Негізгі компоненттерінің ұғымдары мен жұмыс принципі танысу

1. Кестені мына үлгіде жаса:

	A	B	C	D	E	F
1	Өтуге қажетті	ұпай:	13
2	Фамилия	Математика	Орыс тілі	Шет тілі	Қосындысы	Тіркелді
3

 

2. С1 ұяшығында өту балының мәні  – 13 сақталады,

3. Е3 ұяшығында үш емтиханның  бағаларының қосындысы: =В3+С3+ D3 формула жазылады;

4.  «Функция шебері» көмегімен F3 бағанын толтырамыз ол үшін:

• F3 ұяшықты ерекшелеп аламыз да, Вставка-Функция...  командасын орындаймыз;
• ұсынылған функция категорияларының  ішінен «Логические» тақырыбын таңдап, оның  ЕСЛИ функциясын аламыз;
• шыққан сұқбат терезеде төменгі формуланы талдап жазамыз

ЕСЛИ (И(Е3>=$C$1;B3>3); «+», «-»).

И логикалық амалы көмегімен жазылған шартты былай талдауға болады: балдар қосындысы (Е3) >= өту балы (С1) және (И) математика пәнінен базасы (В3) >3. Егер шарт орындалсы, онда F3 ұяшығында «+», әйтпесе «-» таңбасы жазылады.

5. Өту балы үшін $C$1 абсолютті сілтеме қолданылады, өйткені өту балы барлық абитуренттер үшін бірдей және өзгермейді. 3-інші жолдарға формула жазғаннан кейін ол формулалардан төменгі жолдарға маркер көмегімен көшіреміз.

Сонда Е және F бағдарларнындағы формулалар былай көрінеді:

	…	D	E	F
1	…	…
2	…	…	Қосындысы	Тіркелді
3	…	…	= В3+С3+D3	= ЕСЛИ(И(Е3>=$C$1;B3>3); «+»; «-»)
4	…	…	= В4+С4+D4	= ЕСЛИ(И(Е4>=$C$1;B4>3); «+»; «-»)
5	…	…	= В5+С5+D5	= ЕСЛИ(И(Е5>=$C$1;B5>3); «+»; «-»)
…	…	…

6. Мәліметтерді енгізген соң, мәндерді көрсету режимінен кестенің түрі былай көрінеді:

	A	B	C	D	E	F
1	Өтуге қажетті	ұпай:	13
2	Фамилия	Математика	Орыс тілі	Шет тілі	Қосындысы	Тіркелді
3	Алиев	4	5	5	14	+
4	Абаева	3	5	5	13	-
5	Жанжаксин	5	5	3	13	+
6	Оспанов	5	4	3	12	-
7	Аштаев	3	5	4	12	-
8	Советова	5	5	5	15	+

 

 

Тапсырма 8.2

Кестеде әлемнің ең үлкен көлдері жайлы мәліметтер жинақталған. Ең кіші көлдің тереңдігін, ең кең көлдің ауданын және теңіз деңгейінен есептегендегі орта биіктікті табу керек.

 

	А	В	С	D
1	Көлдердің аты	Ауданы (мың. Кв.м)	Терендігі (м)	Теңіз деңгейімен
2	Байкал	31,5	1520	456
3	Танганьика	34	1470	773
4	Виктория	68	80	1134
5	Гурон	59,6	288	177
6	Аральское море	51,1	61	53
7	Мичиган	58	281	177
8	Мин. Терендігі
9	Мак. Ауданы
10	Орташа . Ұзындығы

 

Тапсырма 8.3

1 ден 9 дейінгі сандардың  көбейту кестесін құр. 0-ден 9 дейінгі  сандарды маркер көмегімен енгізу  үшін, алғашқы екі сан (0 және 1) тұрған  ұяшықты ерекшелеп аламыз. Қажетті  бағытта маркерді тартып толтырамыз. Абсолютті сілтемені пайдаланып  формуланы енгіземіз. Осы формуланы кестеге таратамыз.  Кестені суреттегідей етіп әсемде (Формат-Ячейки...).

Көбейту кестесі
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
1	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9
2	0	2	4	6	8	10	12	14	16	18
3	0	3	6	9	12	15	18	21	24	27
4	0	4	8	12	16	20	24	28	32	36
5	0	5	10	15	20	25	30	35	40	45
6	0	6	12	18	24	30	36	42	48	54
7	0	7	14	21	28	35	42	49	56	63
8	0	8	16	24	32	40	48	56	64	72
9	0	9	18	27	36	45	54	63	72	81

 

 

Бекіту сұрақтары:

1. Функция шеберін қалай іске қосамыз?
2. Шартты функцияның жалпы жазылу түрі қандай?
3. Логикалық өрнектерде қандай қатынас амалдар қолданылады?
4. Логикалық амалдарды кестелік процессорда жазудың өзгешелігі қандай?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тапсырма 8.4

1. Үлгі бойынша кетені құр.
2. у=x2-10x+15 функциясының графигін тұрғыз.

 

Әдістемелік нұсқау.

1. Аргументтің мәнін 0-ден 10-ға дейін қадам 1-мен ал;   диаграмманы осы бетте көрсет;
2. С4:М4 диапазонын ерекшелеп ал;
3. Стандартты саймандар тақтасынан Диаграмма шебері (Мастер диаграмм) батырмасын шерт;
4. Диаграмма шебері (Мастер диаграмм (шаг 1 из 4)) терезесінде: Стандартные астарлы бетінде диаграмма типін  График таңдап, Далее батырмасын шерт;
5. Диаграмма шеберінің келесі (Мастер диаграмм (шаг 2 из 4)) терезесінде: мәліметтер көзі (источник данных) дұрыс алынғандығына көз жеткізіп,  Далее батырмасын шерт;
6. Диаграмма шеберінің келесі (Мастер диаграмм (шаг 3 из 4)) терезесінде: диаграмма параметрлері Заголовки астарлы бетінде диаграмма атауын (название диаграммы): у=x2-10x+15 функциясының графигі мәтінін енгізіп, аңыз (легенда) астарлы бетіне көш;
7. Аңыз (легенда) астарлы бетінде Добавить легенду  ауыстырғышын алып тастап, Далее батырмасын шерт;
8. Диаграмма шеберінің келесі (Мастер диаграмм (шаг 3 из 4)) терезесінде: диаграмманы орналастыру (Поместить диаграмму на листе) тобында осы бетті таңдап, Готова  батырмасын шерт.

                         

 

  

Жұмыс нәтижесі төмендегі суреттегідей болуы керек.

 

    

 

Тапсырма 8.5

Думанмен  бірге  Жандос пен Досжанда газет сатсын. Олардың саудадағы жемістерін төмендегі кесте көрсетілген. (ыңғайлы болу үшін Думан да қосылған)

	A	B	C	D	E	F	G	H
1		Дс	Сс	Ср	Бс	Жм	Сн	Жк
2	Думан	20	25	32	30	23	30	20
3	Жандос	33	28	25	25	22	25	20
4	Досжан	15	20	22	29	34	35	30

 

Үш сатушы туралы мәліметтерді толық беретін бағанды диаграмма жасау керек. Баған ұзындығы газет санына байланысты. Аптаның әрбір күні үшін бірдей болғанда,  7 тіреу нүкте болады. Алдағы диаграммадан өзгешелігі әрбір тіреу нүктеде 1 баған емес,  3 әрбір сатушы үшін 3 баған тұрады. Бір сатушының барлық бағаны бір түске боялады.

 

Тапсырма 8.6

Алдыңғы тапсырмадағы апта бойынша сатылған газеттердің өзгерістерін көрсететін сызықтық диаграмма жаса. Сызықтық диаграмма жасау бағанды диаграммаға ұқсас. Бірақ мұнда баған орнына оның ұзындығы (нүктемен,  крестикпен,  төртбұрышпен) белгіленеді  және  белгілер түзу сызықтармен қосылады. Бағандарды әртүрлі бояу орнына белгілердің әртүрлі (ромбик,  үшбұрыш,  крестик т.б.б),  сызықтардың түрлі қалыңдығы мен типі (пунктир,  тұтас, т.б) ,  түсі қолданылады.

 

Бекіту сұрақтары:

1. Диаграмма не үшін құрылады?
2. Диаграмма шебері қалай жұмыс істейді?
3. Диаграмманың қандай типтері бар?
4. Диаграмманың типтерін сипаттаңыз?
5. Диаграмма типтеріне қарай қандай жағдайларда қолданған ыңғайлы?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Практикалық жұмыс №9

Microsoft Excel электрондық кестесі.

Абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді қолдану.

Мақсаты: Электрондық кестеде есептеу жұмысы кезінде абсолютті және салыстырмалы сілтемелерді қолдану.

Тапсырма 9.1

Әлемнің әртүрлі еліне туристік жолдамалардың бағасы туралы мәліметтері бар кесте құру керек. Баға теңге және доллар түрінде көрсетілуі керек. Жолдамалар бағасы алдымен доллар түрінде, доллардың теңгеге қатысты курсы берілуі керек. Осы мәліметтер көмегімен жолдаманың теңгедегі бағасы шығарылады.

Әдістемелік нұсқау:

1. Microsoft Excel электрондық кестесін экранға жүкте
2. Кестені мына түрде жаса.

 

	А	В	С
1	Доллар курсы		Теңгемен
2	Елдер	Доллар бағасымен	Теңге бағасымен
3	Англия		=B3*$B$1
4	Болгария
5	Бельгия
6	Бразилия