Лабораторная работа по "Ветеринарии"

 

Зертханалық жұмыс №3  Ауаның ылғалдылығын анықтау

 

Cабақтың  мақсаты:

1. Ауаның  ылғалдылық көрсеткіштерімен танысу

2.  Мал   қораларындагы ауа ылгалдылыгын  анықтау әдістсрін игеру

3.   Ауа ылгалдылыгын есептеу әдістсрін  игеру

Сабақтың мазмұны:Ауаның ылғалды күйін сипаттау үшін гидрометрикалык көлемді пайдаланады. Оған жататындар: абсолютті /нақты/ /ҚГ максимальды /жоғаргы/ /М/ салыстырмалы  ылғалдылыгы /0/ қанықтырмаған толығу /Д/ және шық нүктесі /Е/.

Ауаның ылғалдылыгын анықтау үшін мынадай құралдар қолданылады: психромстр, гигромстр жәно гигрограф. Психромстрдің комегімон ауаның абсолютті ылғалын анықтауга болады.

Психрометрлср мынадай түрде болып келеді: статистикалық (Август) жэне аспирациялық (Асстман).

Статистикалық (тұрмыстык) психрометр бір штативке бекітілген, бір-бірінен ара қашықтыгы 4-5 сантиметр екі бірдей термометрден тұрады. Термометрлердің біреуінің  резервуарын (дымқылын) бәтес шүберекпен орап, сол орамның ұшын шиыршықтап, суы бар ыдысқа батырады, сойтіп, бұл термомстр үнсмі дымкыл ауаның тсмпературасын корсетеді. Осыган орай дымкыл термометрдегі температураның көрсеткіші жанындағы кұрғақ термометрдегіден төмен болады. Екі термометрдің көрсеткіштерінің айырмашылыгы негізгі есепке алынады.

1. Ауаның  абсолютті ылгалдылыгы /Қ/ статистикалық  психрометр бойыша мына формуламен  анықталады:

К = Г-а(і, -1₂)В

Мұндагы: К - анықтайтын абсолютті ылгалдылық;

Ғ - "дымқыл" термомстрдің мәліметі бойынша су буының жоғаргы ссрпінділігі, (Мұны 4 - кестеден табуга болады);

а    -    ауаның    қозгалу    жылдамдыгына    байланысты   тоуелді    психрометрикалық коэффицент;

іі- құргақ термометрдің көрсетуі бойынша ауаның температурасы; г₂ - дымқыл термометрдің көрсетуі бойынша ауаның температурасы; В - Сынап бағанасымен көрсстілген барометриялық қысым.

Аспирацняльтқ психрометр жслдеткіші бар, термостаттың жанындагы резервуардың ауасын секундьтна 4 метр жылдамдыклен соруды қамтамасыз ететін арнаулы бекіткішке орнатылған екі бірдей сынапты термометрден тұрады.

Осы психрометрді пайдалану кезінде ауаның абсолютті  ылғалдылығы     мынадай формуламси есептеп шътғарады:

К = Г-03х(І! -і₂)х_В

755

Макснмальды (жогарғьт) ылгалдық - таблица бойығшіа анықталады. Сынап барысындагы су буынының жоғарғы серпінділігі қүрғақ тсрмометрдің корсеткіші бойынша алынады.

 

                                                                                                2 ксстс

Ауаның	қозгалу	"а" мәні
Жылдам    дығы,	м/с
0,13		0,00130
0,16		0,00120
0,20		0,00110
0,30		0,00100
0,40		0,00090
0,80		0,00080
0,90		0,00070
3,00		0,00069
4,00		0,00067

 

Салыстырмалы ылгалдық - эртүрлі жолмен аныкгалады:

а/Белгілі  формула бойынша:         К

                                         О=К\М * 100;

М

б/ Салыстырмалы ылғалдылыкты психрометрикалъқ таблица  бойынша анықтаймыз. Ол үшін "қүрғақ" жэне "ылгалды" термометрлердің  көрсеткіштерінен айырмашылықтары  есепке алынады.

в/    Ауаның    салыстырмалы    ылғалдылығын    аныктау   үшін    гигрометрлерді    жэне гигрографтарды да пайдалануға  болады.

Каныктырылмаган толыгу. (Дефицит насышение) (Д) мына формуламен анықталады:

Д = М-К;

Шык нүктссінін темпсратурасын анықтау үшін сынап бағанасындары /мм/ су буының "Максимальді" серпінділігі кестесіндегі абсолютті ылғалдылық бойынша анықтайды.

Керекті құралдар мсн жабдықтар: 1. Психрометрлер (аспирациялық, статистикалық). 2. Гигрографтар. 3. Гигрометрлер

Студенттердіц озіндік жүмысы: Қорадагы ауаның сшіыстырмалы ылгалдылыгымен басқа да гигрометриялық көрсеткіштерін өлшеу үшін, мал қорадагы ауа температурасын олшеген деңгечмен  аймақты пайдаланады.

Бақылау сүрақтары:

1 Мал кораларындага ауа ылгалдылығының көздері.

2.Ылгалды ауаның мал организмінс әссрі.

3.Гигрометриялық          корссткіштсрді          өлшеуге          арналган күрылысы және оларды пайдалану ережссі.

 

 

Зертханалық жұмыс №4  Ауаның микробпен ластануын анықтау

 

 Сабақтың мақсаты:

1. Кротов  құралымен жұмыс істеу тәртібін     игеру

2. Ауаның  микробпен ластануын анықгау  эдістерін игеру

Сабақтың мазмұны:Гигиеналық тұрғыдан ауаның бактериялық ластануын бағалау үшін I текше метрдегі жалпы бактериялар санын, сондай-ақ санитариялық-керсеткіш микроорганизм мөлшері мен микроб түрлсрш аныңтайды. Ауадағы бактериялардың жалпы санын анықтау үшін түндыру тэсші көмепмсн ауадағы микробтарды Петри шыны табақшасына қондырып және Кротов құралымен сүзгіштер немесе сұйыктар арқылы микробтарды өсіріп аныктауға болады.

Тұндыру тәсілімен микроорганизімдерді  анықтау. Осы тәсілмен анықтау үшін Петри шыны табакшасына ерекше стерилді  таза жағдайыңда 15 мл шамасыңда ет пептонды ағар мен желатин кұяды. Бұдан со_Ң шыны табақшаны зерггсйтін орында 5 минут ашып ұстап микробтарды кондырпіннан ксиін. 48 сагатқа ₃7°С температурадағы термогатқа орналастырады. Сонынан Петри шыны та.акшасында барлық ескен микробтар санын ссситсйді.

Ессптеу.   I текше мстр ауанын крамындагы микроорганизмдерді аныктау үтаін 100 шаршы сантимстрлп: Петри шыны табакшасыкда 5 минуттың ішінде 10 л ауадан қонатын микробтар санын ескеру аркылы анықтайды.

Мысалы. Көлсмі  100 шаршы саитимстр Пстри  шыны табақшасында 5      минуттын ішіндс 10 л көлсмдсгі ауадал 80 микроорганизм өсті дслік, яғни 1 текшс метрдегі зерттеу арасында: X - /1000.80/:   10 = 8000 микроорганизм болады.

2.  Ю.К.Кротов қүралы арқылы микроорганизмдсрді анықтау. Осы құралдың көмсгімсн ауадағы   микробтардың   жалпы   санын   ғана   емес   сондай-ақ   ауру   тудыратын   жэне санитариялық- корссткііитік микробтардыц молшерін анықтауға болады.

Кротовтың қүралы сыртқы қорабтан, оның табаны мен  негізінен жэне қақпақтан тұрады. Қақпакка зерттелетін ауаны сорып  алу үшін саңылауы бар плексигластан  жасалған диск салынған.

Құрал арқылы откен ауаның мөлшерін есептеп отыру  үшін қорабқа вентілі бар ротаметр бекітілгсн. Құралдың негізіне электрлі мотор орнатылған, ал оның білігінс /ось/ сыртқа тспкіш жслдсткіш бскітілген. Жслдсткіштің ішіне сегіз қалақты  қанаттар орналастырған, ол минутына 60 айналым жасап Петри шыны табакшасының бетін сына сияқты саңлаудан ауа  сорады. Қорекіі заты бар Петри  шыны табақшасын корпустың жоғары белігіне орналастырылған айналмалы дискіге  бекітеді. Сына сияқты саңлаудан келіп  тұрған ауа Петри шыны табақшасындағы қоректік заттың бетіне соқтыгып, оған микробтар жабысып конады.

Ауадағы микроорганизмдердің жалпы санын  анықтау кезінде аппараттан 2-3 минуттың ішінде 50 л ауа өткізеді. Ауа қатты ластанған болса ұстау мерзімі бір минутқа дсйін азаяды.

Мысалы. Тексерілген ауаның молшерін үш минут  шамасында алып, сору жылдамдығын  25 л /мин/ болды делік. Тсрмостатта Пстри шыны табақшасында 440 колоний ості дслік. Яғни I текшеметр ауада: X = /440. 1000/: 75 = 5887 микроорганизм болады екен.

3.  Сүзгі жәнс сү.йық аркылы ауадағы бактсрняларды қондыру. Зерттеу нүктелерінде аспиратордың    комегімсн     шыны    түтікшеге    бекітілген    (сүзгідегі    микробтарды физиологиялық стсрмлді сртіидімсн шаяды) сүзгіш немесе тазаланған физиологиялық стсрплді срітіидідсм   50-100 л ауа откізсді. Псгрм шыны табақшасына ағармсн бірге I мл физиологиялық ерітінді құйып, оларды температурасы 37° С термостатқа үш күнге кояды.

Пүдаи  соц осксп  колонийді  санап  есептеп,  содан  кейін  микробтың  барлық санын табады.

Мысалы. 25 мл физиологиялық ерітіндіден  немесе сүзгіштен 100 л ауа өткізілді делік (сүзгіштегі  микробтарды шайып кетіру үшін 25  мл физиологиялық ерітінді қолданылган).    Лгтріі    иіыны    табақшасында    120    колоний    өскен.    Яғни    I    мл физиологиялық срітіидіде 120, ал 25 мл - 3000 микроорганизм болады екен. Ендсше I текше метр ауада канша? 100 л-3000 1000 л - X;    Х=  1000 х 3000 = 30000 микроорганизм.

100

    Ксрскті қүралдар мсн жабдықтар:  Петри аяқшасы, термостат, колонияларды  санауга арналган құрал, АФА-БА-3, АФА-В-18 фильтрлері, физиологиялық ертінді, 1 немесе 2 мл стсрильді пипеткалар.

   Студеиттердіц озіпдііс жүмысы: 1. Студскттср тсксеретін зонада  аспиратордын комспмен ауа (50-100 ;0 фильтр исмссс сгсрильді (|?изсртінді  арқылы өткізсді                                       ₍₎

2. Петри  аякшасына 1 мл физиологиялық  ертіидіні тамызып термостатка  3 тэулікке 37 С қояды.

3. Өскен  колониялар санын есептеп қортынды  жасайды

 

Бақылау сұрақтары:

1. Ауаның  микробтармен ластануының қандай  гигиеналык мәні бар?

2.   Ауадағы   микробтардың   санын   анықгауда   тұндыру   (седиментациялық)   тэсілі дегеніміз не?

3.          Кротов қүралының кұрылысы қаңдай және онымен жұмыс істеу ережесі.

4.    Арнаулы   кұралдың   көмегімен   Петри   шыны   табақшасындағы   микроорганизм колонияларын сссптеу тэсілі.

5.   Ауаның микробтан ластануын төмендету үшін қандай санитариялық гигиеналық шаралар қолданылады?

 

 

 

 

 

 

Зертханалық жұмыс №5. Топырақтың химиялық құрамын анықтау

 

Сабақтың мақсаты:

1.Топырақтың  химиялық  қасиеттерін анықтау әдістерін игеру

Сабақтың мазмұны:Биохимиялық өзгерістер нәтижесінде топыраққа түскен органикалық заттар бірте-бірте минералды қоспаға айналады. Минералдану кезінде көбіне осы қоспа құрамына қарай анықтайды.

     Химиялық талдау жүргізу үшін  топырақтан сүзінді алады(топырақтағы  судан ерігіш заттарды шығару).

     Топырақтың сүзіндісін  дайындау. Ол үшін 50г топырақты колбаға салып, құрамында аммиагы жоқ 250мл бидистиллят құяды. Колбаны резиналы тығынмен тығындап, оны үш минуттай 7% КОН ерітіндісін қосып, одан әрі қарай шайқайды. Одан кейін колбадағы ерітінділерді сүзгіштен өткізеді. Сүзіндінің мөлдір болғаны жөн, ол үшін алғашқы бөлінген ерітіндіні жеке колбаға жинап, ал қалғанын қайта сүзгіштен өткізеді. Сорып алынған сүзіндіні сол күні тексеруден өткізіп, ондағы аммиактың, азоттың, азотты қышқылдың, хлоридтың, сульфаттың мөлшерін анықтайды. 100г топырақтың ішіндегі химиялық заттардың мөлшерін миллиграммен өлшейді.

      Топырақтың реакциясын анықтау. Бұл реакцияны көбіне Михаэльс құралы немесе рН-метрмен (ионометрмен) анықтайды. 6мл сүзіндіні алып, 1мл универсалды индикаторды қосады да, стандартты шкала арқылы сұйықтың бояуына қарай рН-ты анықтайды.

      Топырақтағы аммиакты анықтау. Пробиркаға 10мл сүзінді су құйып оған 4тамшы Несслер реактивін қосады. Егер топырақта аммиак болса онда 10минуттан кейін сары немесе қоңыр бояу пайда болады. Бояудың түсінің өзгеруіне қарай калориметриялық таблицаны пайдалана отырып, аммиактың жуықтау сан мөлшерін анықтауға болады.

      Топырақтағы нитритті  анықтау. Пробиркадағы 10мл сүзінді суға 10 тамшы Грнсс реактивін қосады. Пробирканы 5минуттай қыздырады. Нитрат бар болса солғын қызыл немесе қызыл бояу пайда болады. Бояудың түріне қарай калориметриялық таблицаны пайдалана отырып нитриттің сан мөлшерін анықтауға болады.

       Топырақтағы нитратты анықтау. Пробиркадағы 1мл сүзінді суға 2мл дифиниламин мен күкірт қышқылының қоспасын құяды. Нитрат бар болса қара көк бояу пайда болады.

        Керекті құралдар  мен жабдықтар: Михаэльс компараторы, рН-метр, таразы, плита, Грис реактивы, дифениамин қосылған конц.күкірт қышқылы, Несслер реактивы, стандартты шкала, әмбебап индикатор.

        Студенттердің өзіндік жұмысы: 1. Студенттер топырақ сүзіндісін дайындайды. 2. Дайындалған сүзінді сынамаларынан рН, аммиак, нитрат, нитрит мөлшерін анықтайды. 3. Студенттер топырақ сынамаларының химиялық құрамына қортынды жасайды.