Үлгідегі ферменттердің анықталуы. Есептеулер

Үлгі	Жылқы  еті	Сиыр еті	Қой еті	Жылқы (жүрек  еті)	Сиыр еті (жүрек  еті)	Қой  еті (жүрек  еті)	Жылқы  (Бауыр  еті  )	Сиыр еті (Бауыр  еті  )	Қой ет (Бауыр  еті  )
фосфоэстираза %	96,1	85,7	79,4	77	70,1	68,7	74,3	63,9	66

Пептидазаны  есептеу.

17.Кесте.Оптикалық  тығыздыққа  сәйкес  пептидазаны  есептеу.

Пептидаза  мөлшері,мкг/мл	1	2	3	4	5	6
Оптикалық  тығыздық,510нм	0,09	0,18	0,27	0,36	0,45	0,54

 

0,7

0,6

0,5

0,4

0,3

0,2

0,1

      0      1     2     3     4     5     6     7

8-сурет. Пептидаза  мөлшері, мкг/мл есептелген салыстырмалы график

I Жылқы  еті

1.Ет. Мөлшенген зат= 4,0031г.Оптикалық  тығыздық = 0,462 Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшері 5,14мкг/мл.. Х =321%

2.Жүрек  еті. Мөлшенген зат= 4,0029г. Оптикалық  тығыздық = 0,439. Салыстырмалы  кесте арқылы  концентрация  мөлшері:4,88мкг/мл;.Х =304,7%

3.Бауыр  еті.Мөлшенген зат= 4,0029г.Оптикалық  тығыздық = 0,439. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация мөлшері 4,88мкг/мл.Х =304,7%

II Cиыр  еті.

1.Ет. Мөлшенген зат= 4,0022г. Оптикалық  тығыздық = 0,430.   Салыстырмалы  кесте арқылы  концентрация  мөлшері:  4,77мкг/мл.Х =298,3%

2.Жүрек  еті. Мөлшенген зат= 4,0019г. Оптикалық  тығыздық = 0,389 Салыстырмалы  кесте арқылы  концентрация  мөлшері:4,33мкг/мл Х =270,5%

3.Бауыр  еті. Мөлшенген зат= 4,002г.Оптикалық  тығыздық = 0,380. Салыстырмалы  кесте арқылы  концентрация  мөлшері: 4,26мкг/мл Х =266%

III Қой  еті

1.Ет. Мөлшенген зат= 4,0001г.Оптикалық  тығыздық = 0,396. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация мөлшері:.Ол  4,4мкг/мл. Х =275%

2.Жүрек  еті. Мөлшенген зат= 4,0003г.Оптикалық  тығыздық = 0,366. Салыстырмалы  кесте арқылы концентрация  мөлшері: 4,07мкг/мл.Х =254,1%

3.Бауыр  еті. Мөлшенген зат= 4,0004г.Оптикалық  тығыздық = 0,386. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшері:4,29мкг/мл Х =268,3%

18-Кесте.Ет өнімдерінің  құрамындағы  Пептидаза мөлшері.

Үлгі	Жылқы  еті	Сиыр еті	Қой еті	Жылқы (жүрек  еті)	Сиыр еті (жүрек  еті)	Қой  еті (жүрек  еті)	Жылқы  (Бауыр  еті  )	Сиыр еті (Бауыр  еті  )	Қой ет (Бауыр  еті  )
Пептидаза , %	321	289	275	304,7	270,5	254,1	304,7	266	268,3

Гликозидазаны  өлшеу.19-Кесте. Оптикалық  тығыздыққа  сәйкес   есептеу.

Гликозидаза мөлшері,мкг/мл	1	2	3	4	5	6
Оптикалық  тығыздық,550нм	0,16	0,32	0,48	0,64	0,80	0,96

 

   1,2    

  1,0  

  0,8

  0,6

  0,4

  0,2

        0    1     2     3     4     5     6    7

Гликозидаза  мөлшері,мкг/мл

9-сурет.Гликозидазаны  анықтауға  арналған  салыстырмалы  график.

I Жылқы  еті

1.Ет. Мөлшенген зат= 4,0002г.Оптикалық  тығыздық = 0,739 Салыстырмалы  кесте арқылы  концентрация  мөлшері:4,62мкг/мл.Х =288,8%

2.Жүрек  еті. Мөлшенген зат= 4,0005г. Оптикалық  тығыздық = 0,663. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшері: 4,14мкг/мл.Х =259%

3.Бауыр  еті. Мөлшенген зат= 4,0006г.Оптикалық  тығыздық = 0,673 Салыстырмалы  кесте  арқылы концентрация мөлшері:4,21мкг/мл.Х =262,9%

II Cиыр  еті

1.Ет. Мөлшенген зат= 4,0016г. Оптикалық  тығыздық = 0,513. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшері :3,21мкг/мл.Х =200,4%

2.Жүрек  еті. Мөлшенген зат= 4,0011г. Оптикалық  тығыздық = 0,422. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшері: 2,64мкг/мл.Х =165%

3.Бауыр  еті. Мөлшенген зат= 4,0009г. Оптикалық  тығыздық = 0,482. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация мөлшері:3,01мкг/мл.Х =188,1%

III Қой  еті

1.Ет. Мөлшенген зат= 4,0012г. Оптикалық  тығыздық = 0,462. Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшерін  табамыз.Ол  2,89 мкг/мл-ға  тең. Х =180,6%

2.Жүрек  еті.Мөлшенген зат= 4,0009г.Оптикалық  тығыздық = 0,413 Салыстырмалы  кесте  арқылы концентрация мөлшері: 2,58мкг/мл.Х =161,5%

3.Бауыр  еті.Мөлшенген зат= 4,0011г.Оптикалық  тығыздық = 0,438 Салыстырмалы  кесте  арқылы  концентрация  мөлшерін  табамыз.Ол  2,73 мкг/мл-ға  тең. Х =170,9%

18-Кесте.Ет өнімдерінің құрамындағы  гликозидаза мөлшері.

Үлгі	Жылқы  еті	Сиыр еті	Қой еті	Жылқы (жүрек  еті)	Сиыр еті (жүрек  еті)	Қой  еті (жүрек  еті)	Жылқы  (Бауыр  еті  )	Сиыр еті (Бауыр  еті  )	Қой ет (Бауыр  еті  )
гликозидаза	288,8	200,4	180,6	259	165	161,5	262,9	188,1	170,9

 

                                                                  

   

 

 

 

                                      

 

 

 

 

 

 

 

                                                 ҚОРЫТЫНДЫ.

               Ферменттерде – катализаторлар. Оларға да барлық  химиялық катализ заңдылықтары тән. Бірақ ферменттер – табиғаты белоктар және өздеріне тән ерекше қасиеттері болады. Ферменттер бірақ  биохимиялық реакцияны катализдейді. Химиялық реакциялардан ферментативті реакциялар айырмашылығы  1- ден температурада, неғұрлым температура жоғарылай түссе ферменттер өз құрылымын бұзады және белсенділіктері төмендейді де, жұмысын тоқтатады. Ферменттер үшін тиімді және жұмсақ температура 35-40 градус.

2- ден ерітіндінің  қышқылдығының  физиологиялық мәні.  Неғұрлым рН -7 ге жақындағанда ( пепсин ферментінен басқасы ) белсенділіктері арта түседі.

3- ден  Химиялық катализаторлар  жоғары қысымда белсенді болса  ферменттер үшін жұмсақ әрі  тиімді  қалыпты атмосфералық  қысым болып саналады.

4- ден  Ферменттер катализдейтін реакция жылдамдығы  химиялық катализдерден  ондаған, кейде миллион есе артық жылдамдықта жүреді. Олардың бұл қасиеті қоректік тамақтардың  ыдырау энергиясы белсенділігіне байланысты.

           Зерттеу нәтижесінде : Жылқы етінің жұмсақ етінің , жүрегінің және бауырының концентрациясы мөлшері бірдей  20,8% ; 20,88 %; 20,60 %  ,  ал сиыр етінде  18, 50% ; бауырында 17,77% жүрегінде 18,55 % болса, қой етінде 17% , жүрек еті 17,10% бауырында 16,89 % көрсетті. Қорыта келгенде неғұрлым  концентрациясы жоғары болса ферменттер белсенділігінің  жоғары болатынын ескерсек жылқы еті алғашқы орында тұрады екен.

           Ет құрамындағы май мөлшерінің шамадан тыс артуы энергетикалық құндылығын арттырғанымен белок құндылығын төмендетінін ескерсек, зерттеу нәтижесінде алынған көрсеткіштер бойынша ; жылқы еті, жүрегі және бауыры 5 % ;3%:  3,5% болса, сиыр етінде, жүрегінде және бауырында  7%; 4,8%; 4,5% көрсетсе ,қой етінде 9%, 6,9%, 6,3% болды.  Нәтижесінде алдыңғы қатарда жылқы етінің  құнарлығын айтуға болады.

Ет құрамындағы  амин қышқылдарының мөлшерін салыстырмалы түрде зерттегенде жылқы етінің сиыр, қой етінен жоғары тұратындығы анықталды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                      ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР.

1. Мамонтов С.Г. Захаров  Жалпы биология  2 – ші басылым М. 1995 ж
2. Габриэльянц М.А. Ет және балық тауарларының сатылуы. М:1981     

3.   Ленинджер А. Биохимия негізі М: 1985 ж

4. Вилли К. В. Детье Биология М. Мир , 1982
5. Захаров В.Б. и.др.  Биология. М: 1996 ж
6. Яригина  Биология: Медицина , 1987 ж

7. Журавская. Н.К.  Ет сапасын анализдеу. М. , 1985 ж

8.   П. Кемп, К, Армс  Биологияға  кіріспе. М. Мир ,1988 ж

9.    Грин. Н. И др. Биология : Т. 1-3 М. Мир. , 1990 ж

10   Скурихин и.М. Шатерников В.А. Қалай дұрыс тамақтану керек. М. 1989

      11 Сеитов З. Биохимия. Алматы, 2001 ж.

12 Медников . Биология:  М. Просвещение , 1994.

      13. Органикалық химия. Жоғары оқу орынына арналған оқулық  1985 ж

      14. Боев  В.И. т.б. Хим. Фарм. 1990 ж

      15. Бакланов  М.В. Фролов А.Н. ЖОрх. 1991.

      16. Андрейчиков  Ю.С. т.б. Ж орХ  .  1986.

      17. Хилкова  Н.Л. т.б. ЖОрХ. 1992

      18. Лахвич  Ф.А. т.б. ЖОрХ . 1988.

      19. Щепин  В.В. т.б. ЖОрХ. 1991.

      20. Кравченко  В.В. т.б. ЖОрх . 1992

      21. Томчин  А.Б. Хим.-Фарм. 1986.

      22. Омаров  Т.Т. т.б. Хим.-фарм . 1986.

      23. Жалпы органикалық химия 1992

      24. Амосова  С.В. т.б. ЖОрХ 1992

      25. Андронникова  Г.П. т.б. Хим. Фарм. 1988.

 

 

 

. 

                                                   ПІКІР

        « Мал еті құрамындағы ферменттер белсенділігі » тақырыбындағы Ермұқашев Еркебұланның  ғылыми жобасы мал еттерінің және оның өнімдерінің химиялық құрамын зертханалық жағдайда жан-жақты зерттеу жұмыстарын жүргізе , ферменттер белсенділігін анықтау мүмкіншілігін көрсеткен. Зерттеу барысында қолданылған әдіс- тәсілдері арқылы туыстас пәндер «биология – химия – физика » ғылымдар саласының бір ізділігін ұтымды қолданған.

         Салауаттылық өмір салтын құрудың негізгі  құрамдас бөлігі – дұрыс тамақтану болса , ғылыми  жобада ас құрамындағы белоктар, майлар, амин қышқылдарын  ауқымды зерттей отырып, зерттеу обьектілеріндегі  болу  мөлшерін нақты фактілермен және есептеулермен ғылыми негізде дәлелдеген.  Ферменттер белсенділігінің  тамақ құрамындағы химиялық заттардың сандық және сапалық мөлшеріне тәуелділігін ашып көрсеткен. Ферменттердің белсенділігінің артуына  оның концентрациясының , реакция жүру температурасының , ерітіндінің қышқылдық ортасының  тиімді және жұмсақ  жағдайлар болу керектігін  зертханалық жұмыстар арқылы дәлелдеген.

           Ғылыми  жоба  жаратылыстану бағытындағы мектеп – гимназиялар мен колледждерге жаратылыстану пәндерін тереңдетіп оқу үшін қосымша материал көзі ретінде қолдануға болады.  Әр  оқушы және студенттің өз білімдерін өмірде қолдана алу жолы көрсетіліп, ағза саулығының жүйесін құрудың ғылыми негізде көрсетілуі жұмыстың жаңашылдығы болып табылады.