Темір жол бағыттарының модернизациялануы

ТЖ ББ байламы орындаушы сызбаларда объектілермен үйлесу құрылғылары (ОҮҚ)  келесідей типтерін қамтамасыз етеді:

1. басқару бойынша ОҮҚ екі  типі пайдаланылады:

а. Электромеханикалық релемен үйлесетін  плата УДО-24R;

б. Тізбектердің қосылуын басқару  үшін УДО-48Р қатты дене реле негізінде  үйлесу платасы;

1. бақылау бойынша ОҮҚ матрицалық  дискретті дабылдарды  УМВ 64/8-S енгізу пайдаланылады. 

- (МЕҚ) МЕҚ -64/8-S (7 сурет) объектілердің  жағдайын бақылау үшін үйлесу платасы – матрицалық енгізу құрылғысы;

• МЕҚ-24 R (8.сурет) және МЕҚ -48Р (9. сурет) құрылғыны басқару бойынша шығару модульдері;
• TB-24R немесе DB-24R енгізу үшін релейлік платалар
• RIO–7017 және ДАИ-32ұқсастарды енгізу модульдері. 

 

 

7. Сурет МЕҚ-64/8-S платасының сыртқы көрінісі

8. сурет МЕҚ -24R платасының сыртқы көрінісі

        9. сурет. МЕҚ -48P платасының сыртқы көрінісі

 

Матрицалық енгізу құрылғысы МЕҚ -64/8-S (7. Сурет), бұдан әрі МЕҚ ,  электрлік орталықтандырудың екі позициялық 56 объектілерінің жағдайы жайлы ақпаратты жинау және бақыланып отырған объектілердегі қоректену бақылағыштың қоректенуінің гальваникалық шешілуі. Бақыланып отырған объектілердің байланыстары оптрондардағы электронды сызбаларға қосылған (10. сурет).

 

10.сурет.  МЕҚ-64/8-S платасының екі бағыттық объектісінің бақылауының электрлік сызбасы  

 

Байланысты қосуда бақыланып отырған  реле кіріс тізбегінде шағылыстырғыш  арқылы тікелей бағытта тоқ жүреді, және электрлік дабыл энергиясы  оптикалық сәулеленуге ұшырайды. Жарықтық дабылы, фотоқабылдағышқа келіп түсіп, тоқтың коллекторлық тізбек арқылы қоректену көзінен R3 резисторына ағуы болады.

Коллекторда фоторанзистордың  төменгі  потенциалы пайда болады. Бақылаушымен дабылды өңдеуде  фоторанзистордың коллекторындағы оптронның төменгі потенциалына (реле қосылған( логикалық бірлік сәйкес келеді. R2 резисторының қосылуы  оптрон қорында  сызбаның тез әрекет етуін және кіріс әсерін қамтамасыз етеді, фотодиодттағы тоқ көлемді ұлғайтпағанша, R2 резистор эмиттерінде қор потенциалын ал үшін жеткілікті. 

Электрлік сызбаларда оптрондарды  пайдалану ЭО бақыланып отырған  объектілердің жағдайын оқу  кіріс  және шығыстың жоғары электрлік оқшаулануын  қамтамасыз етеді (бақыланып отырған  объектілерді қоректендіруден бақылаушының гальваникалық байланысы),  ақпарат ағымының бір жақта ағуы (шығыс-кіріс  кері байланыстың болмауы), электромагниттік өрістердің әсер етуін қабылдамау.

МЕҚ көлемі 8*8 болатын диодтты матрица негізінде құралған,  өзара 64 гальваникалық байланыстарға бақылау объектілерін қосу үшін ақпараттық кіріске  ие, , 8 ТТЛ - өзара үйлесімді кірістер (CASE) бақылау объектілерінің тобын таңдауды басқару – OUT 8 сандық шығыс, оларда инверсті кодтта таңдап алынған ақпараттық кірістер көрінеді.

Кіріс басқару және  ақпараттық шығыстар  Х3 саңылауына шығарылған, ол RS485 к COM бақылаушы портына бұтақты интерфейс жұбы арқылы қосылған.

Бақылау объектілеріне МЕҚ қосылуы  кросс платалы Х1 және Х2 саңылаулары  арқылы жүзеге асырылады.

Кросс-плата кабель желісінен баспалы  монтажды релеге өту торабын  ұсынады. Өткізілген торап желілері кросс-платанын беткі жағында орналасқан  64 винттік клеммалармен тігіледі. 16 клемм негізгі және қордағы жиынтықтардың  МЕҚ платасындағы мәтіндік дабылдарды енгізу үшін арналған.  Кросс-платаның беткі жағында DIN41612 және 128 гшектеулі резисторлы Х1-Х4 төрт саңылаулар орналасқан.

Баспа монтажы кросс-платада, МЕҚ  екі платасы (негізгі және қордағы) Х1-Х2 және Х3-Х4 саңылауында орнатылатындай етіп орнатылған, соған сәйкес параллеьді қосылған және бір-бірінен тәуелсізжұмыс  жасайды.

МЕҚ платасының барлық 64 ақпараттық кірісі 8 топқа бөлінген, әрбір жетеуіне 8 кірістен, оның жетеуі ақпараттық болып  табылады, ал біреуі – мәтіндік. Осылайша   әрбір МЕҚ платасы  ТС –ке 56 объектілерін қосуды қамтамасыз етеді. Әрбір топ  өзінің OUT опторлы байламына қосылған. Объектілер тобы жағдайын анықтау үшін  платаға сәйкес келетін маскіні беру керек, сонан-соң әрбір 8 кірістердің байттарын санау. Бұл процедура таймерден әрбір сегіз топ бойынша 0.2 мс ажыраумен орындалады.   Платадағы барлық объектілерді сұрап шығу 1.6 мс орындалады.

Платаның жоғарғы бөлігінде  екі қатар жарық диодттары  орналасқан: LedOut1-8 жасыл түсті сол  жағында және LedCase1-8 қызыл түсті  оң жағында. Қызыл жарық диодттары  МЕҚ енгізілген басқарушы сөзді  көрсетеді, ал жасылдары – сегіз шығыстардың жағдайын (сұрап алынған релелердің санын) OUT1-8 шығысқа қосылған мұндай мағынада САSE1-8 басқарушы сөз. Жанып тұратын жасыл жарық диоды сұранып отырған реленің жабық байланысына сәйкес келеді.

(УВ) УДО-24R басқарушы әсер жасаушы платалар коммутациялық элементтер ретінде 24 аз көлемді (RY1 – RY24) электромеханикалық реледе пайдаланылады 11. сурет сызбада, ал УДО-48Р платасында шығыс элементтері болып оптоэлектронды құралдар болып табылады – қатты денелі VT (JP1 – JP48), 12 .сурет сызба, соның арқасында бақылаушы мен шығыс тізбектеріндегі дабылдар байламындағы гальваникалық байлам қамтамасыз етіледі. 

 

11.сурет. УДО-24R плата релесін басқаруының принципиалды сызбасы

 

 

 

 

12.сурет. УДО-48P қатты денелі реле платасын басқарудың принципиалды сызбасы

 

УДО-48Р және УДО-24R платаларында  реленің орамындағы басқару дабылы платаның өз микропроцессорынан пайда болады, бақылаушдан КТС УК командасын RS-485 интерфейсі арқылы алады, онымен монтаждың аз өткізгіштігі ол жеткізіледі (екі желілік сызық пайдаланылады).

 УДО-48Р платасы екі бөліктен тұрады:

• белсенді емес ТУ-48 кросс-платасы басқару объектісінен желінің қосылған торабы үшін, УДО электр қоректену желісі және  RS-485 интерфейсінің сызықтары ;
• басқарудың алынып-салмалы платасы.

          Кросс-платада келесілер орнатылды:

• CN1-CN2 - платадағы релейлік соңдары бар объектілерді басқаруға қосу үшін қажетті винттік клеммдер. Әрбір релейлік соңдары екі шығысқа ие:
• С „жалпы„ байланыс,  NO „жанама„ байланыс;
• Х3, Х4 – бақылаушы жиынтығындағы қоректені көзінен +5В қоректендіру платаларын қосу үшін клеммалар
• Х1, Х2 – интерфейстің  RS-485 сызықтарымен байланысы екі желілік сызықты басқару үшін клемма;
• Х7-Х10-  DIN41612 саңылаулары платамен байланысқан.

Басқару платасында келесілер орналастырылған: 

• JP1 – JP48  - объектілерді тікелей басқаратын қатты денелі релелер;
• LED1-LED48 — оптоэлектронды  релелердің жағдайын көрсететін, қызыл және жасыл, сары түстерінің индикациялық  жарық диодттары;
• SW — плата адресін анықтайтын микро қайта қосқыштар;

        -  СPU – телебасқару және оларды орындау бағдарламасында – оптоэлектронды релеге сәйкес келетін қосылулар немесе қосылуды болдыртпайтын микробасқаруларды атайды;  

• XTAL — RS-485 интерфейсінің микросызбалары;
• DD2 – DD7 – (КР1533ИР22) регистрлерді басқарудағы қатты денелі реле.

Перифериялық бақылағыштар (13. сурет) келесілерден тұрады:

• өндірістік бір платалы компьютерлер SSC-5x86H (NEAT-460);
• ISA жүйелік шинасындағы дабылдарды енгізу-шығару белсенді емес платалар;
• дыбыстық плата.

 

Корпус ішінде  кеңейтілуі  BP-8S сегіз үстелді белсенді емес жылжымалы плата орнатылған, онда жанама түрде бақылаушының қосалқылары қойылған: бір платалы компьютер мен  ACL-7122 дис кертті енгізу-шығару платасы, олардың қажетті саны басқару объектілерінің санымен және  станция бойынша бақылаушы,

ACL-7122 платасы сандық болып табылады  ISA шиналыы компьютер үшін дискретті дабылдар  44-енгізу-шығару модулінің биті болып табылады, қосылу саңылауы интерфейсті үйлестірілуі платаларының сыртқы құрылғыларының сызықтық кабельдері көмегімен орындалады.

Жанама жағынан ббақылаушы корпусында винттік клеммді панелі орналасқан, ол арқылы бақылағышқа қорек көзінен қуат барып түседі. Бақылаушы қосалқыларының үстіңгі жағы перфорациялық темір қақпақпен жабылған.

Бақылаушының негізгі функциялары  болып:

• УМВ-64/8-S кірістерінің циклдік сұранысы;
• бақылаушы объектілерінің жағдайының өзгеруін фиксациялайтын ақпаратты алу өңдеу;
• ЛАЖ бойынша алмастыру хаттамасына сәйкес хабарлаушы командаларды құрастыру;
• объектілерді телебасқару бойынша ЛАЖ бағдарламаларын келіп түсуін фиксациялау;

ТУ командаларын УДО-48Р басқарыу объектілерімен үйлесетін құрылғылар интерфейстері арқылы жүзеге асыру.

Бір платалы компьютер негізінде (14. сурет) AMD 486-DX/2 маркісінің орталықтандырылған процессорын құрастырады немесе соған ұқсас; қуатқа тәуелді үздіксіз есте сақтау құралы  (ҮЕҚ) сыйымдылығы 64 МВ. Сонымен қатар, компьютердің аналық платасында видеоадаптер, клавиатура бақылаушысы, сыртқы құрылғылардың қосылуын қамтамасыз етеін порттар жүйесі (тышқан, қатты дискілер, қатты дискілердегі жинақтаушы,  Ethernet  және жүйесі.). Ол айтарлықтай деңгейде жүйенің орналастыруына және пайдалану процессінде диагностикалауға мүмкіндік береді. 

 Бағдарламаның іске қосылғанынан кейін микробақылағышты басқару бағдарламасы 8биттік адресті оқиды,  SW микро қайта қосқышта орнатылған, және бақылаушыдан жиынтықтан команданың күтілу режимін өтеді.

       УДО-48Р ақпараттың алмастырылуында  Х¹⁶+Х¹⁵+Х²+1 полиноннан туындайтын циклдык кодттың блогында пайдаланылады.

         УДО — ның белгілі   платасын анықтайтын байт адресі, кодтталушы ақпаратты ңқұрамына кіреді, және микроқосқыштарды платада орнатады.

        Командаларды алуда, ондағы мекен-жай бөлігі өзінің мекен-жайларына сәйкес келеді, микробақылауыш қабылдаудың дұрыстығын тексереді (қабылдаудағы қатенің болмауы) және, егерде  командалар дұрыс қабылданған болса, соған сә йкес объектілерді платаның қатты релесіне қосады, сонан соң команданың жүзеге асырылуы жайлы дабыл сызығын  квиттауға береді. Қабылдау барысында қателер туындайтын болса, онда қабылданған команда күшін жоғалтады, және микропроцессор командалардың күту режиміне өтеді.

 

13. Сурет.  КТС УК контроллерінің сыртқы көрінісі

 

2.3.2Бағдарламалық қамтамасыз  ету құрылымы 

ЭО-МПК бағдарламалық  қамтамасыз ету (БҚ)  БҚ АЖО мен  БҚ КТС УК бақылаушысынан құралады.

БҚ АЖО бойынша орындаушы  модуль мен мәліметтер базасы файилы  қауіпті станция объектісінің сипаттамасын қосады, бақыланушы объектілердің орын алу кестесі (ТЗК ТС), басқару объектілерін тарату кестесі (ТЗК ТС), бұйрықтарды басқарушы алгоритмдерді құрастыру. Станция жағдайында мәліметтер базасын құрастыру инциализация модулімен орындалады,  БҚ -ға бейімделу кезеңінен тестілеуді орындаудадғы екі еселенген түрінен мәтіндік жазуларды жасауды қамтамасыз етеді. 

БҚ АЖО негізгі тағайындалуы — станциядағы тілдер мен бағаналарды  басқаруға арналған интерфейсті ұсыну. Объектілердің бақылауы жайлы жедел ақпарат мониторда жоба түрінде көрсетіледі (сызба) объектілердің жағдайын  индикациялаудағы станция — тілдер, дабылдар және басқа да мәліметтер. Поездың өтпелі жағдайының есебімен жүйеде сә йкес келетин режим менюін тапсыру арқылы станция бойынша  кезекші  станциядағы поездардың қозғалысын жедел басқару командасы құрастырылады. Монитордың жоғарғы жақ бөлігіндегі басқа да терезелерді таңдау тұтынушыға ТРА станциясынан диагностикалық және нормативтік-анықтамалық мәліметтерді беруге мүмкіндік береді.

Ақпараттық алмасудың жедел  бақылауы үшін экран мониторына ЛЕЖ  пакеттері жайлы мәліметтер енгізіледі, сонымен қатар ТЗК каналы ТС  матрица импульсы және мәтінді кесте  түрінде.

Жұмыс процессінде АЖО СБК екі  жиынтықта да поезд жағдайының екі еселенген файлы хаттамаланады және  диагностика жүйесінде мәтіндік хаттамалар нәтижесі мен станция бойынша кезекшінің іс-әрекеттері. Бұл мәліметтер дұрыстаулар үшін қол жетімсіз және жүйеде бір ай көлемде сақталады, және қажет болған жағдайда  дискетке немесе ақпаратты тасымалдайтын кез-келген электронды  тасымалдағеыштарға ауыстырылады. Берілген іс-шара қосымша режимдегі жауапты командалардың пайда болуына жауапты қатырылатын батырмаларды пайдаланудан бас тартуға мүмкіндік берді. Әрбір файл белгілі бір сағат бойы жазылады, сонан соң құрастырылған моментінен бастап жаңа есімді файл құрастырылады.

 КТС УК  БҚ бойынша бақылаушы мәліметтер базасын орындаушы модулінен тұрады:

• ТС объектісі (ТЗК орналасу объектісі, үйлесу құрылғыларына қосылу мекен-жайы (УСО), бақылаушы дабыл түрі).
• ТУ объектісі (ТЗК орналасқан мекен-жай, УСО қосылу мекен-жайы, басқарылушы дабыл түрі).
• Маршруттар (маршрут типі — поезды немесе маневрлі, нүктелер аталуы басы және соңы, трасса бойынша талап етілетін тілдер жағдайы, орындаушы топқа қосылатын реле, осы маршрутқа жататын).

КТС УК бақылаушысы БҚ — ның  негізгі функциялары болып табылады:

• УСО бақылаушы объектілерінің жағдайы жайлы ақпаратты алу;
• бақылаушы объектілер ақпаратын өңдеу және АЖО ЛЕЖ бойынша хаттарды дайындау беру;
• ЛЕЖ  интерфейсті қолдау;
• АЖО дан басқару командасының дешифрациясы мен қабылдауы;
• таңдап алынған командаға сәйкес талап етілетін басқару әрекеттерін тарату және құру;
• басқарушы жауапты командаларды жүзеге асыру және қабылдау;
• өлшеніп отырған осыған ұқсас дабылдар көлемдерін алу;