Темір жол бағыттарының модернизациялануы

Жүйе жеңілдетілген индикациялы  қордағы басқару тетігімен қосымшалануы мүмкін және қосымша режим батырмаларымен қатырылады. Бұл бағдарлама  ЭО-МПК функциясының  бағдарламалық-аппараттық құралдарымен  жүзеге асқанда, кезекшіде мождуль орнатылады, онда жауапты командалардың топтық қатырылу батырмасы мен жалғасып жатқан аралықтардың кілттері мен тұтқа монтаждалады.

 СБК АЖО компьютерлері  локальды-есептеуіш желісіне (ЛЕЖ) біріктірілген. Бұл желіге АЖО ШН қосылған, сонымен қатар қажет болған жағдайда поездардың қозғалысы жайлы басқа да пайдаланушы ақпараттар қосылуы мүмкін. АЖО ШН электрлік орталықтандырылу құралдарын басқару  құрамдағы АЖО ШН модуль командасы құрамдағы бағдарламалық қамтамасыз етудің жоқтығын болдыртпайды.  АЖО (соның ішінде СБК) локальді желілерін пайдалану есебінен жедел және персоналдарға қызмет көрсету орындарында технологиялық процессті бақылау көзқарасы бойынша станциялар ұнайтындай етіліп орналасуы мүмкін.

Есептеуіш техника құралдарымен бірқата функцияларды жүзеге асырудың арқасында , ЭО-МПК  ЭО релейлік типпен салыстырғанда ғимараттың қызметтік техникалық бөлмелерінің қысқаруына алып келді. Сондықтанда жүйе құрылыс нормалары секілді, қолда бар ЭО ғимараттарында аппаратуралардың орналастыру мүмкіндігімен станциядағы құралдарды қайта құру тиімді, сонымен қатар транспортық (ЭО ТМ) модульдерде, 30 орталықтандыру тілдері бар  кіші және орташа станциялар үшін арналған.

Берілген жоба сызбасында РФ теміржолдарында ең кең пайдаланылатын желілер сызбалар маршрутты релеілік орталықтандырудың  (БМРО – БН) блокты  орындаушы тобы байланысында пайдаланатындай етіп орындалған.

ЭО-МПК мен  БМРО-БН  қорында электрлік орталықтандыру жүйесі құрал жабдықтарының ЭО-ТМ транспорттық одулінде орналастыруы (3,4 сурет) белгілі бір станция үшін белгілі бір доба бойынша аппаратураны жөңдеуге, орнатуға мүмкіндік береді сонымен қатар дайындаушы-завод жағдайында барлық жүйелерде кешенді тексерілуді орындайды.  Ол құрылыс орнында еңбек шығыны мен қаражат салымдарын айтарлықтай қысқартады, пайдалануға берілген кезеңдер (3-7 күндер), өйткені зауыттық жағдайларда  құралжабдықтарды монтаждауда, барлық жүйені кешенді те ксеру жұмыстарында мұндай бұзылыстарды тауып жою оңай болады.

 

3. Сурет. ЭО-ТМ транспорттық модульінде жабдықтардың орналасуы

 

4. Сурет. ЭО-ТМ модулі жабдықтарының спецификациясы

 

ЭО-ТМ модулінің электр қоректенуі келесілермен жүзеге асырылады:

-  фазалық нейтарлды номиналды  қуаттылығы 220 В жерге орналастырылған  үшфазалы өтпелі тоқтың екі көзі 50Гц жиілігінде қуаттылықтың 187 ден 242 В – қа дейін өзгеруі;

- номиналды қуаттылығы 24 В үздіксіз  тоқ көзі қуаттылықтың 21,6 дан  28,0  В шекарасына дейін өзгеруде;

ЭО-Тм транспорттық модулінде (3. Сурет), оның өндірістік тағайындалуына байланысты, түрлі типтегі модульдерден жиынтықталады:

ПМ модулі (панельді қоректендіруді орнату модулі) панельді қоректендіруді қамтамасыз етеді. Модульде электр қоректендірудің сыртқы бекіту желілері мен төсемелерін қабырғаға қайта құрастыруды қарастырады,  алдыңғы торцты қабырғада қоректендіру тізбектерінің коммутациясы құралдары мен қуатты пайдалануды басқару сөресі, жылыту пеші, желдету және электр қуаты мен желдеткіштің кеткен қуат көзін есептегіш құрал орналастырады. Модуль корпусы бір жанама (сол жақ) қабырғада орындалған.

МР модулі (релейлік стативтерді орналастыру модулі) екі толық қатар стаивтердің орналастырылуымен мен монтаждануын қамтамасыз етеді: релейлік с аны 10 дана, блоктык саны 12 дана, таратқыш саны 2 дана. Модуль корпусы ешқандайда жанама қабырғаларсыз орындалған.

МРК модулі (релейлік және кросстық стативтерді орналастыру модулі) екі қатар стаивтердің орналастырылуымен мен монтаждануын қамтамасыз етеді. Төрт кроссты стативтерді, алты блокты бағаналарды немесе бес релейлік және бір стативтерді орнатуы мүмкін. Модуль корпусы бір жанама (оң жақ) қабырғада орындалған.

ҚМ модулі (құралжабдық модулі) материалдар мен құралжабдықтарды сақтауға арналған бөлме, бірінші қабырғада желдеткіш, жылытқыш пеш, қоректендірудің коммутациялық тізбегі құралдары элеткр жылытқышты басқару сөресі орналастырылған.

БМ модулі (байланыс модулі) – кабельростпен жабдықталынған, алдынға жақ қабырғасында желдеткіш, жылытқыш пеш, қоректендірудің коммутациялық тізбегі құралдары элеткр жылытқышты басқару сөресі орналастырылған.  БМ модулінде байланыс құралы белгілі бір жоба бойынша орнатылады.

АМ модулі (аппарат модулі)  станция  бойынша кезекшінің автоматтандырылған жұмыс орыны (СБК АЖО), ЩВПУ қоректендіру қалқаны мен  жылытқыш пеж коммутациялық  тізбектері құралдарын электр қоректендіргішті басқару сөресімен, желдеткішпен жабдықталған. АМ модулінде қауіпсіз-өрт дабылы мен желдеткіш тетігі орнатылған.

 ТМ модулі (тұрмыстық модулі) – тамбурмен, әжетханамен, жиһаздармен (үстел, отырғыш, диван) және тұрмыстық құралдармен (мұздатқыш, электр плитамен) жабдықталған.

Модульдердің  ішк іорналастырулары келесілерді қамтамасыз етеді:

- модуль корпусының және құралжабдық  еденімен кез-келген белгілі бір  жобаның жиынтығында қатырылуы; 

- стативтер мен аппаратуралар  арасындағы өтіс жол, статив пен қабырғаның стативтер айналасынан 0,8 м;

-  қуаттылықты жарықтандыру  желісі 220В;

- кепілделінген электр қоректендіргіш  шамы, сонымен қатар 36 В қуаттылықтағы  желі.

ЭО-МПК жүйесінде  қазіргі замаңғы  стандартты есептегіш техникалары  пайдаланылған ақпараты ендіріп және  көрсету үшін арнайы бақылау құралдары мен басқару органдарын (тақта басқару тегігі мен манипуляторды) талап етпейді.  Жүйе компоненттері арасындағы ақпараттық алмасу есептегіш  және локалды жүйелердің стандартты хаттамаларының дайындалуы мен ақпараттың көрсетілуіне негізделген. ЭО-МПК жүйесінде орталықтандырылған тәуелділік пен орталықтандырылған қоректендіру пайдаланылған.

 

Басқару аппараты ретінде  ПЭВМ стандартты клавиатурасы, «тышқан» типіндегі басқарғыш (трекбол, дигитайзер) пайдаланылған. Ақпарат 21-көлемдік мониторларда немесе плазмалық тақталарда көрсетіледі. Акустикалық колонкалар көмегімен жүйеде құралдың бас тартуы жайлы сөйлем хабарламалары, дабылдардың ашылуының тұрып қалуы мен басқа да қажетті ақпараттар берілуі мүмкін.  ЭО функциясының маршруттардың орнатуларының автоматизациясы және де басқа, функцияның қауіпсіздігімен байланысты, есептегіш техника құралдары принципиалды электрлік сыхбаларды оңайлату мен оптимизациялануына мүмкіндік беріп, пайдаланушы реле санын қысқартады.  Мұндай жағдайда  ЭО-МПК жүйесіндегі микропроцессорлық кешеніне келесідей тапсырмалар берілген:

1. маршрутты терілім функциясының орындалуы;
2. бағдаршамның авто әрекет ету режимінің жүзеге асырылуы;
3. тілдердің екі реттік ауыстырылуы;
4. тілдердің бір ізділік бұралуы;
5. ақауларды қатыру;
6. бағыттағы маневрлер жайлы хабар беру;
7. тілдерді соғы;
8. тежегіштерді қорға алу.

Сонымен қатар бағдарламаланған элементтер базасын пайдалануымен тағыда жаңа функциялардың орындалуы қамтамасыз етіледі:

1. первонал, жүйе және құрал жұмысы іс-әрекеттерін («қара жәщік» функциясы) автоматты хаттамалау;

2. станцияның техникалық – тарату  актілерінің (ТТА) мәліметтерін  кодттық басқару үшін ДЦ сызықтық  функиясын жүзеге асыру; 

3. буфер сыйымдылығының қысқартуынсыз  алдында тұрған кезеңде маршрутты тапсырмаларды құрастыру арқылы басқаруды автоматтандыру;

4. кезек принципі бойынша және  сонымен қатар орындау уақыты (буфер сыйымдылығының қысқартуынсыз)  мұндай мүмкіндікті жіберетін  орындаушы топ сызбасы үшін;

5. ЭО бас тартуларды статистикалық өңдеу және қарап шығу, сақтау;

6. штатты емес жағдайларда жедел  персоналдарға қолқабыс көрсету  (тұтынушының дұрыс емес әрекеттерін  сөндіру, айтып беру режимін);

7. басқару зонасын реконфигурациялау  (жүктемені ұлғайтуда көмекшіні  жұмылдыру мүмкіндігі немесе керісінше  күндізгі кезеңде және бір – түнде  бірнеше адамдарды пайдалану немесе кодттық басқаруды жақын орналасқан көршілес станцияға түнгі уақытта беру);

8.  жоғары тұратын деңгейдегі (АСОУП, АСУСС және т.б.) ақпараттық  жүйелерімен бірлесуі.

Дабыл, орталықтандыру және құлыптау департаменті  ОАО «РЖД»  - мен ЭО-МПК ЭО түрлі типтегі сызбаларын пайдалану келісілген, ол дегеніміз жаңа құрылыста қызығушылықтарды ұсына алады, мысалы ЭО-12-90, ЭО-12-12000, БМРЦ-БН, сонымен қатар пайдаланушы реледе  компьютерлік басқару бағыттарын қалыпқа келтіруді модернизациялау.

 

 

 

2.2. (СБК АЖО) Станция бойынша кезекшінің автоматтандырылған жұмыс орыны

2.2.1 СБК АЖО аппаратурасының  құрамы 

 

СБК АЖО аппаратурасының  құрамына келесілер кіреді: 

 

• ПЭВМ типіндегң IBM PC AT 2 дана.;
• монитор 21" 2 дана.;
• дыбыс картасы 2 дана.;
• аудио колонка     4 дана.;
• желілік карта     2 дана.;
• жауапты бұйрықтар батырмасы  1 дана.;
• бұйрықты батырмалар  қалқаны  1 дана.;
• кабельдер,саңылаулар жиынтығы

 

2.2.2 СБК АЖО құралдарының орналасу құрылымы

 

ЭО-МПК аппаратурасы  сериялық шығарылатын  бллоктар және отандық желілер мен  шет елдік өндірісі негізінде  орындалған және станция бойынша  кезекшінің жұмыс орнныджа және оператордың  жұмыс орнында (5.сурет) орналастырылады, олар:

• жүйелік жиынтықтар блогы (1а, 1б) қосымша үстелдің төменгі сөресінде орналастырылады;
• 22 мониторлары (2а, 2б) қосымша столдың жоғарғы үстелінде орналасады;

Басқару органдары келесідей етіп орналастырылады:

• «тышқан» басқарғышы (5а, 5б) СТК жұмыс үстелінде орналасқан;
• Клавиатура (4а, 4б) жұмыс үстелінің жылжымалы сөресінде орналасқан;
• Жауапты бұйрықтар қалғаны (8) жұмыс үстелінін астында орналасқан.

 

2.3. (ТЖ ББ)  техникалық құралдар жиынтығын басқару және бақылау

2.3.1 ТЖ ББ құрамдары.  Құрылғының тағайындалуы мен  негізгі функциялары

 

ТЖ ББ екі параллельді және тәуелсіз функционалаушы кешендерден, «негізгі» және «қордағы» тұрады, олар екі үйлесімді РС-өндірістік үйлесімді контроллерлер мен ЛАЖ (локалды анықтаушы жүйе)  қосылған ЭО электрлік сызбаларымен үйлесетін перифериялық платалардан тұрады. Олардың бірі белсенді болып табылады, ол объектіге әсер етуді басқаруды тарату мен  АЖО байланыс каналы бойынша бақыланушы объектілердің жағдайы жайлы ақпараттың берілуді жүзеге асырады. Басқа жиынтық мұндайда пассивті болып табылады және «ыстық» қорда болады. Жұмыс процессінде екі кешенде ЛАЖ арқылы ақпараттарды бір-бірімен алмасады.

6 суретте  ТЖ ББ беткі кері жағына сәйкес құралының сөренің ішінде орналасуы  көрсетілген.

Сөренің беткі жағының төменгі  жағында 1 сөреде  АОП-16 конденсаторлы дешифраторлардың  екі платасы орналасқан. Осы жерде тежегіш қоректендіргіштің монтажды жағы да бар.

 

 

6. сурет ТЖ ББ аппаратурасының құрамы мен орналастырылуы

 

6.сурет ТЖ ББ сөресі жабдықтарының орналасуы

 

Екінші сөреде кешендерді сөндіріп қосу релесі, А және ОП сызбасы орналасқан.

Үшінші сөреде ТЖ ББ және қоректендіргішті енгізу үшін клемді терминал орналасқан.

У4-У5 сөрелерінде  жалпы 8 дана - ТУ-48 кросс-платалары орналасқан. «О» индексті платалар негізгі жиынтыққа жатады, ал «Р» индексті платалар қордағына. ТУ-48 кросс платасында  УДО-48Р типіндегі басқару объектілерінің үйлесу платалары орналасады.

Сыртқы бет есікте басқару органдары  мен ТЖ ББ жағдайының индикациясы орналастырылған:

• Қоректендіруді қосу тумблерлері +24 В жиынтықтар;
• «белсенді емес» жағдайдан «белсендіге» қайта қосу батырмалар жиынтықтары;
• «Қоректену» қызыл шамы (VD1 және  VD5) ТВ кешен тумблерін сөндірілуін бақылау және  кешеннің қандай жағдайда белсенді немесе белсенді емеске байланысты емес;
• «Жұмыс» жасыл шамдары  (VD2 және VD4) кешеннің белсенді жағдайының индикациясы;
• «КПП» қызыл шамы  (VD3) ТЖ ББ тежегіштерінің күйіп кетуін бақылау;
• Бастапқы қоректенудегі тежегіш +24В (ПР1, ПР2, ПР5, ПР6);

Сөренің келесі жағында келесідей  құралжабдықтар орналасқан.

Бірінші сөреде  +5В (ПР1-ПР4) негізгі және қордағы платаларының тежегіштері мен +24В (ПР5-ПР11) қоректендіруді басқарушы тежегіштер  орналастырылған.

Екінші сөреде  белсенді және белсенді емес қоректендірулердің арасында қоректенуді  басқаруды қамтамасыз ететін 5 реле орналастырылған, бақылаушының жұмысын бақылау (төтенше реле сызбасы) және жауапты бұйрықтарды жүзеге асыру (ОП сызбасы релесі). РЭЛ-1600 типіндегі ГРУ релесі, ГРУ1 – ГРУ2 типіндегі РЭЛ1-160 релесі, Д3-2700 типіндегі төтенше және жауапты бұйрықтар релесі.

Жоғарыдағы екі қайнар көзі астынан  қорға алынған орын сөрені қоректендіру құрылғысы, RS232/RS485 интерфейс желілерінің  конвертерлері мен бақылаушылар корпусы: сол жақта – негізгі  жиынтық, ал оң жағында – қордағы. Бұл құрылғылар сөренің артқы  есігінің сыртқы жақ бөлігінде орналастырылған.  

К6 – К7 сөрелерінде К61 – К73 кросс  платасы орналасқан, небары алты дана, олардың әрқайсысында  УМВ - 64/8-S типтегі бақылағыш объектілерінің  екі платасы орналастырылады; сол жақтағысы ТЖ ББ негізгі кешеніне қосылған, ал оң жақ бөлігіндегісі қордағы кешенге.