Шпаргалка по Истории Беларуси

   Такiм чынам, беларуская  лiтаратура зрабiла рашучы крк на шляху вызвалення ад унiтарызму.

   У рэпертуатры тэатрау   з'яуляюцца творы  сучаснай  тэматыкi: "Калючая ружа" Ю.Семенякi,опера А.Туранкова "Яснае свiтанне",К.Малчанава "Брэсцкая крэпасць" i iнш.Вялiкую увагу удзялялi ваеннай тэматыцы.На сцэне iшлi спектаклi па п'е сах К.Крапiвы "Людзi i д'яблы", 10 год не зыходзiу з афiш Рускага  тэатра iмя А.М.Горкага спектакль "Галоуная стаука" па п'есе К.Губарэвiча, у якiм паказаны шлях у рэвалюцыю салдат I сусветнай вайны.На сцэне беларускiх тэатрау iшлi спектаклi па п'есах А.Астроускага, А.Чэхава, У.Шэкспiра.У 1956г. быу  адкрыты Беларускi тэатр юнага гледача.

   Новым  зместам  папоунiлiся  харавы i iнструментальны канцэрт. Кампазiтарау прываблiваюць тэматыка iдэйнага  i сацыяльнага  гучання. Былi  напiсаны такiя творы як "Памяць сэрца" I.Лучанка, "Абелiск" Д.Смольскага, кантата  А.Багатырова "Беларускiя песнi" i iнш.Эстэтычнаму выхаванню народа служылi Джяржауная харавая  капэла БССР, Дзяржауны народны хор, Ансамбль песнi i пляскi, у 60-ыя гады да iх далучыуся ансамбль "Песняры".

   Выяуленчае мастацтва  праходзiць цяжкi шлях развiцця. Дамiнуючай з'яуляецца тэматычная карцiна. Вызначаюцца "У полi" М.Савiцкага, "Маё Палессе"  Вашчанкi i iнш. Вядомы мастак М.Савiцкi напiсау цыкл карцiн "Лiчбы на сэрцы",прысвеча ных вайне.

   Развiваецца манументальнае мастацтва. Дасягненнем беларускай культуры былi работы З.Азгура, А.Глебава, В.Цыгаля, А.Селiханава i iнш.

ВОПРОС№65: Обострение внутренних противоречий в СССР, усиление кризиса, политика перестройки.

   Супярэчнасць  жыцця  у  сярэдзiне 80-ых гадоу  асаблiва востра праявiлася у эканомiцы.Адзiная сiстэма уласнасцi,цэнтралiзаванае кiраунiцтва,улада партнаменклатуры  прывялi да поунага адмаулення уласцiвых эканомiцы законау яе развiцця.

Палітыка перабудовы, яе сутнасць і вынікі. У сярэдзіне 80-х гг. Савецкі Саюз апынуўся ў складаным становішчы. Запавольваліся тэмпы сацыяльна-эканамічнага развіцця, не заўсёды дасягненні навукі і тэхнікі ўкараняліся ў вытворчасць, нізкай была якасць многіх відаў прадукцыі, не хапала высака-якасных тавараў на рынку, па некаторых паказчыках прыпы-ніўся рост жыццёвага ўзроўню народа. Патрабавалася рэфар-маванне палітыка-эканамічнай сістэмы, якая ў аснове сваёй сфарміравалася ў СССР у 20-30-я гг.У другой палове 80-х гг. быў удакладнены палітычны курс і вызначана палітыка перабудовы, абнаўлення ўсіх сфер жыцця савецкага грамадства. Ініцыятарам гэтай па-літыкі з'яўляўся генеральны сакратар ЦК КПСС М. С. Гарбачоў.

У ходзе ажыццяўлення палітыкі перабудовы значна пашы-рылася самастойнасць  прадпрыемстваў і аб'яднанняў у выніку іх пераходу на поўны гаспадарчы разлік і самафінансаванне. Павысілася роля працоўных калектываў. Развівалася самакіра-ванне. Укараняліся прагрэсіўныя формы арганізацыі працы -арэндныя калектывы, гаспадарчыя разліковыя брыгады. Дэмакратычнай станавілася выбарчая сістэма, развівалі-ся галоснасць і плюралізм думкі, фарміравалася шматпартый-ная сістэма. Болын магчымасцей стала для ажыццяўлення дэмакратычных правоў і свабод грамадзян, для творчай дзей-насці.

Аднак жыццё паказала, што  ў КПСС - КПБ адсутнічала канкрэтная, навукова абгрунтаваная праграма абнаўлення са-вецкага грамадства. Не былі дакладна вызначаны канчатковыя вынікі, на дасягненне якіх накіроўваліся намаганні партыі і народа. У грамадстве з'явіліся капіталістычныя тэндэнцыі, узбагачэнне любымі сродкамі, некампетэнтнасць і безадказ-насць. Гублялася кіраўніцтва краінай. Бачачы гэтыя негатыў-ныя з'явы, частка народа стала абвінавачваць КПСС-КПБ, усіх тых, па чыёй ініцыятыве пачалася перабудова. Сацыялістчныя ідэалы ў вачах мільёнаў абясцэньваліся, аўтарытэт КПСС - КПБ катастрафічна падаў.Палітычны крызіс працягваўся.

ВОПРОС№67:Распад СССР.Независимость БССР. Создание СНГ.

Палітычны крызіс працягваўся. 8 снежня 1991 г. у Бела-вежскай пушчы (у Віскулях Камянецкага раёна  Брэсцкай воб-ласці) кіраўнікі Расіі, Беларусі і Украіны Б. Ельцын, С. Шушке-віч  і Л. Краўчук, ігнаруючы волю сваіх  народаў, якая была выказана на агульнасаюзным рэферэндуме 17 сакавіка 1991 г., дэнансавалі  дагавор 1922 г. аб утварэнні СССР і  тым самым разбурылі вялікую  і магутную дзяржаву. Гэты дзяржаўны пера-варот быў здзейснены са згоды прэзідэнта СССР М. Гарбачова. На руінах СССР утварылася аморфная, нежыццяздольная Са-дружнасць Незалежных Дзяржаў.

Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі. Яшчэ да распаду СССР 27 ліпеня 1990 г. сесія Вярхоўнага Савета БССР прыняла Дэкларацыю аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР. Было абвешчана вяршэпства на тэрыторыі рэспублікі Кансты-туцыі  БССР і яе законаў. Гэтмм быў пакладзены пачатак шляху да дзяржаўнага  суверэнітэту.

Дзяржаўны пераварот у  Маскве ў жніўні 1991 г. узмацніў цэнтрабежныя тэндэнцыі. Нечарговая сесія Вярхоўнага Савета БССР у жніўні гэтага года прыняла  пастанову аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці  Беларускай ССР У гісторыі Беларусі пачаўся новы этап - этап незалежнай дзяржавы.

Адбылася замена назвы  рэспублікі і дзяржаўнай сімволікі. Беларускую Савецкую Сацыяліс-тычную Рэспубліку надалей на:шнаці, «РэспублІка Беларусь», а ў скарочаных і састаўных назвах - «Беларусь». Дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі Беларусь гтнлі бсла-чырвона-белы сцяг і герб «Пагоня».

Пасля абвяшчэння незалежнагці Інмінрусі ІІачалася работа па фарміраванню органаў дзяржаўмага кіракаммя. Былі створа-ны Узброеныя Сілы. АрганізавамІ,І мытпая глужба, новая бан-каўская сістэма, камітэты па кіранаішю д.Іяржаўнай маёмасцю і па знешніх эканамічных суннзнхРэспубліка Беларусь - прэзідэнцкая рэгпубліка. 15 сакаві-ка 1994 г. была прынята Канстытуцыя (Асноўны Закон) Рэспуб-лікі Беларусь. Ёю наша дзяржана абвяіпчалася ІІрэзідэнцкай рэспублікай.

Першым Прэзідэнтам РэсІІублікі Беларусь быў выбра-ны А. Р. Лукашэнка.

ВОПРОС№35: Фарміраванне бел. нацыі. Адраджэнне бел. мовы і літаратуры. Дэмакратычны і нацыянальна-вызваленчы рух на Б. у другой палове 19 = пачатку 20 Нацыя – гістарычная супольнасць людзей, якая характарызуецца ўстойлівымі эканамічнымі і тэрытарыяльнымі сувязямі, агульнасцю мовы, культуры, характару, побыту, традыцый, звычаяў, самасвядомасці.Рэформа 1861 г., вызваліўшы сялян ад прыгоннай залежнасці, стварыла ўмовы для капіталістычнай перабудовы памешчыцкай і сялянскай гаспадарак з арыентацыяй на рынак.Прамысловы пралетарыят Беларусі характарызаваўся шматнацыянальнасцю і адносна невысокай канцэнтрацыяй.Гандлёва-прамысловая буржуазія Беларусі была таксама шматнацыянальнай, прычым большую яе частку складалі прадстаўнікі небеларускага этнічнага насельніцтва.Слабасць нацыянальнай буржуазіі ў пэўнай ступені замаруджвала працэс кансалідацыі беларускай нацыі.У канцы XIX ст. паступова стабілізавалася этнічная тэрыторыя беларусаў.Галоўным арэалам кансалідацыі беларускай нацыі былі цэнтральная і паўночна-заходняя часткі Беларусі.За 40 паслярэформенных гадоў колькасць жыхароў Беларусі падвоілася.У другой палове ХІХ – пачатку XX ст. працягваўся працэс фарміравання мовы беларускай нацыі.Пасля падаўлення паўстання 1863–1864 гг. на Беларусi адбыўся рэзкi спад сялянскiх выступленняў i на працягу наступных 40 год сялянскi рух нiколi не дасягаў таго ўзроўню.Арганiзаваны рэвалюцыйны рух на Беларусi пачаў адраджацца толькi ў сярэдзiне 70-х гг.З самага пачатку ў народнiцтве iснавалi дзве плынi – рэвалюцыйная i рэфарматарская. Прадстаўнiкi першай асноўным сродкам дасягнення сваiх мэт лiчылi сялянскую рэвалюцыю. Памяркоўныя народнiкi хацелi перайсцi да сацыялiзму шляхам паступовага рэфармавання iснуючага ладу Расii.Народнiцкi рух на Беларусi быў iдэйна i арганiзацыйна звязаны з агульнарасiйскiм.Тым не меньш, выступленняў рабочых на Беларусi было ня шмат. Толькi ў 90-я гады назiраецца ўздым барацьбы. Паступова рабочы рух набывае ўсе большую арганiзаванасць i ў канцы ХIХ ст. вылучаецца ў самастойную плынь.У дугой палове 80-х – пачатку 90-х гг. у некаторых гарадах Беларусi былi арганiзаваны гурткi, у якiх вывучалiся працы К. Маркса, Ф. Энгельса i iх паслядоўнiкаў.Аднак ужо з сярэдзіны 90-х гадоў у сацыял-дэмакратычным руху Расіі адбываюцца значныя змены. Пачынаецца пераход ад вузкай гуртковай прапаганды марксізму да масавай эканамічнай і палітычнай агітацыі.Возрождению национальных традиций белорусской культуры во многом способствовала активизация белорусского национального движения в начале ХХ века. Расцвёл талант будущих классиков современной белорусской литературы - Я.Купалы, Я.Коласа, М.Богдановича, Цётки и др. Популяризации и пропаганде белорусской культуры способствовало издание газеты "Наша нива". 
Благоприятные условия для развития национальной белорусской культуры сложились в 1920-е годы, когда в республике проводилась политика белорусизации. Начали работать белорусскоязычные школы, Институт белорусской культуры. На его базе в 1929 г. была создана Академия наук Беларуси. Однако с начала 1930-х годов этот поступательный процесс был прерван, поскольку в культурной жизни возобладал жёсткий идеологический контроль, были репрессированы многие деятели белорусской культуры и науки.Сложные условия для развития национальной белорусской культуры сложились и в Западной Беларуси. К середине 20-х годов были закрыты многие белорусские школы. Однако и в таких неблагоприятных условиях появилась целая плеяда таких талантливых молодых белорусских литераторов, как М.Танк, В.Тавлай, Н.Тарас и др

ВОПРОС№36:Образование, наука и литература на Б в др пол 19 в.Периодическая печать Беларуси была представлена в основном официальными изданиями, среди них - "Губернские ведомости". "Виленский вестник', "Вестник Западной России'."'Епаркиальные новости'. В 1906 г. начала издаваться на белорусском языке газета 'Наша доля*. потом 'Наша нива". Возросла потребность в учителях для нродных училищ. Поэтому создаются учительские семинарии. Первой из них на территории Беларуси начала работу в 1864 г. учительская семинария в Моподечно. Позднее были открыты Полоцкая. Несвижская. Свислочская учительские семинарии.Во второй половине XIX в. начинается новый этап в развитии белорусской литературы. Вершиной ее развитая в это время стало творчество Ф. Богушевича - родоначальника критического реалиама в белорусской литература. Центральная тема его творчества - жизнь крестьян, поиск справедливости и выход из социального бес-.правия.В начале ХХв. новые темы, мотивы и образы принеслибелорусскую литературу Тетка. Я. Купала, Я. Колес, М. Богданович. Основателями новой белорусской литературы и литературного языка по праву считаются Я. Купала и Я. Колас.Неотъемлемой частью духовной культуры белорусов было устное народное творчество. В нем отражались все изменения в жизни общества.Большое значение имели работы Сапунова. Носовича, Никифорооского, Довнар-Заполь-ского. Карского и др.                     

РОС№37:Архитектура , ИЗО,театр и музыка во второй половине 19 в.В формировании белорусского профессионального театра большую роль сыграла театральная культура русского, украинского и польского народов. В белорусских городах действовали мастные русские драмтеатры, выступали актеры столичных городов. На Беларусь приезжали украинские и польские театральные коллективы.В начале XX в. возник первый белорусский настоящий профессиональный театр - труппа И. Буйницкого . Он выступал во многих городах, в том числе в Варшаве и Петербурге.Преемником первой белорусской труппы стало первое товарищество белорусской драмы и комедии, воз-режиссер Ф. Жданович, Первым шагом в организации профессиональной подготовки художников на территории Беларуси стало создание в 1866 г. рисовальной школы И. Трутнеаа. В 90-е гг. XIX в. открылись художественные школы в Минске и Витебске.Значительный вклад в развитие пейзажной живописи внес белорусский художник Горовский, бытовой живо-жакра являлся Альхимович. В жанре портрета работал Кругер. Традиции русского лирического пейзажа развивал художник Белыницкий-Бируля.До конца XIX а. а белорусском зодчестве господствовала эклектика - сочетание разнородных стилевых элементов: неоготики, необарокко, нворомвнского и др. На ряду с этим в конце XIX в. появляется новый стиль -модерн. Представители модерна использовали свободную планировку, своеобразный архитектурный декор для создания необычных зданий, все элементы его подчинялись единому образно-символическому замыслу. Модерн просуществовал до Первой мировой войны на Беларуси, но широкого распространения не получил.Развивалось также на Беларуси декоративно-прикладное искусство - создание художественных изделий, имеющих практическое значение в быту и художественная обработка предметов (мебели, орудий труда, украшений. игрушек и т.д

ВОПРОС№47:Участие  БССР в создании СССР. Нац-гос-венное строительство.

Централизация власти в совет.республиках ч/з единую партию помогла большевикам победить в гражданской войне 1918-1920. Но дальнейшее развитие межнациональных отнош., ликвидация экономич. и культурной отсталостинародов, кот. Раньше входили в состав Рос.империи, не могла быть решена в рамках так называемого военно-полит. союза совец республик. Формально республики были независимые, на ровне заключали договоры с РСФСР, на самом же делеполномочия РСФСР превышали полномочия др.совец.республик. И это при том, что фактическая власть концентрировалась в руках управляющих бальшевицкой партии.  Во время споров в 1922 про то, каким быть новому Союзу, решили 2 точки зрения: 1) предлож Сталина включить в состав РСФСР совец республики, “автомизировать” их. 2) идея Ленина образовать новое гос. Объединения –СССР, в кот. Входили бы на равных правах все совецкие республики. Одни партийные деятели видели в ленин. плане идеи конфедерации, другие же предлогали вообще убрать самостоятельность республик. Но в любом случае гос.власть должна была принадлежать комунистич.партии, кот. Обеспечивала всесторонний контроль за всеми сферами общест. жизни. Т.к. авторитет Ленина был бесспорным, то большинство партийных и совецких деятелей были за ленинский план.   16сент.1922 центр.бюро КП(б)Б постановило “считать целесообразным установление отнош м/у камисариатами Бел и камисариатами РСФСР аналогично с отнош., установленными м/у РСФСР и Украиной”.В Бел  идея образования СССР была поддержена в поветах на партийных конференция, на съездах советов, многочисленных собраниях рабочих30 дек.1922 I съезд советов СССРподписал декларацию об образовании СССР, в кот были сформулированы осн. принципы объединения республик: ровноправие и не принудительное вхождение их в СССР, право свободного выхода из Союза и доступ в него новым совецким социалист республикам. Съезд подписал Договор об образов СССР, кот предесматривал организацию 10 союзных норкомов (?), Верховного суда и Объединённого гос.полит управления, обозначил основы взаемоотнош м/у высшими органами власти СССР и союзных республик.  Был выбран верховный орган власти СССР – Центральный исполнительный комитет. 1-ая конституция СССР (янв 1924) декларировала рабочим страны широкия демократич. Праваи свободы, активное участие в управлении гос-вом.   В марте 1924 по предлож и хадатойствах бел управления Президиум центр. Исполнит комитета СССР принял решение о возвращении БССР 16 паветов Витебской, Смаленск. И Гомельской губерней. В дек. 1926 вернули ещё 2 павета: Гомельский и Речицкий.Возвращении БССР территорий на востоке сильно усилило её экономич. И культурный потенциал.   Образование СССР открывало возможность объединить стремления исторически связанных м/у собой народов, помогало их быстрому экономич., социальному и культурному развитию. Однако, с конца 20-х в СССР уменьшились права и способности республик. Фактически начала осуществляться сталинская идея “автонамизации”. БССР в составе СССР фактически пользовалось только правами национально-культурной автономии территориального самоуправления.