Шпаргалка по "Истории"

     Рэвалюц.-дэмакратычнае крыло «чырвоных» у Беларусі ўзначальваў К.Каліноўскі, які рыхтаваў паўстанне, выдаваў «Мужыцкую праўду», змагаўся за свабоду народа.

     Паўстанне пачалося зімой 1863 г. Для кіраўніцтва паўстаннем былі створаны кіруючыя органы: Цэнтральны нац. камітэт (ЦНК) у Варшаве і Літоўскі правінцыяльны камітэт (ЛПК) у Вільні. Узначаліў ЛПК К.Каліноўскі. У кіраўніцтве ЦНК галоўная роля належыла «белым», якія ў лютым 1863 г. адхілілі К.Каліноўскага ад кіраўніцтва ЛПК. К.Каліноўскі ўзначаліў паўстанне ў Гродзенскай губерні.

    Летам 1863 г. «белыя» зразумелі, што Францыя і Захад не будуць дапамагаць паўстанню і яны пачалі адыходзіць ад барацьбы. У чэрвені 1863 г. ЛПК зноў узначаліў К.Каліноўскі. Аднак час быў ўжо марна страчаны. Акрамя таго, ЦНК не разлічваў на сялян, зямлю абяцалі толькі тым сялянам, якія змагаліся за перамогу, астатнія нічога не атрымлівалі. Таму паўстанне падтрымала толькі невялікая частка сялянства. Атрады паўстаўшых на 75% складаліся са шляхты і толькі на 18% з сялян. Значны поспех быў у К.Каліноўскага ў. Усяго ў паўстанні ўдзельнічала да 80 тысяч беларусаў.

      Баявыя дзеянні скончыліся ў канцы жніўня 1863 г., калі ЦНК загадаў К.Каліноўскаму спыніць паўстанне і перанесці барацьбу на вясну 1864 г.

      Зімой 1864 г. К.Каліноўскі быў арыштаваны. З турмы ён перадаў пісьмо – запавет беларускаму народу. У «Лісце з-пад шыбеніцы» К.Каліноўскі заклікаў беларусаў да барацьбы за нашу нац. ідэю.

     Выники: паустанне было накиравана супраць  самадзяржау’я, нац. прыгнету, саслоунай  няроунасци, рэшткау прыгоннага  права и, хоць яно скончылася  няудачай, яно прымусила Царски  урад пайсци на больш выгадныя умовы праведзення сялянскай рэформы у Беларуси и Литве. Частка беззямельных сялян атрымала у уласнасць. Шляхта пазбаулена займаць дзяжауныя пасады.

     Адмойныя: удзельники были бязлитасна рэпрэсираваны,  их маемасць канфискавана. За удзел у паустанни каталицких святароу касцелы закрывалися ци ператваралися у праваслауныя цэрквы. За падтрымку паустання студэнтами закрыли Гора-Горацки инстытут, скарацили колькасць сярэдних навучальных устаноу.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

26.Особенности развития капитализма на территории Беларуси (1860-1890)

Изменения в сельском хозяйстве.

Отмена крепостного  права и буржуазные реформы 60 -80-х  гг. ускорили развитие капиталист. отношений  в эк. Б. В деревне преобладала  отработочная система хозяйствования. Крестьяне арендовали землю у своих бывших хозяев и за это обрабатывали землю у них и за это обрабатывали помещичьи земли. Увелич. товарность крестьянских хозяйств. Во второй половине XIX в. Крестьяне продавали на рынке ¼ часть зерновых, ¾ - льна, более половины картофеля. В их хозяйствах стала широко использ. передовая техника и новые методы земледелия.

Большая часть земли в  Б. (55,5%) принадлежала помещикам. В ряде имений стали применять искусств. удобрения и машинную технику. Однако крестьянское хозяйство оставалось отсталым. Преобладала преимущественно рутинная техника, хлеб и травы собирались вручную. Сохр. сельская община, чересполосица, что сдерживало развитие с/х.

В 80 -90-х гг. существенно  изменилась структура с/х. Причиной этому стал мировой аграрный кризис, который был вызван ввозом в Европу дешевого хлеба из США, Канады, Австралии и Аргентины. Основной отраслью с/х стало молочное животноводство, увелич. производство масла и сыра, возросли посевы кормовых трав. Значительно расшир. посевы технич. культур – льна, картофеля, конопли.

Аграрный кризис ускорил  процесс расслоения крестьянства. В  поисках работы малоземельные крестьяне  выезжали в другие районы страны: на строительство ж/д и шахт, промышленные предприятия. Промышленность.

Характерной чертой стал рост ремесла по основным показателям: кол-ву предприятий и работников, объемов производства и т.д. Увелич. кол-во мелких капиталист. предприятий, на которых было занято от 5 до 6 наемных рабочих.

Однако определяющей тенденцией промышл. развития Беларуси в этот период был переход от мануфактуры к фабрике, от ручного труда к машинному. Объем продукции фабрик и заводов увеличился в 37 раз. Возросла технич. оснащенность и энерговооруженность промышленного про-ва. Бел. предприятия специализировались на переработке местного сырья. Первое место по объему про-ва принадлежало пищевой промышленности, далее шли дерево- и металлообрабатывающие отрасли. В результате промышл. переворота сформировались классы буржуазии и наемных рабочих.

Самое большое предприятие на тер-ии Беларуси табачная фабрика Шарашевского в Гродно. В начале XX в. Начинается  процесс объединения капиталов в форме акционерных товариществ. В Минске – спичечная фабрика «Молния», в Гродно – табачная фабрика «Неман» и др.

Кредитная система и банки.

Быстрое развитие всех форм хозяйствования, и в первую очередь укрупнение промышленного  про-ва, потребовало создания кредитной  системы. Возникли такие формы организации  кредита, как ссудно-сберегательные общества, частные акционерные банки, общества взаимного кредита, городские коммерческие банки. Ведущее место среди кредитных учреждений занимал Минский коммерческий банк. В Беларуси были также небольшие банкирские конторы, которые занимались кредитными операциями по обслуживанию мелких промышленников и торговцев.

 

 

27.Становление  бел нации

У апошняй трэци 19 ст працягвауся працэс фармиравання беларускай нацыи. Иснаванне нацыи  характарызавалася наяунасцю наступных  прымет: супольнасць тэрыторыи и  эканамичнага жыцця, культуры и литаратурнай мовы, агульнасцю рыс нацыянальнага характару.

     Фармираванне  беларускай нацыи стрымливалася  русификатарскай палитыкай царызму:  пашырэнне расийскага землеуладання,  пераводам пачатковай школы цалкам  на русскую мову навучання,  адсутнасцю вышэйшых навучальных  устаноу, беларускамоунага друку.

     На  абуджэнне нацыянальнай самасвядомасци  вялики уплыу аказала дзейнасць  шматликих збиральникау и даследчыкау  фальклору, лингвистау, гисторыкау, этнографау. У апошния дзесяцигоддзи  19 ст за усей этничнай тэрыторыяй  канчаткова замацавауся тэрмин «Беларусь».

     З  працэсами фармиравання беларускай  нацыи неадрыуна звязана и  развицце Беларускай культуры. У  гэты час адбываецца фармираванне  новай беларускай литаратурнай  мовы, што найбольш яскрава праяуляецца  у жанрах мастацкай литаратуры  и публицыстыки.  Развицце грамадскай думки садзейничала з‘яуленню беларускай литаратуры дэмакратычнага характару. Найбольш вядомыми были Калиноуски, Багушэвич, Дунин-Марцинкевич, Лучына, Гурынович. З’яуляюццабеларуския легальныя выданни («Наша доля»,  «Наша нива»).

     Актывизавалася  музычнае и тэтральнае жыцце  Беларуси. Пэуныя кроки зроблены  у мастацтве и архитэктуры.

    З’яуляюцца  беларуския арганизацыи у Маскве  и Пецярбургу («Гоман»). Фармируецца  першая беларуская палитычная  партыя—Беларуская сацыялистычная грамада. Пашыраюцца прафесийныя, грамадска-культурныя аб’яднанни и гуртки.

     Наогул, нягледзячы на неспрыяльныя дзяржауна-палитычныя  умовы, спецыфичную этнасацыяльную  ситуацыю и дзякуючы рэформам 60-80 гг, якия паклали шлях да  эканамичнай и палитычнай мадэрнизацыи краины, фармираванне беларускай нацыи у агульных рысах завяршылася.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28. Революция  1905-1907. Бел земли в условиях  ускорения бурж моднрнизации (начXXв)

На пачатку  ХХст. Расія апынулася перад непазбежнасцю рэвалюцыі бо нарасталі супярэчнасці паміж хуткім ростам капіталізму і перажыткамі прыгонніцтва Асаблівасці паліт. і эк. развіцця краіны патрабавалі глыбокіх рэформ.

На выражэнне  інтэрэсаў рабочага класа і працоўнага сялянства прэтэндавалі РСДРП (бальшавікоў і меньшакоў), Бунд, эсэры, БСГ і іншыя сацыял-дэмакратычныя і леванародніцкія партыі і арганізацыі.

Пачаткам першай расійскай буржуазна-дэмакратычнай  рэвалюцыі з’явіліся падзеі 9 студзеня 1905г. у Пуцярбургу, калі была расстраляна 140-тысячная дэманстрацыя.

У студзені-красавіку 1905г. адбыліся сялянскія выступленні, 

Пад націскам рэвалюцыі 6 жніўня 1905г. Мікалай ІІ падпісаў маніфест аб увядзенні ў Расіі парламента – законарадчай Дзяржаўнай думы. Гэта была спроба аслабіць рэвалюц. рух і схіліць на свой бок ліберальую буржуазію. Але гэты манёўр царскіх улад праваліўся. У кастрычніку 1905 г. пачалася ўсеагульная паліт. стачка. 17 кастрычніка 1905г. цар падпісаў Маніфест аб абвяшчэнні дэмакратычных свабод, скліканні Дзяржаўнай думы з заканадаўчымі паўнамоцтвамі. Буржуазна-ліберальны лагер быў задаволены. Узнікаюць партыі кадэтаў і акцябрыстаў. Рэвалюцыйна-дэмакратычныя сілы працягвалі барацьбу.

9-18 снежня 1905 г.  у Маскве адбылося ўзброенае  паўстанне. Яно было падаўлена ўзброенымі сіламі. Рэвалюцыя пачала адступаць. Улады ўзялі палітычную сітуацію пад кантроль. У гэтых умовах "левы блок" пачаў распадацца.

Апошняй сумеснай акцыяй "левага блоку" стаў байкот выбараў у І Дзяржауную думу вясной 1906г. Аднак іх дзеянні былі непаслядоўнымі. Сарваць выбары ў I Дзяржаўную думу не ўдалося. Большасць месц у Думе заваявалі кадэты. Але склад Думы не задавальняў самадзяржаўе, і цар разагнаў дзве першыя думы. => паражэнне рэвалюцыі. Новы выбарчы закон у поўнай меры быў арыентаваны на памешчыкаў і буйную буржуазію. Думах складалі прадстаўнікі ўрадавых партый. Левыя партыі не былі прадстаўлены наогул, а дэпутаты з сялян падтрымлівалі правыя партыі.

З рэвалюц 1905-1907гг. пачаўся працэс пераўтварэння самадзяржаўя ў канстытуцыйную манархію, рух да парламентарызму. Нягледзячы на паражэнне рэвалюцыі і наступленне рэакцыі, поўнага вяртання да мінулага ўжо не магло быць.

Ідучы па сусветным шляху  эканамічных пераўтварэнняў, расійскі капіталізм на рубяжы XIX-XXстст. уступіў у імперыялістычную стадыю. Расійская імперыя займала чацвёртае – пятае месца разам з Францыяй. Праўда, яна значна ўступала ЗША, Германіі і Англіі.

Эканоміка Беларусі, якая з’яўлялася часткай народна-гаспадарчага комплексу  Расійскай імперыі, развівалася  па тых жа эканамічных законах. Ішоў працэс канцэнтрацыі вытворчасці, выцяснення дробных прадпрыемстваў буйнымі капіталістычнымі фабрыкамі і заводамі

У пачатку XX ст. у прамысловасці Беларусі пачалі узнікаць манапа-лістычныя аб’яднанні

Эканамічны ўздым  стварыў спрыяльныя ўмовы для  замежных інвестыцый. Будавалися чыгунки. Капіталістычныя адносіны укараняюцца і ў с/г.,садзейнічала сталыпінская аграрная рэформа. Прычыны:невыраш аграрнага пытання,існаванне феад перажыткаў,рост сялянскага руху.Мэты:забеспячэнне развіцця капіталізму у с/г,стварыць з зямельных сялян сельскую буржуазію як апору для самадзяржаўя.Сродкі:разбурэнне сялянскай абшчыны, забеспячэнне права сялян на падзел зямлі, перасяленне малазямельных сялян у Сібір.

Асаблівасцю рэформы на Беларусі было і стварэнне тут земстваў.

У выніку рэформы  заможная частка насельніцтва ў беларускай вёсцы павялічалася. Працэс развіцця капіталізму. Яна не была выканана ў поўнай меры аграрнае пытанне, не змагла прадухіліць абвастрэння сацыяльных супярэчнасцей у краіне.

 

29.Образование,наука и культура Б во вт.пXIXначXXв

Рэформа 1861 г., вызваліўшы сялян ад прыгоннай залежнасці, стварыла ўмовы для капіталіст. перабудовы памешчыцкай і сялянскай гаспадарак з арыентацыяй на рынак.Прамысловы пралетарыят Беларусі хар-ся шматнацыянальнасцю і адносна невысокай канцэнтрацыяй.Гандлёва-прамысловая буржуазія Беларусі была таксама шматнац., прычым большую яе частку складалі прадстаўнікі небеларускага этнічнага насельніцтва.Слабасць нац. буржуазіі ў пэўнай ступені замаруджвала працэс кансалідацыі беларускай нацыі.У канцы XIX ст. паступова стабілізавалася этнічная тэр-ыя беларусаў.Галоўным арэалам кансалідацыі беларускай нацыі былі цэнтральная і паўночна-заходняя часткі Беларусі.За 40 паслярэформенных гадоў колькасць жыхароў Беларусі падвоілася.У другой палове ХІХ – пачатку XX ст. працягваўся працэс фарміравання мовы бел. нацыі. Бел. Літ. мова развівалася галоўным чынам як мова мастацкай літаратуры і часткова публіцыстыкі.Адметнасць беларускага этнасу адлюстроўвалася ў своеасаблівым народным выяўленчым і дэкаратыўна-прыкладным мастацтве.Кансалідацыя бел. этнасу ў нацыю суправаджалася ростам нац. самасвядомасці.Быў праведзены шэраг рэформ у галіне адукацыі.Да 60-х гг. ХІХ ст. сістэма адукацыі хар-ся рознатыповасцю навучальных устаноў..Змены ў сістэме адукацыі Беларусі прывялі да ўстойлівага росту колькасці навучальных устаноў.Аднак, нягледзячы на станоўчыя дасягненні народнай асветы, як Расійская імперыя ў цэлым, так і Беларусь адставалі ад краін Заходняй Еўропы.У галіне пачатковай адукацыі ўрадавая палітыка была накіравана на тое, каб значную частку затрат на ўтрыманне народных вучылішч перакласці на сялян.Сярэдняя адукацыя заставалася прывілеяй пануючых класаў.

Складвалася сістэма  прафесійнай адукацыі. У Беларусі ствараліся рамесныя, с/г-чыя, медыцынскія, музыкальныя, мастацкія навучальныя ўстановы.

Літаратура. У другой палове ХІХ ст. пачынаецца новы этап у развіцці бела. літ. Пісьменнікі паступова станавіліся на шлях стварэння развітой літаратуры. Ішоў працэс жанравага ўзбагачэння літаратуры, удасканальвалася вершаскладанне.Вяршыняй развіцця беларускай літаратуры стала творчасць Францішка Багушэвіча. У гісторыю вайшлі Янка Купала, Якуб Колас, Цішка Гартны.

Тэатр. У фарміраванні бела. прафесійнага нацы. тэатра вялікую ролю адыграла тэатральная культура рускага, украінскага і польскага народаў. У бел. гарадах дзейнічалі мясцовыя рускія драматычныя трупы, а таксама гастралявалі акцёры сталічных тэатраў.