Шпаргалка по "Истории"

   У пачатку  50-х гадоу пачалi шукаць выхад  з крызiсу, якi бачыуся у павышэннi  цэн на сельскагаспадарчую прадукцыю, пераразмеркаваннi бюджэту на карысць сяла i iнш.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

53. Характерные черты и особенности развития хоз-ва БССР в 1950-60. Хоз реформа 1965и её итоги.

У 1946 г. адбыліся выбары ў Вярхоўны Савет СССР, у 1947 г. - у Вярхоўны Савет БССР. Рэальная ўлада па-ранейшаму знаходзілася ў руках партый-ных камітэтаў. Строга рэгламентавалася і дзейнасць прафсаюзаў. У гэты час актывізавалася дзейнасць камсамольскіх арганізацый. Палітыка рэпрэсій у Беларусі ў пасляваенныя гады была. Былі рэпрэсіраваны многія вядомыя партыйныя і дзяржаўныя дзеячы, прадстаўнікі бел. Інтэлігенцыі. Рэпрэсіі закранулі і пісьм. Арганіз. БССР. Вядомых дзеячаў літаратуры М. Зошчанку і Г. Ахматаву абвінавачвалі ў прапагандзе безыдэйнасці і апалітычнасці. Аднак, нягледзячы на рэпрэсіі, большасць народа была адданая савецкай уладзе, правадыру і настаўніку I. Сталіну.

5 сакавіка 1953 г.  памёр I. Сталін. Сакратарыят ЦК  КПСС узначаліў М. Хрушчоў.  Былі зроблены першыя спробы  па дэмакратызацыі грамадска-паліт. жыцця. 3 гэтага часу адбыліся значныя змены ў дзейнасці партыйных, дзяржаўных і савецкіх органаў, а таксама грамадскіх арганізацын. Аднак дабіцца сапраўднага поўнаўладдзя Саветаў у гэты час не ўдалося.

У першай палове 50-х гг. былі здзейснены некаторыя  спробы па скарачэнню адміністрацыйнага апарату, умацаванню законнасці і правапарадку. Значныя змены ў грамадска-паліт. жыцці краіны, у тым ліку і Беларусі, пачаліся пасля XX з'езда К.ПСС, які адбыўся 14-25 лютага 1956 г. З'езд разам з іншымі пытаннямі шмат увагі ўдзяліў развіццю дэмакратыі. На закрытым пасяджэнні з'езда М. Хрушчоў выступіў з дакладам «Аб кульце асобы і яго выніках». У гэтых дакументах была зроблена спроба выявіць канкрэтна-гістарычныя вытокі і прычыны ўзнікнення культу асобы Сталіна, яго сутнасць.Пачалися паліт. мерапрыемствы па пераадоленню культу асобы Сталіна. Перш за ўсё былі рэабілітаваны ахвяры рэпрэсій.

У кастрычніку 1961 г. адбыўся XXII з'езд КПСС, які прыняў праграму пабудовы камунізму. Стваральнікі праграмы не правялі глыбокага навуковага аналізу стану эк. і перспектыў яе развіцця. Былі дапушчаны пралікі ў прагнозе міжнародных абставін, якія хутка пагоршыліся. Адміністр.   і   перагібы   ўсё   больш   сталі   праяўляцца у Дзейнасці першага сакратара   ЦК   КПСС   М.   С.   Хрушчова.  Кастрычніцкі (1964  г.) Пленум   ЦК   КПСС   вызваліў яго ад партыйных і дзяржаўных  абавязкаў.   Першым  сакратаром ЦК К.ПСС быў абраны Л. I. Брэжнеў.

3 прыходам Л. I. Брэжнева да ўлады кароткі  перыяд так званай «хрушчоўскай  адлігі» завяршыўся, стаў узмацняцца  чыста бюракратычны стыль кіраўніцтва.

Рэформа прадугледжвала уключыць у дзеянне гасразлiк i таварна-грашовыя механiзмы на аснове пашырэння гаспадарчай самастойнасцi прадпрыемствау. Гэта азначала пераход да рыначнай эканомiкi,аднак, не паслабляючы камандна-адмiнiстр. пачаткi у эканомiцы. Гэтым рэформа з самага пачатку была асуджана на няудачу.Безнадзейнасць павялiчвалася таксама i iмкненнем улад не дапусцiць дэмакратызацыi грамадскага жыцця, перабудовы краiны.

Рэформа праводзiлася зверху,таму яна не улiчвала мясцовых асаблiвасцей.Але на першым этапе  яна дала некаторыя вынiкiАб'ём прамысловай  прадукцыi павялiчыуся, павысiлася прадукцыйнасць працы. Завяршылася будаунiцтва Гродзенскага хiмкамбiната, Гомельскага хiмiчнага завода, 2 i 3-га аб'яднанняу "Беларуськалiй" i iнш. Усяго было пабудавана звыш 50 буйных прадпрыемствау.

Павышауся тэхнiчны  узровень прамысловасцi.З'яуляюцца аутаматычныя лiнi,ЭВМ, асаблiва дакладныя станкi, дасканалыя прыборы i г.д.

Але нягледзячы на высокiя паказчыкi росту прамысловасцi у пачатку 70-ых гадоу узмацняюцца  негатыуныя з'явы, якiя сведчылi, што  рэформа 1965г. не дала жаданых вынiкау.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

54.Экономика  Б в 1970 – п.п1980.  Нарастание  противоречий в хоз. и соц.  жизни.

Нягледзячы на высокія паказчыкі росту прамысловай  вытворчасці, з п. п. 70-х гадоў паралельна існавалі і ўзмацняліся негатыўныя з’явы – адставанне тэмпаў паскарэння навукова-тэхнічнага прагрэсу і ўкаранення ў вытворчасць дасягненняў навукі і тэхнікі.Павелічэнне дзярж. асігнаванняў на патрэбы с/ г, а таксама выкарыстанне ўласных сродкаў дазволілі калгасам і саўгасам ажыццявіць шырокую праграму будаўніцтва вытворчых памяшканняў.Эканоміка Б.і была часткай агульнагаспадарчага комплексу СССР.Вынікам развіцця эканомікі БССР да сярэдзіны 80-х гадоў з’явілася стварэнне буйнога тэрытарыяльна-галіновага прамысловага комплексу. Ўвесь пасляваенны перыяд, у тым ліку і ў 70-я – першай палове 80-х гг., у рэспубліцы вялося інтэнсіўнае капітальнае будаўніцтва, нарошчваліся вытворчыя магутнасці.Аднак нельга не лічыцца з тым фактам, што ў эканамічным развіцці краіны і нашай рэспублікі ў першай палове 80-х гг. сталі відавочнымі негатыўныя з’явы. Гэта перш-наперш зніжэнне тэмпаў эканамічнага росту. Не ўдалося забяспечыць у поўнай меры выхад народнай гаспадаркі БССР, як і СССР у цэлым, на якасна новы навукова-тэхнічны і арганізацыйна-эканамічны ўзровень. Рэспубліка не дабілася рашучага зруху ў інтэнсіфікацыі вытворчасці. Не адбылося значнага паляпшэння якасці вырабленай прадукцыі. Значна ўскладнілася экалагічная сітуацыя ў выніку бурнага індустрыяльнага развіцця і недаацэнкі прыродаахоўных мер, недахопаў у ахове здароўя і г.д. Усё гэта выклікала сур’ёзную заклапочанасць у грамадстве. Мацней і мацней раздаваліся галасы аб неабходнасці перамен.З другой паловы 70-х гадоў канцэпцыя пабудовы камунізму атрымала працяг у канцэпцыі развітога сацыялістычнага грамадства.З сярэдзіны 50-х гадоў неаднаразова рабіліся спробы павялічыць ролю Саветаў у кіраванні дзяржавай і грамадствам.Аднак рэальная ўлада знаходзілася ў руках партыйных камітэтаў. І наогул ўсё грамадска-палітычнае жыццё было строга рэгламентавана і цэнтралізавана.Кіруючай сілай беларускага грамадства з’яўлялася Кампартыя Беларусі. Яе колькасць павялічылася.Важную ролю ў палітычнай структуры і жыцці грамадства ігралі грамадскія арганізацыі – гэта перш-наперш прафсаюзы.Усплеск грамадскай актыўнасці быў звязаны з абмеркаваннем і прыняццем Канстытуцыі СССР 1977 г. і Канстытуцыі БССР 1978 г. Іх вартасцю была арыентаванасць на абарону сацыяльных гарантый людзей.

 

 

 

 

55.Обществ.-полит и дух жизнь Беларуси(1945-1985).

У пасляваенныя гады ў СССР  і  БССР захоўвалася  паліт. сітэма, якая склалася ў 20-30 гг. і была замацавна ў Канстытуцыі СССР 1936 г. і Канстытуцыі БССР 1937 г. Дэкларуючы на словах дэмакратычныя свабоды, палітычны рэжым па сутнасці сваёй заставаўся таталітарным.

   У пасляваенныя гады на Б. прыйшла новая хваля рэпрэсій – чарговыя арышты, дэпартацыя людзей на спецпасяленне і ссылку, абмежавнні на некаторыя віды дзейнасці і г.д. Рэпрэсіі праводзіліся з часу вызвалення рэспублікі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў да 1952 г. Зазначым, што галоўны ўдар быў накіраваны супраць інтэлігенцыі, таму што менавіта ў яе асяроддзі нараджаліся ідэі абнаўлення. Пачалася барацьба з т.зв. касмапалітызмам, нізкапаклонствам перад Захадам.

Смерць І. В. Сталіна  (5 сакавіка 1953 г.) падштурхнула даўно  наспеўшы працэс абнаўлення грамадства. Ён закрануў усе сферы жыцця – паліт., эк., сац., духоўную. «Хрушчоўская адліга», ХХ з'езд КПСС /1956 г./ з яго выкрываннямі культу асобы выклікалі глыбокія змены ў грамадска-палітычнай свядомасці.

Пасля ХХ з'езд  КПСС на Беларусі пачалася рэабілітацыя ахвяр сталінскіх рэпрэсій. Але ў свядомасці многіх людзей ідэалогія сталіншчыны яшчэ засталася на доўгія гады.

У другой палове 50-х гг. былі пашыраны правы саюзных  рэспублік.

Шмат блытаніны  ўнесла рэарганізацыя партыйных  і савецкіх органаў па гаспадарчаму прынцыпу. У выніку была скарочана колькасть сельскіх раёнаў, ствараліся калгасна – саўгасныя ўпраўленні.

Кастрычніцкі /1964 г./ пленум ЦК КПСС абраў першым сакратаром партыі Л.І. Брэжнева. Пры ім партыя ўмацоўвала сябе як вядучае звяно  адміністратыўна – каманднай  сістэмы. Рэальная паўната ўлады знаходзілася ў руках партыйных органаў. Так, апарат  ЦК КПБ рыхтаваў пректы важнейшых рашэнняў у рэспубліцы, аналізаваў і кантраляваў дзейнасць важнэйшіх дзяржаўных органаў, падбіраў і празначаў кадры для работы ў іх.

Першым сакратаром ЦК КПБ з 1965 па 1980 гг. з'яўляўся П.М. Машэраў.

Пэўную ролю ў палітычнай структуры і жыцці  грамадства адыгралі прафсаюзы і  камсамол. Колькасць членаў прафсаюзаў узрасла.

Адміністратыўныя  метады кіравання не спрыялі дынамічнаму развіццю грамдства. Пачатак пошукаў выхаду з такога становішча быў зроблены пасля лістападаўскага (1982г.) пленума ЦК КПСС, які выбраў Ю.У. Андропава генеральным сакратаром ЦК КПСС. Аднак пасля смерці Андропова ў лютым 1964 г. на пасаду генеральнага сакратара  ЦК КПСС быў абраны К.У. Чарненка, які стаў звяртаць дзейнасць партыі і савецкіх органаў улады да часоў Л. Брэжнева. Гэтыя змены палітыкі на саюзным узроўні адлюстроўваліся і ў Беларусі.

Такім чынам, грамадска-палітычнае жыццё Беларусі ў другой палове 50-х  першай палове 80-х гг. было неадназначным і супярэчным. У сярэдзіне 80-х усё вастрэй адчувалася неабходнасць пераадоляння негатыўных з'яў, маральнага ачышчэння і абнаўлення грамдства.

 

 

 

 

56.Место  и роль БССР на междунар  арене в 1945-1990.

В 1945 г. Беларусь была принята в ООН, потом в Международный союз электросвязи (МСЭ) , в 1948 г. - во Всемирную метеорологическую организацию (ВМО) и Всемирную организацию охраны здоровья (ВООР). Однако в 1949 г. БССР вместе с СССР и УССР, странами Восточной Европы вышла из ВООР в соответствии с необоснованным решением советского правительства и продолжала до начала 50-х гг. участвовать только в 3 из 11 специализированных учреждений ООН. В 1948 г. все советские делегации воздержались при голосовании по Всееобщей декларации прав человека.

Возможности участия  БССР в междунар. дея-сти Сов. Союза расширялись благодаря отказу советского руководства во второй половине 50-х гг. от тезиса о неизбежности войн с капиталистическими странами, от политики жесткой изолированности от остального мира, провозглашению принципа мирного сосуществования государств с противоположными общественными системами. Вместе с тем до начала «перестройки» продолжалась «холодная война» между социалистическими и капиталистическими странами.

В 1954 г. БССР вступила в Международную организацию труда (МОТ) и Организацию Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры (ЮНЕСКО); в 1957 г. - в Международное агентство по атомной энергии (МАГАТЭ).

В 1958 г. начало работать представительство БССР в Нью-Йорке.

Если в конце Б. была участницей междунар. соглашений среди которых договоры о запрещении испытаний ядерного оружия в атмосфере, космическом пространстве и под водой, о принципах деятельности гос-в по исследованию и использованию космического пространства, включая Луну, о нераспр. ядерного оружия.

Таким образом, став одной из стран-основательниц  ООН, БССР осуществляла внешнеполит. дея-сть в основном через ее структуры.

 

 

57. Изменения  в междунар ситуации во вт  пол 1980. Распад социалистического  блока.

На рубеже 70-80 гг СССР оказался в сложном соц.-эк. и полит. положении. Причины - некомпетентности высшего полит. и гос-ного руководства. Тяжелым бременем лежла на плечах трудящихся непомерная милитаризация нар. хоз-ва.

     Положив  в основу общественного прогресса прежде всего эк. фактор и поставив человека в положение лишь средства для достижения своих целей, Советское гос-во все более отставало от передовых стран мира в научно-технолог. плане, в повышени производительности труда.. В результате общество оказалось скованным  жесткими предрассудками, которые затрудняли его динамическое развитие, реализауцию возможностей к саморазвитию и обновлению. Все это привело к дискредитации сов. строя в целом.

     Во  вт половине 80 стали резко снижаться  темпы эк. развития. Курс на ускорение соц.-эк.  развития  страны на практике не воплощался. В связи с этим в 89-91 были приняты законы о кооперации, об индивидуальной трудовой дея-ти, арендных отношениях, о собственности, предприятиях, земле и  другие нормативные акты, призванные  радикально перестроить эк. отношения, открыть путь к формированию новых форм собственности.Был взят курс на формирование рыночных отношений в эк.

     Все  перестроечные преобразования, затрагивавшие  интересы различных слоев общесива, проходили довольно болезненно. Расчеты на быстрое вхождение страны в рынок не оправдались. В переходный период ослабла испольнительная власть, снизилась дисциплина и пошатнулся порядок, обострились межнациональные отношения. СССР как единое гос-во стал разваливаться.

     Эк. и полит. кризис продолжал углубляться. В этих условиях в августе 91 в Москве было принято решение о введении в стране чрезвычайного положения. Однако эти действия были легко нейтрализованы сторонниками нового курса. В связи с этими событиями деятельность КПСС во всех странах была приостановлена. В связи с августовскими событиями изменилась полит. расстановка сил в стране и Горбачев стал играть демонстративную роль. Большинство республик отказались от подписания уже подготовленного нового Союзного Договора. На повестке дня стал вопрос о самом существовании СССР.

 

58.Попытки  эк и полит модернизации СССР  и БССР в годы “перестройки” (вт пол1980). Перехлд к рынку.

   Супярэчнасць  жыцця у  сярэдзiне 80-ых гадоу  асаблiва востра праявiлася у эканомiцы.Адзiная сiстэма уласнасцi,цэнтралiзаванае кiраунiцтва,улада партнаменклатуры  прывялi да поунага адмаулення уласцiвых эканомiцы законау яе развiцця.

Палітыка перабудовы, яе сутнасць і вынікі. У сярэдзіне 80-х гг. Савецкі Саюз апынуўся ў складаным становішчы. Запавольваліся тэмпы сац.-эк. развіцця, не заўсёды дасягненні навукі і тэхнікі ўкараняліся ў вытворчасць, нізкай была якасць многіх відаў прадукцыі, не хапала высака-якасных тавараў на рынку, па некаторых паказчыках прыпыніўся рост жыццёвага ўзроўню народа. Патрабавалася рэфармаванне палітыка-эканамічнай сістэмы, якая ў аснове сваёй сфарміравалася ў СССР у 20-30-я гг.

У другой палове 80-х гг. быў удакладнены палітычны  курс і вызначана палітыка перабудовы, абнаўлення ўсіх сфер жыцця савецкага  грамадства. Ініцыятарам гэтай палітыкі з'яўляўся генеральны сакратар ЦК КПСС М. С. Гарбачоў.

У ходзе ажыццяўлення палітыкі перабудовы значна пашырылася самастойнасць прадпрыемстваў і аб'яднанняў у выніку іх пераходу на поўны гаспадарчы разлік і самафінансаванне. Павысілася роля працоўных калектываў. Развівалася самакіраванне. Укараняліся прагрэсіўныя формы арганізацыі працы -арэндныя калектывы, гаспадарчыя разліковыя брыгады. Дэмакратычнай станавілася выбарчая сістэма, развіваліся галоснасць і плюралізм думкі, фарміравалася шматпартыйная сістэма. Болын магчымасцей стала для ажыццяўлення дэмакратычных правоў і свабод грамадзян, для творчай дзейнасці.