚ-на бұл ресурстарды пайдалануына беру мақсатын көздейді.

31.03.2013ж. жағдайы бойынша «TsesnаІnternаtіоnаl B.V.» акционерлік капиталының 100 % -ы банк иелігінде.

«СК «Цесна Гарант» еншілес АҚ – ның негізгі қызмет саласы сақтандыру болып табылады. Ол 100 % «Цеснабанк» АҚ-ның иелігіне жатады.

 

 

3-кесте

«Цеснабанк» АҚ-ның еншілес ұйымдары

қатысу үлесі, %-бен
Мекеме атауы	Тіркелген жері	Негізгі қызмет түрлері	2011 жыл	2012жыл	2013 жыл
«TsesnаІnternаtіоnаlB.V.»	Нидерланд	Халықаралық нарықта қаржылық ресурстарды тарту және «Цеснабанк» АҚ-на бұл ресурстарды	100	100	100
«СК «Цесна Гарант» еншілес АҚ	Қазақстан	Сақтандыру	100	100	100
«Цесна Капитал»АҚ	Қазақстан	Брокерлік,дилерлік, кеңес беру, инвестициялық қоржынын басқару қызметтері	67,86	76,79	76,79
«ОУСА«Цесна» ЖШС	Қазақстан		-	100	100
Е с к е р т у – кесте [20] дерек көздері негізінде автормен құрастырылған

 

«Цеснабанк» АҚ-ның ең іріакционері - «Цесна» Қаржылық холдингі» АҚ.Банктің 2013 жылғы жағдайы бойыншабарлық акционерлер тізімі және акциялар үлесі 5-кестеде көрсетілді.

Келесі іріакционері болып «Цесна» Корпорациясы» АҚ табылады. «Цесна» Корпорациясы - Қазақстан нарығында да, шетел мемлекеттерінде де қызмет ететін ірі инвестициялық компаниясы.

 

4-кесте

«Цеснабанк» АҚ-ның 2013 жылғы жағдайы бойыншаакционерлері

 

Ұстаушының атауы	Жай акциялары,%-бен		Артық- шылықты акциялары	барлық акциялары,%-бен
	саны	үлесі		саны	үлесі
«Цесна»Корпорациясы» АҚ	4 819 877	15,91	-	4 819 877	14,69
«Ұлар Үміт» ЖЗҚ» АҚ	-	-	637 104	637 104	1,94
«Атамекен» ЖЗҚ»АҚ	-	-	365 650	365 650	1,11
«НЕФТЕГАЗ-ДЕМ» ЖЗҚ»АҚ	-	-	150 000	150 000	0,46
«ОТАН» ЖЗҚ»АҚ	-	-	383 000	383 000	1,17
«ЕВРАЗИЯ» сақтандыру компаниясы» АҚ	-	-	385 000	385 000	1,17
«Астана» ЖЗҚ»АҚ	119 261	0,39	368 200	487 461	1,49
«Республика» ЖЗҚ»АҚ	2 800 000	9,24	-	2 800 000	8,54
«ГНПФ» ЖЗҚ»АҚ			140 000	140 000	0,43
«Цесна» Қаржылық холдингі» АҚ	14 827869	48,94	-	14 827 869	45,21
Е с к е р т у – кесте [20] дерек көздері негізінде автормен құрастырылған