Автор работы: Пользователь скрыл имя, 12 Июня 2014 в 05:06, курсовая работа
Әрбір ақша қаражаттарының түсуі мен шығуы үш категорияға байланысты:операциялық,инвестициялық және қаржылық қызмет.
Операциялық қызмет-бұл заңды тұлғалардың пайда алудағы негізгі қызметі,инвестициялық және қаржылыққа кірмейді.
Инвестициялық қызмет-бұл ұзақ мерзімді активтерді сатып алу мен сату,қарыздарды төлеу.
Қаржылық қызмет-бұл заңды тұлғалардың өз капиталындағы өзгерісі мен қарыз қаражаттары.
Ақша қаражаттарының айналымын екі әдіспен есептейді: «тура» және «жанама». Тура және жанама айырмашылығы операциялық қызметтің көрінісінен.
Есептілікті құрған кезде келешекте олардың салдары және пайда болу мүмкіндігі айқындалмаған фактілер болуы мүмкін. Осыған орай 30-шы БНС-на (4 бөлім , 8 бап ) енгізілген қызметтің негізгі қаржылық нәтижелері, кәсіпорынның қаржылық жағдайы мен ол кездесіп отырған негізгі айқындалмағандықтары жөнінде қаржылық шолу түрінде қосымша ақпарат беру және түсіндіру талабы уақытылы болып саналады.
Бухгалтерлік терминологияда олар «шаруашылық қызметтің шартты фактілері» деп аталады. Осындай фактілерге мысалы:
Есептілікті құру барысында сақтық талабына сай шартты фактінің салдарын анықтау керек. Шартты фактінің салдарын анықтау – есепті мерзімнен кейінгі оқиғаларды қадағалап ақшалай құнын бағалшауды қарастырады. Қажетті жағдайда тәуелсіз эксперттердің қорытындысын алу керек.
Ұйымда пайда болған кез келген шаруашылық қарекетінің шартты фактілері «Түсіндірме жазбада» да көрсетілу қажет.
Есептілік құру кезеңдерінің маңызды этаптардың бірі – есеп беру кезеңінің аяғында барлық операциялық: калькуляциялық, жинақтап таратушы, салыстырмалы, қаржылық-нәтижелік шоттардың жабылуы. Бұл жұмыстың басталуына дейін барлық бухгалтерлік жазбалар синтетикалық және аналитикалық шоттарда жүзеге асырылуы, бұл жазбалардың дұрыстығы тексерілуі тиіс.
Көптеген қазіргі ұйымдар есептің және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың күрделі нысаны болып табылады, өйткені ол әртүрлі бағыттар бойынша пайдаланылады. Сондықтан, шоттарды тізбекті жабуды негіздеудің нды маңызы бар. Олар максималды тарату шығындары бар өндірістік шттардан басталып, минималды тарату шығындары бар шттармен аяқталуы қажет.
Мұнда қолданыстағы есеп берушілік нысандарының ортақ бір
кемшілігібар екенін атап өту керек. Ол берілген мәліметтердің ескерген сипатында, яғни есептілік жетекшінің, аудитордың қолдарымен расталғанына қарамастан , істің нақты жағдайы жөніндегі көрініс бермейтіндігінде. Бұл есеп көрсеткіштерінің бұрынғы мәліметтерге негізделуімен байланысты, олар кейде жалған немесе бұрмалануы мүмкін. Сондықтан, есеппен танысу барысында, ұйымның қаржылық жағдайымен ақпараттық танысу кезінде, біріншіден, есептіліктің әртүрлі нысандарының көрсеткіштерін және олардың өзара байланысын және өзара негізделуін қарастыру маңызды.
Мысалы, активтердегі өзгерістер қызметтің көлемімен және сонымен қатысты барлық ілеспелі мазмұнымен таныса отырып, ең алдымен жеке тексеру немесе инвентаризация жүргізу жолымен іс жүзінде бар екендігін назар аудару керек.
Бұдан басқа, есеп беру жүйесін жетілдіру үшін, әртүрлі дерек көзден қалыптасатын ақпараттардың бірлігін және толықтығын қамтамасыз ету қажет. Бұл мақсатқа жету үшін есеп түрлеріндегі бір есеп беру кезеңінде немесе бір мерзімде құрастырылған натуралдық және құндық көрсеткіштердің өзара байланысын әртүрлі қызметтердің бақылау жасап отыруы пайдалы болар еді. Аталған әдістемелік тәсілді нарықтық қатынас жағдайында барлық есептілік нысандары бойынша олардың арасындағы үлкен ішкі байланыс үшін қабылдау керек.
Осылайша, есептілік басқару субъектісіне байланысты «фильтрленген және конденсацияланған» ақпараттың экран-интератора рөлін ойнау тиіс.
Ішкі есептілікте «келіспеушілік белгісі» деп аталатын басқару жүйесі нақты жағдайының жоспарланған деңгейінен ауытқуына ерекше мән берілуі керек. Бұл басқару субъектісінің назарын белгіленген тапсырмалардағы нақты ауытқуларға, олардың нәтижесінде болуы мүмкін салдарларды өз уақытында бағалауға және оларды тез жою жолдарын табуға мүмкіндік береді. Ауытқуларды бухгалтерлік есеп шоттар жүйесінде көрсету қажет. Әртүрлі мәліметтерді сақтайтын соның ішінде жоспарланған мәліметті және нақты деректермен саыстырғандағы ауытқуларды қоса есептегендегі, әр шотта белгілі бір анықталған тарауларды бөліп көрсетілуі дұрыс. Осы тараулар ішкі балансталған жүйені құрайды. Бұл жүйеде әрбір екі тараудың мәліметі бойынша үшіншінің кқөрсеткішін анықтауға болады.
Қазіргі уақытта кәсіпкерлік қызметті ұйымдастырудың шетелдік тәжірибесін қазақстандық ақпараттық базаға бейімдеу өзекті мәселе болып табылады. Оның Қазақстандық информациялық базасын бейімделуіне тура келеді. Мысалы: халықаралық есеп принциптеріне (GAAP, CCAP) сәйкес құрастырылған есептілік, трансформациялау процесін өткізуді қажет етеді. Яғни көп сатылы қайта есептеулер құрастыруды және Қазақстандағы есеп жүргізу реті мен тәртібін реттеуші нормативтік ережелерге сәйкес құрылған бухгалтерлік есептілік көрсеткіштерін түзетулерді талап етеді.
Қазақстандағы бухгалтерлік есеп стандарттарынан ХБЕС өзгешелігі қорытынды есеп құруда «шоттар корреспонденциясы» қолданылмайтындығында. Барлық қаржылық есеп беру нысандары тек қана кіретін және шығатын сальдолары және оралған айналым (оларды дебиттік және кредиттік деп бөлмей) арқылы жүргізіледі. Батыс стандарттарында бухгалтерлік жазуда бірнеше шотқа түсуі қарастырылған (бір мезгілде бірнеше шот дебиттеледі және кредиттеледі). Сондықтан, ХБЕС корреспонденцияланатын шоттарды көрсету мүмкін емес. Дамыған елдерде, қабылданған салық салу тәжірибесіне сәйкес пайда және залал шоттарының сальдосы жыл басынан өсу қорытындысымен жүргізіледі.
Бұл мемлекеттердегі салық салу жүйесі корпорауцияларға қаржылық жылдардың мерзімін өз бетінше белгілеуге рұқсат береді. Артығырақ айтсақ кейбір корпорациялар күнтізбелік айға сәйкес келмейтін қаржылық мерзімді қолданады. Бұл есептілік және есеп беру жүйесін құрастыруда салық салу жүйесі мақсаттарының басымды сипатта еместігін көрсетеді. Жоғарыда айтылғандар Қазақстандағы есеп беру жүйесіне толықтырулар енгізу керектігін көрсетеді.