«1С: бухгалтерия» бағдарламасы туралы түсінік

Конфигурацияда  мүлік, көлік, жер салықтары бойынша  декларация формалары қарастырылған (Меню «Отчеты»- «Регламентированные  отчеты», «Налоговая отчетность» группасы).

Негізгі құралдардың  өзгеруі. Негізгі құралдардың есебі  олардың өзгерістері, және сол өзгерістердің  болған күндері бойынша, мысалы: негізгі  қорларды есепке қою үшін эксплуатацияға енгізу, есептен шығару күндерін анықтауға  болады. Негізгі қорларда болып жатқан өзгерістер тозуды есептеуге әсер етеді.  Негізгі қорлар есебін жүргізетін құжаттар («Поступление ТМЗ и услуг», «Принятие  к учету ОС», «Перемещение ОС»  т.б) өзгерістерді тіркейді.

 

2.3.1 «1С:Бухгалтериядағы 8» бағдарламасындағы еңбекақы төлеу есебі

 

Арнайы мамандандырылған жүйе ішіне еңбекақы есептемесімен  кадрлар есебі, 1С:Бухгалтериясының құрамына кіре отырып келесі мақсаттарды  шешеді:

• кадрлардың қозғалысы бойынша есебі,оған қоса құжаттарды дайындау (жұмысқа қабылдау туралы бұйрықтар, басқа қызметке ауысқандығы туралы немесе еңбекақы мөлшерінің өзгеруіне, жұмыстан шығару туралы) және есептілік (Т-2 формасы бойынша жұмыскерлердің жеке карточкалары,ұйымның қызметкерлері туралы есеп);
• құжаттармен есептіктерді құру (төлем құжатын қоса алғанда);
• жарналармен салықтардың заң бойынша регламенттелген есептемесі, ұйымның қызметкерлерінің еңбекақы төлемдері бойынша салық салу базаларын құру;
• бухгалтерлік және салықтық есептегі салықтармен жарналардың сомалары.

Кадрлық есеп. «Қазақстанға арналған 1С:Бухгалтерия 8» ақпараттық базасындағы кадрлар туралы мәлімдемелер келесі мәндер бойынша анықталады. Олар, жұмысшы жайындағы жалпы ақпараттық мінездеменің сақталуы, «Физические лица» анықтамалығында сақталады. Ақпараттарды сақтау үшін, міндеттердің орындалуымен (ұйым, бөлімше, лауазым, табельдік номер) және «Работники организаций» (меню «Кадровый учет»- «Работники») мәліметтер регистрі қолданылады. «Плановое начисления работников организаций» (меню «Зарплата»- «Настройки начислений»- «Плановые начисления работников организации») регистрінде, еңбек төлемдерінің жағдайлары туралы мәліметтер сақталады. Осындай ақпараттарды бөлек сақтау,қолданушылар үшін қолайсыздық туғызбайды, бірақ әртүрлі жағдайларда жұмысты оңайлатады, бірнеше ұйымның ақпараттық базасында, бір жұмысшы есепке алынған кезде: мұндай жұмысшы туралы ақпараттар «Физические лица» анықтамасына бір рет енгізілуі қажет.

Кадрлар жайындағы  ақпараттар «Қазақстанға арналған1С:Бухгалтерия 8» құжаттарының көмегімен жүргізіледі. «Прием на работу в организацию» (меню кадровый учет»-«Прием на работу») құжатының көмегімен, бастапқы енгізу ақпараттары жүзеге асырылады.

Жоғарыда  айтылып кеткен құжаттардан «Работники организаций» және «Физические лица» (егер қызметкер ақпараттық базаға бірінші рет кіргізілген болса) анықтамасы толтырылады.

Кәсіпорынға жұмысқа қабылдау мынадай шектеулерді сақтай отырып қолданылады: Бір жеке тұлға, бірнеше ұйымның қызметкері болып тіркелген болса, онда оның жұмыс орны осы ұйымдардың біреуі болып табылады, басқа да ұйымдарда жұмыскер сыртқы сәйкестілікке бейімді болуы керек. Жұмыскер ішкі сәйкестілік ретінде екінші рет жұмысқа алынуы мумкін. Мұнда ішкі сәйкестілік ұйымның саясаты есептеме құрумен байланысты алдын-ала рұқсат етілген болуы керек, тұрақты меню арқылы» Предприятие»- «Учетная политика»-«Учетная политика (по персоналу)».

Сонымен қатар, персонал бойынша есептік саясаттың  формасына жұмыскердің табельдік  нөмірінің опционалды функционалын қосумен байланысты болады.

Егерде «Не  вести учет по табельным номерам» белгісі орналастырылған болса,онда жұмысқа қабылдау кезінде,жұмыскердің  табельдік нөмірі көрсетілмейді «Табельный номер» калонкасы болмайды).

Жалақыны есептеу. «Начисление зарплаты работникам организаций» (меню «Зарплата»- «Начисление зарплаты») құжаттары арқылы, барлық есептеулердің сомаларының есеп - қисаптары және ұстап қалулар (айдың аяғында) жүргізіледі.

Жалақыны  есептеу келесідей тәртіп бойынша жүргізіледі:

• Жаңа «Начисление зарплаты» құжаты құрылып, оның басында керекті реквизиттер көрсетіледі («Дата документа», Месяц начисления», «Организация»,мұнда бөлімшелерді көрсетуге болады);
• Жұмыскерлердің тізімі толтырылады (тізімді «Заполнить кнопкасының көмегімен автоматты түрде толтыруға болады, мұнда  «Қазақстанға арналған 1С:Бухгалтерия 8» барлық жұмыскерлердің тізімін таблицалық бөлімге автоматты түрде енгізеді,олардың жұмыс күндерін және ай бойындағы сағаттарын).Автоматты түрде бұл құжат 4 түрлі әдіспен толтырылады:
• «Заполнить/ Добавить из документа»-басқа документтердің ертерек толтырылған мәліметтер бойынша, сол сол жұмыскерлер бойынша басқа толтырылған документтер мәліметтерінің есептемелері таңдап алынады;
• «Заполнить/Добавить списком работников»-жұмыскерлердің жобалық есептемелері таңдап алынады,бұл формада ашылған қанағаттанарлық жағдайлар көрсетіледі.

Орындалған  есептемелер уақытынсыз,есептеме көлемі автоматты түрде толтырылады.

Егер жұмыскерге больничный лист немесе отпуск төлеу  керек болса, «Начисления организаций  анықтамасынан осы қызметкерге  жеке құжат ашылады.

Құжат жүргізіледі- саналынған есептеме регистріне жазылады.

Егерде ай ішінде жұмысшыға «Кадровое перемещение» құжатының, есептеме көмегінің өзгеруіне  әсер етуі дайындалса, онда «Начисления» кестесінің бөлімін толтырған кезде, 1 ай ішінде әр түрлі өлшемдер әсер еткендігі, сонша жол бойынша есептемеге енгізіледі.Атқарылған уақытқа қатысты қайта есептеусіз есептеме мөлшері жүргізіледі, егер атқарылған уақыт есептеме мөлшеріне байланысты болса оны қолмен корректілеу керек.

Ұстап қалу. «Регистрация разовых удержаний работников организаций», «Ввод сведений о плановых удержаниях работников организаций», «Исполнительный лист» (меню «Зарплата») құжаттары арқылы регистрлік мәлімет бойынша есептік ұстау, жұмыскерлердің жалақы төлемінен ұсталып қалады.

Жұмысшылардың еңбекақысына ұсталымдардың тізімі,есептеме түрлерінің жоспарында «Удержания организаций» (меню «Зарплата»- «Настройка расчета  зарплаты» - «Удержания организаций») құжатында сақталады.Әрбір ұсталымның түрне есеп тәсілін көрсету керек:

-тұрақты  сома бойынша;

- пайыз бойынша;

- пошталық  жинақ.

Есептеменің түрінің «Начисление организаций» базалық есептеменің пайызы арқылы есептелетін ұсталым түрлерін анықтау  керек, сол арқылы ағымдағы ұсталымдар есептелінеді.Мысалы: кәсіпорында ай сайын қызметкерлерден 1% көлемінде  есептемелерінен ұсталымдар ұсталып  отырған.Яғни 1% орнатылған есептеме түрі бойынша ұсталынады. Ондай есептеме түрлеріне:оклад, сыйақы, демалыстарды жатқызуға болады.

Еңбекақының берілуі. Төлем ведомосын дайындау. Жалақының берілуі «Зарплата к выплате организаций» (меню «Зарплата»- «Платежные ведомости») құжаттарымен рәсімделеді.Құжаттың негізгі бөлімінде керекті мәліметтер және төлеу тәсілі көрсетіледі.Олар:Касса немесе Банк арқылы көрсетіледі.Егер төлеу тәсілі Банк арқылы болса, онда банк алаңында еңбекақы төлейтін банк көрсетіледі және  «Автозаполнения кнопкасы арқылы сол банкте карточкалар тіркелген жұмысшылар тізімі толтырылады.Егер касса арқылы тәсіл көрсетілсе, «автозаполнения кнопкасы арқылы карточкалар тіркелмеген персонал тізімі көрсетіледі.

Бұл құжаттың кестелік бөлімі  «Работник», «Сумма», «Депонированная сумма», «Сумма к выплате» және «Выплаченность зарплаты».

Құжаттың  кестелік бөлімін автоматты түрде келесі шарттар бойынша толтырамыз:

- төлеуге  әлі тіркелмеген алдын-ала жүргізілген,сәйкес құжат «Начисление зарплаты».

Бұл құжат  Т-2 типтік форманы құруға мүмкіндік береді.

Касса арқылы еңбекақыны төлеуді таңдау кезінде  «Зарплата к выплате организаций» құжатының кестелік жағында «Выплаченность зарплаты» колонкасы көрсетіледі.Сонымен  қатар колонкаға келесі мәліметтерді енгізу қажет: «Выплачено», «не выплачено», «задепонировано». «Заменить отметку на» кнопкасы көмегімен «выплачено» мағынасына барлық таблицалық құжат үшін ауыстыруға болады.

Еңбекақы  «Через банк» әдісі арқылы төленетін  болса, онда «Расходный кассовый ордер» немесе «Платежное поручение исходящее», «Операция», «Выплата зарплаты», құжаттарының кестелік жағындағы «Зарплата к  выплате организаций» құжаттары  толтырылады.

Ақшалық құжаттарды «Зарплата к выплате организаций» құжатының негізінде енгізеді. Бұл үшін құжаттың ашық бөліміндегі «Действия» кнопкасын басып, содан кейін «на основании» таңдау керек.

Депонирлеу. Уақытында төленбеген еңбекақы төлемі. Бұл құжатты рәсімдеу үшін «Депонирование заработной платы» (меню «Зарплата к выплате организаций», құжаты қолданылады.

Таблицалық  бөлімнің закладкасы «Платежные ведомости».Таблица бөлімдері осы құжат бойынша толтырылғаннан кейін, келесі міндеттердің орындалуын талап етеді:

• «Заработная плата за месяц» құжатының толтырылуы көрсетілуі керек;
• «Через кассу» еңбекақының берілу әдістері көрсетілуі керек.

Таблица толтырылған  кезде құжаттың сомасы автоматты  түрде есептеліп отырады. «Депонирование организаций» құжаты «Зарплата к выплате» құжатының негізінде құрылуы мүмкін.

«Выплата  депонированной заработной платы» операция түрімен депоненттің төлемі «Расходный кассовый ордер» құжатымен рәсімделеді.

Жұмыскердің шығыстары бойынша справка дайындау.

Жұмыскер, ұйымдық  бухгалтерияға барып өзінің шығыстары  жайлы справканы көруіне болады.Мұндай справканы «Қазақстанға арналған 1С:Бухгалтерия 8» бағдарламасының көмегі бойынша дайындау оңай, ыңғайлы болып келеді.

1. «Справка о заработной плате» (меню «Отчеты»- «Регламентированные»- «Прочие»- «Справка о заработной плате»),құжаттарының көмегімен регламенттелген отчетты ашамыз.
2. Ашылған есеп формасына ұйымға қажетті және қол қойылған күнді-кезеңді, жұмыскерге қажетті справканы орналастырамыз. «Физические лица» анықтамасына сәйкес ұйым жұмыскерін таңдап аламыз.
3. Спавканы шығару үшін «Печать» кнопкасын басамыз.         

              

2.4 Кәсіпорындағы «1С: бухгалтериясының» өндірістік есеп

 

Бухгалтерлік  есептің ең басты мәселесі оның өндіріске  кеткен шығыны калькуляция болып  табылады, яғни фактылық өзіндік дайын  өнім. Бұл мәселеге орай есептің  шығыны келесі бөлімдерде көрсетіледі:

• өнімнің өзіндік құны;
• өнімнің түрі;
• шығынның пайда болған жері;
• шығынның түрлері.

Берілген  конфигурация шаруашылық өндірістің келесі операцияларында көрсетеді:

• өнімді өндіруге кеткен шығындарын көрсету;
• өнім шығарудың өзіндік құны жоспар бойынша ай ішінде көрсетіледі, корректирофкадан фактыға дейінгі өзіндік құн ай аяғында;
• өзара қызмет бөлімшелерін көрсетеді;
• көрсетілген қызмет өзге де мекемелерде көрсетіледі;
• есеп басқаруы өңдеумен шикізат іздестіруге берілген бір уақыттада өңдеуге өзіне меншікті жиналған шығындардың және шикізат және шикізат қозғалысымен және өңдеуге қабылдаған материалды;
• шығындардың тойтарысы өзіне меншікті шикізат өңдеуде өзгеде ұйымдарда көрсетіледі.

Өндіріс параметрлерін  есепке келтіру.

Кескін үйлесімінде  өндіріс есеп басқаруының артынан  параметрлердің күйге келтіруін  қажетті орындау, ішінде қолданылады  барлығы өндіріс процестің, және оның қортынды нәтижелеріне әсер етуі.

Кескіе үйлесімінің  шегіндегі кіріскен іс шығындарының қабылданған анықтамалары келесі:

Қай түзу шығындар – шығындар өнім айқын түрі шығындарына  апарып беруге болады, мысалы, материалдар, жұмысшыларға еңбекақы төлеу, негізгі  амортизациялық өндіріс қорлары. Бұ шығындар өнімнің айқын түрлері  өзіндік құнына қосылады.

Накладные (жанамалар) қайсы шығындар – шығындар бір  уақытта бәріне шығарылған өнім түрімен  және өндіріс қызметі жатады. Мына шығындарға жарықтандыруға кеткен шығындарды жатқызуға болады және топление туралы.бұл  шығындар жалпы есеп сома беру кезең  аяғы бойынша тарату жолымен өнімнің  бөлек түрлері өзіндік құнға  қосылады.

Номенклатуралық топ. Номенклатуралық топта номенклатуралық  позицияларды біріктіруге рұқсат етеді. Мәзір арқасында кіріскен тауарлы-іс номенклатуралық топтардың түрін  алуға болады (материалдар, өнім, қызметтің) – Номенклаьуралық топтың.

Өндіріс шығындарының нығайған есебі көбірек номенклатуралық  топтарға, номенклатуралық позиция, номенклатуралық позиция біріктіруі жүргізуге рұқсат етеді, сонымен  қатар өнім орындауының көмек  көрсетулер,тауарлардың және қызметтердің. Мысалы мекеме автокөліктік құралдардың  техникалық қызмет етуімен автобөлшектер  орындауымен, қызметтер көрсетумен шұғылданады, және автомобильдерді  жөндеумен.