Мектептегі оқу процесінде тәрбиенің маңызы

 

Материал  таңдау
Сызбаны түсіру					Технологиясын сараптау
Құрал-жабдық					Экономикалық негіздеу
Жобаны  нақтылау
Өңдеу					Құрастыру
Әрлеу					Сынау
Дайын бұйым

 

Жобаны  орындау жүйесі

 

І. Проблема: мектепте технология сабағынан перде тігу керек болды. Жұмысты неден бастау керек? Терезе пердесін дайындар алдында түр-түсін таңдап, сызбасын сызып, ең бастысы бөлмеге байланысты матасын таңдап алып, осы тақырып бойынша шығармашылық жобаны дайындауға кірісеміз.

ІІ. Таңдап алынған үлгі, матаға байланысты әшекей (таспа, желбіршек, шашақ) заттарды алады. Ең әдемі деген перде еденге дейін жай ілініп тұрса, ол көзге көрінбейді, пердеге желбіршек жасап безендірсе, бөлменің сәні кіреді. Өңдеу, сәндеу мақсатында төменгі жағынан сәнді шашақ жүгізіледі, ілу үшін бау тағуға, немесе матаның өзін қайырып таспаны тігу арқылы ұстауға да болады. Жоба сарамандық жұмысқа жоба ретінде технология сабақтарына ұсынылады.

 

ІІІ. Керекті құрал-жабдықтар мен материалдар:

1. тігін машинасы

2. қайшы

3. ине

4. керекті тігілетін  бұйымның суреті салынған техникалық  карта

5.сызғыш

6. қарындаш

Шикізат өнімдері: мата, түсті тігетін жіп

Қосымша материалы: сурет салынған қағаз, нұсқау карталары

 

IV. Үлгілеу, өзгерістер енгізу, нұсқау карталар жасау.

1. Перденің  эскизін алдын ала қағазға  түсіру.

2. Матаны пішуге  дайындау.

3. Өлшемдерін  қойып,қию.

4. Қиылған матаны  тігін машинада тіге білу.

 

 

Кесте 3 Перде тігудің технологиялық  картасы

 

 

 

 

 

V. Тігу технологиясы.

1. Жұмыс орнын  дайындау.

2. Керекті материалдар  мен құрал-жабдығын дайындау.

3. Матаны дайындау (үтіктеу)

4. Матаға сызбасын  сызу, өлшеу.

5. Өлшемі бойынша қию.
6. Машинада тігу.
7. Желбіршек тігу.
8. Әсемдеу, өңдеу жұмыстары.

VI. Тігу кезіндегі еңбек қауіпсіздік ережелері:

Қайшымен жұмыс:

• қайшыны арнаулы қобдишада сақтау керек.
• қайшыны біреуге үшкір ұшынан берме.
• қайшаның жүзін ашық қалдырма.
• қайшымен жұмыс жасап жатқан адамның көңілін бөлме.
• қайшының ұшын жоғары көтерме.

Инемен жұмыс:

• инені киімге қыстыруға болмайды.
• иненің жібін тіспен үзбе.
• инені ауызға салуға болмайды.
• инемен жұмыста оймақ ки.
• инені арнаулы жастықшаға түйреп қой.

Машинамен жұмыс:

• тігін тігушімен машинаның арақашықтығы 10-15 см болу керек.
• тігу кезінде матаны қолмен тартуға болмайды, ине сынып кетуі мүмкін.
• жұмыс кезінде машина табанының астында бөгде заттар болмауы керек.
• жұмыс орны жақсы жарықтандырылған болуы керек.

VII. Дайын бұйымды бағалап, өзін-өзі тексеру.

VIІI. Жобаны қорғау.     

Кесте 4 Календарлық-тақырыптық жоспар «Перде тігу»

 

Р/с	Тақырыбы	Теориялық	Практикалық
1-3   4 5 6	Шығармашылық  жоба. Перде тігу. Перде туралы түсінік. Перде түрлері. Ас бөлмесінің пердесін тігу.	3	3
Барлығы		6

                                                                               

Сабақ жоспары – 1

Сабақтың  тақырыбы:  “Перде туралы түсінік”

Сабақтың  мақсаты:  Перде туралы жалпы танысу.

Білімділігі: оқушылармен альбомдар мен плакат бойынша жұмыс жасап білім сапасын көтеру.

Тәрбиелігі: оқушылардың еңбекке деген қызығушылығын ояту, өзіне деген сенімділікті, жұмысты өз бетінше орындауға, ұқыптылыққа, батыл-дыққа, ептілікке тәрбиелеу.

Дамытушылығы: оқушылардың ой-қиялын дамыту, қызмет көрсету саласына үйрету және пәнге деген  қызығушылығын арттыру.

Сабақтың  түрі: түсіндірмелік, теориялық.

Пәнаралық байланысы: тарих, сурет.

Сабақтың  көрнекілігі: суреттер, плакат,  альбом.

Сабақтың  барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

• оқушыларды түгендеу,
• сынып тазалығына назар аудару.
• оқушының сабаққа дайындығын тексеру.

2. Үй тапсырмасын сұрау.

3. Жаңа сабақ.

Жаңа тақырыпты  түсіндіру.

Перде – терезелер мен есіктерді, қуыстарды перделеуге бөлменің бір жағын екіншісімен бөлуге пайдаланылады. Перделердің есік-терезелерге арналғанын, бөлмені екіге бөліп тұратын сырғымалы шымылдық сияқты түрлері болады.

Шымылдық – бұл ата-бабаларымыз қолданған киіз үйдің отау бөлігі бөлініп тұруы үшін шымылдық құрып пайдаланған. Қазіргі кезде шымылдық атауы перде түрінде қолданылады. Олардың мақта-матадан, жібек, жүн мата, мақпал, сондай-ақ синтетикалық жұмсақ пленкалардан, арнаулы өңдеуден өткен сабан, ағаш металл немесе  пластмасса шыбықтардан жасалған түрлері болады.

Перделік материалды таңдағанда оның түсі мен өрнегі бөлмелердің  атқаратын қызметіне, көлеміне, пропорциясына, мебельдер мен жиһаздарға сәйкес келуімен қатар, терезенің қай жаққа қарап тұрғаны табиғи жабдықтың түсуі де ескерілуі қажет.

Бөлме ішін сәндендіріп  тұратын заттардың бірі-перделер. Сондықтан перде дайындар алдында  түр-түсін таңдап, сызбасын сызып, бөлме жиһазымен немесе қабырға түсқағазымен сәйкестірген жөн. Ол үшін ең бастысы матаны таңдай білу. Ең әдемі деген перде еденге дейін жай ілініп тұрса, ол көзге тартымды көрінбейді. Пердені шашақ тігіп, желбіршек жасап, таспаны бастырып безендірсе, бөлменің сәні кіреді [20].

Перделер тек  қана үй бөлмелерінде ғана тұтылмайды. Жұмыс орында-рында, мәдениет үйлерінде, мәдениет сарайларында, ғимараттарда да тұтылады.

Көрнекіліктер бойынша жұмыс: перде түрлерінен жасалған сурет –альбомдарымен танысу.

4. Бекіту сұрақтары:

• Перде қай жерлерге тұтылады ?
• Атқаратын қызметі қандай ?
• Шымылдық пен перденің айырмашылығы қандай?

5.Үй тапсырмасы: бүктеме қағаз жасап келу.

 

Сабақ жоспары – 2

Сабақтың  тақырыбы: ”Перде түрлері”

Сабақтың  мақсаты: Перде түрлерімен танысу,  олардың әр бөлмеге тұтылу түрлерінен ажырата  алу.

Білімділігі: Оқушыларға оның күнделікті өмірдегі қажеттілігін түсіндіру туралы мәлімет беру.

Дамытушылығы: Оқушылардың есте сақтау байқағыштық қабілет-терін арттыру, тапсырмалар беріп, оқушылардың даму қабілетін дамыту.

Тәрбиелігі: Еңбекті сүюге, жауапкершілікке, өз бетімен жұмыс жасауға тәрбиелеу.

Сабақтың  түрі: аралас, теория сабағы.

Пәнаралық байланыс: математика, сызу, сурет.

Сабақтың  көрнекілігі: бүктеме қағаз, плакат, сөзжұмбақ.

Сабақтың  барысы:

1.Ұйымдастыру.

2.Үй тапсырмасын сұрау.

3.Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Перде түрлері, гардиндер – жылтырауық немесе айшықты  жұқа маталардан, тюльден, шілтерден  жасалып, терезеге тұтылады. Олар көбінесе ақ немесе ашық түсті біртегіс яки  суретті, кестелі, аппликациялы маталар болып келуі мүмкін. Әдетте гардиндер сол тұтылған күйі ашылмайды, бөлмені шаңнан, тікелей түскен күн сәулесінен қорғайды.

Үйдің төменгі  қабаттарында немесе көрші үйлер  тым жақын орналасқан жағдайда терезелерге  сондай-ақ “бриз-биз” деп аталатын қысқа перделер ұстауға болады. Мұндай перделер үшін жұқа мата, тюль, шілтер пайдаланады.

Шторлар – жарық  өткізбейтін маталардан жасалған қалың  перделер. Оның түрмелі және сырмалы  түрлері болады. Сырмалы шторлар  біркелкі тігінен жиырылып тұрады. Бөлме биік болса, штордың жоғарғы жағына желбірмен (ламберкенмен) сәндеуге болады. Пішіміне қарай желбір бір тегіс немесе бүрмелі болып келеді. Оның ұзындығы терезенің немесе есіктің биіктігінің 1/5-не тең болуы қажет. Шторлар – кешкілік сыртқы жарықтан, күн сәулесінен және көшенің шуынан қорғауға арналған. Портьерлер – жарық өткізбейтін қалың матадан есікке (бөлменің іш жағынан) ұстайтын перде. Олар жалғас бөлмелерден түсетін жарықтан және шудан қалқалайды, сондай-ақ есіктің жақтауларын жасырып, бөлмеге сән беріп, үлкейтіп көрсетеді. Пәтердегі көлемі жағынан ең үлкен қонақ бөлмеге тік селкеулі, төбеден еденге дейін түсіп тұратын жеңіл перделер тұтылады. Мұндай перделерді тұту үшін сәнді тіректерге орнатылған арқалықтары ақ немесе мебель түстес ағаш яки темір перде ілгіштерді пайдаланған дұрыс [20].

Жатын бөлменің терезелеріне төсек жамылғыларының түсі мен өрнегіне сәйкес келетін бір түсті немесе суретті перделер лайық оған арналған маталар неғұрлым қалың, жарық өткізбейтін болуы тиіс. Балалар бөлмесінің перделері үшін жиегі ауыстырып тұруға қолайлы, жууы оңай мақта-маталарды пайдаланған жөн. Маталары қызғылтым жылы реңкті торкөз, жолақ, геометриялық яки көгеріс өрнекті болып келгені жақсы.Бұл бөлмедегі перденің сақиналы арқалыққа ілініп, ұзындығы перденің төменгі ернеуінен сәл жоғары немесе одан 10-15 м төмен түсіп тұрғаны қолайлы [21].

Ал ендігі бөлме  ол- ас үй.Ол туралы келесі сабақта жалғастырамыз.

4. Жаңа тақырыпты бекіту сұрақтары:

-Перде түрлерін  ата ?

-Бөлмелерге  тұтылатын перделерде айырмашылық бар ма ?

5.Үй тапсырмасы: пәтер бөлмелерінің терезеге тұтылатын перделер суретін салып келу.

 

1. Сөзжұмбақ:” Шымылдық”

 

1. Тігін құралы (қайшы) Ш  2. Мата түрі (зығыр)  Ы 3. Тігін  құралы (оймақ)  М 4. Қол тігіс  түрі (қайып)  Ы 5. Тігін машинасының  түрі (қол ) Л 6. Мата түрі (драп)  Д 7. Кесте түрі (шым)  Ы 8. Мата түрі ( мақта )  Қ

 

2. Мына сөзжұмбаққа  мата атауларын жазып, ортадағы  сызбадан бұйымның атын оқуға  болады.

 

1.  (Капрон )   П 2.  (Сәтен  )      Е 3.  (Барқыт)    Р 4. (Драп)         Д  5.  (Жібек)     Е

 

Сабақ жоспары – 3

Сабақтың  тақырыбы: “Ас бөлмесінің  пердесін тігу”

Сабақтың  мақсаты: Оқушылар бөлме перделері түрлерімен танысу, орындалу тәртібін үйрету.

Білімділігі: Оқушылармен технологиялық нұсқау картасы және плакат бойынша жұмыс жасап білім сапасын көтеру.

Тәрбиелігі: Оқушылардың еңбекке деген қызығушылығын ояту, өзіне деген сенімділікті, жұмысты өз бетінше орындауға ұқыптылыққа, батылдыққа, ептілікке тәрбиелеу.

Дамытушылығы: оқушылардың шығармашылық қиялын ояту, қызмет көрсету саласына үйрету және пәнге деген қызығушылығын арттыру.

Сабақтың  түрі: аралас.

Пәнаралық байланыс: математика, сызу, сурет.