Мерей сауда орталыгы деректер коры

МАЗМҰНЫ

 

КІРІСПЕ........................................................................................................................3

               

1. ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ. ДЕРЕКТЕР  ҚОРЫН БАСҚАРУ ЖҮЙЕСІ..........................4

1.1 Деректер қоры өрістерінің қасиеттері.................................................................6

1.2 Деректер қорының модельдері..............................................................................8

3. Ақпараттық  жүйелердің  архитектурасы..........................................................15
4. Деректер қорының кестелері..............................................................................17
5. Деректер қорын жобалау техникасындағы жүйенің тиімділігі.......................21

 

2. «МЕРЕЙ» САУДА ОРТАЛЫҒЫ  ДЕРЕКТЕР ҚОРЫН ҚҰРУ ӘДІСТЕМЕСІ

 

2.1 Кестелер құру.......................................................................................................24

2.2 Сұраныс құру.......................................................................................................26

2.3 Формалар және есептер  құру..............................................................................28

 

ҚОРЫТЫНДЫ...........................................................................................................34

                             

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.........................................................35

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кіріспе

 

 

Біз постиндустриялық қауымнан ақпараттық қауымға өтудеміз. Ақпаратпен байлансты ақпараттық секторлар  және адамдар саны әрдайым өсіп келеді.

Ақпаратты өңдеудегі  техниканың дамуы – компьютерлер, байланыс спутниктері, бүкіл әлемдік  телекоммуникациялық желілер –  ақпаратты жөнелту уақытын қысқарды.   

Курстық жұмыстың өзектілігі – деректер қорын басқару жүйесіне тән амалдарды саралау, олардың атқаратын қызметін анықтау. Дербес компьютердегі деректер қорын тиімді пайдалану.

Жұмыстың мақсаты – «Мерей» сауда орталығы деректер қорын басқару жүйесін құрып және оларды қолдана білу болып табылады. Автоматтандыру процесі кейбір пән аймақтарда соңғы пайдаланушының жұмысын ұйымдастыруға мүмкіндік беретін әдістемелік, техникалық, тілдік, программалық құралдардың жиынтығы болып табылады.

Қойылған мақсатқы байланысты келесідей міндеттер қойылады:

- тақырып бойынша әдебиеттермен танысып меңгеру;

- оқулықты әзірлеу  барысында қолданылатын компьютерлік  өнімдерін меңгеріп, іріктеп алу;

- «Мерей» сауда орталығы деректер қорын құру.

Жұмыстың жаңашылдығы мен практикалық маңыздылығы – ақпараттық қорларды пайдалану процесінде еңбек көлемін азайту мақсатында және олардың жеделділігі мен сенімділігін арттыру үшін ақпаратты бейнелеуді, өңдеуді, сақтауды, таратуды, жинақтауды қамтамасыздандыратын технологиялық тізбекке біріктірілген өндірістік процестер мен программа – техникалық құралдардың жиынтығы болып табылады. Егер ақпараттық технологияларды қолданылсақ  онда өндірістің бизнес-процестерін өндірілетіндей етіп жасауға болады.

Жалпы Курстық жұмыс  екі бөлімнен тұрады. 1-ші бөлімде  деректер қорын басқару жүйесін  туралы мәліметтер қамтылады. Мұнда деректер қоры өрістерінің қасиеттері, мәліметтердің типтері, деректер қорының модельдері, деректер қорын жобалау техникасындағы жүйенің тиімділігі, SQL  сұраныстар тілінің құрлымы, тілдің  негізгі  операторы, нормальді формалар әдісі қарастырылады.

Екінші бөлімде «Мерей» сауда орталығы деректер қорын басқару жүйесін құру жолдары, мәліметтердің жазылуы және жүйені жобалау жолдары көрсетіледі. Автоматтандыру жүйесінің жұмысының алгоритімі туралы толығырақ жазылады.  

Содан кейін жобаның  қосымшасы, қорытындысы және әдебиеттер тізімі беріледі. 
1 Деректер қорын басқару жүйесі

 

Қазіргі таңда Місrosoft Ассеss компоненті Місrosoft Office офистік ДҚБЖ құрылымдарының ішіндегі ең танымалыларының бірі болып табылады. Себебі, МS Ассеss-ке мәліметтерді енгізу үшін құралдардың өте кең диапазоны, анализдеу және берілгендерді ұсыну тән. Бұл құралдар тек қана қарапайым және ыңғайлы ғана болып табылмайды, сонымен қатар олар құрылымдарды өте үлкен жылдамдықта өңдеуді қамтамасыз ететін жоғары өнімді болып табылады.

МS Ассеss - реляциялық мәліметтер қорын басқару жүйесі. Қарапайым екі өлшемді кесте реляциялық (геlation - ағылшын тілінде қатынас ұғымы) мәліметтер қоры болып табылады. Мәліметтер қорын басқару жүйесі мәліметтер қорын құру, мәліметтерді өңдеу, қандай да бір шарт бойынша қордан мәліметтерді таңдау, қор негізінде әр түрлі формалардың есеп беруін (отчет) құруды жүзеге асырады.

Деректер қоры - ақпараттық жүйелердің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Ақпараттық жүйе өз алдана басқару функциясын орындау үшін әр алуан денгейдегі жұмыстарды ақпаратпен жабдықтаған объект туралы ақпаратты жинау, тасымалдау, қайта өңдеу бойынша қатынас жүйесі білдіреді.

Деректер қоры деп- компьютер жадында сақтайтын, арнайы түрде ұйымдасқан, өзара байланысқан мәліметтер жиынтығын айтамыз.

Ақпараттық жүйелердің  мысалына: банктік жүйелер, кәсіпорындарда, автаматты түрде басқару жүйелері, авиация немесе темір жол билеттерін, мейрамхана нөмірлерін алдын ала  белгілеу және тағы басқа жатады.

Пайдалану облысы бойынша  келесі кластарды бөліп айтуға болады:

1) Ғылыми зерттеуге  арналған;

2) Автоматталған жобаларға  арналған;

3) Ұйымдастырушы басқарудағы  ақпараттық жүйелер;

4) Технологиялық процессорды  баспаға арналған.

Деректер қорын басқару  жүйесін көптеген қолданушылар деректер қорын құру, енгізу бірлесіп пайдалану, және програмалау құралдардың жиынтығын айтады.

Деректер қоры дегеніміз – мәліметтерді сақтауға арналған ұйымдасқан құрылым. Бұл деректер қорының құрылымына ақпаратпен қатар, оларды ұйымдастыруға, қолдануға арналған тәсілдер мен әдістер кіреді.

Деректер қоры деректер қорын басқару жүйесімен (ДҚБЖ) тығыз  байланысты. Бұл программалық құрылымдар кешені жаңа қордың құрылымын құруға, оны деректермен толтыруға, мазмұнын редактрлеуге және ақпаратты визуалдандыруға  арналған. Қор ақпараттарын визуалдау дегеніміз берілген критерий бойынша экранға шығаратын мәліметтерді таңдап, оларды белгілі бір ретке келтіріп, безендіріп артынан баспаға немесе байланыс каналдарына беруді айтамыз. Әлемде деректер қорын басқаратын көптеген жүйелер бар.

Мәліметтер қорында екі өлшемді кестенің жолдары жазбалар деп, бағандары өрістер деп аталады. Дәлірек айтқанда мәліметтер қорында, кестедегі әрбір жол жазба болып табылады, ал жазба бірнеше өрістерге бөлінеді [1].

Қазіргі  уақытта   көптеген  ұйымдардың  сәтті  жұмыс  істеуі  үшін, оларға    дамыған    ақпараттық    жүйелер,    яғни    автоматтандырылған деректер жинайтын, өңдейтін және басқаратын бағдарламалар керек.

Деректер  қорын басқару жүйесі (ДҚБЖ) - дегеніміз  деректер қорының жұмысын ұйымдастыруға арналған программалардың бүтін бір класы.

Ақпараттық  жүйелердің қазіргі заманғы түрі - деректер банкі, яғни:

• есептеу жүйелері;
• деректер базасын басқару жүйелері (ДҚБЖ);
• бір немесе бірнеше деректер базасы;
• қолданбалы бағдарламалардың жинағы

Деректер  қоры ақпараттың сақталуын қамтамасыз етеді және ол арқылы деректерді тез және оңай алуға болады. Деректер қорын қарап шығу, оны сұрыптау, сұраныс құру арқылы түрлендіру, жаңарту жұмыстарын атқаратын және оның қолданбалы бағдарламалармен әрекеттестігін қамтамасыз етуге арналған бағдарламалар мен тілдік құралдарының жиыны.

Деректер  қорының басқару жүйесі ақпарат  пайдаланушының сұранысына сәйкес толық, нақты, жинақы болуы керек.

Деректер  қорының басқару жүйелері атқаратын  қызметіне қарай дербес немесе көп  пайдаланушы болып бөлінеді.

Қазіргі тіл  құралдар құрылымына кіретіндер:

• деректердің   логикалық    құрылымын    сипаттауға    арналған 
деректерді сипаттау тілі;

• енгізу, жетілдіру, сұрыптау сияқты деректермен жүргізілетін негізгі 
операцияларды орындауды  қамтамасыз   ететін    деректерді басқару 
тілі;

• құрылымдық сұраныстар тілі (SQL – Structured Query Language), 
деректерді    басқару   және    көптеген    бағдарламалық   жабдықтардың 
деректер базасына стандартты қатынас құру құралы болып саналады.

• үлгі бойынша құрастырылған сұраныстар тілі (QВЕ - Quеrу Ву 
Ехаmрlе),  деректер  базасына  жіберілген  сұраныстарды  құрастыруды 
қамтамасыз етеді.

Қолданбалы  бағдарламалар немесе қосымшалар, деректер базасындағы ақпараттарды өңдеуге арналады. Бұл жұмыс істеуші адамның нақты тапсырмасын орындайтын кестелік бағдарлама. Кеңірек айтылса, бұған командалық процессордан басқа бағдарламалардың барлығы жатады. Нақты мағынада айтылса, оған мәтіндік процессорды, деректер базасын, электрондық кестені т.б. жатқызуға болады.

МS Ассеss реляциялық деректер қорының басқару жүйесі болып табылады. Ассеss-тің көмегімен келесі әрекеттерді орындауға болады:

• мәліметтерді ұйымдастыру;
• мәліметтерді еңгізіп, оларды іздеу;
• белгілі бір критерийлерге байланысты мәліметтерді шығару;
• форма және есеп құру;

• графиктер және диаграмма құру. 
  Ассеss негізгі объектілері:

• кестелер
• сұраныстар
• формалар
• макростар
• модульдер

• есептер (отчеты)

 Ассеss негізгі ерекшеліктері:

• форма және есептерде модульдерді жою арқылы форма мен 
  есепті   жеңілдету,   бұл   бірнеше   форма   және   есептердін   ашылуын 
  женілдетеді;
• барлық жазбаларды біркелкі өңдеп, серверге сұранысты жіберу 
  мүмкіндігі;

Асtive X элементінің өндіруді көбейту;

• НТМІ     форматындағы      файлдар      тізімдерімен      немесе 
  кестелермен импорт немесе байланыс орнату;
• гиперссылканы қолдану;
• репликамен жұмыс жасау;
• интернетте жұмыс жасау.

 

 

1.  Деректер қоры өрістерінің қасиеттері

 

Деректер қоры өрістері тек қана қордың құрамын анықтамайды, сонымен қатар әр өріске берілген ұяшыққа жазылатын мәліметтің қасиеттерін  анықтайды. Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесін пайдаланып, осы өрістердің қасиеттерін атап өтейік:

• Өрістің аты - қормен автоматты операциялар орындағанда осы өрістегі мәліметтермен қалай жұмыс жасау керек екені анықталады.
• Өрістің типі – осы өрісте жазылатын мәліметтердің типін анықтайды.
• Өрістің өлшемі - өрісте жазылатын мәліметтердің шекті ұзындығын анықтайды.
• Өрістің форматы - өрістегі мәліметтерді форматтау тәсілін анықтайды.
• Енгізу маскасы - ріске енгізілетін мәліметтердің формасын көрсетеді.
• Таңба – берілген өріс үшін таблицадағы бағананың тақырыбын анықтайды.
• Келісілген мән - өрістің ұяшықтарына автоматты енгізілетін мән.
• Мәнге қойылатын шарт – енгізілетін мәліметтің дұрыстығын тексеруге арналған шектеме.
• Қателікті хабарлау - өріске қате мәліметтерді енгізгенде автоматты хабарлау.
• Міндетті өріс – қорды толтыруда міндетті толтыратын өрістерді анықтайтын қасиет.
• Бос жолдар – бос жолдар болуына рұқсат берілетін қасиет.
• Индекстелген өріс – егер өрісте осы қасиет болса, онда осы өрісте сақталатын жазбаларды іздеу немесе іріктеу операциялары тездетіледі. Индекстелген өрістерде мәліметтердің қайталануы болмайды.

Әртүрлі өрістерде әртүрлі  типті мәліметтер жазылғандықтан, онда осы өрістердің қасиеттері де мәліметтердің  типіне байланысты әр түрлі болады. Мысалы, жоғарыда көрсетілген өрістердің қасиеттерінің тізімі негізінен текстік типке қатынасты. Ал сандарды сақтайтын өрістер немесе суреттерді, видеоклиптерді сақтайтын өрістер үшін жоғарыда көрсетілген қасиеттердің көбісі қажетсіз [3].

 

  Мәліметтердің типтері

  Microsoft Access деректер қоры келесі мәліметтердің типтерімен жұмыс істейді.

• Текстік – 255 символға дейінгі өлшемді, форматталған, кәдімгі тексті сақтауға қолданылатын тип.
• МЕМО өрісі – 65635 символға дейін үлкен өлшемді сақтайтын арнайы тип. Ол өрісте емес қордың басқа жерінде сақталады, ал өрісте оған көрсеткіш сақталады.
• Сандық тип – сандарды сақтауға арналған тип