Экологиялық менеджмент элеметтерін метрологиялық қамтамасыз ету

 

9-сурет - Тісті доңғалақтың негізгі қадамын «Цейсс» аспабы арқылы өлшеудің сұлбасы

 

Штангентiсөлшегiштiң құрылғысы  мен тағайындамасы және тангенсалды тiсөлшегiш. Цилиндрлiк доңғалақтарды бу бүйiрлiк саңылау анықтайтын негiзгi көрсеткiштердiң бiрi хорда бойымен тiстiң қалыңдығын болып табылады. Бұл құралдар құрылымы бойынша жапсырмалы және станокты, ал әрекет ету қағидаты бойынша штангентiсөлшегiш және индикатор - микроөлшегiш болып ажыратылады.

Тангенсалды тiсөлшегiш НЦ типіндегі (10-сурет) ) бастапқы контурдың ығысу бойымен тiстiң қалыңдығын бақылайды.

 

 

10-сурет – Тангенциалды тiсөлшегiш және штангентiсөлшегiш

 

Тангенциалды тісөлшегіш салыстырмалы өлшегіш аспап болып-табылады.

МемСТ 4446-59 бойынша тангенциалды тісөлшегіштер 3 түрлі дайындалады: 10 - модулі 2-10 мм тісті доңғалақтарды  өлшеу үшін; 36 -модулі 8-30 мм доңғалақтар  үшін; 50 - модулі 30-50 мм доңғалақтар үшін.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 Экологиялық менеджмент жүйесін жақсарту әрекеттері

 

 

4.1 Сапаны басқару  ұстанымдары және бәсеңдеткіштің  сапасын жақсарту сұлбасы

 

Қазіргі заманғы сапаны басқару  жүйесін жақсартып әрі қарай  дамыту үшін «Павлодар машина жасау зауыты» АҚ келесі ұстамдарды негізге алуы тиіс:

1. Тұтынушыға бағытталу.  Ұйымдар өздерінің тұтынушыларына  тəуелді, сондықтан олардың ағымдағы  жəне болашақтағы қажеттіліктерін  түсінулері, талаптарын орындаулары  жəне олардың үміттерін орындауға  тырысуларыи қажет.

2. Басқарушының жетекшілігі.  Басқарушылар мақсаттардың бірлігін  жəне ұйым іс-қызметінің бағыттарын  қамтамасыз етеді. Олар ұйым  міндеттерін шешуге жұмысшылар  толығымен тартылуы мүмкін ішкі  ортаны жасауы жəне оны ұстап  тұрғандары дұрыс.

3. Жұмысшыларды тарту.  Барлық деңгейлердегі жұмысшылар  ұйымның негізін құрайды жəне  олардың түгелдей тартылуы ұйымға  олардың мүмкіндіктерін тиімді  пайдалануға мүмкіндік береді.

4. Процестік көзқарас. Егер  іс-қызмет жəне сəйкесті ресурстар  процесс

 ретінде басқарылса  күтілген нəтижеге тиімдірек  қол жеткізуге болады.

5. Менеджментке жүйелі  көзқарас. Өзара байланысты процестерді  жүйе ретінде айқындау, түсіну  жəне басқару ұйымның өз мақсатына  жетуде нəтижелілік пен тиімділікке  қол жеткізуге ықпал етеді.

6. Үнемі жақсарту. Ұйым  іс-қызметін үнемі жақсартуды  оның тұрақты мақсаты ретінде  қарастыру қажет.

7. Нақты жағдайға негізделген  шешім қабылдау. Тиімді шешімдер  мəліметтер мен ақпараттарды  талдауға негізделеді.

8. Жабдықтаушылармен өзара  ұтымды қарым-қатынастар. Ұйым жəне  оның жабдықтаушылары өзара байланысты  жəне өзара ұтымды қатынастар  екі жақтың да құндылықтар  қалыптастыру мүмкіндіктерін жоғарылатады.

Сапаны басқару жүйесін  «Павлодар машина жасау зауыты» АҚ -да жақсартып әрі қарай дамыту үшін осы ұстамдарға сүйеніп машина жасау саласындағы тісті дөңгелектің сапасын жақсарту үшін 2-сұлбаны ұсынамын.

 

 

2-сұлба – Машина жасау саласындағы тісті дөңгелектің сапасын жақсарту

 

4.2 ИСО 14001 стандарты

 

Әр түрлі ұйымдар, соның  ішінде Павлодар машина жасау зауыты»  АҚ да, өзінің экологиялық саясаты  мен экологиялық мақсаттарын  есепке ала отырып коршаған ортаға қызметінің, өнімінің және қызмет көрсетуінің  нәтижелерінің әсер етуін бақылау  арқылы экологиялық тиімділікке  қол жеткізуге және оны көрсетуге  барынша тырысады. Бұл заңнаманы  қатаңдандыру, экономикалық саясат пен  қоршаған ортаны қорғауға бағытталған  басқа да шараларды дамыту, сондай-ақ қоршаған орта мәселелеріне мүдделі  тараптардың назарының көтеріңкі  болу және тұрақты даму шарттарымен  жүзеге асырылады.

«Павлодар машина жасау зауыты»  АҚ-ның өз алдына қойған талаптары, саясаты, мақсаттары мен міндеттері бар.Олар ИСО 14000халықаралық стандарттың талаптарына негізделген.

Ұйым экологиялық менеджмент жүйесінің қолданылуы саласын анықтауы және құжаттауы тиіс.

Экологиялық саясаты – жоғарғы басшылық ұйымның экологиялық саясатын анықтауы және осы саясат экологиялық менеджмент жүйесін қолданудың белгілі бір саласы аясындажүргізіледі:

а) ұйым қызметінің, өнімнің  немесе қызмет көрсетудің сипатына, масштабына және қоршаған ортаға әсер етуіне сәйкес келуі;

b) қоршаған ортаның жай-күйін  үнемі жақсарту және оның ластануының  алдын алу жөнінде міндет кіруі;

с) сәйкесті заңнамалық талаптарды және ұйымға таратылатын, оның экологиялық  аспектілерімен байланысты басқа талаптарды орындау міндеті кіруі;

d) экологиялық мақсаттар  мен міндеттерді орындау үшін  негізді қамтамасыз етуі;

е) құжатпен ресімделуі, еңгізілуі, жұмыс жағдайында тұруы;

f) ұйымға немесе оның  атынан жұмыс істейтін барлық  тұлғалардың барлығы мағлұматталуы;

g) қ оғамдық көпшілік  үшін қол жетімді болуы үшін  қамтамасыз етуі тиіс.

«ПМЗЖ» АҚ –ның мақсаттарына, міндеттері мен бағдарламаларына тоқталатын болсақ, ұйым осы ұйымның шеңберінде сәйкесті бөлімшелер мен деңгейлер үшін құжатпен ресімделген экологиялық мақсаттар мен міндеттерді белгілеуі, еңгізуі және жұмыс қалпында ұстап тұруы тиіс.

Мақсаттар мен міндеттер  мүмкіндігіне қарай өлшенуі және ластаудың алдын алу, қолданыстағы заңнамалық талаптарға және ұйымға таратылатын  басқа да талаптарға сәйкес келу жөніндегі, үнемі жақсарту женіндегі міндеттерді  қоса, экологиялық саясатпен келісілуі  тиіс.

Өз мақсаттары мен міндеттерін  белгілеу және талдау кезінде ұйым заңнамалық және ұйымға таратылатын  басқа да талаптарды және маңызды  экологиялық аспектілерді ескеруі  тиіс. Мұнан басқа, технологиялық, қаржылық, өндірістік және коммерциялық талаптарды және мүдделі тараптардың пікірін  ескеруі тиіс.

Ұйым мақсаттар мен  міндеттерге қол жеткізу үшін бағдарлама(лар) белгілеуі, еңгізуі  және жұмыс қалпында ұстап тұруы  тиіс. Бағдарлама(лар)ға:

а) ұйым шеңберінде сәйкесті бөлімшелер мен деңгейлер үшін мақсаттар  мен міндеттерге қол жеткізуге  жауапкершілікті бөлу;

b) құралдар мен осы  көрсеткіштердің қол жеткізілуге  тиісті мерзімі кіруі тиіс.

Сонымен қатар зауыттың құжаттары  мен барлық операциялары басқарылады.

Құжаттаманы басқару

Ұйым: а) Құжаттардың баламалылыгына олар шығарылғанға дейін бекіту;

b) құжаттарды талдау, қажет  шамасына қарай көкейкестілендіру  және қайта бекіту;

с) қолданыстағы құжаттардың  өзгерістерін және қайта қарау статусын сәйкестендіруді қамтамасыз ету; d) қолданылатын тиісті даналарының оларды пайдаланатын жерлерде болуын қамтамасыз ету;

е) құжаттар оқылатындай  және оңай сәйкестендірілетіндей болып  қалуын қамтамасыз ету; g) ескірген құжаттарды, егер осы құжаттар қандай да бір  мақсаттармен сақталынса, оларды абайсызда  пайдаланудың алдын алу және олар үшін тиісті сәйкестендіруді пайдалану  үшін қолданылатын процедураны(ларды) белгілеуі, енгізуі және жұмыс қалпында ұстауы тиіс.

Операцияларды басқару

Ұйым:

а) кұжатталған процедураның(лардың) болмауы экологиялық саясаттан, мақсаттардан және міндеттерден бас  тартуға әкелетін жағдайларды басқару  үшін осы процедураны(процедураларды) белгілеу, еңгізу және жұмыс қалпында ұстап тұру;

b) процедурада(ларда) жұмыс критерийлерін белгілеу;

с) ұйым пайдаланатын өнімнің  және қызмет көрсетудің сәйкестендірілетін маңызды экологиялық аспектілерімен байланысты процедураларды белгілеу, еңгізу және жұмыс жағдайында ұстап тұру және қолданылатын процедуралар туралы және жеткізушілер мен мердігерлердің талаптары туралы ақпараттандыру жолымен берілген шарттарда орындалуын қамтамасыз ету үшін экологиялық саясатымен, мақсаттарымен және міндеттерімен қабысатын, сәйкестендірілетін маңызды экологиялық аспектілермен байланысты операцияларды сәйкестендіруі және жоспарлауы тиіс.

Құжаттама.

Экологиялық менеджмент құжаттамасына:

а) экологиялық саясат, мақсаттар  және міндеттер;

b) менеджмент жазбаларымен  қоса, жүйені қолдану саласының  сипаттамасы;

с) экологиялық менеджмент жүйесінің негізгі элементтерін, олардың өзара әрекеттесуін сипаттау және тиісті құжаттарға сілтемелер;

d) осы стандартта талап етілетін жазбалармен қоса, құжаттар;

е) тиімді  жоспарлауды  қамтамасыз ету, маңызды экологиялық  аспектілерді қамтитын процестерді  орындау және басқару үшін қажетті  жазбалар ретінде ұйымның анықтаған  жазбаларымен қоса, құжаттар кіруі  тиіс.

Ақпаратпен алмасу.

Өзінің экологиялық аспектілеріне  және экологиялық менеджмент жүйесіне қатысты ұйым процедура(лар)ды:

а) ұйымның әр түрлі деңгейлері мен құрылымдық бөлімшелері арасында ақпаратпен ішкі алмасу;

b) сыртқы мүдделі тараптардан  алынған маңызды ақпарат алу,  құжатпен ресімдеу және оған  көңіл аудару үшін белгілеуі,  еңгізуі және жұмыс қалпында  ұстауы тиіс.

Ұйым маңызды экологиялық  аспектілеріне қатысты ақпаратпен сыртқы алмасу қажеттігі туралы шешім  қабылдауы және өзінің шешімін құжатпен ресімдеуі тиіс. Егер ақпаратпен алмасу қажеттігі шешілсе, онда ұйым ақпаратпен сыртқы алмасу әдісін(терін) әзірлеуі және енгізуі тиіс.

Апаттық жағдайларға дайын  болу және оларга көңіл бөлу.

Ұйым сәйкестендіру процедурасын(ларын) және әлуетті апаттық жағдайларға  көңіл белу тәртібін және қоршаған ортаға әсер ете алатын оқиғаларды белгілеуі, енгізуі және жұмыс жағдайында ұстап тұруы тиіс.

Ұйым шынайы болған апаттық  жағдайлар мен оқиғаларға көңіл  бөлуі, сондай-ақ осымен байланысты қоршаған ортаға тиетін жағымсыз әсерлердің алдын  алуы және оларды азайтуы тиіс.

Ұйым апаттық жағдайларға  дайын болуға және оларға, әсіресе, оқиғалар мен апаттық жағдайлар  туындағаннан кейін көңіл бөлуге қатысты процедураларын кезеңді  талдауы қажет болса қайта  қарауы тиіс.

Ұйым ықтимал апаттардың алдын алуды, апаттың туындау  белгілері туралы уақытылы ақпаратпен және барлық таратпау және жою құралдарын қосумен қамтамасыз етуі тиіс.

Тексеру. Мониторинг және өлшеу.

Ұйым жүйелі мониторинг процедурасы  мен қоршаған ортаға әдәуір әсер ете  алатын операциялардың негізгі сипаттамаларын өлшеу процедурасын(ларын) белгілеуі, енгізуі және жұмыс жағдайында ұстап  тұруы тиіс. Процедура(лар)ға қызмет мониторингісі жөніндегі, операцияларларды қолданыстағы басқару жөніндегі  және ұйымның экологиялық мақсаттары мен міндеттеріне сәйкестігі жөніндегі  ақпаратты құжаттау кіруі тиіс.

Ұйым мониторинг пен өлшеу  үшін жұмыс жағдайында тұруы тиіс сенімді аппаратура пайдаланылуын, осымен байланысты жазбалардың сақталуын  қамтамасыз етуі тиіс.

Сәйкестікті бағалау Міндеттемемен  байланысты ұйым қолданыстағы заңнамалық талаптарға сәйкестігін жүйелі түрде  бағалау процедурасын(ларын) белгілеуі, енгізуі және жұмыс жағдайында ұстап  тұруы тиіс.

Ұйым жүйелі түрде бағалау  нэтижелері туралы жазбаларды сақтауға тиіс.

Ұйым жүйелі бағалаудан алынған  нәтижелердің жазбаларын сақтауы тиіс.

Сәйкесссіздік, түзету және алдын алу әрекеттері.

Ұйым нақты және әлуетті  сәйкессіздікті(терді) қарауға арналған және түзету және алдын алу әрекеттерін  орындауға арналған процедура(лар)ды белгілеуі, енгізуі және жұмыс жағдайында ұстап тұруы тиіс. Процедура(лар)да:

а) сәйкесссіздікті(терді) сәйкестендіру  және түзету және экологиялық әсер етуді жеңілдету эрекеттерін  орындау;

b) сәйкессіздікті(терді)  зерттеу, оның(олардың) себебін  (себептерін) анықтау және олардың  қайта пайда болдыртпау әрекеттерін  орындау;

с) сәйкессіздіктің(тердің) алдына алу әрекеттеріне қажеттілікті бағалау және олардың пайда болмауы  үшін әзірленген тиісті әрекеттерді  орындау;

d) қабылданған түзету және алдын алу әрекет(тер)і нәтижелерінің жазбалары;

е) қабылданған түзету және алдын алу әрекет(тер)інің тиімділігін  талдау жөнінде талаптар анықталуы  тиіс.

Қабылданған әрекеттер қоршаған орта мәселелерінің және оған әсер етудің маңыздылығына сәйкес келуі  тиіс.

Ұйым экологиялық менеджмент жүйесінің құжаттамасына барлық қажетті өзгерістердің еңгізілуін қамтамасыз етуі тиіс.

Жазбаларды басқару.

Ұйым экологиялық менеджмент жүйесінің жэне осы стандарттың  талаптарыйа сәйкестігін көрсету  үшін қажетті жазбаларды белгілеуі, енгізуі және жұмыс жағдайында ұстап  тұруы тиіс.

Ұйым жазбаларды сәйкестендіру, сақтау, қорғау, қалпына келтіру, мұрағаттау және жою жөніндегі процедураны(ларды) белгілеуі, енгізуі және жұмыс жағдайында ұстап тұруы тиіс.

Жазбалар анық, сәйкестендірілетін және бақыланатын болуы және солай  қалуы тиіс.

Ішкі аудит.

Ұйым:

а) экологиялық менеджмент жүйесі үшін:

1) осы стандарт талаптарымен  қоса, ол экологиялық менеджмент  жөніндегі жоспарланған іс-шараларға  сәйкес келе ме;

2) ол тиісінше енгізілді  ме және ол жұмыс жағдайында  ма, осыны анықтау;