Ет және ет тағамдарын эксперттік бағалау

Ет және ет өнімдерін тасымалдауға әдейіленген автокөліктер қашанда  болмасын мемлекеттік  санитарлық - эпидемиологиялық  қадағалау қызметкерлерінің бақылауында  болуы тиіс. Олар автокөліктерге белгілі ферма бойынша санитарлық құжат  береді, онда олардың пайдалануға жарайтыны туралы мезгілінде белгі көрсетіледі. Бұл құжат қашанда болмасын жүргізушіде болуы қажет. Тасуға арту  алдында мал  дәрігері міндетті түрде автокөліктің  тасымалдауға жарайтынын,  санитарлық жағдайын, суықпен толық қамтамасыз етілгенін тексереді. Ет және ет өнімдерін тасымалдаумен байланысты қызмет көрсетушілер, медициналық қатардан өтеді.

Мал тектес өнімдерді тасымалдағанда, авторефрижератордағы температуралық режимі төмендегідей болуы керек, 51 кесте. 

59 кесте – Мал тектес  өнімдерді  тасымалдағанда автореф- рижератордағы температуралық режимі 

Өнімдер түрі	Арту кезеңіндегі жүктің температурасы, оС	Шонақ ішіндегі температура, градус
Мұздатылған ет, ет өнімдері және балық	– 80 жоғары емес	– 120 жоғары емес
Қорытылған мал майы	0	0-ден  - 30 дейін
Суытылған ет және сойылған құс	0-4	0-ден - 10 дейін
Суытылған ет	4-12	4-10
Жаңа жұмыртқа	8	0-ден - 40 дейін
Мұздатқыштан алынған жұмыртқа	3	0-ден - 30 дейін

Жүк жіберушінің міндетті түрде температура, жүктің жағдайы  және тасымалдау уақыты көрсетілген  жекеше куәлік, оған қоса №2 формалы малдәрігерлік куәлігі болуы керек.

Етті және ет өнімдерін  түсіргеннен соң, автокөлікті мұқтаждап  тазартады, жуады және  дезинфекциялайды. Ет өнімдерін жапқан брезентті аптасына бір рет соды қосылған ыстық сумен шайып жуады, ал матадан  жасалынған  жапқышты жуады.  Тасымалдау уақытында ет және ет өнімдерінің салмағы табиғи төмендейді, 52 кесте. 

52 кесте - Автокөлікпен  тасымалдағанда өнімінің шығын  нормасы 

Өнімдер түрі	Жыл мезгілі	Қашықтыққа байланысты табиғи шығын, %
Ет: суытылған суыған	суық жылы	0,05 0,06	0,06 0,09	0,06 0,12	0,03 0,04
аяздалған	суық жылы	0,01 0,01	0,03 0,06	0,05 0,04	0,01 0,01
Құс: мұздалған	суық жылы	0,01 0,02	0,03 0,03	0,05 0,04	0,01 0,01
суытылған суыған	суық жылы	0,02 0,02	0,03 0,03	0,05 0,05	0,02 0,02
Ішкі мүшелер өнімі: суыған	суық жылы	0,18 0,24	0,24 0,13	0,30 0,36	0,09 0,12
мұздалған	суық жылы	0,02 0,02	0,03 0,03	0,06 0,05	0,02 0,02

 

 

 

Қорытынды

Осы курстық жұмысты қорыта келгенде кез келген өнім өндіргенде оның сапасы адам өміріне тікелей байланысты екендігін айтып өтсем артық болмайды. Себебі, адам өнім болсын, қызмет көрсету түрі болсын олармен күнделікті кездесіп отырады. Сондықтан бірінші ет және ет өнімдерін күнделікті пайдаланады. Ет өте құнды, тағамдық биологиялық құндылығы жоғары тағамның бірі болып табылады. Сонымен қатар оның сапасы төмен болса, адам өмірі мен ден саулығына едәуір қауіп төндіреді.

Менің курстық жұмысымның мақсаты ет және ет өнімдерінің сапасына, өндірісіне қойылатын талаптарды ескере отырып өнімдердің сапасын зерттеу болып табылады.

Өнімнің сапасын көтеру стратегиясын жүзеге асырудағы кері байланысының маңызды элементі болып олардың сертификациялануы табылады. Мұнда жаңа отандық тексеру және сертификациялау орталықтарын құру, сертификациялау орталықтарын жарнамалау жұмыстарын жандандыру қажеттілігі туындайды.

Мынадай мемлекеттік қолдау шаралары жүзеге асырылуда: 
- ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін кәсіпорындарға қаржы институттарымен берілген несиелер бойынша сыйақы ставкасын субсидиялау, оның ішінде ет бойынша негізгі, айналым қаражаттарын толықтыру және құрал-жабдықтарды лизингке беру; 
- агроөнеркәсіп кешені салалары кәсіпорындарының халықаралық сапа менеджмент стандарттарының сертификаттарын әзірлеу, енгізу қызметтерінің құнын субсидиялау. 

Жоғары сапалы өнім шығаруға міндетті шарттың бірі болып шикізатты  дұрыс таңдау мен өндірістің технологиялық  процесін қатаң сақтау, санитарлық гигиеналық шаралар мен ережелерді сақтау, химиялық қоспаларды дұрыс  пайдаланып, шамадан тыс қоспау болып  табылады. Ет шикізатының бір ғана қасиеті бірнеше сапа көрсеткішіне әсерін тигізу мүмкін. Ет және ет өнімдері тез бұзылатын өнімдер қатарына жатуына байланысты, адам өміріне  қауып төндіретін өнімнің бірі болып  табылады. Сондықтанда ет және ет өнімдерін  міндетті сертификаттауға жатады.

Қазіргі таңда ауыл шаруашылық өнімдерін сапалы өндіріп, оны халық  мүддесіне жарату, адам өміріне және қоршаған ортаға зиянсыз болуын қамтамасыз ету маңызды  мәселелердің бірі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН  ӘДЕБИЕТТЕР 

 

1. Большаков А.С. и др. Технология  мяса и мясопродуктов. "Пищевая  промышленность", 1976.

2. Горегляд Х.С. и  др. Ветеринарно- санитарная экспертиза с основами технологии переработки продуктов животноводства. Л. "Колос", 1974.

3. Елемесов К.Е. Шуклин Н.Ф. (под  общей редакцией). Ветеринарно – санитарная экспертиза, стандартизация и сертификация продуктов. ИД «Credo», оформление, 2002 г.

4. Житенко П.В. Технология  продуктов убоя животных. М. Колос, 1984.

5. Житенко П.В., Боровков М.Ф. Ветеринарно-санитарная  экспертиза продуктов животноводства. М. "Колос", 1998.

6. Кузнецов В.А., Шлипаков Я.П.  Технология переработки мяса  и других продуктов убоя животных. М. "Колос", 1975.

7. Миниш Г., Фокс Д. Производство  говядины в США: Мясное скотоводство. М. Агропромиздат,1986.

8. Поротников Б.Е. Домашнее животноводство. А-Ата, Кайнар, 1989.

9. Рейн Л.М. и др. Технология  мяса -и птице продуктов. "Пищевая промышленность", 1966

10. Шепелев А.Ф., Кожухова О.И.  Товароведение и экспертиза рыбы и рыбных товаров. «МарТ», Ростов-на-Дону, 2001.

11. Государственные стандарты. Мясо  и мясные консервы. М. 1968.

12. Правила проведения сертификации  пищевых продуктов и продовольственного  сырья. Санкт-Петербург, 2000.

13. Рогов И.А., Забашта А.Г., Казюлин Г.П. Общая технология мяса и мясопродуктов. – М.: «Колос», 2000. – 367 с.

14. Егоров В.И., Шекенов Е.Ш. Технология  переработки животновод- ческих продукций и сырья. Астана, 2006.

15. Қолда мал өсіру (авторлар ұжымы). Алматы «Қайнар», 1995.

16. Шекенов Е.Ш., Құржықаев Ж. Мал өнімін өңдеу технологиясы. Астана, 2002.

17. Қазақстан. Ұлттық энциклопедия; С.Кенжеахметұлы, Қазақтың дархан дастарханы. – Алматы: «Алматыкітап». 2007; Дәстүрлі атаулар: - Алматы: «Арда». 2005).