Қазақстан Республикасының білім беру жүйесі курстық жұмыс

• жалпы халықтың білімге теңдей қол жеткізе алуы, білім жүйесін

оқушы-тəрбиеленушілердің даму деңгейлері мен ерекшеліктері жəне дайындығына икемдестіру принципі;

• мемлекеттік, жеке меншік білім мекемелеріндегі оқудың зайырлылық

(светский) сипаты;

• білім жүйесіндегі еркіндік пен əрқилы пікірлер сиыстығы (плюрализм)

принципі;

• білім басқарудың демократиялық, мемлекеттік-қоғамдық сипаты, білім

мекемелерінің дербестігі принципі.

 

       Заң өзіндік сипаттарымен, əсіресе, деңгейі жəне кəсіби бағыттарымен ажыралатын білім мекемелерінің құрылымын анықтап береді.

     

         «Білім туралы» заңның келесі міндеттері ажыратылады:

• Білім берудің қол жетімділігі;
• Білім берудің тұтастығы мен үздіксіздігі;
• Білім беру нысандары мен түрлерінің әр түрлігі;
• Әлемдегі білім беру кеңістігіне ықпалдастыру;
• Педагогтік қызметкердің мәртебесін көтеру;
• Сапалы білім берудің қол жетімділігіне кепілдікті күшейту;
• Білім берудің басқару және қаржыландыру жүйесін жетілдіру.

 

Сонымен қатар  жаңа шарттары ажыратылады:

• Бәсекеге қабілетті білім беруді дамытудың қажеттілігі;
• Әлемде «Білім» атты экономикасын дамыту;
• Жаһандыру процесінің күшеюі.

      

        Әлемдік білім беру кеңістігіне ықпалдастыру келесі жолдары қарастырылған: кредиттік технологияға негізделген жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің үш деңгейлі моделі бекітіледі; білім берудің сапасын бағалаудың ұлттық  жүйесі одан әрі дамиды; жоғары оқу орындарын мемлекеттік аккредиттеу халықаралық үлгіге сәйкес қоғамдық-кәсіптік аккредиттеу түріне ауысады.

 

       «Білім» туралы заңы азаматтарды әлеуметтік қорғауды күшейтеді. ЖОО-да оқу ақысы толық мерзімге бірден  төленген жағдайда, көтерілмейді; Қазақстан Республикасының заңдарымен қарастырылғаннан басқа жағдайларда, педагогтарға негізгі жұмысынан тыс міндеттерді жүктеуге тиым салынады. Соғысқа қатысқандарға теңестірілген адамдарға ЖОО-ға түсуге квота бекітіледі

       

        Сонымен  қатар заңда  сапалы білім  берудегі қол жетімділікті қамтамасыз  ету үшін білім берудің барлық  деңгейі үшін білім беру бағдарламаларының  ықпадастырылған, арнайы, маманданған,  ересектер үшін білім алу түрлерін  кеңейту қарастырылған. [17, 8-9 б.]

 

       Сапалы  білімге қол жеткізу үшін білім  беруді ұйымдастырудың жаңа түрлерін  енгізу жолдары қарастырылған.Оған  инновациалық университеттер, инновацияалық  білім беру консорциумдары, жоғарғы техникалық мектептер құру.

 

        Қазақстан  Республикасының «Білім туралы»  заңында қосымша 16 млрд тенге  құрамында шығындар қарастырылған.Оған  «Үздік педагог гранты», еңбек демалысына жәрдемақы,апталық жүктемені 18 сағатқа дейін төмендету,кәсіптік мектеп оқушыларына тегін жалақы беру.

 

       Заңнаманы  бұзғану үшін жауапкершілікті  күшейтудің келесі жолдары қарастырылған.

• Педагогикалық әдеп нормаларын бұзғаны үшін – 10 айлық есептік көрсеткішке дейін айыппұл;
• Ата-аналық міндетін атқармағаны үшін – 10 айлық есептік көрсеткішке дейін айыппұл;
• Басшының өз міндетін орындамауынан білім алушылар мен жұмысшылардың денсаулығына келтірілген жеңіл зиян үшін – 50 айлық есептік көрсеткішке дейін айыппұл.

 

       Білімнің мемлекеттік сипатын елде ҚР «Білім туралы Заңына» сай жүріп жатқан білім саласындағы біртекті мемлекеттік саясат айқындайды. Оның ұйымдасу негізі- нақты уақытқа арналған жоғары заң шығарушы билік қабылдаған білімді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы. Бағдарлама мазмұны, бір жағынан, мемлекеттік саясаттың жалпы принциптерімен анықталса, екінші жағынан, замандық бағыт-бағдар жəне болашақ даму жағдайларын ескерумен білім жүйесіне жасалатын объектив талдаулар нəтижелерімен белгіленеді.

       Білімді қаржыландыру динамикасын келесі берілген диаграмма бойынша көруге болады. (слайд № 16,17)

        Жылдан  жылға мектеп желісінің және  басқа да оқу орындарының санының  артуын байқаймыз.Бұл динамиканы  келесі берген мәліметтерден  көруге болады. (слайд № 20 - 25)

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                      Қорытынды.

 

          Жалпы білімнің жүйесі – қоғам дамуымен бірге дамып, әрдайым үнемі өзгеріп отырады.Ол әр елдің экономикалық ерекшеліктеріне қарай қалыптасып, үнемі үздіксіз жетіле отырып, барынша күрделене түседі.

 Бүгінгі жаңа қоғамда  мұғалімнің ішкі жан дүниесі  де жаңаша, демек болашақ ұрпақтан  үлкен үміт күтілуде.

        «Ойдағыдай тәрбиелеудің сыры оқушыға деген құрмет сезімде жатыр»деп Р.Эмерсон өзінше баға бере білген. Мектептегі басты тұлға ұстаз десек, білім саясаты ең алдымен ұстаздар қауымы арқылы жүзеге асырылады. Ал біздің келешектегі мақсатымыз – рухани жан дүниесі бай, жан-жақты жарасымды дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру.

           Білім ордасы - жас ұрпаққа сапалы білім, саналы тәрбие беру, бірнеше ғасырлар бойы жиналып сақталған мұраларын келешек ұрпақ игілігіне жеткізе алатын мәдени ошақтар, ұлттық тәлім – тәрбие орталығына айналмақ. Ұлттық мектеп тағдыры қай қилы заман да да, қай ұлттың болсын көзі ашық, көкірегі ояу, ұлтжанды азаматтарын толғандырып келген ең өзекті мәселелердің біріне саналды.

          Қазіргі таңда Қазақстан бүкіл әлемдік білім кеңестігіне ену табалдырығында. Өмір ағымына қарай білім беру жүйесінің моделі күрделі өзгерістерге ұшырап отыр. Сондықтан заман талабына сай жаңа мазмұнда білі беруді ұйымдастыру жаңа білім заңында қарастырылған . Ондағы өзекті мәселе әлемдік білім кеңестігіне шығудағы Қазақстанның жаңа ұлттық білім моделін қалыптастырудың тиімді жолын анықтауында.

       Елбасы Н.Ә.Назарбаев білім мен ғылым қызметкерлерінің екінші съезінде «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер – бүгінгі мектеп оқушылары. Мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан жүктелетін міндет өте ауыр» деген болатын. Осы ғылым мен білімнің негізін тереңдету нәтижесінде ғана еліміз өзінің елдігін басқа елдер алдында көрсете алады. Ал ел тағдыры оның келешекте кемелді ел болуы мектептің қандай негізде құрылуына байланысты болмақ.

 

          Қазақстан Республикасындағы білім  беру жүйесін зерттеуге Сағындықұлы Е.,Мұқанов С., Тұрғынбаева Б.А.  және т.б. зерттеушілерде үлкен үлес қосқан.

 

         Осыған байланысты білім жүйесінің  қазіргі уақыттағы жағдайын және  даму болашаағын зерттеу әр  ұстаздың қазіргі уақытта қойылып  отырған мәселесінің бірі болады.

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1. Андреева В.И.  Педагогика творческого саморазвития.-  Казань, 1996.                   - 182 б.

2. Білім туралы. - Об образовании: Қазақстан Республикасының Заңы. - Алматы: Литера, 2000. - 96 б.

3.Бүркітбай А.Б.Қазақ ұлттық энциклопедия.6 –том. – Алматы,2009.–408 б.

4. Бүркітбай А.Б.Қазақ ұлттық энциклопедия.3 –том. – Алматы,2007.–408 б.

Қазақстан аймақтары. Статистическалық жинақ. Алматы, 2007. – 10 – 13 б. 5. Бүркітбай А.Б.Қазақ ұлттық энциклопедия.5 –том. – Алматы,2007.–408 б.

Қазақстан аймақтары. Статистическалық жинақ. Алматы, 2008. – 10 – 13 б.

6. Жарықбаев Қ. Қазақтың тәлім-тәрбиесі. - Алматы: Сана, 1995. – 128 б.

7. Кабаев Р.Н. Шығыс Қазақстан облысы экономикалық жағдайы// География және табиғат– 2003. - №4. – 9-10 б.

8.Кадиров О.Н.Т.Қазақстан мемлекетінің даму болашағы. – Алматы, 2002. – 180 б.

9. Қазақстан аймақтары. Статистическалық жинақ.- Алматы, 2011.– 8 – 10 б.

10.Қазақ ұлттық энциклопедиясы. – Алматы,2003. – 276 б.

11. Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы // Дидар. - №4.-  2010.                  – 6 – 12 б.

12. Қазақстан Республикасында 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы // Егемен Қазақстан. --№ 5. - 2004. - 3-4 б.

13. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы // // Егемен Қазақстан. - № 1.- 2004. -28б.

14. Қоянбаев Ж., Р.Қоянбаев. Педагогика.- Астана, 1998.- 314 б.

15. Макаренко А.С.Педагогические сочинения.- М., «Педагогика»,1988.                       -  257 б.

16. Макаренко. А.С.  Психология труда учителя.- М., «Просвещение», 1993.                     - 94 б.

17. Мұқанов С.С.Халық мұрағасы. – Қазақстан,1999.- 178 б.

18. Нұрғалиева Г.Қ., С.Мусин. Салыстырмалы педагогика. -Алматы: Ғылым, 1999.- 245 б.

19. Сағындықұлы Е. Педагогика. - Алматы, 1999. – 120 б.

20. Тұрғынбаева Б.А.  Мұғалімнің шығармашылық әлеуметін біліктілікті арттыру жағдайында дамыту.: теория және тәжірибе // Aлматы. -2005.-                 174 б.

21.Увалиев Т.Т.Қазіргі дүние географиясы. – Алматы,2007. – 452 б.

22.Хуторской  В.А. Ключевые компетенции как компонент личностноориентированной парадигмы образования. // «Народные образования», №2, 2003. 58-94 б.

23. Шишов С.Е.Понятие компетенции в контексте проблемы качества образования // «Государство и образование», 2002. 88б

24.Ярич Н.Н.Қазақстан республикасы. – Алматы,1997. – 160 б.

25. 2015 жылға Қазақстан мемлекетінің даму жоспары –Алматы,1998. –110 б.

Қосымша № 1

Жаңа технологияларын бағыттарына қарай жіктеу.

Бағыттары	Түрлері	Авторлары
1.Педагогикалық  үрдісте жеке тұлғаның бағыты  негізіндегі технология	Педагогикалық қарым-қатынас  Ізгілікті-тұлғалық технологиясы  Әдебиетті адам қалыптастыру пәні ретінде оқыту	Ы.Алтынсарин   Ш.Амонашвили     Е.Ильина
2.Оқушылардың  іс-әрекетін белсендіру және қарқындату  негізіндегі технология	Тірек белгілері негізінде оқыту  Ойын арқылы оқыту технологиясы Проблемалық оқыту технологиясы	В.Шаталов   В.Коваленко   М.Махмутов,  А.Матюшкин, В.Оконь
3.Оқу үрдісін  тиімді ұйымдастыру және басқару	Деңгейлеп-саралап оқыту    Компьютерлік оқыту    Бағдарламалап оқыту	Ж.Қараев, Г.Селевко Қ.Ағанина, М.Жүсібалиева В.Беспалько
4.Жеке пәндік  технология	Сауаттылыққа ерте тәрбиелеу  Сатылай талдап оқыту  Өздігінен дамыту технологиясы	А.Кушнир   Н.Оразақынова   М.Монтессори
5.Дамыта оқыту	Дамыта оқыту жүйесі	Л.Выготский.  В.Заньков.  Д.Эльконин. В.Репин

 

 

 

 

 

 

 

Қосымша № 2

«Табиғат»

 

 

                                 

                                          

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Әдебиеттер:

1 . Білім туралы. - Об образовании:  Қазақстан Республикасының Заңы. - Алматы: Литера, 2000. - 96 б. 

2. Г.Қ. Нұрғалиева, С.Мусин.  Салыстырмалы педагогика. -Алматы: Ғылым, 1999.

3. Қ.Жарықбаев, С.Қалиев. Қазақтың тәлім-тәрбиесі. - Алматы: Сана, 1995.

4. Ж.Қоянбаев, Р.Қоянбаев. - Астана, 1998.

5. Е.Сағындықұлы. Педагогика. - Алматы, 1999.

А.С. Макаренко. Педагогические сочинения. М., «Педагогика»,1988.

А.С. Макаренко. Психология труда  учителя.М., «Просвещение», 1993.

В.И. Андреева. Педагогика творческого  саморазвития. Казань. 1996.

Қазақстан Республикасының  «Білім туралы» Заңы // Алматы 2010.6-б

Қазақстан Республикасында 2015жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы//Астана. 2004. 3-4б.

Краткий словарь иностранных  слов // под.ред. О.П.Марасанова.М., 1993. 318-б

Советский энциклопедический  словарь// М., Издательство «Советская энциклопедия», 1984. 613-б

С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. А.С. Макаренко. «Толковый словарь русского языка» // М., 2004. 288-б

Қазақстан Республикасында  білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы // Астана . 2004. 28-б

С.Е. Шишов. Понятие компетенции  в контексте проблемы качества образования // «Государство и образование», 2002. 88-б

В.А. Хуторской. Ключевые компетенции  как компонент личностноориентированной парадигмы образования. // «Народные  образования», №2, 2003. 58-94-б

Б.А. Тұрғынбаева. Мұғалімнің шығармашылық әлеуметін біліктілікті арттыру жағдайында дамыту.: теория және тәжірибе // Aлматы. 2005, 174-бет

К.Құдайбергенова. Құзырлылық – тұлға дамуының сапалық критерий // «білім сапасын бағалаудың мәселелері: әдіснамалық негізі және практикалық  нәтижесі » атты халықаралық ғылыми – практикалық конференцияның материалдары. 2008. 30- 32-б