Лекции по "Адвокатура"

     пады Бүл жерде адвокаттар алкасын күруға мемлекеттік орпндардьін арнаііы рүксатының қажет емес екендігін айта кет-кен жөн.

     Адвокаттар алкасы занды туліа болып табылады жэне йаптык занды түліалар сияқты оның атауы, Жаргысы бола-

     Адвокаттар алкасының атау ы өзі қүрылған экімшілік-аумактык біртіктін (облыстың. республикалык мацызы бар каланың. астананын) атауын да камтуға тиіс, ал адвокаттар алкасыныц Жарғысы мыналарды қарастьфуға тиіс:

     1) адвокаттар алкасыныц атауын, қызметінің мэні мен

     максаттарын;

     2) адвокаттар алкасы мүшелерінің қүкыктары мен міндеттерін;

     3) адвокаттар алқасына мүшелікке кабылдау, мүшелікті токтата түру мен токтату тэртібін;

     4) адвокаттар алкасыныц қүрылымын, оныц органдарын қалыптасу тэртібін жэне қүзыретін;

     5) заң консультацияларын күру мен олардың жұмыс істеу

     тэртібін:

     6) адвокаттар алқасы мүлігін жинау көздері мен оған билік ету тэртібін;

     7) мүшелік жарнаны төлеу тэртібін;

     8) адвокаттардыц тегін заң көмегін корсету тэртібін жэне адво- каттар арасында сот, анықтау жэне алдын ала тергеу органдарының тағайындауы бойынша зац көмегін бөлу тәртібін;

     9) адвокаттарды аттестациялауды өткізу тэртібін;

10. адвокаттар алқасы мүшелерінің жэне адвокаттардыц таглымдамадан өтушілердің тэртіптік жауапкершілігі мен оған тарту тэртібін;
11. адвокатты лицензиясынан айыру туралы өтініш жасау тәртібін;
12. адвокаттар алқасын қайта үйымдастыру мен тарату тэртібін;
13. адвокаттар алкасы таратылган жағдайда мүліктің тагдырын көздеуге тиіс.

     Сонымен катар, адвокаттар алкасыныц Жаргысы зандарға кайшы келмейтін озге де ережелерді де қамтуы мүмкін. Адвокат-тар алкасыныц Жаргысы оныц қүрылтайшылары - адвокаттардыц жалпы жиналысымен (конференциясымен) бекітіледі. Адвокаттар алкасы күрылып жатқан өзге де занды түлғалар сияқты мемлекеттік тіркеуден өтеді жэне мемлекеттік тіркеуден өткен сэттен бастап күрылған болып саналады.

     Облыс. республикалык маңызы бар кала жэне астана аумағында қүрылған адвокаттар алкалары кайта үйымдастырылуы да мүмкін. Адвокаттар алкасы «Коммерциялык емес үйымдар туралы» Қазақстан Республикасының заңына сэйкес өзге коммерциялық емес үйымдар сиякты кайтаүйымдастыру, қосу, біріктіру, бөлу, бөліп шығару, қайта қүру нысаныңда жэне Қазакстан Республикасының зандарында көзделген баска да нысандарда жүргізілуі мүмкін. Облыс, республикалык маңызы бар кала жэне астана сиякты экімшілік-аумақтық бірлікте бір ғана адвокаттар алқасы бола алатындықтан қосу, біріктіру, бөлу, бөліп шығару, кайта қүру нысанындағы адвокаттар алкаларының кайта үйымдастырылуы Қазакстан Республикасының экімшілік-аумақгык бөлінісі өзгерген жағдайда жүзеге асьфылуы мүмкін.

     Мысалы, екі облыс бір облыска біріктірілген, бір облыс екінші облысқа косылған, бір облыс екі облысқа бөлінген, бір облыс қүрамынан тағы бір облыс бөлініп шыккан жағдайларда болуы мүмкін.

     Адвокаттар алкасы, біріктіру нысанындағы кайта үйымдастыру жағдайларын коспағанда, жаңадан пайда болтан адвокаттар алкасы мемлекеттік тіркеуден өткен кезінен бастап қайта үйымдастырылған болып есептеледі. Бір адвокаттар алкасына басқа адвокаттар алкасын біріктіру нысанында оны қайта үйымдастыру кезінде олардың алғашқысы заңды түлғалардың мемлекеттік тіркеліміне біріктірілген үйымдардын кызметін токтату туралы жазба енгізілген кезден бастап қайта ұйымдастырылған болып есептеледі.

     Адвокаттар алқасын кайта үйымдастыру нәтижесінде жаңадан пайда болған адвокаттар алқасын мемлекеттік тіркеу жэне занды түлғалардьщ мемлекеттік тіркеліміне қайта үйымдастырылған үйымның (үйымдардың) қызметін тоқтату туралы жазба енгізу занды түлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы Қазақстан Республикасьшьщ зандарында белгіленген тэртіппен жүзеге асы-рылады.

     Адвокаттар алқасы ерікті (Жалпы жиналыстьщ шешімі бойын-ша) жэне ҚР Азаматтық кодексінде, «Коммерциялык емес үйымдар туралы» Қазақстан Республикасыньщ заңында жэне өзге заң

     • козделген негіздер мен тәртіптер бойынша мәжб,рлі

     акті.тсрінд^с . .    „

     щуы (сот шешімі бойынша) мүмкш. Жалпы жиналыстьщ

     шешімі бойынша тарату кезінде тарату комиссиясы тағайындалады.

     оған алка мүлігі мен ісін басқару жөніндегі өкілеттік көшеді жэне

     _ол қр Азаматтык кодексіне. «Коммерциялык емес үйымдар тура-

     ты» Қазакстан Республикасыньщ заңына сэйкес тарату тэртібі мен

     мерзімін белгілейді.

     Адвокаттар алкасын тарату кезінде кредиторлар талапта-рьш қанағаттандырғаннан кейін калған мүлік өзге адво^каттар алкасьша немесе осьгадай максаттарды үстанатын Қазақстан Республикасьшьщ Адвокаттар одагына берілуі мумкін.

     Адвокаттар алкасы барлык қоғамдық үйымдар үшін ортак уііымдык принциптер негізінде, алайда адвокатурага тэн жэне онын міндеттерінен туындаған ерекшеліктерді ескере отырып күрылады жэне қызмет етеді.

     Осы принциптердің негізгі сипаттамасы демократиялық бо-льш табылады, ол сондай-ак адвокатураны ү.йымдастыруда жэне кызметінде көрінеді. Олар:

• заңдылык;
• алкаға кірудің жэне одан шыгудың еріктілігі;

     ♦ ізгіліктік.   адам   мен   азаматтың   қүқықтарын   жэне

     бостандыктарын корғау;

     ♦ жеке, алқалық, коғамдық жэне мемлекеттік мүдделердің

     орайлы үйлесімі;

• материалдық мүдделілік пен элеумсттік тендік;
• үжымдық басшылык;

 
     

• адвокаттар алқасы қызметіндегі жариялылық пен ашыктык:
• алқаның өз бастамасы бойынша заңға қайшы емес кез келгсн

     шешімді кабылдауы;

     ♦ адюкаттардың алка өміріне белсенді қатысуы, оның жүмысын

     еркін жэне іскерлікпен талкылау;

• алкада басшылык қызметін аткаратын органдар мен түлғаларды сайланбалы, балама негізде ашық жэне қүпия дауыс беру жолымен сайлау, оларды жүйелі жанарту жэне адвокаттар алдында тұракты есеп беру;
• алқа мүшелерінің кэсіби қүкыктары мен мүдделерін корғау жэне олардың мүктаждыктары мен сүранымына мүкият зейін кою;
• адвокаттык кұпия мен адвокаттың мінез-кұлкының кэсіби нор-маларын сақтау міндеттемесі;

     ♦ адвокаттар алқасы мен оның мүшелерінің соттан, прокурату, радан. аныктау органдарынан, ягни, адвокаттар кәсіби міндетін - ай-ыпталушыны корғау немесе азаматтар мен ұйымдарга заң көмегін көрсету кезінде жүздесетін органдардан тэуелсіз болуы.

     Адвокатуранын тәуелсіздігі соттың, прокурату раның. анықтау органдарының адвокаттар алқасының ішкі ісіне арала-суына жол бермейтін өзін-өзі басқарумен; адвокаттар алқасының соттың жанынан емес экімшілік-ау мактык принцип бойынша үйымдастырылуымен; сот пен прокуратураның адвокатураға мемлекеттік басшылық жасау міндетінің жүктелуіне жол бермеушілікпен қамтамасыз етіледі.

     Тэуелсіздік алканың мемлекеттік органдармен өзара ықпалдастығы мүлдем жоқдегенді білдірмейді. Қазіргі уақытта адвокаттар атқасымен мемлекеттің атқару шы органдары, оның ішінде эділет органдары ынтымақтастык жасайды. Әділет министрлігінің негізгі міндеттерінің бірі азаматтардың занды мүдделері мен қүқыктарын жүзеге асьфу үшін қажетті заң көмегі жүйесін Ү-йымдастьфу мен дамыту болғандыктан, ол (министрлік) осы міндеттің шегінде адвокаттар алқасының қызметіне жэрдемдесуге тиіс.

     Оның тэуелсіздігі сонымен қатар жеке қаражатының болуы-мен қамтамасыз етіледі, ол заң көмегін көрсетуден түскен жэне баска да көздерден күралады. Осы қаражаттың бір бөлігі адвокат жалакысын төлеуге, ал бір бөлігі алқаның жалпы мүқтажына, яғни элеуметтік сактандьфу бойынша жарналарды, азаматтарға көрсетілетін тегін заң көмегін төлеуге, соңдай-ақ алқа мүшелерінің жалпы жиналысы (конференциясы) анықтаған езге мұқтаждарга жүмсалады.

     «Адвокаттық қызмет туралы» Қазақстан Республикасы заңының 20-бабьгның 4-тармағьшда адвокаттар алқасыньщ негізгі міндеттері белгіленген. Олар:

1. адвокаттық кьізметті жүзеге асыру кезінде алқа мүшелеріне жэрдемдесу, кэсіби көмек көрсету жэне оларды коргау;
2. алқа мүшелерінің қызметін материалдық-техникалық жэне аныктамалык-ақпараттық қамтамасыз ету;
3. адвокаттық қызметті жүзеге асыруға кэсіптік бақылауды үйымдастыру;

     

     48

     4) алдын ала тергеу жэне сот органдарының белгілеу і бойынша тсгін 
заң көмегін көрсету мен корғауды ұйымдастыру болып табылады.

     Сөйтіп адвокаттар алкасының заңи табиғатын мынадай амамсн көрсстуге болады: адвокаттар алқасы азамат-^^мсн үйымдарға білікті заң көмегін көрсету максатында ^ ған мсмлекеттік емес, өзін-өзі баскаратьш жэне өзін-өз: ^аржыландьфатын кэсіби заңгерлердің ұйымы болып табылады.

     § 2. Адвокаттар алқасының органдары жэне олардын өкілеттігі

     Адвокаттар алкасының жогары органы алқа мүшелерінің Жалпы жиналысы (конференциясы), оның атқару шы органы - төралқа. бақылаушы органы - тексеру комиссиясы болып табылады.

     Жарғыда көзделген жағдайларда адвокаттар алкасында алка мүшелерінің Жалпы жиналысында (конференциясында) кабылданатын ережелер негізінде іс-эрекет ететін өзге де органдар

     күрылуы мүмкін.

     Жалпы жиналыс (конференция) адвокаттар алқасы кызметінің кез келген мэселесін шешуге кұкылы. Осылайша «Адвокаттык кызмет туралы» Қазақстан Респу бликасының заңының 23-бабына сэйкес Жалпы жиналыстьгң (конференцияның) ерекше күзыретіне

     мыналар жатады:

     1) адвокаттар алқасының Жаргысын қабылдау жэне Жарғыға

     өзгеріс енгізу туралы шешім кабылдау;

2. төралқаны, төралка төрағасын. тексеру комиссиясын. тексе^ру комиссиясының төрағасын сайлау;
3. Жарғыда көзделген баска органдарды жэне олардың бас-шыларын сайлау. осы органдар тураты ережелерді бекіту;
4. адвокаттар алқасы органдарының, адвокаттар алқасы бас-шьпары мен қызметкерлерінің қызметі туралы есептерді тындау мен бекіту;
5. органдардың жэне адвокаттар алқасы басшылары мен қызметкерлерінің шешімдеріне адвокаттардың шағымдарын карау;

 
     

6. адвокаттар алкасының басшылары мен кызметкерлерін мерзімінен бүрын кері шақьфу;
7. жалпы жиналыстың (конференцияның) ерекше қүзыретіне

     жататын өзге де мэселелер.

     Жалпы жнналыс (конференция) адвокаттар алкасы төралқасыньщ бастамасы бойынша жылына кемінде бір рет шақырылады. Тсксеру комиссиясының немесе алқа мүшелері жалпы санының кемінде төрттен бірінің талабы бойынша алқа төралкасы 30 күннің ішінде Жалпы жиналысты (конференцияны) шақыруға міндетті.

     Жалпы жішалыс адвокаттар алкасының қызметінің шүгыл мэселелерін жедел шешу мақсатында адвокаттарға өкілеттік беру жолымен конференция нысаныңда өткізілуі мүмкін.

     Жалпы жиналыс (конференция) алқа мүшелері күрамыньщ кемінде үштен екісі катыскднда занды болып саналады. Адвокат-тар алкасы мүшелерінің юнференциясы адвокаттар алқасының төралқасы белгілеген өкілдік нормасын (эдетте алқаның Ю мүшесінен бір делегат) ескере отьфып шақьфылады жэне оған заң консультацияларынан, адюкат кеңселерінен сайланған делегат-тар мен өз кызметін занды түлғаны күрмай, жеке дара жүргізетін адвокаттардын кемінде үштен екісі қатысқанда занды болып саналады. Жалпы жиналыс барлық мэселелерді дауыс беруге катысқан адвокаттардын жэй көпшілік дауысымен шешеді.

     Адвокаттар алқасының кызметіне күнделікті басшылық пен бақылау жасау үшін Жалпы жиналыс адвокаттар алқасының төралқасы мен тексеру комиссиясын сайлайды. Осы органдарды сайлағаннан кейін олардың жүмысына бақылау жасау қүқығы Жалпы жиналысқа жүктеледі. Осы максатта Жалпы жиналыс адвокаттар алқасы органдарының жэне адвокаттар алқасы басшыла-ры мен қызметкерлерінің кызметі туралы есепті тындайды жэне бекітеді.

     Адвокаттар алкасы мүшелерінің Жалпы жиналы-сында қабылданған шешім тек алқа мүшелерінің Жалпы жиналысыңда ғана қайта қаралуы мүмкін.

     Адвокаттар аткасының төралқасы адвокаттар Жалпы жиналы-сы арасындағы мерзімде іс-эрекет ететін атқарушы орган больш табылады. Төралқаны алқа мүшелерінің саны мен жүмыс көлеміне байланысты Жалпы жиналыста анықгалған санда адвокаттар алкасының мүшелері Жалпы жиналыста (конференцияда) жасы-рын дауыспен төрт жьш мерзімге сайлайды. Дауыс беруге қатысқан адвокаттардын көпшілік дауысын алған кандидаттар төралқа қүрамына сайланған болып есептеледі. Төралка қүрамынан оның мүшелерінің бірі шыккан жағдайда адюкаттар Жалпы жиналы-сында қайта сайлау өткізілуі мүмкін.