Автор работы: Пользователь скрыл имя, 20 Февраля 2013 в 14:19, курсовая работа
Мақсат пен зерттеудің пәні келесідей тапсырмаларды шешуді болжайды:
- «халықаралық қылмыстық құқықты бұзу» түсінігіне қандай әрекеттер жататынын орнату;
- индивидтердің халықаралық қылмыстық құқықты бұзғаны үшін жауапкершілік институтының генезисін зерттеу;
- қандай халықаралық қылмыстық құқық бұзушылықтар халықаралық дәрежеде жеке жауапкершілікке әкеп соғуы мүмкін немес әкеп соғатынын анықтау.
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Халықаралық қылмыстық құқық бұзушылық үшін жеке тұлғалардың жауапкершілік институты, оларды жүзеге асыру механизмі осы құқық саласын кодификациялау шегінде үнемі дамып және күрделеніп отырды. Қазіргі таңда халықаралық қылмыстық құқықты бұзғаны үшін қылмыстық жауапкершілік институты және оларды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін жүйе ретінде, оның негізінде халықаралық құқық пен ұлттық имплементацияланған заңнаманың нормалары жатыр. Әскери қылмыстар жасағаны үшін индивидтердің қылмыстық жауапкершілік институтының аралас сипаты және осы әрекеттерді алдын-алу жүйесі өзара тығыз байланысты.
Халықаралық қылмыстық құқықты бұзғаны үшін жеке тұлғалардың жауапкершілігі қылмыстық әрекеттер үшін нақты санкция енгізу жолымен емес, белгілі бір тәртіпке тыйым салу және ұлттық заңнамаларға сәйкес осы тәріздес құқық бұзушылықтар үшін ізіне түсу міндеттемелерін мемлекеттердің тануымен халықаралық шарттарда бекіді. Дегенмен, бұл үлгі жаңылысқа әкелді және әскери қылмыскерлерді қылмыстық жауапкершілікке тарту міндетін орындай алмады, нәтжесінде халықаралық қылмыстық соттардың құруына қажеттілігіне әкеп соқты. Мұндай соттарды құру процесі 1993 жылдан басталды. Осы жылы БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі бұрынғы Югославия бойынша Халықаралық трибунал құрды. Кейін осы тәріздес Руанда бойынша ad hoc трибунал пайда болды, Косовода, Шығыс Тиморда, Сьерра-Леонада және Камбоджада интернационалдық трибуналдар құрыла бастады. 1998 жылы Рим статуты қабылданып, 2002 жылы күшіне енді. Ол халықаралық қылмыстар жасағаны үшін айыптылардың ізіне түсу үшін тұрақты сот органы – Халықаралық қылмыстық сотты құрды. [1]
Халықаралық
қылмыстық құқықты бұзушылықтар
жасаған айыпты тұлғаларды жазалауға
арналған қылмыстық заңнаманы әрекетке
енгізу бойынша міндеттемелер
Дипломдық жұмыстың мақсаты. Халықаралық қылмыстық құқық бұзғаны үшін халықаралық құқықтың индивидтерге қандай көлемде жауапкершілік жүктейтінін анықтау қажеттілігінен тұрады.
Зерттеудің объектісі ретінде халықаралық қылмыстық жауапкершілікті бұзғаны үшін индивидтердің қылмыстық жауапкершілігімен байланысты қоғамдық қатынастар саналады, зерттеудің пәні ретінде халықаралық қылмыстық құқықты бұзғаны үшін индивидтердің қылмыстық жауапкершілігінің халықаралық-құқықтық институты саналады.
Мақсат пен зерттеудің пәні келесідей тапсырмаларды шешуді болжайды:
- «халықаралық қылмыстық құқықты бұзу» түсінігіне қандай әрекеттер жататынын орнату;
- индивидтердің халықаралық қылмыстық құқықты бұзғаны үшін жауапкершілік институтының генезисін зерттеу;
- қандай халықаралық қылмыстық
құқық бұзушылықтар
Зерттеудің методологиялық және әдістемелік негізін танымның диалектикалық әдісі, оның ішінде жалпы ғылыми және арнайы әдіс табылады. Жұмыс барысында жалпы құқық теориясына және ғылыми таным аумағындағы мәліметтер, жұмыстық теориялық негізі қылмыстық іс жүргізу, жедел іздестіру қызметі ережелері қолданылды. Сонымен қатар, логико-теориялық, тарихи, салыстырмалы-құқықтық және республикалық құқықтық актілер құрады.
Зерттеу жұмысының теориялық негізі. Жеке тұлғалардың қылмыстық жауапкершілік мәселесіне халықаралық құқықта көптеген ғалымдардың ғылыми зерттеулері, еңбектері арналған. Осы еңбектер дипломдық жұмыстың теоретикалық негізін құрады. Дипломдық жұмыс жазу барысында ізденуші халықаралық қылмыстық құқық бойынша, халықаралық құқық бойынша және халықаралық қылмыстық құқық бойынша ғылыми әдебиеттерді қолданды. Осы қайнар көздер арасында, Л.К. Бакаев, М.В. Кудайбергенов, В.Ю. Калугин, Ағыбаев, Алауханов, Н.М. Боголюбов, С.М. Әпенов, А.Я. Капустин, И.И. Котляров И.И. Лукашук, В.И. Кузнецов, Ж. Пикте, И.О. Тиунов, Г.К. Дмитрева, И.Н. Арцибасов, Е.В. Мартыненко, Ю.М. Колосов, В.Н. Русинова, И.П. Сафиуллина және т.б. ғалымдардың жұмыстары қолданылды. Сонымен қатар 1949 ж Женева конвенциялары мен оған 1977 ж Қосымша Хаттамалар, Халықаралық қылмыстық сотының Рим статуты, Халықаралық қылмыстық трибуналдардың Жарғылары, БҰҰ Резолюциялары, ҚР заңнамалары және т.б нормативтік актілер қоланылды.
Сонымен
қатар, дипломдық жұмыс Рим статутының
ережелерін талдауға негізделеді. Бұрынғы
Югославия мен Руанда бойынша
Халықаралық қылмыстық
Зерттеу жұмысының құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс құрылымы кіріспеден, екі тараудан, жеті тармақшадан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттердің тізімінен тұрады.
1 ТАРАУ. ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚЫЛМЫСТАР ҮШІН ЖАУАПКЕРШІЛІГІН ХАЛЫҚАРАЛЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ
1.1 Жеке тұлға - халықаралық құқықтағы қылмыстық жауапкершіліктің субьектісі ретінде
Халықаралық шарттарға сәйкес жеке тұлғаға берiлетiн құқықтар көлемiнiң халықаралық және аймақтық деңгейiнiң кеңеюiне байланысты, ол халықаралық құқық субъектiсiнiң бiрi болды. Көпке дейiн халықаралық–құқықтық әдебиеттерде индивидтiң құқық субъектiлiгi жоққа шығарылып келдi. Ал халықаралық құқық бойынша ғылыми әдебиеттерде индивидтiң халықаралық құқық субъектiлiгi жоққа шығарылды (мысалы, А. П. Мовчан, С. В. Черниченконың еңбектерiнде). ХХ жүз жылдықтың 80-шi жылдарының аяғында индивидтің халықаралық құқық субьектілігінің жеке элементтерiн мойындайтын отандық еңбектер алғаш рет жариялана бастады. Батыстық заңгерлер индивидтің халықаралық құқық субъектiлiк теориясын аз-кем мойындайтын. Қоғамның халықаралық өмiрiндегi объективтi өзгерiстер қазiргi заманғы халықаралық құқықтағы тұлғаның құқық субъектiлiгi жөнiндегi мәселеден “табуды” алып тастады. [2]
Индивидтер халықаралық құқықтың шектелген құқық субъектiлiгi бар субъектiсi екендiгiн айтып өткен жөн, өйткенi оның халықаралық құқықтың нормалары мен қағидаларын құруға қатысу құқығы жоқ. Алайда, халықаралық-құқықтық нормаларды қолданудың тиiмдiлiгi индивидтің құқықтары мен мiндеттерiнiң көлемiн кеңейтiп жатыр. Тиiсiнше – халықаралық қатынастарда жеке тұлғаның рөлi де ұлғаюда. Мұнда, бiз “индивид” және “жеке тұлға” ұғымдарын теңдей қолданатынымызды айтып кетсек, себебi, жеке тұлға - бұл әлеуметтiк – маңызды белгiлерiнiң тұрақты жүйесi бар индивид болса; индивид – бұл жеке адам, жеке өмiр сүретiн тiрi тiршiлiк.
Халықаралық құқық нормалары халықаралық құқықтың негiзгi субъектiлерi болатын мемлекеттердің арасындағы өзара қатынастарды реттеуге бағытталған, ол индивидтердiң орындауы үшін адрестеледi. Мұнан басқа, жеке тұлғаның құқықтық жағдайына әсер ете отырып, аталған құқықтық нормалар мемлекеттi индивидтерге белгiлi бiр мәртебенi қамтамасыз етулерiн мiндеттейдi. Қазіргі жағдайларда индивидтің халықаралық органдарға жолдану мүмкіндiгi жоқ екендiгi талас тудырмайды, кейбiр жағдайларды ескермегенде. Халықаралық құқық индивидтердiң құқықтарын бұзған жағдайларды қарастыру іс-жосығын айқындайды. Онымен адам құқықтары жөнiндегi Комитетi, нәсiлдiк кемсiтушiлiктi жою жөнiндегi Комитетi, азаптауға қарсы Комитет және еркiн қамауға алу бойынша жұмыс тобы айналысады. [3]
Индивидтердің құқықтарының орындалуын бақылау мақсатында БҰҰ шеңберiнде қосымша институттар құрылуда. Мысалы, 1996 жылдың 20 желтоқсанындағы Бас Ассамблеяның 48/141 Резолюциясына сәйкес, адамның барлық құқықтарын қолдау және қорғау бойынша Жоғарғы Комиссар қызметi құрылды. Бiрiншi Жоғарғы Комиссар жұмысына 1994 жылдың 5 сәуiрiнде кiрiстi. 1997 жылы оның отставкаға шығуына байланысты Мери Робинсон жаңа Жоғарғы Комиссар болып тағайындалды. БҰҰ-ның бұл лауазымды тұлғасына адам құқықтары жөнiндегi қызметтiң негiзгi жауапкершiлiгi жүктелген. Жоғарғы Комиссардың өкiлеттiгi адамның барлық құқықтарын қорғаудан және оны тиiмдi жүзеге асыруды қолдаудан тұрады. [4]
Сөйтiп, индивидтің халықаралық құқық субъектiлiгiн үзiлдi-кесiлдi жоққа шығару қазiргi кезде ескiрдi деуге болады. Халықаралық қатынастарды гуманизациялау адамның құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз ету iсiндегi жеке тұлғаның белсендi рөлiн таниды. Бүгiнгi таңдағы халықаралық қатынастарда индивидтердің халықаралық құқық субъектiлерiнiң көлемi кеңеюде.
Бейбiтшiлiктi жақтайтын кез-келген
мемлекеттің адам құқықтары
мен бостандықтарын қамтамасыз етуi
басым орында болатыны талас тудырмас.
Халықаралық құқықта
Жеке құқықтар мен ұлттар құқығының
ара қатынасы мәселелерiнде гармониялық
үйлесiм қажет, бiрде-бiреуiнiң бiрiнен-
Адам құқықтарының халықтар мен
ұлттар құқықтарынан басым тұруын қалай
түсiндiруге болады? Адам құқықтарын қорғаудың
келiсiлген механизмiн қалай жасауға
болады?... деген мәселелерде бiз
шешiм табуға қиналамыз. Адам құқықтары
проблемаларында жалпы
Тұлғаның мәртебесi мәселесiндегi ұлттық
заңнама конституциялық ережелермен
қамтамасыз етiледi-Қазақстан Республикасы
Конституциясының II бөлiмiмен; 1991 жылдың
20 желтоқсанындағы азаматтық
Қазақстанда мемлекеттiлiктiң алғашқы
қалыптасу сатыларында
Индивидтердің халықаралық құқық субъектiлiгi мәселелерiн қолданудың келесi бiр сферасы халықаралық қылмыстық сот туралы мәселе, онда индивидтер Нюрнберг және Токия трибуналдары бекiткен тәртiппен жауапкершiлiкке тартылады. Индивидтердің халықаралық сот органдарына жолдану құқығы 1907 жылдың 18 қарашасындағы шақырылатын халықаралық сот құру туралы Конвенцияда қарастырылғанын атап айтқанымыз жөн болар. Аталмыш Конвенция ратификацияланбады, ал шақырылатын халықаралық сот сол күйде құрылмай қалды. Индивидке сот талқылауын қозғау құқығын беру туралы мәселенi дұрыс шешу адам құқықтарын халықаралық қорғау мәселесiнен келiп шығады. [8]
Халықаралық құқықтың жауапкершiлiк
институты теориясында
Информация о работе Жеке тұлға - халықаралық құқықтағы қылмыстық жауапкершіліктің субьектісі ретінде