«1С: бухгалтерия» бағдарламасы туралы түсінік

Есепті қолмен енгізу барысында тұтынушы шартты түрде  өткізімдердің барлық реквизиттерін  көрсетіп өту керек (соның ішінде дебеттің үш субконтосы және кредиттің  үш субконтосы). Бірақ шаруашылық әрекеттер фактілерін құжаттар арқылы тіркеуде өткізім реквизиттері автоматты түрде толтырылады.

Типтік операциялар. Тиептік операция қайталанатын операцияларды  енгізу үшін арналған. Типтік операция бухгалтерлік есеп және салық есебінің өткізімін қалыптастыру мен шаруашылық операциялар жайлы мәліметтерді енгізудің шаблоны ретінде қолданылады.

Типтік операциялар  шаблоны «Операциялар» - «Титік операциялар» мәзірі арқылы қол жететін «Типтік  Операциялар» сұрақтамасында сақталады.

Типтік операция шаблоны негізінде жаңа операцияның  ақпараттандырылған базасын енгізу үшін барлық жинақталған типтік операциялар  тізімін ашып, курсорды керекті типтік операция тізіміне орнатып, «Операцияларды енгізу» кнопкасына басу қажет. Осының нәтижесінде типтік операцияның  жоғарғы жағында форма ашылу  тиіс. Осы формада («Өткізімді қалыптасытру»  кнопкасын басу керек – осы  жерде қосымша операциялар параметрінің терезесі ашылмақ).

Құжаттардың кестелік бөліктерін автоматты түрде  толтыру. Құжаттардың кестелік бөліктерін тез толтыру үшін таңдау механизмі  қолданылады. «Таңдау» кнопкасын бақан  кезде құжаттың кестелік бөлігінде  таңдаудың арнайы формасы шақырылады.

«Таңдау»  алаңында форманың төменгі кестелік бөлігі автоматты түрде соңғы  мәліметтермен толтыратындай таңдау түрі көрсетіледі. Қол жетерлік таңдау түрлерінің тізімі құжат түріне және өзгеріске жататын кестелік бөлігіне тәуелді. Содан соң тізімнің таңдама  формасының кестелік бөлігіне тышқанмен  екі рет басқаннан тұтынушы осы  мәліметтерді құжаттарды кестелік бөлікке  ауыстыра алады.

Осындай механизмді жеңілдету ретінде автоматты  түрдегі толтыру механизм болып  табылады.Автоматты түрде толтыру  механизмі құжаттың басындағы кестелік бөлігіндегі «Толтыру» кнопкасын басу арқылы жүзеге асырылады. Ашылған мәзірден тұтынушы автоматты толтыру түрін таңдап, құжаттың кестелік бөлігі  таңдалған критерийлерге сай келетін барлық мәліметтермен толтырылады.

Мәліметтерді  енгізу.

Шаруашылық  әрекеттер фактілерін тіркеу құжаттарды енгізудің келесі тізбегі бойынша  жүзеге асырылады: тұтынушы құжаттардың  керекті журналын ашып, жаңа құжат  құру командасын орындайды. Ол үшін «Қосу» кнопкасын басу керек.  Альтернативті  нұсқа ретінде – журналдың  командалық панелінде «Әрекеттер»  кнопкасын басып, шыққан мәзірлерден  «Қосу» пунктін таңдау керек. Экранда  тұтынушы операция түрін орнатып, сосын  толтырып, ал сосын құжатты жазып, өткізетін құжаттың жаңа формасы ашылады.

Құжатты жазу үшін форманың төменгі бөлігіндегі  «Жазу» кнопкасы арналған, құжатты өткізу үшін – командалық панельдің «Өткізу» кнопкасы, құжатты жазу, өткізу және жабу үшін форманың төменгі бөлігінде «ОК» кнопкасы арналған.

Құжатқа автоматты  түрде нөмір берілу құжатты тіркеуден  кейін жүзеге асырылады. Мұндай жағдай тұтынушылардың желілік жұмысында  құжаттар нөмірін өткізуге жол бермейді. Құжатқа берілген нөмірді тұтынушы ешуақытта өзгерте алмас, қолмен нөмірді өзгерту үшін құжаттың командалық панелінде «Әрекеттер» мәзірінде «Нөмірді редакциялау» жалаушасын орнату керек.

«Қазақстан  үшін 8 1C:Бухгалтерия» тұтынушыларға  құжаттарды енгізуді жылдамдатудың  бірнеше механизмдерін ұсынады:

• тұтынушы құжат формасын алдын ала енгізілген құжатты көшіріп, содан соң тек керекті бөлігін өзгертуге болады (ол үшін журналдың немесе тізім командалы панель формасынан  «Көшіру» немесе «Әрекет» - «Көшіру» кнопкасының көмегімен «1С:Кәсіпорын 8» бағдарламасының жүйелер тізіміндегі жазбаларды көшіру);
• кейбір құжаттарды алдын ала енгізілген басқа түрдің құжаттары негізінде енгізуге болады;
• құжаттар топтармен автоматтандырылған өндірулер немесе т.б. енгізіле алады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2 КӘСІПОРЫНДАҒЫ  «1С: БУХГАЛТЕРИЯ» САУДА БӨЛШЕКТЕРІ

2.1 Кассадағы операциялық есептер

 

Кәсіпорынның  кассасы туралы мәліметтер «Касса»  анықтамасындасақталады. Оны «Банк  и касса» - «Кассы» меню арқылы ашуға  болады.

Әр кассада  жауапты тұлға және есеп валютасы көрсетіледі. Әрбір кәсіпорын шетел  валютасы сияты регламенттік валюта кассалық операция есебін жүргізе алады. Жауапты тұлғалар мәліметтері уақыт  өте келе өзгеріп отыруына байланысты жауапты тұлғаны бекіту кезінде  енген өзгерістері бар дата күшке  енеді. Қолданушының ыңғайына қарай  бір кассаны негізгі касса  ретінде бекіту ұсынылады.

Ақша қаражатының  түсуі.

Ақша қаражатының  түсуін тіркеу үшін «Кіріс кассалық ордер» құжаттарында арналған (меню «Банк және касса»-«кіріс кассалық ордер»). Бұл Құжат арқылы келесі шаруашылық операция түрлері көрсетіледі:

• «Оплата от покупателя»;
• «Возврат ДС подотчетниом»;
• «Возврат ДС поставщиком»;
• «Возврат ДС работником»;
• «Получение наличных ДС в банке»;
• «Расчеты по кредитам и займам с контрагентами»;
• «Оплата от структурного подразделения»;
• «Прочий приход ДС»

Операция түрі «операция» реквизитінде бекітіледі. «Оплата от покупателя» операциясы ақшаның түсуі кезінде көрсетіледі. «Договор» реквизитінде «ПКО» құжатында «с покупателем» түрі бар келісім шартты таңдау қажет. «1С:бухгалтерия 8 для Казахстана» құжатын жүргізу кезінде авансқа және төлемге түскен соманы және келісім шарттағы есептерді анықтайды. «Возврат ДС подотчетником» операциясы ақшаны қайтаруды тіркеу қарастырған. Берілген операция түрін таңдаған кезде құжаттың ішкі түрі өзгеріп отырады. «Возврат ДС поставщиком» операциясы ақшаның түсуін көрсетеді – кәсіпорынның қызметкерлері. Берілген операцияларды таңдау кезінде құжаттың қозғалысы және жұмыскерлердің тізімі көрсетіледі. «Получение наличных ДС в банке» операциясы банктегі мекеме есеп шотының ақшаның түсуі көрсетіледі. «Расчеты по кредитам и займам с контрагентами» операциясы несие және зайымдар бойынша ақша қаражаттар түсімі көрсетіледі. «Прочее» түрі бар келісім шартты таңдау керек.  «Оплата от структурного подразделения» операциясы құрылымдық бөлімшелерден түскен ақшамен қолданылады. «Прочее» түрі бар келісім шартты таңдау керек. «Прочий приход ДС» операциясы қалған жағдайларда қолданылады. «ПКО» құжаты ҚҚС-ғы соммасы берілген.

Ақша қаражатының  шығарылып салынуы.

«Расходный  кассовый ордер» құжаты ақшаның шығының  тіркеуге арналған (меню «Банк и  касса»- «РКО» или меню «Банк и  касса»-«Кассовые документы»). Бұл  құжат арқылы шаруашылық операциялар  анықталады:

• «Оплата поставщику»;
• «Возврат ДС покупателю»;
• «Выдача ДС подотчетнику»;
• «Выплата зарплаты по ведомостям»;
• «Выплата зарплпты работнику»;
• «Взнос наличными в банк»;
• «Расчты по кредитам и займам с контрагентами»;
• «Инкассация ДС»;
• «Выплата по исполнительным листам»;
• «Расчеты по доходу от разовых выплат с контрагентами»;
• «Оплата структурному подразделению»;
• «Прочий расход ДС».

«Оплата поставщику»  операциясы жеткізіп салушымен есеп айырысу ақшаларын көрсетуге  арналады. Бұл құжатты жүргізу  келісім шарт есеп жағдайын анықтайды. «Возврат ДС покупателю» операциясы ақшаның түсімінің қайтару тіркелімі  қолданылады «с покупателем» түрін  келісім шартты жүгізеді. «Выдача  ДС подотчетнику» операциясы ақшалардын есептемесі бойынша тіркеуг қолданылады. «Выплата зарплаты по ведомостям» операциясы жалақы беру  бойынша ақшаның  шығындарын көрсетуге арналған «зарплата  к выплате организации» құжат  түрін реквизиттік төлемде көрсету  қажет, онда ақша жазылады. «Выплата зарплпты работнику» операциясы жалақыны нақты  бір қызметкерлерге ақшасын беру туралы шығын «зарплата к выплате  организации» құжат түрін төлем  реквизитінде көрсету қажет. «Взнос наличными в банк» операциясы коммерциялық банктермен мекеменің  есептік шотымен ақшаны тіркеу. «Расчты  по кредитам и займам с контрагентами» операциясы кредит және займдар бойынша  шығындарын  көрсету. Таңдалған келісім  шарт құрамды «прочее» болу керек. «Инкассация  ДС» операциясы инкассаға сауда  жеріндегі пайданы тіркеу. «Выплата по исполнительным листам» операциясы әлеумент алушылар бойынша жатады. Толтыру кезінде қарыздарды тіркеу «Ил перечисление получателям» құжаты кестелік түрде көрсетіледі. Осының негізінде ақша беріледі:

«Расчеты по доходу от разовых выплат с контрагентами» операциясы контрагенттерде төлем беру үшін арналған. «Оплата структурному подразделению» операциясы құрылымдық  бөлімшелерде ақша төлеу үшін қолданады «прочее» түрі бар құжатын таңдау қажет. Басқа жағдайда «Прочий расход ДС» операциясы қолдану керек.

Кассалық  кітап.

1С бағдарламасында  кассалық кітап бұл есептік  форма мұнда ақша қаражаттарының  қозғалысы белгіденеді («Банк  икасса»-кассовая книга) 1 С бағдарламасының пайдаланылуысы кассалық кітап бойынша белгіленген уақытқа есептік форманы баспа түрін  шығарады. Тәртіп бойынша кассир кассалық кітапты күнделікті жүргізу керек. Сондықтан бағдарламада келесідей жүргізген дұрыс. Кассир 1С ден жұмыс күнінің соңында кассалық кітаптің есептік формасын басып шығарады. Бұл есептемені бастапқы құжаттар мен бас бухгалтерге береді. Бас бухгалтер есептеменің  негізгі бөлігіне есептемелерге тігеді.

Кассалық  құжат журналында есепті құру үшін «Кассовая книга» кнопкасы қолданылады. Берілген есеп көрсетілген кезең  бойынша есептерді құрады. Сондай-ақ кассалық кітапқа валюталық қорды  қайта бағалау түрі жазылады. Егер де мекемеде касса валюта түрінде  жүргізілсе онда бастапқы және соңғы  қалдық әрбір теріс валюта көрсеткіші ретінде жүргізіледі.

 

2.1.1 Есеп айырысу шоты бойынша операциялар есебі

 

Банк ұйымының шот мәліметтері «Банк шотында» анықталып сақталады. Әр ұйымға банк шотының тізімі анықталады. Ұйым тізімінен банк шотын өңдеп, енізіп, шығаруға болады (меню «предприятие»-«организации») - ол үшін керек ұйымды ерекшелеп, «перейти» батырмасын басып соның ішінен «банк шоты» дегенді таңдаймыз.

Ұйымның банктік  шот тізімі ашылады, оған есеп айырысу  шотын қосуға болады. Банктің шотына мынадай мәліметтер кіреді:

- Түрі. Шот  түрі (есеп айырысу, судалық, депозиттік  және басқада шоттар) есеп айрысу  шотына анықтамасына сәйкес құрылу  талабы.

- Валюталық  шот. Есеп айырысу шоты ашылған  валюта. Валюта анықтамасында тіркелген  кез келген валютаны таңдап  алуға болады.

- Шот нөмірі  – банкке шот нөмірі енгізіледі.

- Банк. «Банк» анықтамасынан (меню «банк және касса»-«банктер») банк шоты ашылғанда банктің аты таңдалады.

- Атауы. Банк атауын пайдаланушы өзгерте алады.

- Тиынсыз  соммасы теңгеге шақса онда  ол «=» белгісімен көрсетіледі.

- «Ашылу  уақыты»  және «жабылу уақыты»  жолында тиісті сәйкес уақытта  енгіземіз.

Ескерту. «Банк шотының» анықтамасында сату-шылар мен сатып алушылардың өзінің банк шоты және Банк шотының тізімі болады. Сатушылар мен сатып алушылар Банк шотында «сатып алушылар мен сатушылар» (меню «продажа» продажа-«контрагенты») арасында «счета и договоры» анықтамасын ұсынуға болады.

Ұйымның есеп айырысу шотына ақша қаражаттарының келіп түскен тіркеу келесі құжаттар арқылы:

-«платежные  поручение входящие(меню «банк  и касса»-  «платежное поручение  входящие»);

-«Платежный  ордер на поступление денежных  средств» (меню банк және касса»-«платежный ордер на поступление денежных средств»).

«Платежное поручение входящие» және «Платежный ордер на поступление денежных средств» құжаттарында келесі шаруашылық операциялар көрсетіледі:

- Сатып алушы  төлемі;

- Жеткізіп  берушілердің ақша  қаражаттарының  бағамы;

- Кредит  пен займдардың есеп айырысуы;

- Басқада  қолма қолсыз ақша қаражаттарының  түсуі;

- Сатып алушылар  мен сатушылардың басқада есеп  айырысуы

- Шетел валютасын  алу;

- Шетел валютасынан  түскен түсім.

«Платежный  ордер на поступление денежных средств» құжатында қосымша шаруашылық операциялар болуы мүмкін: ақша қаражаттарын инкассациялау;

Ал «Платежное поручение входящее» құжатында  қосымша шаруашылық операциялар  болуы мүмкін:

- Зейнетақылық  ағымдарының жасы;

- Әлеуметтік төлемдердің жасы;

- Еңбекақы  қорының жасы;

- Құрылымдық  бөлімшелерінің төлемі.

«Платежный  ордер на поступление денежных средств» құжатында баспа формасы қарастырылмаған, ал «Платежное поручение входящие» құжатынан «Заявление на конвертацию валюты» басып шығаруға болады.

«Платежное  поручение входящие» және «Платежный ордер на поступление денежных средств» құжатында «выписка банка» өңдеу арқылы ақпараттық базаға енгізу оңтайлы.

Қолма- қолсыз ақша қаражаттарын тіркеу құжатына:

-«платежные  поручение исходящие (меню «банк и касса»-  «платежное поручение исходящие»);

-«Платежный  ордер на поступление денежных  средств» (меню банк және касса»-«платежный ордер на списание денежных средств»).

 

 

2.1.2 Материалдарды тіркеу

 

Материалдардың түсуі. Өндіріске арналған материалдардың қоймаға түсуі келесі құжаттармен жүргізілуі тиіс: «ТМЗ мен қызметтердің түсуі» («Сатып алу» менюі — «ТМЗ мен қызметтердің түсуі») және «Аванс есебі» («Банк және касса» менюі – «Аванс есебі»).  Түскен материалдар құжаттарда «Тауарлар» бөлімшесінде көрсетіледі. Материалдарды тіркеуді есепке алу ретінде 1310 «Шикізат және материалдар» счеты көрсетіледі.

Сатып алынатын жартылай фабрикаттардың қоймаға түсуі де «ТМЗ мен қызметтердің түсуі» құжатымен жүргізіледі. Сатып алынатын жартылай фабрикаттарды есепке алу үшін 1310 «Шикізат және материалдар» счеты көрсетіледі.