Абай Құнанбаевтың музыкалық мұралары арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие беру

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 21 Марта 2014 в 13:55, дипломная работа

Краткое описание

Зерттеу міндеттері:
- сабақта және сабақтан тыс жұмыстарда студенттерге Абай (Ибраһим) Құнанбаевтың музыкалық мұралары арқылы эстетикалық тәрбис берудің ғылыми-педагогикалык негіздерін нақтылау;
- ақын мұрасындағы музыкалық-педагогикалық ойларға сипаттама беру арқылы эстетикалық тәрбиедегі маңызын айқындау;
- студенттерге ақынның музыкалық-педагогикалық мұралары арқылы эстетикалық тәрбие берудің моделін жасап, мазмұнын анықтап, әдістемелік жүйесін белгілеу;
- студенттерге эстетикалық тәрбие беруді ақынның музыкалық педагогикалық мұралары арқылы жүзеге асырудың әдістері мен мазмұнын тэжірибелік-эксперимент арқылы тексеру және ғылыми-әдістемелік нұсқаулар мен ұсыныстар беру.

Содержание

Кіріспе ------------------------------------------------------------------------------------ 3
1 Абай (Ибраһим) Құнанбаевтың музыкалық мұраларының ғылыми-педагогикалық негіздері
1.1 Музыка тәрбиесін дамытудағы және қалыптастырудағы қазақ ағартушыларының музыкалық - педагогикалық ой-пікірлерінің маңызы......................................................................................................................
1.2 Абай Құнанбаевтың композиторлық дарынының қалыптасуына ықпал еткен әлеуметтік орта, өмір жолы және музыкалық - педагогикалық көзқарасы ---------------- --------------------------------------------------------------
2 Абай (Ибраһим) Құнанбаевтың музыкалық - педагогикалық көзқарасы арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие берудің мазмұны
2.1 Абай Құнанбаев мұралары арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие берудің әдістемесі...................................................................................................
2.2 Абайдың музыкалық мұралары арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие беруге арналған эксперимент жұмысының қорытынды нәтижесін шығару, ғылыми-әдістемелік ұсыныстар беру...............................................
Қорытынды ..........................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ..................................................................

Скачать полностью (97.64 Кб) Сколько стоит заказать работу?

Прикрепленные файлы: 1 файл

Абай музыкасыНВ.doc

— 418.00 Кб (Скачать документ)

Сурет - Студенттердің эстетикалық тәрбиелілік деңгейлерінің алғашқы нәтижесі

Құрамы	Белгілері	Деңгейлері	Көрсеткіштері
1	2	3	4
Эстетикалық іс-әрекеті	Ақын шығармаларын насихаттау, практикада қолдануға байланысты нақты іс-әрекеті	Көтеріңкі 25,8	Абай шығармаларынан оқушылардың жас ерекшеліктеріне бір ғана мәтін мазмұны жағынан емес, әуендік, музыкалық қабылдау мүмкіндіктеріне қарай таңдап алуы; олардың мәтіндік мазмұнын педагогикалық пайымдап, тәрбиелік мүмкіндіктерін ашып көрсетуі; шығарманың әуенін аспапта орындап, әнін айтып бере алуы; оны оқушыларға жеткізумен қоса үйрету тәсілдерін білуі
	Ақын шығармаларын насихаттау, практикада қолдануға байланысты нақты іс-әрекетінің жеткіліксіз болуы	Аралық 26,3	Абай шығармаларынан оқушылардың жас ерекшеліктеріне бір ғана мәтін мазмұны жағынан емес, әуендік, музыкалық қабылдау мүмкіндіктеріне қарай таңдап алады; бірақ олардың мазмұнын педагогикалық пайымдап, тәрбиелік мүмкіндіктерін ашып көрсете алмайды; шығарманың әуенін аспапта орындап, әнін айтып бере алуы; оны оқушыларға жеткізумен қоса үйрету тәсілдерін меңгеруі, жеткізе алады, бірақ оқушылардың қызығушылықтарын ояту тәсілдері жеткіліксіз
	Ақын шығармаларын насихаттау, практикада қолдануға ынтасының толық болмауы	Базалық 27,2	Абай шығармаларынан оқушылардың жас ерекшеліктеріне бір ғана мәтін мазмұны жағынан емес, әуендік, музыкалық қабылдау мүмкіндіктеріне қарай таңдап алады; бірақ олардың мазмұнын педагогикалық пайымдап, тәрбиелік мүмкіндіктерін ашып көрсетуі жеткіліксіз; шығарманың әуенін аспапта орындап, әнін айтып бере алуы; оны оқушыларға жеткізумен қоса үйрету тәсілдерін толық меңгермеген
Эстетикалық талғамы	Ақын шығармалары арқылы басқа да музыкалық шығармаларды дұрыс қабылдау мүмкіндігі	Көтеріңкі 25,8	Шығарманың мазмұнына музыкалық формасы мен оның сәйкестігі, әуені мен мәтін арасындағы байланасы және олардың сезімдік сипаты, оны эстетикалық тұрғыдан бағалауының негізділігі, қоғамдық және эстетикалық мұратына сәйкестігін бағалауы
	Ақын шығармалары арқылы басқа да музыкалық шығармаларды дұрыс қабылдау мүмкіндігінің жеткіліксіздеу болуы	Аралық 26,3	Көркем музыкалық шығарманың мазмұны мен әуені тұрғыснан бағалауы сыңаржақты, өз пікірін шығарманың мазмұнындағы адамгершілік, тұрғыснан «жақсы, жаман» деп қана бағалайды; шығарманың көркемдік-эстетикалық құндылығы, эстетикалық мұрат туралы пікір көмескі
	Ақын шығармалары арқылы басқа да музыкалық шығармаларды дұрыс қабылдауға ынтасының толық болмауы мүмкіндігі	Базалық 27,2	Көбінесе «жағымды, жағымсыз» деген сөздермен ғана шектеліп, бағалауы айқын емес, өз пікірін негіздеуі жеткіліксіз

Сурет - Эксперименттік жұмыстың алғашқы диаграммасы

Кесте - Студенттердің эстетикалық тәрбиелілік деңгейлерінің қалыптастыру кезеңінің нәтижесі

1	2	3	4
Эстетикалық қызығуы	Өз алдына ақын шығармаларын танып-білуге ынталануы, эстетикалық шығармашылық іс-әрекеті	Көтеріңкі 37,6	Ақын шығармашылығы негізінде тәрбиелік сағат жоспарын түзе білуі; оны жүзеге асыру жолдарын көрсете алуы; ақын шығармаларын эстетика санаттары тұрғыснан талдап, тәрбиелік мәнін талдай білуі; осыған орай білім ауқымын меңгеруі; өзіндік шығармашылық жұмыстарға ынтасы; эстетикалық тәрбиенің ғылыми-теориялық және практикалық тұстарын меңгергендігі
	Білімі ауқымын меңгеруі жеткілікті болғанымен оны іс жүзінде пайдалану жолдарын жеткілікті көрсете алмайды	Аралық 37,9	Тәрбиелік сағат жоспарын түзуде қателіктер жібереді; ақын шығармаларын эстетика санаттары тұрғыснан талдай алады, тәрбиелік мәнін ашып көрсете алады
	Өз алдына ақын шығармаларын танып-білуге ынталануы, эстетикалық шығармашылық іс-әрекетінің жеткіліксіздігі	Базалық 37,5	Абай шығармаларын меңгеруге ынталы; оқушылармен эстетикалық тәрбие жұмыстарын жүргізу қажеттігін біледі, бірақ жүзеге асыруға білім-білігі жеткіліксіз; эстетткалық тәрбиенің ғылым-теориялық және практиклық маңызын толық меңгермеген
Эстетикалық қажеттенуі мен мұраты	Абай шығармаларын танып-білуге болған жүйелі түрдегі ұмтылысы, олардың көркемдік ерекшеліктерін эстетикалық тұрғысынан талдап көре білуі	Көтеріңкі 37,6	Абай шығармаларына қатысты берілген қоғамдық және оқу-танымдық тапсырмаларды орындауы; көркем өнер оның ішінде ақынның ән өнерін тыңдау, оны үйрену, өз білгенін басқаларға көрсетуге болған құштарлығы; өзінің танымдық ізденістерін басқара білуі; ақынның музыкалық мұраларын танып-білуді басқа да өнер түрлерімен байланыстыру, мсалы, әдебиет, суретпен; ақын шығармаларын болашақ музыка мұғалімі ретінде пайдалануға даяр болу
	Эстетикалық мұраты қалыптасқан, көркемдік және ұсқынсыз құбылыстарды эстетика санаттары тұрғысынан ажырата алады, бірақ олардың мүмкіндіктерін көрсетуі жеткіліксіз	Аралық 37,9	Ақын шығармаларының эстетикалық санаттарға қатысын сипаттап көрсетуі жеткіліксіз; Абай шығармаларына қатысты берілген тапсырмаларды орындауға құлшынысы жеткілікті болғанымен, оларды практикада пайдалану мүмкіндіктерін ашып көрсетуі жеткіліксіз; ақынның музыкалық мұраларын танып-білуді басқа да өнер түрлерімен байланыстыру, мысалы, әдебиет, суретпен; ақын шығармаларын болашақ музыка мұғалімі ретінде пайдалануға даяр болу
	Абай шығармаларын танып-білуге болған ұмтылысы жоғары болғанымен, олардың көркемдік ерекшеліктерін эстетиканың санаттары тұрғысынан талдауы жеткіліксіз		Абай шығармаларына қатысты берілген қоғамдық және оқу-танымдық тапсырмаларды орындауға болған құлшынысы төмен; көркем өнер оның ішінде ақынның ән өнерін тыңдау, оны үйрену, өз білгенін басқаларға көрсетуге болған құштарлығы бар; өзінің танымдық ізденістерін басқара білуі жеткіліксіз; ақынның музыкалық мұраларын танып-білуді басқа да өнер түрлерімен байланыстыру, мсалы, әдебиет, суретпен; ақын шығармаларын болашақ музыка мұғалімі ретінде пайдалануға даяр болу

Сурет - Эксперименттік жұмыстың қалыптастыру кезеңінің диаграммасы

Сонымен, ғылыми-зерттеу жұмысының болжамын дәлелдеу үшін ұйымдастырылған эстетикалық тәрбие беруге арналған эксперимент жұмыстардың нәтижесінде мыналарды айтуға болады:

Абай Құнанбаевтың музыкалык мұралары және ән, күй өнері туралы
айткан өлең сөз түріндегі пікірлерін студент жастарға эстетикалық тәрбие
беру мақсатында қолдану үшін арнайы түзілген жоспар негізінде жүйелі
түрде жұмыс жүргізу қажет екені белгілі болды;
Бұл жұмысты жүзеге асыру бүгінгі студент ертеңгі мектеп мұғалімінің
Абайдың музыкалық мұрасын терең де жан-жақты меңгеруіне шарт түзетіні
белгілі болды. Сонымен қатар ақынның ән, күй өнері туралы айтқандары
студент жастардың эстетикалық көзқарасын қалыптастыруда
пайдаланатын аса ұрымтал кұрал бола алатыны да жұмыс барысында
белгілі болды.

ҚОРЫТЫНДЫ

Сонымен, зерттеу жұмысының болжамын дәлелдеу үшін ұйымдастырылған эстетикалық тәрбиелік жұмыстардың нәтижесінде мынадай қорытындылар шығарылып, ұсыныстар берілді:

1. Абай (Ибраһим) Құнанбаевтың мұраларын тәрбиелік мақсатта
қолдану, оның музыкалық шығармалары арқылы эстетикалық тәрбие беру
мәселесіне қатысты материалдарды зерттеу барысында, болашақ педагог
маман бүгінгі студенттерге эстетикалық тәрбие беру мәселесінің кейінгі
кезде толастап қалғаны белгілі болды.

2. Ақынның музыкалық мұралары мен музыкалық-эстетикалық
көзқарасына қатысты еңбектер және өз зерттеулеріміз барысында оның
музыкалық мұраларының ерекшеліктері, Абайдың композитор ретінде
қалыптасуына ықпал еткен факторлар айқындалды.

3. Абай Құнанбаевтың музыкапық мұралары мен музыкалық - эстетикалық
көзқарастарын танып-білу жұмыстарын арнайы ұйымдастырудың қажеттігіне
байланысты осы мәселені шешудің бір мүмкіндігі ақын мұрасын
эстетиканың санаттарымен кабыстыра отырып, студент жастардың
эстетикалық қабылдауы арқылы эстетикалық тәрбиесіне ықпал етуге болатыны
дәлелденді.

4. Жалпы эстетикалық тәрбие беруге байланысты педагог, психолог
ғалымдар мен философ, әдебиеттанушы, тілтанушы және басқа да
ғалымдардын еңбектері мен өз ізденістеріміз нәтижесінде студенттерге
эстетикалық тәрбие беруді ұйымдастырудын үлгісі (моделі) жасалып,
эстетикалық қабылдауының көрсеткіштері мен эстетикалық тәрбиелілік
деңгейлерін анықтау тетіктері көрсетілді.

Осы қорытындылар негізінде мынадай ұсыныстар береміз:

1. Ақын музыкасы арқылы эстетикалық тәрбие берудің тиімділігін арттыру үшін алдымен эстетикалық санаттар сипатын студенттерге жеткізу және оның болашақ мұғалімдердің мектеп практикасында пайдалану мүмкіндігін көрсету - максатқа жетудің басты жолдарының бірі.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Көбесов А. Әл-Фараби. –Алматы. Қазақстан, 1971.

2. Бес ғасыр жырлайды. Алматы, 1984, I-II том.

3. Зейнуллина Ж.Е. Абай Құнанбаевтың музыкалық арқылы эстетикалық тәрбие беру //Педагогика ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертациясының авторефераты/, Атырау, 2007, 30б.

4. Бержанов Қ., Мусин С. Педагогика тарихы. Алматы,1984.

5. Нұркатов А. Абайдың ақындық дәстүрі. Жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы –Алматы: «Жазушы», 1966.232б.

6. Уәлиханов Шоқан. Таңдамалы.2-бас.-Алматы: Жазушы,1985.560б.

7. Жарықбаев Қ., Қалиев С. Ы.Алтынсариннің тәлім-тәрбиелік тұлғалары. Алматы, 1990.

8. Ұзақбаева С.А. Өміршең өнер өрісі. Алматы «Мектеп»1988.

9. М.Жұмабаев Педагогика. Алматы. Ана тілі, 1992.

10. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы //Егемен Қазақстан, 2004, 16-қазан.

11. Қазақстан-2030. –Алматы: ЮРИСТ, 2003. 131б.

12. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі педагогика және психология Алматы «Мектеп», 2002.

13. Б. Сарыбаев Уәлиханов Шоқан және музыка Қазақстан мектебі №9

1985 ж

14. Ш.Уәлиханов Таңдамалы ( аударған Ә.Ипмағанбетов) Алматы 1980ж

15.Ы.Алтынсарин Таңдамалы шығармалар Алматы 1955ж

16.Ы.Алтынсарин Таза бұлақ Алматы 1988ж

17.А.Құнанбаев Шығармалардың бір томдық жинағы Алматы 1961 ж

18.А.Жұбанов Ғасырлар пернесі Алматы 1975 ж

19.А.Жұбанов Ән-күй сапары Алматы 1976 ж

20.Ш.Құлманова, М.Оразалиева Музыка. Жалпы білім беретін

мектептердің 4-ші сыныбына арналған оқулық Алматы «Атамұра»2000ж.

21. Қиясова Б.А. С.Аспандияровтың мұраларындағы педагогикалық идеялар. Қазақстан Республикасы Алматы 2002.

22. Қ.Жұмағалиев, С.Қирабаев Қазақ әдебиеті. 10-класқа арналған оқулық.Алматы «Рауан» 1994.

23. Қазақтар. Көпшілікке арналған тоғыз томдық анықтамалық.-Алматы: Қазақстан даму институты: ІІ том. Тарихи тұлғалар. 1998-553б.

24. Қ.Бержанов, С.Мусин Педагогика тарихы Жоғарғы оқу студенттеріне арналған оқулық Алматы. Мектеп. 1984.

25. М.Жолдасбекұлы, Қ.Салғараұлы, А.Сейдімбек Елтұтқа /ел тарихының әйгілі тұлғалары Астана-2001.

26. Т.Тәжібаев .Абай Құнанбаев жастар тәрбиесі туралы. 1954, 132б.

27. Шаймерденова К. Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарастары, Алматы, «Рауан», 1990, 92б.

28. Т.Тәжібаев. Абай Құнанбаевтың философиялық, психологиялық және педагогикалық көзқарастары, Алматы, 1957, 134б.

29. Б.Г.Ерзакович. Абай сөзіне жазылған әндер. Алматы, 1954, 116б.

30. «Айттым сәлем, Қалам қас» (Абай әндері мен күйлерінің жинағы) – құрастырған проф. Б.Г.Ерзакович. Алматы, «Өнер», 1986, 114б.

Мазмұны
Оқу үрдісінде	Тәрбие үрдіснде
«Абай Құнанбаевтың музыкалық мұралары арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие беру» тақырыбындағы арнайы курс	Абайдың музыкалық-педагогикалық мұрасындағы эстетикалық санаттары

Эстетикалық талғамның қалыптасуы

Эстетикалық іс-әрекетінің қалыптасуы

Эстетикалық қызығушылығының қалыптасуы

Эстетикалық қажеттенуі мен мұратының қалыптасуы

Сурет 1 – «Абайдың музыкалық мұралары арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие берудің теориялық моделі»

Тақырыптар	Дәрістер	ҰСӨЖ	СӨЖ
1. Тақырып: мектеп оқушыларына эстетикалық тәрбие беруде жас ерекшеліктерін ескеру мәселесі	Бастауыш, ортаңғы, жоғары сынып оқушыларының жас ерекшеліктері және эстетикалық тәрбие беру	Дәріс мәтіні, тарату материалдары мен көрнекіліктер, оқу-әдістемелік құралдар, тапсырмалар әзірлеу	Тапсырмада көрсетілген әдебиеттерді конспектілеу; мектептегі эстетикалық тәрбие жұмыстарын талдау
2. Абайдың музыкалық мұрасындағы эстетикалық тәрбие беру пікірлері	Абай әндері мен ән жазылған өлеңдегі эстетикалық тәрбие идеяларын талдау	Дәріс мәтіні бойынша тарату материалдары, тапсырмалар, көрнекті құралдар даярлау	Ақын ән шығарған, композитор ән шығарған өлеңдерін талдап жазу
3. Табиғат бейнесі арқылы көркемдік-эстетикалық тәрбие беру	Табиғат құбылыстарына арналған өлеңдерін эстетикалық тұрғыда ашып көрсету	Әндерді тыңдауға даярлау, олар туралы мәліметтер беру	Сол әндер туралы жазылған мақалаларды талдау
4. Ақын музыкалық мұрасындағы қарым-қатынас эстетикасы арқылы тәрбиелеу	Қарым-қатынас эстетикасына псих.-педагогикалық сипаттаулар, өлеңдерінен мысалдар, көрінекіліктер	Өлеңдерін талдау, тарату, материалдар әзірлеу, тыңдауға ноталар даярлау	Өлеңдерінің мазмұнын талдап, пікір сайысқа әзірлену
5. Ақын музыкалық мұрасындағы әжуа мен сайқымазақ және эстетикалық тәрбие	Шығармадағы әжуа, оның түрлері туралы түсінік, эстетикалық тәрбиенің маңызын ашып көрсету	Өлең мәтіні мен нотасын тарату, материалдар жасау, мақалаларды талдау	Өлеңі мен әніне рецензия жазу, әр өлеңге ауызша талдау беру
6. Ақын музыкалық мұрасындағы асқақ сезімдердің эстетикалық тәрбиедегі маңызы	Шығарманың асқақ сезімдері, оның түрлері туралы түсінік, эстетикалық тәрбиенің маңызын ашып көрсету	Өлең мәтіні мен нотасын тарату, материалдар жасау, мақалаларды талдау	Жазылған мақалаларға пікірлер жазу, ауызша талдау
7. Ақын музыкалық мұрасындағы қасірет бейнесі және эстетикалық тәрбие	Шығармадағы қасірет сезімдер, оның түрлері туралы түсінік, эстетикалық тәрбиенің маңызын ашып көрсету	Өлең мәтіні мен нотасын тарату, материалдарын жасау, мақалаларды талдау	Жазылған мақалаларға пікірлер жазу, ауызша талдау
8. Ақынның музыкалық мұрасында әсемдік арқылы эстетикалық тәрбие беру	Шығармадағы әсемдік сезімдер, оның түрлері туралы түсінік, эстетикалық тәрбиенің маңызын ашып көрсету	Өлең мәтіні мен нотасын тарату, материалдарын жасау, мақалаларды талдау	Жазылған мақалаларға пікірлер жазу, ауызша талдау
9. Ақынның музыкалық мұрасында сұрықсыз сипаттар және оның тәрбиелік мәні	Шығармадағы сұрықсыз сезімдер, эстетикалық тәрбиенің маңызын ашып көрсету	Өлең мәтіні мен нотасын тарату, материалдарын жасау, мақалаларды талдау	Жазылған мақалаларға пікірлер жазу, ауызша талдау

Информация о работе Абай Құнанбаевтың музыкалық мұралары арқылы студенттерге эстетикалық тәрбие беру